Nazwa Przedmiotu zachowań Kryminologia przestępczych IV - Etiologia, wraz fenomenologia z problematyką i prewencja prawną; zachowań przestępczych wraz z problematyką prawną; OBSZAR KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE NAUK SPOŁECZNYCH Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego Studia Kod ECTS kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja kryminologia I stopień (zaoczne) niestacjonarne (zaoczne) Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Cora Stanisław dr Szulc Marcin godzin Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin A. Formy zajęć wykład B. Sposób realizacji zajęcia w sali dydaktycznej zajęcia w sali dydaktycznej C. Liczba godzin 15 Rok, Semestr rok: III, semestr: 6, rok akademicki: 2015/2016 Status przedmiotu obowiązkowy Metody dydaktyczne wykład z prezentacją multimedialną Cykl dydaktyczny semestr letni Język wykładowy język polski Liczba punktów ECTS 5 Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia egzamin B. Formy zaliczenia egzamin pisemny testowy C. Podstawowe kryteria Zadana literatura plus wiedza z wykładów. Egzamin testowy 20 pytaniowy, pytania zamknięte, 4 możliwe odpowiedzi, jedna prawidłowa, zalicza 60% Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne wprowadzenie do psychologii, biologiczne podstawy mechanizmów zachowania się B. Wymagania wstępne wprowadzenie do psychologii, biologiczne podstawy mechanizmów zachowania się Cele przedmiotu Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z teoriami dewiacji społecznych, wybranymi obszarami dysfunkcji społecz-nych i zachowań przestępczych ze szczególnym uwzględnieniem normy i psychopatologii okresu adolescencji oraz proble-matyki prawnej zjawisk patologii społecznych. Strona 1 z 5
Treści programowe A. Problematyka wykładu 1. Wybrane teorie dewiacji społecznych - teoria anomii - teoria neutralizacji - teoria stygmatyzacji - teoria asocjacji dyferencyjnej - teoria kontroli Hirscha - teoria dewiacji jako aktu wyboru 2. Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży, uwarunkowania zachowań antyspołecznych - skala zjawiska - uwarunkowania zachowań agresywnych młodzieży - charakterystyka sprawców, ofiar i świadków przemocy - formy przemocy szkolnej - objawy fizyczne i psychiczne przemocy - profilaktyka przemocy w szkole (programy przeciwdziałania przemocy) - school shooting - skala zjawiska i uwarunkowania (psychologiczny portret sprawców) - prawo wobec różnych form przemocy rówieśniczej 3. Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych - uzależnienie od alkoholu (skala zjawiska, typologia alkoholizmu, rozwój uzależnienia, uwarunkowania choroby alkoholowej) - uzależnienie od narkotyków (skala zjawiska, podział i specyfika środków psychoaktywnych, rozwój i uwarunkowania uzależnienia, profilaktyka środowiskowa - uzależnienie od elektronicznych środków przekazu (skala zjawiska, kryteria diagnostyczne, fazy rozwoju, uwarunkowania) - uzależnienie od hazardu (skala zjawiska, kryteria diagnostyczne, fazy rozwoju, uwarunkowania) - profilaktyka i leczenie uzależnień - Zagadnienia ustawy z dn.26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholi-zmowi (tekst jedn.,dz.u.2007,nr 70,poz.473) - Prawna regulacja zapobiegania i przeciwdziałania narkomanii - ustawa z dn.29 lipca 2005 r. o przeciwdziała-niu narkomanii (tekst jedn. DZ.U. 2012,Nr 3,poz.124) 4. Patologie seksualne - prostytucja - pedofilia (skala zjawiska, uwarunkowania, sprawcy pedofilii, skutki wykorzystywania dzieci) - pornografia dziecięca (regulacje prawne) - kazirodztwo (skala zjawiska, typologia zachowań kazirodczych, uwarunkowania) - procedura pomocy dziecku krzywdzonemu - Prostytucja a prawo karne. Zagadnienie penalizacji zachowań związanych z uprawianiem nierządu (stręczy-cielstwo, kuplerstwo, sutenerstwo) 5. Niebezpieczne grupy werbujące - skala rozpowszechniania się sekt - typologia sekt - atrybuty sekt - techniki zniewalania - podstawy psychomanipulacji w sektach wg L. Festingera - prawo wobec sekt i niebezpiecznych grup werbujących 8. Subklultury młodzieżowe - specyfika okresu adolescencji - zaburzenia opozycyjno - buntownicze - bunt emocjonalny i behawioralny (norma czy patologia?) - typologia i specyfika funkcjonowania podkultur młodzieżowych - przykładowe subkultury młodzieżowe (portret psychologiczny metalowców i hip - hopowców) - Prawo wobec przejawów działań subkultur (nielegalne zgromadzenia, niszczenie mienia, wybryki chuligań-skie, mowa nienawiści) 9. Zjawisko ekskluzji społecznej - uwarunkowania mobbingu w szkole i w zakładzie pracy - bezdomność (rys historyczny, skala zjawiska, fazy rozwoju, wyjście z bezdomności) - dzieci ulicy (uwarunkowania, pomoc i profilaktyka) - Bezrobocie a przestępczość. Poszukiwanie czynnika kryminogennego. Strona 2 z 5
Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć Gierowski K.G, Lew - Starowicz Z., Mellibruda J. (2008) Psychopatologia zjawisk społecznych. Psychologia tom 3, wyd. J Strelau (red) Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk Pospiszyl I.,(2008) Patologie społeczne. Wydawnictwo Naukowe PWN Warsawa Ustawa z dn.26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.,dz.u.2007,nr 70,poz.473) ustawa z dn.29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. DZ.U. 2012,Nr 3,poz.124) A.2. studiowana samodzielnie przez studenta Pospiszyl I.,(2008) Patologie społeczne. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa B. Literatura uzupełniająca Hassan S. (1999) Psychomanipulacja w sektach, Łódź, Wydawnictwo Ravi" Szulc M. (1998) Struktura i nasilenie syndromu agresji u zwolenników muzyki heavy - metalowej. Kultura i Eduka-cja nr 3, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń Szulc M., Kalka D. (2004) Obraz subkultury hip - hopowej widziany oczami jej uczestników. Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków, 2004 pod red. E. Martynowicz Strona 3 z 5
Efekty uczenia się Wiedza Absolwent potrafi zidentyfikować i opisać obszary zagrożeń społecznych. Rozumie pojęcia psy-chologiczne oraz rozróżnia podstawowe psychologiczno - społeczne mechanizmy dewiacji indy-widualnej i społecznej. Potrafi charakteryzować specyfikę poszczególnych wybranych dewiacji społecznych. Rozumie zagadnienia prawne dotyczące zachowań przestępczych. Zna terminologię używaną w psychologii oraz jej zastosowanie w dyscyplinach pokrewnych na poziomie rozszerzonym Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o źródłach i miejscu psychologii w systemie nauk oraz jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami nauk Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat specjalizacji psychologii, obejmującą termino-logię, teorię i metodykę Ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia zarówno w aspekcie biologicz-nym, psychologicznym, jak i społecznym Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat psychologicznych podstaw funkcjonowania czło-wieka Ma uporządkowaną wiedzę na temat teorii wychowania, uczenia się i nauczania, innych procesów edukacyjnych oraz o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, pedagogicznych, społecznych i filozoficznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii Ma uporządkowaną wiedzę na temat zasad i norm etycznych oraz etyki zawodowej; zna prawne, organizacyjne i etyczne uwarunkowania wykonywanej działalności zawodowej Umiejętności Student potrafi porządkować podstawowe zagrożenia społeczne, zna mechanizmy i szacuje ryzyko postawania zachowań niebezpiecznych. Zna motywy indywidualne i społeczne powstawania de-wiacji. Student zna i rozumie konsekwencje wynikające z zastosowania przepisów ustaw dotyczących wybranych zagadnień dewiacji społecznych Posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat zjawisk społecznych rozmaitej natury, przy użyciu różnych źródeł oraz interpretowania ich z punktu widzenia problemów psychologicznych, zdrowotnych Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomo-cowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych Posiada rozwinięte umiejętności badawcze: rozróżnia orientacje w metodologii badań psychologicznych, formułuje problemy badawcze, dobiera adekwatne metody badania, metody statystyczne i narzędzia badawcze, konstruuje narzędzia badawcze; opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej specjalizacji psychologii Ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji psychologicznych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań Potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania podej-mowanych działań praktycznych Potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów psychologicznych i prognozo-wać przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych obszarach praktycznych Kompetencje społeczne (postawy) Absolwent potrafi określić rodzaj niebezpieczeństwa społecznego. Wykazuje krytycyzm w anali-zie sytuacji dewiacyjnej. Jest zorientowany w obszarach zagrożeń i chętnie podejmuje inicjatywę w działaniach profilaktycznych. Odpowiedzialnie trzyma się litery prawa. Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego Strona 4 z 5
Jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i osobistych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w podejmowaniu indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie psychologii; angażuje się we współpracę Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w społe-czeństwie, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy psychologa Utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi w praktyce psychologicznej, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowa-niu działań psychologicznych Odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów i pośrednio modeluje to podej-ście wśród innych Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, gotowy do komunikowania się i współpra-cy z otoczeniem, w tym z osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktyw-nego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania psychologiczne Jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych Strona 4 z 5
Kontakt Dr Stanisław Cora: stanislaw_cora@wp.pl Dr Marcin Szulc: psyms@univ.gda.pl WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTACJI UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO Strona 5 z 5