OKK.II.1711.3.2014 Protokół kontroli problemowej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej Nr 4 im. ks. Jana Twardowskiego w Przemyślu ul. Św. Jana Nepomucena 10 przez Monikę Szpilek głównego specjalistę w Wydziale Organizacji, Kadr i Kontroli Urzędu Miejskiego w Przemyślu, działającą na podstawie upoważnienia Prezydenta Miasta Przemyśla Nr 110/2014 z dnia 12 marca 2014 r. do przeprowadzenia kontroli. Kontrolę przeprowadzono w dniach: 17 marca 2014 r. do 25 kwietnia 2014 r. Szkoła Podstawowa Nr 4 im. ks. Jana Twardowskiego w Przemyślu jest placówką oświatową prowadzącą działalność finansową na zasadach określonych dla jednostek budżetowych. Organem prowadzącym dla placówki jest Prezydent Miasta Przemyśla, a organem nadzoru pedagogicznego jest Podkarpacki Kurator Oświaty w Rzeszowie. Dyrektorem Szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu jest Pani.., stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 zostało powierzone przez Prezydenta Miasta Przemyśla Zarządzeniem Nr 188/2012 z dnia 21 czerwca 2012 r. na okres od 1.09.2012 r. do dnia 31.08.2017 r. Prezydent Miasta Przemyśla udzielił Pani. na okres sprawowania funkcji dyrektora pełnomocnictwa do reprezentowania i działania w sprawach zwykłego zarządu. Pani posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego nadanego w dniu 04.02.2003 r. przez Kuratora Oświaty w Rzeszowie. Dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu powierzyła Pani.. na okres od dnia 1 września 2012 r. do dnia 31.08.2017 r. stanowisko wicedyrektora. Pani..;.. jest nauczycielem dyplomowanym akt nadania stopnia awansu zawodowego przez Podkarpackiego Kuratora Oświaty w Rzeszowie z dnia 31.08.2010 r. Głównym księgowym w kontrolowanej jednostce jest Pani. powołana na to stanowisko od dnia 01.01.1991 r. Pismem Dyrektora Szkoły z dnia 16.08.2005 r. stosunek pracy zawarty na podstawie powołania został zmieniony z dniem 16.08.2005 r. na stosunek pracy zawarty na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zakres kontroli Gospodarka finansowa w okresie od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. ze szczególnym uwzględnieniem: realizacji wydatków ponoszonych w celu wypełnienia celów i zadań w sposób efektywny, oszczędny i terminowy, legalności wydatków w wybranych paragrafach klasyfikacji budżetowej prowadzenia ewidencji rzeczowych składników majątku. 1
Ustalenia ogólne Szkoła Podstawowa Nr 4 im. ks. Jana Twardowskiego w Przemyślu /zwana w dalszej części protokołu SP Nr 4/ realizuje cele i zadania określone w ustawie z dnia 07.09.1991 r. o systemie oświaty /Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm./, w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie oraz na podstawie statutu Szkoły. Siedzibą Szkoły jest budynek przy ulicy Św. Jana Nepomucena oznaczony numerem 10. W dokumentach Szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu znajduje się decyzja Urzędu Rejonowego w Przemyślu znak: G-IV-7224-1/35/93 z dnia 27.12.1993 r. o przekazaniu w zarząd na czas nieoznaczony Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa oznaczonych jako działka nr 63/2 o pow. 22a 53m² obj. KW 11307, działka 63/3 o pow. 66a 81m² obj. 1wh 1792, działka 67/2 o pow. 24a 75m² obj. 1wh 501, działka 68/2 o pow. 63m² obj. wszystkie w obrębie 59, zbudowane obiektami szkolnymi, z przeznaczeniem na prowadzenie działalności statutowej. Przekazanie w zarząd nastąpiło nieodpłatnie. Szkoła Podstawowa Nr 4 w Przemyślu posiada numer REGON 650105460 nadany przez Główny Urząd Statystyczny. Na podstawie decyzji w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej wydanej przez Urząd Skarbowy w Przemyślu szkoła otrzymała numer NIP 795-10-70-015. Szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki na rok szkolny 2012/2013 oraz 2013/2014 określały arkusze organizacyjne szkoły, opracowane przez dyrektora Szkoły na podstawie planu nauczania oraz planu finansowego jednostki, zatwierdzone przez organ prowadzący. W arkuszu organizacyjnym szkoły zamieszczono liczbę pracowników dydaktycznych, liczbę stanowisk kierowniczych, ogólną liczbę przedmiotów i zajęć obowiązkowych finansowanych przez organ prowadzący szkołę. W Szkole Podstawowej Nr 4 funkcjonują stanowiska pracy na których zatrudnieni są pracownicy pedagogiczni, do których stosuje się w szczególności przepisy ustawy Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz przepisy wykonawcze do tych ustaw. Pozostali pracownicy są pracownikami samorządowymi, z którymi stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych. W sprawach nieuregulowanych w ustawie Karta Nauczyciela i ustawie o pracownikach samorządowych stosuje się ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zatrudnienie w SP Nr 4 w Przemyślu na dzień 31 12.2013 r. przedstawiało się następująco: - pracownicy pedagogiczni 55 osób (zał. nr 1 do protokołu), - pozostali pracownicy 15 osób (zał. nr 2 do protokołu). Szkoła Podstawowa Nr 4 w Przemyślu działa także w oparciu o znowelizowany Statut zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej - Uchwała Rady Pedagogicznej nr 31/2012/2013 /tekst jednolity/. Statut SP Nr 4 stanowi, iż organami placówki są: 1. Dyrektor Szkoły, 2. Rada Pedagogiczna, 3. Rada Rodziców, 5. Samorząd Uczniowski. Statut określa także zadania i kompetencje poszczególnych organów Szkoły. W czasie kontroli przedłożono do wglądu m. innymi niżej wymienione przepisy wewnętrzne, w oparciu o które działa Szkoła: 1. Statut SP nr 4 w Przemyślu, 2. Zarządzenie Nr 4/2010 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 17.01.2010 r. w sprawie rzeczowego wykazu akt, 2
3. Zarządzenie Nr 12/2009 z dnia 02.09.2009 r. Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 w sprawie ustalenia zasad i trybu postępowania przy udzieleniu zamówień publicznych oraz powoływania członków komisji przetargowej, zakresu ich obowiązków oraz trybu pracy zmieniające zarządzenie nr 2 z dnia 22.04.2003 r. w sprawie zasad i trybu dokonywania zamówień publicznych oraz powoływania komisji przetargowo-ofertowej, 4. Zarządzenie Nr 8/2009 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 15.06.2009 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 5. Zarządzenie Nr 6/2009 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 19.05.2009 r. w sprawie dokonywania okresowych ocen kwalifikacyjnych pracowników szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych, 6. Zarządzenie Nr 22 2007/2008 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 28.08.2008 r. wprowadzające regulamin korzystania z posiłków w stołówce szkolnej przy szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 7. Zarządzenie Nr 4/2008 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 16.06.2008 r. w sprawie zasad udzielania zamówień w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu niepodlegających przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych, 8. Zarządzenie Nr 16/2009 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 17.12.2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie zasad udzielania zamówień w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu niepodlegających przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych, 9. Zarządzenie Nr 23/2010 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 17.12.2010 r. w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 10. Zarządzenie Nr 7/2012 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 11.06.2012 r. zmieniające zarządzenie nr 23/2010 z dnia 17.12.2010 r. w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 11. Zarządzenie Nr 13/2012 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 27.11.2012 r. w sprawie zarządzania ryzykiem w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 12. Zarządzenie Nr 1/2013 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 2 stycznia 2013 w sprawie ustalenia pogotowia kasowego, 13. Zarządzenie Nr 4/2011 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 12.05.2011 r. w sprawie wprowadzenia zasad polityki rachunkowości, tym w formie załączników wprowadzono: - zał. nr 1 polityka rachunkowości, - zał. nr 2 wzory pieczątek, - zał. Nr 3 opis systemu przetwarzania danych, - zał. nr 4 opis struktur systemu księgowość OPTIVUM 14. Zarządzenie Nr 6/2012 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu z dnia 28.05.2012 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustalenia przepisów wewnętrznych dotyczących przyjętych zasad polityki rachunkowości dla SP nr 4, 15. Zarządzenie Nr 3/2013 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 28.05.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, 16. Zarządzenie Nr 6/2011 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 z dnia 01.08.2013 r. w sprawie wprowadzenia regulaminu dotyczącego zasad wynajmowania, wydzierżawiania i użyczania nieruchomości lub ich części, stanowiących własność Gminy Miejskiej Przemyśl oddanych w trwały zarząd Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu, 3
Odpowiednio do art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, kierownik jednostki obowiązany jest do zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w kierowanej jednostce. Zakres, zasady oraz organizację kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej Nr 4 w Przemyślu określa Zarządzenie nr 23/2010 Dyrektora SP Nr 4 z dnia 17.12.2010 r. w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w SP Nr 4 w Przemyślu. zarządzenie weszło w życie w dniu podpisania. Kontrola zarządcza w SP Nr 4 stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań szkoły w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Celem kontroli zarządczej w SP Nr 4 jest zapewnienie w szczególności: - zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, - skuteczności i efektywności działania, - wiarygodności sprawozdań, - ochrony zasobów, - przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania, -efektywności i skuteczności przepływu informacji, - zarządzania ryzykiem. W/w zarządzeniu wskazano, że standardy kontroli zarządczej wdrażane będą w następujących obszarach: 1) środowisko wewnętrzne, 2) cele i zarządzanie ryzykiem, 3) mechanizmy kontroli, 4) informacja i komunikacja, 5) monitorowanie i ocena. Zarządzeniem nr 13/2012 Dyrektora SP Nr 4 w Przemyślu z dnia 27.11.2012 r. została wprowadzona w życie Polityka zarządzania ryzykiem w SP Nr 4 w Przemyślu. Wprowadzenie polityki zarządzania ryzykiem ma na celu ustalenie jednolitego systemu rozpoznawania i zarządzania ryzykiem oraz stworzenie sprawnego mechanizmu współpracy w tej dziedzinie, w tym w szczególności: - zwiększenia prawdopodobieństwa realizacji zadań i osiągania celów, - zabezpieczenie wrażliwych obszarów funkcjonowania szkoły, - zapewnienie dyrektorowi informacji o zagrożeniach dla realizacji wyznaczonych celów i zadań, - określenie zasad reakcji w przypadku wystąpienia ryzyka. Powyższy dokument określa: strukturę zarządzania ryzykiem, sposób ustalania listy celów i zadań oraz monitorowania i oceny ich realizacji, organizację zarządzania ryzykiem. Zarządzenie Dyrektora SP Nr 4 w Przemyślu z dnia 27.11.2012 stanowi wykonanie dyspozycji zawartej w Zarządzeniu nr 113/2012 Prezydenta Miasta Przemyśla z dnia 30 kwietnia 2012 r. w sprawie zarządzania ryzykiem w Mieście Przemyślu. W 4 i 5 Zarządzenia Prezydenta Miasta Przemyśla wskazano, że wykonanie zarządzenia powierza się między innymi- kierownikom jednostek organizacyjnych miasta, a zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania i ma zastosowanie do celów i zadań określonych do realizacji od 2013 roku. Szkoła Nr 4 określiła cele i zadania operacyjne na rok 2013 za które ponosi odpowiedzialność. W dniu 23.11.2012 r. SP Nr 4 przedłożyła do Urzędu Miejskiego propozycje ryzyk strategicznych na rok 2013. W roku 2013 dyrektor kontrolowanej jednostki przedstawiała do Urzędu Miejskiego informacje o dokonywaniu przeglądu ryzyk na poziomie strategicznym za poszczególne kwartały roku oraz deklarację dotyczącą zarządzania ryzykiem. 4
Ustalenia szczegółowe kontroli. Plan dochodów budżetowych na 2013 r. został wykonany na dzień 31.12.2012 r. w rozdziale 80101, 069 wpływy z różnych opłat, 0750 Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze, 0960 Otrzymane spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej, 0970 Wpływy z różnych dochodów oraz w rozdziale 80148, 0830 wpływy z usług. Wykonanie planu dochodów budżetowych na dzień 31 grudnia 2013 r. na podstawie sprawozdania Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31.12.2013 r. zał. nr 3 do protokołu. Dział 801 Oświata i wychowanie Rozdz. 80101 Szkoły podstawowe Plan po zmianach Dochody wykonane Dochody otrzymane Należności pozostałe do zapłaty w tym: ogółem zaległości 1 2 3 5 0690 35,00 35,00 35,00 0,00 0,00 0,00 Wpływy z różnych opłat 0750 dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze nadpłaty 20.110,00 20.090,00 20.090,00 0,00 0,00 0,00 0960 Otrzymane spadki, zapisy, darowizny w postaci pieniężnej 5.131,00 5.131,00 5.131,10 0,00 0,00 0,00 0970 Wpływy z różnych dochodów 159.977,00 160.077,43 160.077,43 0,00 0,00 0,00 Rozdz. 80148 Stołówki szkolne 0830 Wpływy z usług 158.004,00 107.357,80 107.357,80 0,00 0,00 0,00 RAZEM 343.257,00 292.691,33 292.691,33 0,00 0,00 0,00 Dochody z najmu były realizowane w oparciu o zawarte umowy, ponadto szkoła zrealizowała dochody z tytułu: - za wystawiane duplikaty dokumentów, - darowizn, - wpłat pobieranych od rodziców: - za żywienie dzieci w stołówce szkolnej, - za udział w zajęciach na basenie, - za korzystanie uczniów z kserokopiarki - odszkodowania od ubezpieczyciela za zniszczone mienie podczas awarii, - wpłaty za odpady przekazane do utylizacji, - częściowy zwrot wkładu własnego PCEN. 5
W ramach kontroli sprawdzono realizację w 2013 r. zawartych umów dotyczących najmu pomieszczeń szkolnych. Sprawdzono prawidłowość zawarcia umów z tytułu, których szkoła otrzymywała dochody w 2013 r. jak niżej w tabeli. Umowy najmu realizowane w 2013 r. w wyniku których uzyskano dochody kwalifikowane do paragrafu 0750. L p Nazwa najemcy Rodzaj dokumentu najmu/okres obowiązywania Przedmiot najmu Wysokość ustalonego świadczenia Termin płatności 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Umowa najmu z 04.09.2013 r. od 01.09.2013 do 30.06.2014 Pomieszczenie na sklepik szkolny 150,00 zł/m-c Umowa najmu z 03.06.2013 r. od 01.06.2013 do 30.06.2013 2. Umowa najmu z 03.09.2012 r. od 01.09.2012 do 31.08.2013 3. Umowa najmu z 02.01.2013 r. od 01.01.2013 do 31.12.2014 4. Umowa najmu z 04.09.2013 r. od 02.09.2013 do 30.06.2014 Pomieszczenie na sklepik szkolny Pomieszczenie przeznaczone do świadczenia usług medycznych w zakresie higieny szkolnej Sala gimnastyczna poniedziałki, środy i piątki - 3h tygodniowo od godz. 19:00 do 20:00 150,00 zł/m-c do 10 dnia każdego miesiąca do 10 dnia każdego miesiąca 150,00 zł/m-c do 10 dnia każdego miesiąca 75,00 zł/m-c do 10 dnia każdego miesiąca 40,00 zł za jedną godzinę zegarową efektywnie przepracowaną z dołu 14 dni po wystawieniu rachunku za każdą godzinę efektywnie przepracowaną Umowa najmu z 04.09.2012 r. od 14.09.2012 do 28.06.2013 5. Umowa najmu z 17.09.2012 r. od 17.09.2012 do 14.06.2013 Umowa najmu z 12.09.2013 r. od 16.09.2013 do 13.06.2014 Aneks nr 1 od dn. 23.09.2013 do 13.06.2014 Aneks nr 2 od dn. 07.10.2013 do 13.06.2014 6. Umowa najmu z 18.09.2012 r. od 20.09.2012 do 28.06.2013 Sala gimnastyczna poniedziałki, środy i piątki - 3h tygodniowo od godz. 19:30 do 20:30 Sale lekcyjne 4 sale x2h=8h/tyg Sale lekcyjne 2 sale - 10h/tyg Sale lekcyjne 3 sale - 14h/tyg Sale lekcyjne 3 sale - 17h/tyg Sale lekcyjne 210h 60,00 zł za jedną godzinę zegarową efektywnie przepracowaną 20,00 zł/h 20,00 zł/h 20,00 zł/h 20,00 zł/h 4.200,00 zł tj. 210hx20,00zł z dołu 14 dni po wystawieniu rachunku za każdą godzinę efektywnie przepracowaną z dołu 14 dni po wystawieniu rachunku za każdą godzinę efektywnie przepracowaną Oplata jednorazowa po wystawieniu przez szkołę rachunku Umowa najmu z 09.09.2013 r. od 16.09.2013 do 25.06.2014 Sale lekcyjne 210h 4.200,00 zł tj. 210hx20,00zł SP Nr 4 posiadała pisemne procedury dotyczące zasad wynajmowania, wydzierżawiania, użyczania nieruchomości czy ich części stanowiących własność Gminy Miejskiej Przemyśl oddanych w trwały zarząd Regulamin zasad wynajmowania 6
wydzierżawiania i użyczania nieruchomości lub ich części stanowiących własność Gminy Miejskiej Przemyśl oddanych w trwały zarząd SP Nr 4 w Przemyślu wprowadzony do stosowania Zarządzeniem Nr 6/2011 Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr 4 w Przemyślu z dnia 01.08.2011 r. Do w/w regulaminu opracowano w formie załącznika wniosek o oddanie nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę lub użyczenie oraz metodologię wyliczania kosztów najmu pomieszczeń w szkole. Zawarte umowy zawierają dowód na to, iż zostały wstępnie skontrolowane przez głównego księgowego. Stosownie do przepisu określonego w art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm./ dowodem dokonania przez głównego księgowego wstępnej kontroli, jest złożenie przez niego podpisu na dokumencie. Złożony podpis oznacza, że główny księgowy: 1) nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pracowników oceny prawidłowości tej operacji i jej zgodności z prawem, 2) nie zgłasza zastrzeżeń do kompletności oraz formalno-rachunkowej rzetelności i prawidłowości dokumentów, dotyczących tej operacji, zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki. Z przeznaczeniem mienia wiąże się obowiązek podatkowy podatek od nieruchomości. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.), od podatku od nieruchomości zwalnia się publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową. Na podstawie art. 81 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) nieruchomości zajęte przez szkołę na prowadzenie działalności oświatowej podlegają ponadto zwolnieniu z opłat z tytułu trwałego zarządu, podatku leśnego i podatku rolnego, a także wymienionego podatku od nieruchomości w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową (na zasadach określonych w odrębnych ustawach). Z przedmiotowego zakresu zwolnienia wynika, że zwolnieniem objęte są nie wszystkie nieruchomości szkoły, ale tylko te, które zajęte zostały na działalność oświatową. W praktyce większość nieruchomości wykorzystywanych przez szkołę jest zajęta jedynie na ten rodzaj działalności. Można jednak wskazać i takie, które niewątpliwie takiej działalności nie służą, a przez to nie podlegają zwolnieniu; mogą to być np. sklepiki, gabinety lekarskie, mieszkania, garaże oraz inne budynki (pomieszczenia) gospodarcze. Na pewno nie służą one działalności oświatowej, co rodzi obowiązek zapłacenia od nich podatku według stawek właściwych dla tych rodzajów nieruchomości. Można wskazać, iż pozostałe nieruchomości związane z prowadzeniem szkoły są niezbędne do prowadzenia działalności oświatowej (pomieszczenia administracyjno-biurowe, korytarze, podręczne magazyny itp.), gdyż szkoła z reguły nie prowadzi innej działalności, co skutkuje tym, że są one zajęte na tę działalność i w konsekwencji korzystają z wymienionych zwolnień. W dniu 08.01.2013 r. Szkoła Podstawowa Nr 4 w Przemyślu złożyła w Urzędzie Miejskim w Przemyślu deklarację na podatek od nieruchomości. Podstawę prawną stanowiła ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz uchwała nr 238/2012 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia wysokości stawek podatku od nieruchomości na terenie Miasta Przemyśla. Zgodnie z obliczeniem wynikającym z danych zamieszczonych w deklaracji łączna kwota podatku wynosiła 40.607,80 zł, kwota zwolnień wynosiła 39.510,35 zł, kwota do zapłaty 1097,00 zł. W złożonej deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2013 przedstawiono następujące dane: 7
1) powierzchnia gruntów 11 472,00 m² x stawka podatku 0,36 zł = kwota podatku 4.129,92 zł 2) powierzchnia użytkowa budynków w tym: a) związana z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń 15,96 m² x stawka podatku 4,53 zł = kwota podatku 72,30 zł b) związana z prowadzeniem działalności gospodarczej 46,64m² x stawka podatku 21,98 zł = kwota podatku 1.025,15 zł, c) pozostała 5 018,50 m² x stawka podatku 7,05 zł = kwota podatku 35.380,43 zł Dane dotyczące zwolnień podatkowych /część G deklaracji/ 1) art. 7 ust. 2 pkt.2 - publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową a) grunty 11 472,00 m² x stawka podatku 0,36 zł = kwota podatku 4.129,92 zł b) budynki 5 018,50 m² x stawka podatku 7,05 zł = kwota podatku 35.380,43 zł łączna kwota zwolnienia 39.510,35 zł Zapłaty podatku od nieruchomości za 2013 r. dokonano w dniu 25.02.2013 r. w kwocie 1.097,00 zł wyciąg bankowy nr 26/2013 z dnia 25.02.2013 r. /dow. ks. 90/13/. W zakresie prawidłowości obliczenia oraz zapłaty podatku od nieruchomości za 2013 r. nieprawidłowości nie stwierdzono. Zaznaczyć należy, iż Szkoła Podstawowa Nr 4 w Przemyślu przy ustalaniu warunków korzystania z nieruchomości wykazała się szczególna starannością pamiętając o przeznaczeniu tego mienia i jego ochronie, dlatego każdorazowo zawierała umowy w formie pisemnej, określając w nich działalność, która ma być prowadzona w wynajętej nieruchomości, wysokość czynszu miesięcznie lub za godzinę korzystania z pomieszczenia. Podstawę ustalenia stawki czynszu najmu lub dzierżawy pomieszczeń stanowiła kalkulacja w zakresie kosztów najmu, która obejmowała koszty eksploatacji przedmiotu najmu, a w szczególności koszty energii elektrycznej, cieplnej, wody ścieków, a także koszty utrzymania porządku i czystości oraz kosztów zużycia wyposażenia pomieszczeń. Przed zawarciem umowy najemca przedstawiał dokumenty na podstawie których można było zidentyfikować go jako osobę (fizyczną lub prawną), występował również z wnioskiem pisemnie określając cel użytkowanego przez niego lokalu mającego być przedmiotem umowy oraz podając termin wynajmu i proponowaną odpłatność. W zawieranych umowach zamieszczone było zobowiązanie do utrzymania w należytym stanie sanitarnym i technicznym lokalu przez osoby biorącego we władanie, stwierdzenie, oraz że szkoła nie ponosi odpowiedzialności za szkody wyrządzone w majątku ruchomym i w poniesionych przez najemcę nakładach, a także zobowiązanie biorącego lokal we władanie do dokonywania napraw i konserwacji we własnym zakresie i na własny koszt. Umowy zawierały także klauzulę dotyczącą zakazu podnajmowania pomieszczeń innym niż najemca podmiotom oraz zakaz prowadzenia innej działalności niż wskazana w umowie. Kontrola dokumentów księgowych na podstawie których realizowane są dochody SP Nr 4 wykazała, że jednostka w każdym przypadku sporządzała dla najemców rachunek za przedmiot najmu zgodnie z zapisami zawartych umów. Opisane postępowanie w zakresie zarządzania nieruchomościami przekazanymi w trwały zarząd może być ocenione jako działanie dokonywane ze szczególną starannością. Wykonanie planu wydatków budżetowych za okres od początku roku do dnia 31.12.2013 w podziale na rozdziały i paragrafy /na podstawie sprawozdania Rb-28S z wykonania planu 8
wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do 31 grudnia 2013 r. zał. nr 4 / przedstawia zestawienie: Zobowiązania Dział 801 Oświata Plan po zmianach Wydatki wykonane i wychowanie w tym ogółem wymagalne Rozdz. 80101 Szkoły Podstawowe 3020 wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń 19.940,00 19.939,30 0,00 0,00 4010 wynagrodzenia osobowe 2.321.428,00 2.321.428,00 172.348,69 78.478,59 4040 dodatkowe wynagrodzenia roczne 184.432,00 184.431,01 187.417,61 0,00 4110 składki na ubezpieczenie społeczne 401.812,00 401.812,00 120.176,70 51.720,58 4120 składki na Fundusz Pracy 49.599,00 49.599,00 11.835,37 3.561,23 4210 Zakup materiałów i wyposażenia 15.951,00 15.950,02 0,00 0,00 4260 zakup energii 144.643,00 144.643,00 21.096,01 0,00 4270 zakup usług remontowych 152.312,00 39.912,73 0,00 0,00 4280 zakup usług zdrowotnych 513,00 513,00 0,00 0,00 4300 zakup usług pozostałych 31.331,00 31.331,00 2.265,25 168,82 4350 zakup usług dostępu do sieci internet 4.765,00 4.764,12 0,00 0,00 4360 1.034,00 1.033,20 86,10 0,00 4370 opłaty z tyt. zakupu usług telekom. tel. stacjonarnej 3.814,00 3.813,99 307,68 0,00 4390 1.243,00 1.242,30 0,00 0,00 4410 51,00 51,00 0,00 0,00 4430 Różne opłaty i składki 1.343,00 1.342,63 0,00 0,00 4440 odpisy na ZFŚS 207.564,00 207.564,00 0,00 0,00 4480 1.097,00 1.097,00 0,00 0,00 4520 2.552,00 2.552,00 1.276,00 638,00 4570 2.439,00 2.439,00 1.522,00 1.522,00 4580 0,00 0,00 15,64 15,64 RAZEM 3.547.863,00 3.435.458,30 518.347,05 136.104,86 9
Dział 801 Oświata i wychowanie Rozdz. 80146 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem Zobowiązania w tym wymagalne 4300 zakup usług pozostałych 1.800,00 1.800,00 0,00 0,00 4700 szkolenia pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej 1.600,00 1.600,00 0,00 0,00 RAZEM 3.400,00 3.400,00 0,00 0,00 Zobowiązania Dział 801 Rozdział 80148 Stołówki szkolne Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem w tym wymagalne 3020 wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń 179,00 178,40 0,00 0,00 4010 wynagrodzenia osobowe 70.155,00 70.155,00 2.314,35 1.169,23 4040 dodatkowe wynagrodzenia roczne 6.130,00 6.129,55 5.652,60 0,00 4110 składki na ubezpieczenie społeczne 12.924,00 12.924,00 2.556,64 834,07 4120 składki na Fundusz Pracy 1.563,00 1.563,00 341,00 118,40 4210 Zakup materiałów i wyposażenia 2.547,00 2.546,26 0,00 0,00 4220 4260 4440 odpisy na ZFŚS RAZEM 96.204,00 96.199,93 0,00 0,00 4.700,00 4.700,00 0,00 0,00 3.829,00 3.829,00 0,00 0,00 198.231,00 198.225,14 10.865,42 2.121,70 Zobowiązania Dział 854 Edukacyjna opieka wychowawcza Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem w tym wymagalne Rozdz. 85401 Świetlice szkolne 3020 wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń 4.613,00 4.612,62 0,00 0,00 4010 wynagrodzenia osobowe 353.060,00 353.060,00 31.240,84 15.489,58 10
4040 dodatkowe wynagrodzenia roczne 32.111,00 32.110,48 27.645,59 0,00 4110 składki na ubezpieczenie społeczne 64.562,00 64.562,00 16724,30 5.447,75 4120 składki na Fundusz Pracy 7.985,00 7.985,00 1929,52 610,39 4440 odpisy na ZFŚS RAZEM 25.545,00 25.545,00 0,00 0,00 487.876,00 487.875,10 77.540,25 21.547,72 Zobowiązania Dział 854 Edukacyjna opieka wychowawcza Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem w tym wymagalne Rozdz. 85415 Pomoc materialna dla uczniów 3240 stypendia dla uczniów 1.210,00 1.210,00 0,00 0,00 3260 inne formy pomocy dla uczniów 13.825,00 13.825,00 0,00 0,00 RAZEM 15.035,00 15.035,00 0,00 0,00 Zobowiązania Dział 926 Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem w tym wymagalne Rozdz. 92601 4170 wynagrodzenia bezosobowe 13.401,00 13.400,75 430,50 258,50 4210 Zakup materiałów i wyposażenia 1.801,00 1.800,54 0,00 0,00 4260 zakup energii 13.759,00 13.759,00 0,00 0,00 4300 zakup usług pozostałych 308,00 307,50 0,00 0,00 RAZEM 29.269,00 29.267,79 430,50 258,50 Zobowiązania na dzień 31.12.2013 r. Na dzień 31.12.2013 r. kontrolowana jednostka posiadała zobowiązania na kwotę 607.183,22 w tym zobowiązania wymagalne w wysokości 160.032,78 zł. konto 225 - Urząd Skarbowy 52.545,00 zł - podatek doch. od os. fiz. a) za m-c X 2013 (wymagalne na 31.12.2013) 20.322,00 zł - odsetki od zaległości podatkowych za m-c X 2013 (wymagalne na 31.12.2012) 228,00 zł 11
b) za m-c XI 2013 (wymagalne na 31.12.2013) 16.387,00 zł - odsetki od zaległości podatkowych za m-c XI 2013 (wymagalne na 31.12.2012) 49,00 zł c) za m-c XII 2013 15.559,00 zł - Gmina Miejska Przemyśl 1.276,00 zł a) wywóz odpadów komunalnych za m-c XI (wymagalne na 31.12.2012) 638,00 zł b) wywóz odpadów komunalnych za m-c XII 638,00 zł konto 229 - Zakład Ubezpieczeń Społecznych 259.755,71 zł a) składki na ub. Społeczne za m-c X - od wynagrodzeń za m-c X (wymagalne na 31.12.2013) 35.058,59 zł - odsetki za X (wymagalne na 31.12.2013) 632,00 zł za m-c XI - od wynagrodzeń za m-c XI (wymagalne na 31.12.2013) 64.650,63 zł - odsetki za XI (wymagalne na 31.12.2013) 461,00 zł za m-c XII - od wynagrodzeń za m-c XII 64.183,73 zł - od dod. wynagrodzenia rocznego 13 37.941,04 zł - od art. 30 KN 8.443,67 zł b) składki na ub. zdrowotne za m-c XI (wymagalne na 31.12.2013) 16.980,08 zł - odsetki za XI (wymagalne na 31.12.2013) 121,00 zł za m-c XII 17.146,25 zł c) składki na FP za m-c XI - od wynagrodzeń za m-c XI (wymagalne na 31.12.2013) 4.290,02 zł - odsetki za XI (wymagalne na 31.12.2013) 31,00 zł za m-c XII - od wynagrodzeń za m-c XII 4.348,85 zł - od dod. wynagrodzenia rocznego 13 4.420,64 zł - od art. 30 KN 1.047,21 zł konto 231 - Wynagrodzenia pracowników 269.835,83 zł a) dodatkowe wyn. roczne 13 220.715,80 zł b) art. 30 KN 49.120,03 zł konto 201 - Wobec kontrahentów 20.770,68 zł a) - F-ra VAT Nr 10537/FVSC/PU-S/2013 z dn. 30.11.2013 Termin płatności 31.01.2014 (przesunięcie terminu) - F-ra VAT Nr 11668/FVSC/PU-S/2013 z dn. 31.12.2013 Termin płatności 31.01.2014 b) - F-ra VAT Nr 5702657562 z dn. 18.12.2013 Termin płatności 01.01.2014 4.871,96 zł 15.438,50 zł 393,78 zł c) -f-ra VAT nr 152894/03/2013 z dn. 27.11.13 Termin płatności 11.12.2013 (wymagalne na 31.12.2013) 168,82 zł 12
- odsetki od nieterminowo opłaconej faktury (wymagalne na 31.12.2013) 15,64 zł d) - f-ra VAT Nr 13/36829 z dn. 13.12.2013 Termin płatności 09.01.2014 2.369,58 zł - F-ra VAT Nr 13/32811z dnia 13.11.2013 Termin płatności 02.2014 r. 512,40 zł ogółem zobowiązania 607.183,22 zł Dane dot. zobowiązań wykazane w sprawozdaniu budżetowym Rb-28S były zgodne z danymi wynikającymi z zestawienia obrotów i sald na 31.12.2013 r. Zobowiązania, które wystąpiły na koniec okresu sprawozdawczego /31.12.2013 r./ przedstawione zostały w zestawieniu stanowiącym zał. nr 5 do protokołu kontroli. Z brzmienia art. 5a ustawy o systemie oświaty wynika, że zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej jest zadaniem oświatowym jednostek samorządu terytorialnego. Zadania oświatowe przypadające do wykonania przez SP Nr 4 w roku szkolnym 2012/2013 i 2013/2014 zostały zaakceptowane przez organ prowadzący poprzez zatwierdzenie arkuszy organizacyjnych. Kontrolowana jednostka w dniu 06.11.2012 r. złożyła w Wydziale Edukacji Urzędu Miejskiego projekt planu budżetu na 2013 r. wydatki (zał. nr 6 ), w którym ujęła środki potrzebne do wykonania zadań szkoły w roku 2013 określając wydatki bieżące: - rozdz. 80101-3.846.010,00 zł, - rozdz. 80148-271.119,00 zł, - rozdz. 85401-509.765,00 zł, - rozdz. 92601-151.544,00 zł. Powyższy projekt wydatków na 2013 r. określał kwotę wynagrodzeń i składek od nich w wysokości: - rozdz. 80101 kwota 3.203.179,00 zł, w tym wynagrodzenia osobowe w kwocie 2.489.021,00 zł, - rozdz. 80148 kwota 97.113,00 zł, w tym wynagrodzenia osobowe w kwocie 75.634,00 zł, - rozdz. 85401 kwota 483.753,00 zł, w tym wynagrodzenia osobowe w kwocie 378.013,00 zł, - rozdz. 92601 kwota 83.566,00 zł, w tym wynagrodzenia osobowe w kwocie 71.035,00 zł. Przy opracowaniu projektu planu finansowego wydatków SP Nr 4 uwzględniła wytyczne w sprawie kalkulowania wydatków zawarte w piśmie E.3020.4.2012 z dnia 31.10.2012 r. W dniu 11.12.2012 r. pismem E.3020.4.2012 z up. Prezydenta Miasta Przemyśla Kierownik Referatu Oświaty przekazał informacje niezbędne do opracowania planów finansowych, w tym limit kwoty wydatków ogółem zał. nr 7 do protokołu. Limit wydatków ogółem w poszczególnych rozdziałach ustalono dla SP nr 4 w wysokości: w tym wynagrodzenia i składki od nich - rozdz. 80101 kwota 3.231.566,00 zł 2.825.313,00 zł - rozdz. 80148 kwota 249.269,00 zł 75.263,00 zł - rozdz. 85401 kwota 435.855,00 zł 409.843,00 zł - rozdz. 92601 kwota 98.343,00 zł 63.566,00 zł Ogółem 4.015.033,00 zł 3.373.985,00 zł Na podstawie powyższego jednostka sporządziła plan jednostkowy wydatków budżetowych na rok 2013 dostosowując poziom wydatków bieżących w tym wydatków na wynagrodzenia i składki od nich do kwot określonych przez organ prowadzący- zał. nr 8 do protokołu. Z uwagi na to, że limity wydatków dla SP nr 4 na 2013 r. zostały ustalone przez organ prowadzący na poziomie niższym od kwot zaproponowanych w pierwotnym projekcie planu 13
wydatków, jednostka zwracała się pisemnie do Urzędu Miejskiego o zapewnienie brakujących środków. Dyrektor SP Nr 4 w Przemyślu poinformowała w piśmie z dnia 17.12.2012 r. (zał. Nr 9 ), iż plan finansowy na 2013 r. (sporządzony zgodnie z wytycznymi) nie odzwierciedla rzeczywistych potrzeb niezbędnych do realizacji zadań oświatowych i zabezpiecza wydatki na poziomie ok. 84% w porównaniu do potrzeb, które wynikają z zatwierdzonego przez organ prowadzący arkusza organizacyjnego. Ponadto wskazano, iż różnica miedzy wydatkami zabezpieczającymi płynność finansową w roku 2013 a planowanymi wynosi 763 405,00 zł. Na podstawie art. 41 ust.2 pkt.2 ustawy z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty Rada Pedagogiczna negatywnie zaopiniowała projekt planu finansowego szkoły na 2013 r. Ustalony na 2013 r. plan wydatków został w toku wykonywania budżetu zmieniony na podstawie zawiadomień dokonanych przez Prezydenta Miasta Przemyśla. Jednakże mimo powyższego koszty poniesione na wypłatę wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń oraz poniesione koszty rzeczowe przez SP Nr 4, nie znalazły odzwierciedlenia w planie wydatków na 2013 r. W wyniku czego w jednostce powstały zobowiązania na kwotę 607.183,22 zł w tym zobowiązania wymagalne w wysokości 160.032,78 zł. Z powyższego wynika, że powstałe w kontrolowanej jednostce zobowiązania wynikały z ustalenia planu wydatków na niewystarczającym poziomie w stosunku do kwot niezbędnych do realizacji zadań statutowych SP nr 4. Dyrektor Szkoły Nr 4 dołożyła należytej staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków kierownika jednostki. Zarówno dyrektor jak i główna księgowa szkoły w przypadku braku środków w terminach płatności składek ZUS czy podatku dochodowego od osób fizycznych bądź zobowiązań wobec kontrahentów zwracały się do organu prowadzącego o przekazanie tych środków. W związku z tym, że środki pieniężne na funkcjonowanie SP nr 4 były przekazywane przez organ prowadzący, to na samo ich przekazanie kontrolowana jednostka nie miała wpływu i nie może zatem ponosić odpowiedzialności za ich nieprzekazanie w terminie. Kontrolowana jednostka zwracała się do kontrahentów o przesuniecie terminów płatności jednakże nie we wszystkich wypadkach otrzymywała pozytywną odpowiedź. Pomimo czynionych przez SP nr 4 zabiegów w celu uniknięcia nieterminowego regulowania zobowiązań na dzień 31.12.2013 r. w związku z nieotrzymaniem środków w wymaganej wysokości wystąpiły zobowiązania wymagalne wobec ZUS, US oraz kontrahentów. Pomimo wystąpienia w Szkole Podstawowej Nr 4 zobowiązań wymagalnych oraz wykonaniu planu wydatków w wymienionych paragrafach w 100%, nie można przypisać kierownikowi jednostki, iż zaciągnął zobowiązania z wymienionych powyżej tytułów z naruszeniem ustaw, czy też bez upoważnienia lub przekroczeniem zakresu upoważnienia. Akcentując brak w definicjach legalnych ustawy o finansach publicznych i szerzej w publicznym prawie finansowym- odrębnych pojęć definiujących pojęcie zobowiązania należy w tym względzie odwołać się do interpretacji na gruncie zasad rachunkowości i do interpretacji cywilistycznej. Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (art. 3 ust. 1 pkt 20) przez zobowiązanie rozumieć należy wynikający z przyszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. W tym rozumieniu zobowiązanie powstaje w czasie, gdy dostaję fakturę z oznaczonym terminem płatności. W drugim rozumieniu należy odwołać się do pojęcia zobowiązanie wynikającego z przepisów prawa cywilnego. Zobowiązanie w ujęciu prawa cywilnego jest stosunkiem zobowiązaniowym, w który jedna osoba (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnik) świadczenia, a ta ostatnia powinna to świadczenie spełnić (art. 353 1 Kodeksu cywilnego); w tym rozumieniu zaciągnięcie zobowiązania następuje w sytuacji zawarcia umowy. 14
Artykuł 46 ustawy o finansach publicznych nie precyzuje, które pojęcie zobowiązania należy brać pod uwagę. Źródłem zobowiązania może być umowa, jednostronna czynność prawna, orzeczenie sądu. Z powyższego powodu zaciągnięcie zobowiązania następuje w chwili podpisania umowy, a nie w momencie np. otrzymania faktury do zapłaty, czy też sporządzenia listy wynagrodzeń, bądź naliczenia należnych składek przekazywanych do ZUS lub obliczenia zaliczek na podatek dochodowy należny Urzędowi Skarbowemu z tytułu wypłaty wynagrodzenia pracowniczego. Za taką interpretacją zaciągnięcia zobowiązania przemawiają również: orzeczenie GKO z dnia 22 czerwca 2006 r., DF/GKO-4900-43/56/06/1249 ( Zaciągnięcie zobowiązań, których źródłem jest umowa, następuje w chwili podpisania umowy ), a także orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 18 czerwca 2009 r. sygn. akt BDF1/4900/4/4/09/97. Terminowość regulowania składek ZUS, FP, PFRON Kontrola prawidłowości przekazywania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego oraz z tytułu Funduszu Pracy wykazała co następuje: 1) na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1442), płatnik składek (w tym przypadku P Nr 19) będący jednostką budżetową był zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za dany miesiąc nie później niż do 5 dnia następnego miesiąca, 2) na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) w związku z art. 85 ust. 1 tej ustawy, składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osoby pozostające w stosunku pracy (jako płatnik) oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenie społeczne (tj. nie później niż do 5 dnia następnego miesiąca) - pracodawca, 3) zgodnie z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne, 4) podstawę obliczenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych stanowi art. 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników jest obowiązany w przypadku nieosiągania określonego wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych- dokonywać miesięcznych wpłat na PFRON. Termin dokonywania wpłat został określony w art. 49 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym pracodawcy mają obowiązek dokonywania wpłat w terminie do dnia 20 następnego miesiąca. Kontrolowana jednostka osiągała w 2013 r. wymagany wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych i w związku z tym była zwolniona z dokonywania wpłat na PFRON. 15
Zestawienie naliczonych w 2013 r. w SP nr 4 składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz terminy regulowania zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego przedstawia zał. nr 10 do protokołu kontroli. Obowiązkowe wpłaty składek z tytułów wymienionych w punktach 1-3 były przez SP nr 4 dokonywane w miesiącach, w których szkoła posiadała środki finansowe. W 2013 r. w kontrolowanej jednostce na skutek nieotrzymywania środków z budżetu Miasta Przemyśla w dacie wynikającej z harmonogramu, wystąpiły trudności z terminowym regulowaniem zobowiązań z tytułu składek ZUS i zaliczek na podatek do Urzędu Skarbowego. Szkoła Nr 4 w Przemyślu nie odprowadziła: 1) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 6 luty 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 15.912,59 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 21.299,83, składek na Fundusz Pracy w kwocie 5.467,79 zł zapłacone odsetki w wysokości 8,00 zł, 2) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 13 luty 2013 r. (opóźnienie 8 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 8.400,00 zł zapłacone odsetki w wysokości 23,00 zł, 3) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 15 luty 2015 r. (opóźnienie 10 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 56.600,00 zł zapłacone odsetki w wysokości 195,00 zł, 4) w okresie od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 15 kwietnia 2013 r. (opóźnienie 10 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 116.586,13 zł zapłacone odsetki w wysokości 404,00 zł, 5) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 15 maja 2013 r. (opóźnienie 9 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 11.947,90 zł zapłacone odsetki w wysokości 33,00 zł, 6) w okresie od dnia 5 listopada 2013 r. do dnia 30 grudnia 2013 r. (opóźnienie 55 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 6.246,57 zł naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki w wysokości 94,00 zł, 7) w okresie od dnia 5 listopada 2013 r. do dnia 3 stycznia 2014 r. (opóźnienie 59 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 35.058,59 zł naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki w wysokości 538,00 zł, 8) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 11 grudnia 2013 r. składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 494,49 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 124,28 zł, składek na Fundusz Pracy w kwocie 39,21 zł 9) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 30 grudnia 2013 r. składek na Fundusz Pracy w kwocie 40,50 zł, 10) w okresie od dnia 5 grudnia 2013 r. do dnia 3 stycznia 2014 r. składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 64.650,63 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 16.980,00 zł, składek na Fundusz Pracy w kwocie 4.290,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki w wysokości 613,00 zł. Kontrolowana jednostka nieterminowo zapłaciła podatek dochodowy od osób fizycznych w okresie: a) od dnia 20 listopada 2013 r. do dnia 11 grudnia 2013 r. (opóźnienie 21 dni) w wysokości 283,00 zł b) od dnia 20 listopada 2013 r. do dnia 03 stycznia 2014 r. (opóźnienie 44 dni) w wysokości 20.322,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki w wysokości 228,00 zł. 16
c) od dnia 20 grudnia 2013 r. do dnia 03 stycznia 2014 r. (opóźnienie 14 dni) w wysokości 16.387,00 zł - naliczone na dzień 31.12.2013 r. odsetki w wysokości 49,00 zł. Brak niezbędnego poziomu środków na rachunku bankowym dotyczącym wydatków budżetowych SP Nr 4 spowodował, że w celu uniknięcia naruszenia dyscypliny finansów publicznych kontrolowana jednostka dokonywała operacji niezgodnych z przepisami prawa, polegających na pożyczaniu środków z rachunku bankowego wyodrębnionego dla celów gromadzenia środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Środki ZFŚS były przelewane z tego rachunku bankowego na rachunek wydatków budżetowych w celu uregulowania zobowiązań jednostki budżetowej wobec pracowników z tytułu wydatków na wynagrodzenia za pracę, zobowiązań wobec ZUS, a także w stosunku do Urzędu Skarbowego z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Z tytułu zabezpieczenia wydatków na wypłatę wynagrodzenia dla pracowników SP Nr 4 wykorzystywano środki ZFŚS w następujących terminach: 1) 10.05.2013 r. 1.434,00 zł 2) 03.06.2013 r. 50.000,00 zł 3) 01.07.2013 r. 144.000,00 zł 4) 01.08.2013 r. 91.000,00 zł 5) 01.10.2012 r. 50.000,00 zł Z tytułu zabezpieczenia wydatków na pokrycie zobowiązań wobec ZUS wykorzystywano środki ZFŚS w następujących terminach: 1) 07.01.2013 r. 2.000,00 zł 2) 05.06.2013 r. 90.000,00 zł 3) 05.09.2013 r. 40.000,00 zł Z tytułu zabezpieczenia wydatków na pokrycie zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego wykorzystywano środki ZFŚS (na wydatki budżetowe) w następujących terminach: 1) 20.02.2013 r. 13.000,00 zł 2) 19.04.2013 r. 1.707,00 zł Operacje pożyczania środków ZFŚS z wyodrębnionego na ten cel rachunku bankowego na rachunek bankowy przeznaczony do realizacji wydatków budżetowych były ewidencjonowane za pośrednictwem konta 130 i 240 w następujący sposób: strona Wn130 w korespondencji strona Ma240. Odnośnie operacji tzw. pożyczania środków z rachunku ZFŚS i przekazywania ich na rachunek bieżący jednostki w celu pokrycia wydatków budżetowych, zauważa się, że nie są one zgodne z zasadami gospodarowania środkami ZFŚS przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu. Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592 j. t.) określenie działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Podejmowanie działań niezgodnych z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych lub niewykonywanie przepisów tej ustawy podlega karze grzywny (podst.: art. 12a ust. 1 wymienionej ustawy). Kontrolowana jednostka funkcjonuje w formie samorządowej jednostki budżetowej. Swoje wydatki pokrywa bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Z powyższego powodu SP Nr 4 nie ma 17
możliwości regulowania swoich zobowiązań wobec ZUS i US, jeżeli nie otrzyma w niezbędnej wysokości i właściwym terminie środków finansowych z rachunku budżetu Miasta Przemyśla. Wyrywkowa kontrola przyjętych do księgowania dokumentów dotyczących wydatków, dochodów i kosztów zaewidencjonowanych przez przedszkole w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2013 r. wykazała, że dokumenty przed ujęciem w księgach zostały sprawdzone pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym oraz zaakceptowane do księgowania przez dyrektora i głównego księgowego kontrolowanej jednostki. W księgach rachunkowych w okresie od stycznia do grudnia 2013 r. dowody księgowe zostały zarejestrowane w poprawnej kwocie, na odpowiednich kontach oraz w okresie, w którym te operacje zostały dokonane. Obowiązek stwierdzenia sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), a także umieszczenie na dokumencie podpisu osoby odpowiedzialnej za te wskazania, wynika z art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. Ponadto stwierdzono, że w kontrolowanej jednostce udokumentowanie zapisów pozwala na identyfikację dowodów i sposobu ich zapisania w księgach rachunkowych. Zapisy uporządkowane są chronologicznie i systematycznie według kryteriów klasyfikacji budżetowej, w sposób umożliwiający sporządzenie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych, deklaracji ZUS oraz dokonanie rozliczeń finansowych, co jest zgodne z wymogami ustalonymi w art. 24 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694) w księgach rachunkowych jednostki w okresie od stycznia do grudnia 2013 r. prawidłowo ujmowano wszystkie obciążające ją koszty dotyczące danego okresu sprawozdawczego. Kontrola wydatków budżetowych wykazała, że SP Nr 4 w miarę posiadanych środków finansowych gospodarnie zarządzała środkami i w pierwszej kolejności regulowała zobowiązania wobec ZUS, US. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych - odpisy W planie wydatków na 2013 r. jednostka określiła wydatki z tytułu odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych w kwocie 238.678,00. Planując wysokość odpisu na ZFŚS na 2013 r. jednostka przyjęła prawidłowo kwotę bazową dla nauczycieli na rok 2013 w wysokości 2 618,10 zł. Planując odpis dla pracowników administracji i obsługi oraz emerytów i rencistów będących uprzednio pracownikami administracji i obsługi oparto się właściwie na kwocie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w drugim półroczu 2010 r. - kwota 2.917,14 zł. Ponadto na podstawie art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych /Dz. U. z 2012 r., poz. 592 z późn. zm./ oraz w związku z 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych /Dz. U. z 2009 Nr 43, poz. 349/ skorygowano w końcu roku kwotę odpisu przyjmując, iż podstawę naliczania odpisu stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). 18
Obliczenie odpisu na ZFŚS na 2013 r. (po korekcie) wynosiło: kwota bazowa dla nauczycieli 2 618,10 x 110 % =2 879,91 średnioroczne zatrudnienie prac. pedagogicznych 52,28 etatu kwota odpisu dot. pracowników pedagogicznych 150.562,00 zł pracownicy samorządowi zatrudnieni w 2013 r. (w przeliczeniu na pełne etaty): przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2010 r. 2 917,14 zł x 37,5 % = 1 093,93 x średnioroczne zatrudnienie prac. samorządowych 14,97 etatów kwota odpisu z tytułu zatrudn. pracowników samorządowych 16.376,00 zł naliczenie odpisu dla emerytów (niebędących nauczycielami) przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2010 r. 2 917,14 zł x 6,25 % = 182,32 zł x 19 emerytów obsługi 3.464,08 zł + 1 osoba 75,95 zł 3.540,00 zł naliczenie odpisu dla emerytów (będących nauczycielami) pobierane emerytury 110.330,47 zł x 12 m-cy x 5 % (art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela) 66.198,28 zł + 1.743,07 zł x 3 m-ce x 5% 261,46 zł 66.460,00 zł Ogółem należna kwota odpisu obligatoryjnego wyniosła prawidłowo obliczoną kwotę 236.938,00 zł. Średnioroczne zatrudnienie w kontrolowanej jednostce - po uwzględnieniu poziomu faktycznego zatrudnienia w poszczególnych miesiącach 2013 r. zostało przedstawione w zał. nr 11 do protokołu. Zgodnie z art. 53 ust. 3 wymienionej ustawy, zarówno odpis dla zatrudnionych nauczycieli, jak i odpis dla pracowników samorządowych i emerytów tworzył w SP Nr 4 jeden fundusz. Kontrola wykazała, iż SP Nr 4 w Przemyślu równowartość 75% dokonanych odpisów na ZFŚS przekazała na wyodrębniony rachunek bankowy w terminie wynikającym z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, tj. do dnia 31.05.2013 r., a pozostała kwota odpisu została również przekazana w terminie wynikającym z przepisów ustawy - do dnia 30 września 2013 r. Zamówienia publiczne Wydatki rzeczowe dokonywane przez zamawiającego (SP Nr 4) były poprzedzane właściwymi -dla danego rodzaju dostawy lub usługi- procedurami wynikającymi z przepisów zawartych w art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Do podstawowych obowiązków zamawiającego należy -między innymi- oszacowanie wartości zamówienia. Kryterium obowiązku stosowania (bądź nie) przez jednostkę sektora finansów publicznych ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (dalej Pzp) stanowi poziom wartości zamówienia. Stosownie do brzmienia art. 4 pkt 8 Pzp, ustawy 19