1. Formatowanie, sumowanie, kopiowanie

Praca z arkuszem kalkulacyjnym Excel 1. Formatowanie, sumowanie, kopiowanie W ćwiczeniu zapoznasz się ze sposobem wpisywania danych oraz prostymi funkcjami matematycznymi. Dodatkowo poznasz sposoby formatowania wyglądu komórek oraz ich treści. 1 otwórz program EXCEL 2 wpisz do komórek dane, jak w przedstawionej obok tabeli 3 wstaw do komórki E4: iloczyn komórek C4 oraz D4: =C4*D4 4 skopiuj zawartość komórki E4 do zakresu E5:E7 5 w celu uzyskania sumy kosztów, do E8 wpisz: =SUMA(E4:E7) 6 sformatuj zakres zawartości komórek z kolumny C oraz E z wierszy 4 do 8 jako waluta (zł) 7 wyrównaj komórki z nagłówka górnego tabeli oraz pole suma do prawej strony (C3:E3; D8) 8 wykonaj pogrubienie nagłówków (górnego i lewego) oraz napisów zakupy i suma (B4:B7; C3:E3; B2; D8) 9 ustaw tło zakresu A1:G20 jako białe 10 ustaw wszystkie krawędzie zakresu C4:E7 jako widoczne 11 ustaw krawędzie zewnętrzne zakresu B3:E8 jako gruba linia ciągła 12 zmień format wartości sumy (E8) na kolor Ciemnoniebieski, czcionka pochylona 13 zmień nazwę aktywnego arkusza Zeszyt1 na zakupy 14 skopiuj zawartość komórek B4:C7 do (od) komórki B11 pomijając formatowanie komórek zaznacz zakres B4:C7, otwórz menu kontekstowe, wybierz KOPIUJ (^C) przejdź do komórki B11, otwórz menu kontekstowe, wybierz WKLEJ SPECJALNIE (+^V) w okienku dialogowym WKLEJ SPECJALNIE wybierz WKLEJ WARTOŚCI 15 posortuj skopiowane dane wg pola ceny za 1kg przejdź do pola B11, w menu kontekstowym wymierz SORTUJ SORTOWANIE NIESTANDARDOWE w okienku dialogowym SORTOWANIE wybierz sortowanie wartości, rosnąco według kolumny C 16 ustaw tło dla nowo skopiowanego zakresu (B11:C14) na kolor jasnoszary oraz włącz grube krawędzie zewnętrzne 17 ustaw wyrównanie tekstu dla zakresu (B11:C14): w poziomie do lewej oraz w pionie do środka w menu kontekstowym wymierz FORMATUJ KOMÓRKI WYRÓWNANIE... 18 zapisz plik pod nazwą zakupy. 2. Importowanie pliku csv, kopiowanie między plikami, ustawianie szerokości kolumn W zadaniu dowiesz się, jak importować dane z plików csv (comma separated values), kopiować dane między arkuszami, tworzyć proste formuły, znajdować wartości największe i najmniejsze. 1 Otwórz program EXCEL, otwórz plik gestosc_zaludnienia.csv 2 zaznacz wszystkie komórki i skopiuj je z dokumentu gęstość zaludnienia.csv do nowego arkusza Arkusz2 a) zaznacz prostokąt znajdujący się na przecięciu górnego i lewego nagłówka i przeciągnij kursor do prawego, dolnego fragmentu zakresu b) skopiuj zaznaczony zakres c) przejdź do arkusza Arkusz2, zaznacz komórkę A1 (jeżeli nie jest zaznaczona) d) wklej skopiowany zakres, zamknij plik gęstość_zaludnienia.csv Kolejnym zadaniem będzie obliczenie gęstości zaludnienia dla poszczególnych krajów 3 wpisz do komórki D1: gęstość zaludnienia 4 ustaw szerokość kolumny D tak, by tekst mieścił się w kolumnie (np. przeciągając prawą granicę nagłówka kolumny) 5 do komórki D2 wstaw formułę podającą gęstość zaludnienia dla danego kraju (wyrażoną jako iloraz liczby ludności przez powierzchnię w km 2 ), D2: =B2/C2 6 skopiuj wpisaną formułę dla pozostałych krajów, np. a) w komórce D2 wciśnij ^C (skopiuj zawartość komórki do schowka) b) przejdź do komórki D3, wciśnij C T RL+ SH I FT+ END w celu zaznaczenia kolumny do ostatniego używanego wiersza c) wciśnij ^V (wklej zawartość schowka do zaznaczonych komórek) 7 posortuj dane w kolejności od największej do najmniejszej gęstości zaludnienia

8 aby zwiększyć czytelność liczb w kolumnach, zmień sposób przedstawienia liczb (z separatorem tysięcy) zaznacz kolumny B:C (kliknij i przeciągnij myszą na nagłówkach od B do C) menu kontekstowe FORMATUJ KOMÓRKI, zakładka LICZBY, kategoria Liczba, użyj separatora tysięcy i wybierz zero miejsc po przecinku 9 pogrub nagłówek (zakres A1:D1), ustaw jego tło na jasnoszary oraz włącz dolną krawędź 10 zmniejsz czcionkę dla całego arkusza do rozmiaru 8 11 wyrównaj trzy prawe kolumny nagłówka (B1:D1) do prawej strony 12 zmień szerokość kolumn na od B do D na 12 (menu kontekstowe SZEROKOŚĆ KOLUMNY) 13 zezwól na zawijanie tekstu w nagłówku (menu kontekstowe FORMATUJ KOMÓRKI zakładka WYRÓWNANIE) 14 zmień wysokość pierwszego wiersza tak, by prawidłowo się wyświetlały tytuły nagłówka 15 w celu łatwiejszego przeglądania danych z zachowaniem widoczności nagłówka zablokuj nagłówek, w tym celu z menu głównego WIDOK wybierz opcję ZABLOKUJ OKIENKA ZABLOKUJ GÓRNY WIERSZ 16 zmień nazwę arkusza na stats i zapisz dokument pod nazwą stats. 3. Formatowanie warunkowe, proste formuły informacyjne 1 Otwórz w programie EXCEL plik stats 2 przejdź do pierwszego wolnego wiersza poniżej danych, ustaw jego tło (czterech kolumn pod danymi) na jasnoszary oraz włącz krawędź górną, ustaw czcionkę jako POGRUBIONĄ, wyrównanie DO PRAWEJ STRONY 3 podsumuj dane w kolumnach B i C, podaj średnią w kolumnie D B239: =SUMA(B2:B238); skopiuj do kolumny C, w kolumnie D wprowadź funkcję ŚREDNIA 4 w celu uzyskania wartości średnich arytmetycznych z liczby ludności i powierzchni wpisz odpowiednie formuły w komórkach B240 i C240 (możesz skopiować formułę z B240 do C240) 5 wyróżnij kolorem czerwonym wszystkie kraje w których liczba ludności jest większa od średniej zaznacz zakres komórek do wyróżnienia z menu głównego NARZĘDZIA GŁÓWNE FORMATOWANIE WARUNKOWE wybierz REGÓŁY WYRÓŻNIANIA KOMÓREK WIĘKSZE NIŻ zaznacz komórkę, w której jest średnia oraz kolor czcionki 6 analogicznie zaznacz kolorem niebieskim (tło komórek) wszystkie kraje w których powierzchnia jest mniejsza od średniej użyj formatowania niestandardowego 7 zapisz plik. 4. Import danych, proste wykresy, tło graficzne 1 Otwórz w programie EXCEL plik waluty.csv 2 zaznacz cały zakres komórek (np. cały arkusz), skopiuj zakres do schowka, zamknij plik 3 utwórz nowy plik, wklej dane ze schowka do arkusza od komórki A1 4 zmień format daty w kolumnie A na YYYY-MM-DD (ISO 8601) 5 w celu wyrównania wartości w kolumnach zmień format w kolumnach B i C na liczbowy z dwoma miejscami po przecinku 6 zmień szerokość kolumn A:C na 12, pogrub nagłówek kolumn (A1:C1), ustaw wyrównanie na do prawej 7 zmień nazwę arkusza na waluty, zapisz plik 8 stwórz wykres punktowy dla zaimportowanych danych, w tym celu zaznacz zakres danych, następnie zmień zakres skali X dla wykresu (aby usunąć puste części bez danych przed i po krzywych), na zakres od 01.01.2008, do 1.11.2008 kliknij prawym klawiszem myszy w obrzarze osi poziomej i wybierz FORMATUJ OŚ w opcjach osi wybierz stałe wartości minimum i maksimum oraz wprowadź daty w formacie YYYY-MM-DD 9 zrób miejsce dla dodatkowych kolumn danych: przesuń wykres aby jego lewy górny róg znajdował się w komórce F1 10 w komórce D1 wpisz: Różnica, pogrub, wyrównaj do prawej 11 w D2 wpisz formułę, różnicę między wartością euro a dolara (euro-dolar) 12 skopiuj różnicę do całego zakresu 13 ustaw dla kolumny D wyświetlanie liczb z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku 14 utwórz prosty wykres kolumnowy zawierający porównanie średnich wartości dla dolara i euro a) w kolumnie A w wierszu 211 wpisz średnia, w 212 wpisz minimum, w 213 wpisz maksimum b) pogrub i wyrównaj do prawej zakres A211:A213 c) w wierszach 211:213 wpisz do kolumn B i C formuły wyliczające średnie, minimalne i maksymalne wartości dla walut B211: =ŚREDNIA(B2:B210), B212: =MIN(B2:B210), B213: =MAX(B2:B210)

B211:B213 kopiuj, C211: wklej d) zaznacz zakres A211:C213 e) wstaw wykres kolumnowy f) sformatuj wykres tak, by trzy pierwsze kolumny stanowiły wartość średnią, minimalną i maksymalną USD, a kolejne trzy te same wartości Euro w menu kontekstowym wykresu wybierz ZAZNACZ DANE co otworzy menu Wybieranie źródła danych używając przycisku PRZEŁĄCZ WIERSZ/KOLUMNĘ oraz EDYTUJ ustaw Wpisy legendy na średnią, minimum i maksimum a kategorie osi poziomej na USD i Euro (wybierz zakres etykiet osi B1:C1) g) zmień kolory kolumn na odcienie niebieskiego, czerwonego i zielonego h) zmień skalę dla osi Y na wartości co 1,00 15 przenieś wykres aby jego górny lewy narożnik znajdował się w komórce F20 16 zmień tło na graficzne dla części arkusza od E1 do M40 na szare 17 zapisz dokument. 5. Adresowanie względne, bezwzględne, auto-wypełnianie W ćwiczeniu zbudujemy tabliczkę mnożenia, wpisując formułę do jednej komórki, a następnie odpowiednio ją kopiując. 1 utwórz w programie EXCEL nowy dokument o nazwie: tabliczka 2 wypełnij zakres B1:K1 liczbami od 1 do 10 a) wpisz do B1 cyfrę 1, potwierdź klawiszem ENTER, wróć do komórki B1 b) przeciągnij komórkę za jej uchwyt do komórki K1 i wybierz opcję wypełnij serią 3 wypełnij zakres A2:A11 liczbami od 1 do 10 a) wpisz do A2 cyfrę 1, potwierdź ENTEREM, wróć do komórki A2, przeciągnij za uchwyt komórki do A11 4 do komórki B2 wpisz odpowiednią formułę, która pozwoli stworzyć tabliczkę, formuła musi być tak skonstruowana, aby podczas kopiowania komórki, adresy w niej występujące odnosiły się do liczb z górnego nagłówka i z lewej kolumny nagłówka; wpisanie do B2 formuły =B1*A2 nie da dobrego efektu, bo po skopiowaniu jej do np. D3 będzie zawierała formułę D2*C3 (nie zaś pożądaną: D1 * A3), należy zatem zablokować wskaźnik wiersza przy odwołaniu do nagłówka górnego (aby zawsze odwoływać się do górnego wiersza) oraz wskaźnik kolumny przy odwołaniu do lewej kolumny nagłówka; a) prawidłowa formuła w B2 będzie zatem następująca: =B$1*$A2 5 skopiuj zawartość formuły z B2, i wklej ją do zakresu B2:K11 (cała tabliczka) 6 ustaw tło dla nagłówków górnego (A1:K1) i lewego (A1:A11) na jasnoszary, 7 ustaw krawędzie oddzielające te nagłówki od treści, ustaw ramkę dla całej tabliczki (wraz z nagłówkami) 8 ustaw tło wszystkich komórek tabliczki (poza nagłówkami) zawierających liczby > 50 na fioletowe W kolejnej części utworzymy prosty ciąg Fibonacciego (kolejna liczba ciągu jest sumą dwóch poprzednich, pierwsza 0, druga 1) 9 wpisz do B16 liczbę zero, wpisz do B17 liczbę 1, wpisz do B18 sumę B16 i B17 10 skopiuj B18 do zakresu B19:B40, każda wartość jest sumą dwóch wcześniejszych 11 utwórz prosty wykres słupkowy z uzyskanych wartości 12 zmień położenie wykresu: niech zaczyna się na komórce C16 13 zmień kierunek osi pionowej na odwrócony, wybierając UKŁAD OSIE GŁÓWNA OŚ PIONOWA w narzędziach wykresów. 14 zmień tło wykresu na wybraną teksturę, obszar kreślenia pozostaw bez tła 15 w celu wypełnienia pustego obszaru na wykresie dodaj tytuł Fibonacci czcionką Arial, 18pkt, korzystając z opcji układ UKŁAD TYTUŁ WYKRESU w narzędziach wykresów. 16 zapisz plik i zamknij program EXCEL. 6. Adresowanie względne, bezwzględne, wykres spersonalizowany, dane rozłączne, obiekt tekstowy 1 Otwórz plik tabelka, zmień jego nazwę na wypłaty 2 w kolumnie A wpisz następujące nazwiska i imiona: Jan Szpak, Maria Gęś, Zbigniew Kaczka, Józef Wróbel, Ariela Gołąb 3 w kolumnie D wstaw wartości wypłat dla pracowników wpisując odpowiednią formułę a) wypłata = pensja + liczba nadgodzin * stawka za godzinę nadliczbową b) wpisz formułę raz, skopiuj do pozostałych komórek - ponieważ stawka za godzinę nadliczbową występuje w jednej

komórce, odwołanie do niej musi być absolutne (bezwzględne / zablokowane: $C$11) 4 uporządkuj wygląd arkusza a) przenieś komórkę B10 do A10 b) przenieś C11 do C10 (zauważ, że przenosząc komórki uległy zmianie wszystkie odwołania do niej w kolumnie D) c) usuń treść komórki C2, w C3 wpisz Nadgodziny d) wyrównaj nagłówek: A3 do lewej, B3:D3 do prawej e) ustaw tło A1:D10 na białe f) pogrub A3:D3, ustaw tło jasnoszare g) pogrub stawkę za godzinę nadliczbową (C10), zmień kolor czcionki na Niebieski 5 utwórz wykres kolumnowy zawierający pensje oraz wypłaty pracowników a) zaznacz zakresy A3:B8 oraz D3:D8 6 zmień rozmiar wykresu a) zaznacz dowolną komórkę arkusza, ponownie zaznacz wykres b) szerokość: 16cm, wysokość: 10cm wywołując menu kontekstowe FORMATUJ OBSZAR WYKRESU ROZMIAR 7 umieść wykres pod tabelą by się zaczynał od komórki A13 8 zmień wartość stawki za godzinę nadliczbową do 48,20, zauważ zmiany wartości wypłaty w tabeli i na wykresie 9 zmień wygląd wykresu, tak by był przestrzenny (3D) za pomocą opcji ZMIEŃ TYP WYKRESU w menu kontekstowym 10 usuń legendę z wykresu, zmień wypełnienie obszaru na: gradientowe - liniowy od żółtego do brązowego 11 wstaw dodatkowy obiekt tekstowy, który nie będzie umieszczony w komórkach, w obiekcie wpisz: Informatyka 2014, zmień format na Verdana 24, kolor czcionki purpurowy, wyrównaj do środka 12 zapisz plik wypłaty. 7. Definicja zakresów danych, funkcje bazodanowe, malarz formatów 1 Otwórz w programie EXCEL plik kantory 2 do filtrowania i wyszukiwania danych wymagana będzie dodatkowa tabela kryteriów, którą utworzymy następująco: skopiuj nagłówek A1:I1 do A33, zaznacz zakres A33:I34, ustaw kolor tła: szaroniebieski, krawędzie wszystkie 3 znajdź, jaka waluta i kiedy miała wartość 3,18 w kantorze B a) wpisz do kryteriów: do B34: Kantor B, do D34: 3,18 b) wpisz do B37: =BD.POLE($A$1:$I$31;"Waluta";$A$33:$I$34) uwaga, często jeśli wynik nie zostanie znaleziony, lub jest ich za dużo w komórce wynikowej pojawiają się enigmatyczne błędy typu #WARTOŚĆ lub Błąd liczby c) skopiuj B37 do B38 (dzięki zastosowaniu adresów bezwzględnych, nie ulegną one zmianie) d) przejdź do edycji komórki B37, zmień tekst Waluta na Data 4 w wyniku pojawi się liczba, która jest reprezentacją daty w wewnętrznym formacie, zmień format komórki na datę jak w kolumnie A a) przejdź do dowolnej komórki z datą w kolumnie A (np. A30), wybierz ikonę MALARZ FORMATÓW (pędzelek) b) kliknij myszą na B37 w celu skopiowania formatu komórki 5 w celu łatwiejszej pracy z arkuszem nadaj poszczególnym zakresom danych nazwy jak w nagłówkach kolumn, zaznaczając zakres łącznie z nagłówkiem i wybierając w menu kontekstowym opcję DEFINIUJ NAZWĘ 6 przejdź do pola OBSZAR ARKUSZA (pole listy rozwijanej po lewo od paska formuły), wybierz np. Kantor 7 w celu sprawdzenia poprawności wyliczeń wartości sprzedaży w kolumnie J wpisz formułę podającą iloczyn kursu sprzedaży i ilości sprzedaży, posłuż się nazwami zakresów zamiast adresami komórek a) wpisz do J2: =Kurs_sprzedaży*Ilość_sprzedaży b) skopiuj formułę do pozostałych wierszy c) zmień format komórek J2:J31 na liczbowy z dwoma miejscami po przecinku 8 analogicznie do kolumny K wpisz różnicę między wartością sprzedaży a wartością skupu dla każdego wiersza 9 wpisz do K1 różnica, skopiuj formatowanie z I1 do K1 (np. MALARZEM FORMANTÓW) 10 zdefiniuj nową nazwę różnica dla zakresu K1:K31 11 zaznacz na czerwono wartości ujemne, stosując formatowanie warunkowe 12 w komórce K34 wpisz informację o liczbie różnic dodatnich (kolumna K) a) w K34 wpisz: =LICZ.JEŻELI(różnica; ">0") 13 w celu wskazania wartości zerowych w tabeli zastosuj do zakresu D2:I31 formatowanie warunkowe i formatowanie niestandardowe w postaci niebieskiego wypełnienia komórek

14 zapisz plik. 8. Wykres funkcji kwadratowej na podstawie danych stałych wielomianu kwadratowego W ćwiczeniu wyliczymy dane równania kwadratowego i sporządzimy prosty wykres. Arkusz zostanie zautomatyzowany do tego stopnia, że użytkownik będzie podawał xmin, xmax, oraz stałe równania kwadratowego (a,b,c), a wykres będzie rysowany w podanym zakresie, dla 20 punktów. 1 Utwórz nowy dokument o nazwie: parabola 2 w B2 wpisz Parabola, zmień czcionkę na Arial 18, pogrubiona 3 utwórz obszar parametrów wykresu a) wpisz do kolejnych komórek (jedna pod drugą) od B4 dane: xmin, xmax, a, b, c b) wpisz do kolejnych komórek (jedna pod drugą) od C4 dane: -10, 10, 1, -4, 1 c) dodaj ramkę wokół obszaru B4:C8 (krawędzie zewnętrzne) 4 wpisz do A11 cyfrę 0, przeciągnij komórkę A11 za uchwyt komórki w dół do uzyskania wartości 20 5 wpisz do A10: nr, wyrównaj do prawej, dla zakresu A10:A31 zdefiniuj nazwę nr 6 zdefiniuj nazwy używanych parametrów początkowych a) dla C4 - xmin, C5 xmax, C6 a, C7 b, C8 c 7 zdefiniuj wartości dla osi poziomej (rzędnych OX) a) w B11 wpisz: =xmin+(xmax-xmin)/20*nr b) przekopiuj wartość z B11 do pozostałych wierszy tabelki 8 wpisz w B10: x, wyrównaj do prawej, utwórz nazwę x dla zakresu B10:B31 9 do C11 wpisz formułę równania kwadratowego: =a*x^2+b*x+c_, skopiuj formułę do pozostałego zakresu a) podczas tworzenia nazw, zamiast c powstało c_ (z powodu konfliktu z wbudowaną nazwą c, użyj zatem tej nazwy dla parametru c) 10 wpisz do C10: y, wyrównaj do prawej, utwórz nazwę y dla zakresu C10:C31 11 pogrub zakres A10:C10, ustaw krawędź dolną, ustaw tło na szary 12 utwórz wykres y=f(x) a) zaznacz zakres x i y (B10:C31) b) typ wykresu: Punktowy (XY), Punkty z prostymi liniami i znacznikami 13 oblicz miejsca zerowe funkcji a) wpisz do E4: delta, do E5: 'x1, do E6: 'x2 b) do F4 wpisz: =b^2-4*a*c_, nadaj nazwę delta komórce F4 c) do F5 wpisz: =(-b-pierwiastek(delta))/2/a, do F6 wpisz: =(-b+pierwiastek(delta))/2/a 14 zaznacz miejsca zerowe na wykresie, w tym celu dodaj serię danych (punkty określające miejsca zerowe) do wykresu a) do G4 wpisz msc.0, wyrównaj do prawej b) dla x1 i x2 dopisz wartość funkcji (równą zero): wpisz w G5 i G6 wartości zerowe c) przejdź do edycji istniejącego wykresu: menu kontekstowe zaznacz dane, dodaj: nazwa: miejsca zerowe, zakres danych dla wartości X zaznacz F5:F6, dla wartości Y: zaznacz G5:G6 d) usuń linię między miejscami zerowymi 15 zmień rozmiar wykresu na 16cm x 10cm 16 Przesuń wykres tak, by zaczynał się od komórki E10 17 sprawdź w podglądzie wydruku, czy dane mieszczą się na jednej stronie, jeśli nie, ustaw stronę w orientacji poziomej 18 ukryj na wydruku niepotrzebną kolumnę nr a) zaznacz kolumnę A i w menu kontekstowym wybierz ukryj 19 zapisz dokument 9. Wykres funkcji, znajdowanie miejsca zerowego funkcji jednej zmiennej Funkcja f(x) ma postać: 1-x*e sin(x). Utwórz wykres funkcji w granicach x (-5 ; 5) z punktami, co 0,5. Znajdź miejsce zerowe funkcji. 1 Utwórz nowy dokument, nanieś kolejne wartości x (od -5 do 5, co 0,5) niezbędne do naszkicowania wykresu f(x) a) B3: x B4:-5 B5:-4,5, zaznacz B4:B5, przeciągnij uchwytem komórki w dół od B5 do uzyskania wartości 5 2 zaznacz kolumnę x (wraz z nagłówkiem), nadaj nazwę x zakresowi 3 wpisz do kolumny C wartości funkcji y = f(x) a) C3: y C4: =1-x*exp(sin(x)), skopiuj C4 w dół do pozostałych wierszy 4 zaznacz kolumnę y (wraz z nagłówkiem), nadaj nazwę y zakresowi 5 utwórz wykres punktowy z wygładzonymi liniami i znacznikami dla x oraz y(x)

6 umieść wykres tak, by zaczynał się od komórki E3 7 skopiuj ostatni wiersz danych (x, y) (wiersz 24 do wiersza 25, aby nie modyfikować danych źródłowych wykresu), popraw formułę w C25 by miała następującą postać: =1-B25*EXP(SIN(B25)) 8 uruchom wyszukiwanie miejsca zerowego, w tym celu zastosuj operację szukania wyniku z menu DANE ANALIZA WARUNKOWA: operacja szukania wyniku będzie modyfikowała wartość w komórce B25 i sprawdzała jaka jest wartość w C25 aż do uzyskania y(x)=0 9 dodaj do wykresu serię danych reprezentującą miejsce zerowe 10 zapisz plik pod nazwą math, zamknij program.