Materiał dydaktyczny do ćwiczeń: Zasady muzyki z elementami harmonii I rok Pedagogika wczesnoszkolna i Wychowanie muzyczne wg E.E. Gordona studia stacjonarne, 2011/2012 SŁOWNICZEK TERMINÓW E.E. Gordon, Sekwencje uczenia się w muzyce. Umiejętność i y, WSP, Bydgoszcz 1999. E.E. Gordon, D.G. Woods, Zanurz się w program nauczania muzyki. Działania w kolejności uczenia się. Podręcznik dla nauczycieli, WSP, Bydgoszcz 1999. Podstawy teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona, E. Zwolińska (red.), WSP, Bydgoszcz 2000. Akord Anakruza Atonalna Centralny dźwięk Chromatyczny Eolska tonalność Dominantowy Dorycka tonalność Durowa tonalność Cztery lub więcej dźwięków brzmiących jednocześnie Przedtakt (poprzedzenie wykonania makrobitu, mikrobitu) Niepoprawne słowo używane niepoprawnie do opisania muzyki multitonacyjnej, multitonalnej Dźwięk, od którego rozpoczyna się skala i na którym się kończy; dźwięk taki jest początkiem i końcem melodii, jest punktem odniesienia dla wszystkich dźwięków skali. Motyw, który zawiera jeden lub więcej dźwięków alterowanych Tonalność od LA do LA z LA jako dźwiękiem końcowym. obniżony VII stopień W tonalności durowej dominanty lub dominanty septymowej zawiera dowolne ułożenie sylab tonalnych SO TI RE (FA) Tonalność od RE do RE z RE jako dźwiękiem końcowym. podwyższony VI i obniżony VII stopień Tonalność od DO do DO z DO jako dźwiękiem końcowym. podwyższony III i VI stopień
Enharmoniczne y Enrytmiczne y Enrytmia Frygijska tonalność Harmoniczny Improwizacja tonalna Kruza Ligatury Lidyjska tonalność Lokrycka tonalność Makrobity Melodyczny Dwa y tonalne, które brzmią tak samo, chociaż mogą być zapisane inaczej. Także: dwa oznaczenia przykluczowe stosowane do zapisania tak samo brzmiącej tonacyjności Dwa y rytmiczne, które brzmią tak samo, chociaż mogą być zapisane inaczej. Także: dwa oznaczenia taktowe stosowane do zapisania tak samo brzmiącego metrum. Jest tym dla notacji rytmicznej (zapisu rytmicznego) czym enharmonia dla notacji tonalnej i audiacji Tonalność od MI do MI z MI jako dźwiękiem końcowym. obniżony II i VII stopień Dwa lub więcej akordów audiowanych jak brzmienie w sposób linearny Spontaniczne wykonywanie śpiewanek opierających się na ach tonalnych Główne uderzenie makrobitu Jedna z funkcji rytmu. Motyw ligatury zawiera w sobie dwa y: części (lub całości) makrobitu pierwszego z em części (lub całości) makrobitu drugiego Tonalność od FA do FA z FA jako dźwiękiem końcowym. W porównaniu do tonalności durowej posiada podwyższony VI i obniżony VII stopień Tonalność od TI do TI z TI jako dźwiękiem końcowym. obniżony II, podwyższony III, obniżony V, podwyższony VI, obniżony VII stopień Podstawowe bity w rytmie muzycznym. Np. dwie ćwierćnuty w metrum 2/4, lub dwie ćwierćnuty z kropką w metrum 6/8 Połączenie u tonalnego z rytmem Melodyczny rytm Rytm teksu lub rytm melodii w utworze muzycznym. Jest nałożony na makrobity i mikrobity. Metakruza To, co następuje po Kruzie. Mogą to być mikrobity po makrobicie.
Metrum Mikrobity Miksolidyjska tonalność Modulujący Molowa harmoniczna tonalność Monometryczna/ Monotemporalna Monotonacyjna/ monotonalna Multimetryczna/ multitemporalna Niepodzielny makrobit Notacyjna audiacja Nuta Metrum zwykłe określa jak makrobity są podzielone na mniejsze mikrobity. Metrum dwudzielne: określa jak makrobity są podzielone na dwa tej samej długości mikrobity. Metrum trójdzielne: określa jak makrobity są podzielone na trzy mikrobity tej samej długości Podział makrobitu na odcinki równej długości. Np. grupa dwu ósemek dzielących jedną ćwierćnutę. Tonalność od SO do SO z SO jako dźwiękiem końcowym. W porównaniu do tonalności durowej posiada obniżony VII stopień Motyw, który zawiera modulację (przeniesienie) z jednej tonacyjności do drugiej (np. z C do D), lub jednej tonalności do drugiej (z DUROWEJ do DORYCKIEJ) Tonalność od LA do LA z LA jako dźwiękiem końcowym. W porównaniu do tonalności molowej eolską posiada podwyższony VII stopień Muzyka, która posiada dwie lub więcej jednocześnie brzmiących linii rytmicznych, ale będących w tym samym metrum (monometryczność) i tempie (monotemporalność) Muzyka, która posiada dwie lub więcej części, które są w tej samej tonacyjności (monotonacyjna) i tonalności (monotonalna) Muzyka, która posiada jedną linię rytmu melodycznego o różnym metrum ów rytmicznych lub tempie Taki makrobit, który jest zbyt krótki aby go dzielić na mikrobity. Jest często tej samej długości co mikrobit. Audiacja tego, co widzimy w notacji muzycznej bez pomocy fizycznego dźwięku Symbol, który można przeczytać lub zapisać, a reprezentujący to, co jest audiowane. Motyw pauzy Motyw, który zawiera w sobie jedną lub wiecej pauz Pentatonika Muzyka, która składa się tylko z pięciu dźwięków. Najpopularniejszą skalą pentatoniczną jest: do, re, mi, so, la
Polimetryczna Politemporalna Politonalna Politonacyjna Ruchome DO Rytm Rytmiczne sylaby Skala muzyczna Solfeż tonalny Solfeż rytmiczny Subdominantowy Muzyka, w której jedna lub więcej części są w różnym metrum (ale w tym samym tempie) Muzyka, w której jedna lub więcej części są w różnym tempie (ale w tym samym metrum) Muzyka, w której jedna lub więcej części są w rożnych tonalnościach (ale tej samej tonacyjności) Muzyka, w której jedna lub więcej części są w rożnych tonacyjnosciach (ale w tej samej tonalnościach) System tonalny, w którym umiejscowienie DO zależy od tonacyjności. Np. w tonacyjności C, DO jest C, w tonacyjności D DO jest D. W systemie z nieruchomym DO, bez względu na tonacyjność, C jest zawsze DO. W działaniach kolejności uczenia się przyjęło się system sylab tonalnych z ruchomym DO i sylabą LA jako oparciem dla minoru. Składa się z trzech podstawowych elementów: makrobitów, mikrobitów, rytmu melodycznego. W audiacji mikrobity nakładają się na makrobity, a rytm melodyczny nakłada się na mikrobity i makrobity. Różne nazwy, które są śpiewane lub recytowane przy różnych wartościach rytmicznych. Np. DU TA DE TA, ;lub DA DA DI Szereg dźwięków różnej wysokości, uporządkowanych wg określonego schematu interwałów w obrębie danej oktawy i posiadających swój dźwięk centralny (np. skala durowa, molowa, dorycka, harmoniczna, frygijska ) Opiera się na systemie tonalnym z ruchomym DO, którego pozycja i umiejscowienie zależy od tonacyjności. DO jest oparciem dla Majoru (dur) i LA jest oparciem dla Minoru (moll) Nie wykorzystuje on nazw rytmicznych wartości nut. Sylabą określającą wszystkie makrobity jest DU. Relacje pomiędzy sylabami wyprowadza się z metrum i domyślnych makrobitów i mikrobitów. Pomaga szybkie opanowanie rytmu, ułatwiając audiację rytmu (bez tzw. liczenia).mikrobity określane są sylabą TA (także w podziale na mniejsze jednostki). Inaczej Subdominanta. Motyw tonalny w tonalności durowej zawiera ułożenie sylab tonalnych FA LA DO
Submediantowy Subtoniczny Syntaksa Oznaczenie taktowe Tempo Motyw tonalny, który w tonalności durowej zawiera dowolne ułożenie sylab tonalnych LA DO MI Motyw tonalny, który w tonalności doryckiej (z dźwiękiem końcowym RE) zawiera dowolne ułożenie sylab tonalnych DO MI SO Uporządkowane ułożenie dźwięków i wartości rytmicznych, które tworzą tonalność i metrum utworu. Muzyka ma syntaksę, ale nie gramatykę. Nie wskazuje metrum ani czasu, tempa. Oznacza podzieloną wartość całej nuty, którą można odnaleźć (odliczyć) w takcie. Prędkość, w jakiej czytamy i wykonujemy y rytmiczne. Tonacyjność Literowa nazwa Toniki. Tonacyjność audi ujemy, podczas gdy oznaczenie przykluczowe widzimy w notacji. C jest tonacyjnością w C-dur, c-moll harmonicznym i eolskim, doryckim. Toniczny W tonalności durowej zawiera dowolnie ułożone sylaby tonalne DO MI SO Tonika Jest związana z tonacyjnością (dźwięk rozpoczynający),. Tonalność Unitemporalna Unimetryczna Unitonacyjna Unitonalna To, co jest określone przez dźwięk końcowy. Np. tonalność durowa, molowa, dorycka, lidyjska Muzyka z jedną linia rytmu melodycznego, w której wszystkie y są w tym samym tempie Muzyka z jedną linią rytmu melodycznego, w której wszystkie y są w tym samym metrum Muzyka z jedną linią melodyczną, w której wszystkie y są w tej samej tonacyjności Muzyka z jedną linią melodyczną, w której wszystkie y są w tej samej tonalności