WOJCIECH SEWERYN GITARA ROCKOWA BEZ GRANIC

Transkrypt

1 WOJCIECH SEWERYN GIR ROCKOW EZ GRNIC Specjalne podziękowania dla: mojej żony Ewy, Roberta Szydło za pomoc w nagraniu materiału dźwiękowego, Eli i Marka Ostrowskich za wszystko, Grzesia Szajuka za konsultacje i skład nut.

2 Nagrania kasety instruktażowej dokonano w studio firmy Sound Factory Realizacja nagrania M. Miazga, L. Cichoński

3 SPIS REŚCI Jak ćwiczyć?... 5 Notacja... 6 Skale i akordy... 7 Skala jońska... Skala dorycka... 8 Skala frygijska... 5 Skala lidyjska... Skala miksolidyjska... 7 Skala eolska... Skala lokrycka... 9 Ćwiczenia w skali chromatycznej Niektóre ćwiczenia łączenia pozycji Inne skale i skale utworzone na ich kolejnych stopniach... 6

4

5 JK ĆWICZYĆ? W dążeniu do perfekcyjnego opanowania instrumentu podstawową rolę spełniają niestety systematyczne ćwiczenia. Piszę niestety, gdyż wiem jak nudne może być czsami ćwiczenie, zwłaszcza gdy nie wiemy jak, co i ile ćwiczyć. Odpowiedź na to pytanie nie może być jednoznaczna, niemniej myśląc poważnie o solowej grze na gitarze należy ćwiczyć według pewnych określonych zasad. Po pierwsze przystępując do ćwiczeń musicie wykonać solidną rozgrzewkę, która powinna dotyczyć nie tylko palców i rąk, lecz również całego ciała. Długotrwałe ćwiczenie to poważny wysiłek i organizm musi być do niego odpowiednio przygotowany. Ćwiczenia rozgrzewające nie powinny być trudne technicznie, mogą to być np. ćwiczenia chromatyczne przykłady niektórych z nich znajdziecie w dalszej części, riffy lub skale zagrane w wolnym tempie najlepiej rzeczy, które znacie i potraficie już zagrać. Rozgrzewka jest bardzo ważnym elementem poracy nad instrumentem. Od sposobu jej przeprowadzenia w dużej mierze zależą dalsze postępy w ćwiczeniach. Dopiero po prawidłowej rozgrzewce możecie przystąpić do ćwiczeń zasadniczych. Każde nowe ćwiczenie zawsze należy wykonywać początkowo w wolnym tempie. W miarę postępów tempo należy zwiększyć, aż do osiągnięcia pełnej perfekcji. ylko to co zostało dopracowane w wolnym tempie ma szanse zabrzmieć w tempie szybszym. Działanie odwrotne nigdy nie przyniesie pożądanychefektów i w zasadzie jest marnowaniem czasu. Każde, nawet już opanowane ćwiczenie, należy zaczynać w wolnym tempie, które następnie należy zwiększać. Kończąc ćwiczenie trzeba pamiętać, że nie należy robić tego w sposób nagły, lecz stopniowozwalniać tempo, aż do takiego od którego zaczęliście ćwiczyć. Każdy najmniejszy ból stawów lub mięśni rąk jest sygnałem jakiejś nieprawidłowości podczs ćwiczenia. Koniecznie trzeba zrobić wówczas przerwę w grze bardzo łatwo jest przeforsować swój organizm, a to może mieć poważne następstwa. Zachęcam wszystkich do używania w trakcie ćwiczeń metronomu. Jego stały puls pozwoli Wam na wypracowanie większej precyzji rytmicznej i jednocześnie nie pozwoli szybko znudzić się wykonywaniem ćwiczenia. Często słyszę pytanie: ile czasu należy poświęcić na granie? Z mojego punktu widzenia odpowiedź jest prosta cały czas! Należy oczywiście rozgraniczyć pojęcie grania z zespołem lub ulubioną płytą od ćwiczeń technicznych. Mnie zdarzało się grać często po i więcej godzin dziennie, lecz ćwiczyć nigdy. Myślę, że dzienna dawka ćwiczeń technicznych nie powinna być, o ile to możliwe, mniejsza niż - godziny. Należy do niej dochodzić konsekwentnie w krótszych odcinkach czasu, np. rozpoczynamy ćwiczenia od 0 minut dziennie przez tydzień. W następnym tygodniu dawkę zwiększamy o 5 minut, itd. Najistotniejszym elementem w ćwiczeniach jest systematyczność. Ćwiczenie przez wiele godzin w jednym dniu, a brak kontaktu z instrumentemprzez kilka następnych, jest mało efektywne. Jeśli więc nie dysponujecie dużą ilością wolnego czasu radzę ćwiczyć krócej, lecz codziennie. Ćwiczenie skali i standardowych rozgrywek jest tylko niewielkim wycinkiem pracy gitarzysty i w zasadzie są to środki do osiągnięcia celu najważniejszego znalezienia własnego stylu, tego co odróżni Was od innych gitarzystów. Dlatego nie bójcie się zagrać dźwięku, który być może tylko Wam się podoba. Czasem zawierzcie swojej własnej intuicji. Jeśli przypadkowo zagracie rzecz, która jest fajna, to poświęćcie czas na jej dopracowanie, aby zabrzmiało to tak, jak chcecie. Jak najwięcej słuchajcie różnych gitarzystów. Ich podejście do brzmienia, styl w jakim grają, może dostarczyć Wam nowych wskazówek i inspiracji. 5

6 OJŚNIENIE SYMOLI I NOCJI ULUR: Jak ją odczytać? 5 6 struna, próg struny i brzmiące struny puste w jednym czasie 5 6 W materiale użyto następujących symboli notacji: Wibrato. Rytmiczne podciąganie i uderzanie struny. Legato do góry. Pierwszy dźwięk uderzony, drugi jest wywołany przez uderzenie palca w strunę na wyższym progu. Legato w dół. Uderzenie pierwszego (wyższego) dźwięku, drugi wybrzmiewa przez silne oderwanie od struny palca przyciskającego pierwszy dźwięk. Glissando. Uderzamy pierwszy dźwięk, następnie przesuwamy palec po strunie do góry, do drugiego dźwięku. OZNCZENI KORDÓW I SKL struna pusta struna stłumiona lub wibrująca poprzeczka barre umiejscowienie palca lewej ręki tonika lub pryma V cyfra rzymska określa numer progu uderzenie kostką w dół v uderzenie kostką w górę w opalcowanie lewej ręki 6

7 SKLE I KORDY PRZYKŁDY:.a. Jońska (dur naturalny). C maj 7 /9//..b. Dorycka. Dm 7 /9//..c. Frygijska. Em 7 / b 9// b..d. Lidyjska F maj 7 /9/ # /..e. Miksolidyjska G 7 /9// b.f. Eolska (mol naturalny). m 7 /9// b..g. Lokrycka. Hm 7 / b 5/9/ # /. Diagram. F G C D E zaznaczony dźwięk C 7

8 Na poprzedniej stronie, oznaczonej tytułem Skale i akordy, przedstawiłem skale i akordy, które zostały zbudowane na kolejnych stopniach skali C jońskiej. Każdy kolejny stopień tej skali jest początkiem skali następnej. I tak od drugiego stopnia skali C jońskiej z dźwięków tej skali tworzymy skalę D dorycką złożoną z dźwięków d, e, f, g, a, h, c, d. nalogicznie postępujemy z następnymi stopniami skali jońskiej. W ten sposób z jej siedmiu stopni powstaje sześć nowych skal. Każda z nich jest skalą samodzielną i wyróżnia się spośród innych swoim własnym charakterem. Po pewnym czasie z łatwością będziecie mogli je rozpoznawać słuchowo i nie będzie dla Was problemem określenie, w jakiej skali gra gitarzysta, którego w danej chwili słuchacie. Do każdej z tych skal możemy utworzyć akord toniczny lub całą kadencję. Jeśli zagramy w kolejności akordy np.: C dur Dm Em F fur G dur m Hm 7/- 5 i do tego zagramy skalę jońską C, to wówczas gramy a skali durowej. o samo ćwiczenie możemy wykonać np. ze skalą dorycką D: Dm 7 Em 7 F maj 7 G 7 m Hm 7/-5 C maj 7 Podstawą takiej skali jest akord Dm, a tonacja D jest molem doryckim. Skala frygijska E: Em 7 F maj 7 G 7 m 7 Hm 7/-5 C maj 7 Dm 7 Skala lidyjska F: F maj 7 G 7 m 7 Hm 7/-5 C maj 7 Dm 7 Em 7 Skala miksolidyjska G 7 : G 7 m 7 Hm 7/-5 C maj 7 Dm 7 Em 7 F maj 7 Skala eolska m 7 : m 7 Hm 7/-5 C maj 7 Dm 7 Em 7 F maj 7 G 7 Skala lokrycka Hm 7 : Hm 7/-5 C maj 7 Dm 7 Em 7 F maj 7 G 7 m 7 Możemy oczywiście wybierać dowolne akordy z danej skali i grać np. tylko dwoma lub trzema. W skali eolskiej np.: m G dur Dm G dur m Możemy również wykorzystywać inne akordy niż podane w przykładach np. w skali eolskiej: m 7/9 G 7/9 Dm 7/ G 7/9 m 7/9 Diagram. pokazuje rozmieszczenie wszystkich dźwięków skali C jońskiej; po zmianie podstawy tonacji np. na dźwięk d, ten sam diagram pokazuje rozmieszczenie dźwięków skali D doryckiej. PRZYKŁDY:. Jońska pierwszy stopień (I ) Diagram. (I ) maj 7 8

9 PRZYKŁDY: a. Dorycka drugi stopień (II ) Diagram. (II ) m 7 b. Frygijska trzeci stopień (III ) Diagram. (III ) m 7 c. Lidyjska czwarty stopień (IV ) Diagram 5. (IV ) m 7 9

10 PRZYKŁDY: d. Miksolidyjska piąty stopień (V ) Diagram 6. (V ) 7 e. Eolska szósty stopień (VI ) Diagram 7. (VI ) 7 f. Lokrycka siódmy stopień (VII ) Diagram 8. (VII ) m 7 / b 5 0

11 PIERWSZY CHORUS KDENCJI Przykład. (progresje akordów opartych na skali jońskiej pierwszy chorus) C maj 7 skala jońska Dm 7 skala dorycka Em 7 skala frygijska F maj 7 skala lidyjska G 7 skala miksolidyjska m 7 skala eolska Hm 7/-5 skala lokrycka C maj 7 skala jońska

12 a. Skala durowa pentatoniczna. SKL JOŃSK I POZYCJ b. Jońska (dur naturalny). kord wspólny maj 7 Diagram a Diagram b Diagram c V V Przykład () skala jońska zagrana przez dwie oktawy w pozycji. PE Ćwiczenie PE

13 Ćwiczenie PE Ćwiczenie skali przez dwie oktawy wyrabia opalcowanie pozycji, w której gramy. Ćwiczenie powinno odbywć się w wolnym tempie z metronomem, tempo: q = ok. 65. Ćwiczenie nr to jeden ze sposobów opalcowania tej pozycji. Możecie również ćwiczyć je sekstolami w wolnym tempie ćwiczwenie nr. Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE

14 II POZYCJ c. Skala jońska (dyr naturalny). maj 7 VII Ćwiczenie. Ćwiczenie. Skala podana tutaj w drugiej pozycji zaczyna się od struny na 7 progu. Ćwiczenia w triolach mogą być ciekawą odmianą. Drugi diagram przedstawiający tą skalę pozwala na wizualne zapamiętanie obszaru, po którym się poruszamy.

15 III POZYCJ d. Skala jońska. maj 7 I I II Przykład Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. Ćwiczenie nr. jest ćwiczeniem dosyć skomplikowanym i dopiero po jakimś czasie osiągniecie zadowalające rezultaty. Na bazie tego przykładu możecie tworzyć własne połamańce. 5

16 IV POZYCJ c. Skala jońska. maj 7 X X Przykład Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. 6

17 V POZYCJ c. Skala jońska. maj 7 XII XII Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. 7

18 SKL DORYCK I POZYCJ. Skala dorycka. m 7 V V Ćwiczenie. PE 8

19 Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 9

20 II POZYCJ a. Skala dorycka. m 7 VII VII Ćwiczenie. PE Ćwiczenie nr. z II pozycji skali doryckiej jest próbą wprowadzenia Was w technikę zwaną zamiataniem (ang. swiping). echnika ta polega na tym, że kostkowanie odbywa się nie na zmianę dół-góra-dół, lecz kilka dźwięków następujących po sobie jest kostkowanych w tym samymkierunku, a prawa ręka niw wykonuje zbędnych ruchów. Ćwiczenie należy wykonywać w bardzo wolnym tempie z maksymalną dokładnością. ych, którzy są zainteresowani tą techniką odsyłam do nagrań jej twórcy i mistrza Franka Gambale. 0

21 III POZYCJ b. Skala dorycka. m 7 II I Ćwiczenie.

22 Ćwiczenie. echnika legato jest jedną ze strszych technik, lecz użyta w odpowiedni sposób może zabrzmieć bardzo ciekawie. W III pozycji skali doryckiej rozpisałem ćwiczenie, które spróbujcie zagrać także stacato. Uderzenia kostką są tu bardzo rzadkie, rytmika spoczywa zatem w dużej mierze na lewej ręce. c. Skala dorycka. IV POZYCJ m 9/7 X X X

23 Ćwiczenie. W IV pozycji skali doryckiej w ćwiczeniu nr. użyłem odwrotnego legata (ang. pull-off). Jest to jedna z trudniejszych technik ze względu na dużą siłę nacisków palców lewej ręki. ardzo wazną rzeczą przy technikach legata jest tłumienie tych strun, które nie biorą udziału w grze. Możemy to robić poprzez delikatne stłumienie. Prawą rękę kładziemy na mostek gitary tak, aby przyciskała delikatnie struny. łumienie strun może również kontrolować ręka lewa poprzez położenie palca wskazujacego na wszystkie struny, podczas gdy palce, i biora udział w grze.

24 V POZYCJ d. Skala dorycka. m 9 XII Ćwiczenie. Ćwiczenie.

25 SKL FRYGIJSK I POZYCJ. Skala frygijska. m 7 V V Ćwiczenie. 5

26 Ćwiczenie. Ćwiczenie. 6

27 II POZYCJ a. Skala frygijska. m 7 VIII V Ćwiczenia w interwałach oprócz doskonalenia techniki wyrabiają poczucie odległości pomiędzy nimi. Dobrym ćwiczeniem jest śpiewanie różnych interwałów z jednoczesnym ich graniem. W kolejnych ćwiczeniach przedstawiam obgrywanie interwałów: kwarty, tercji, kwinty i seksty. Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. 7

28 III POZYCJ b. Skala frygijska. m 7 I III Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. 8

29 IV POZYCJ c. Skala frygijska. m 7 VIII Ćwiczenie. Ćwiczenie. 9

30 V POZYCJ d. Skala frygijska. m 7 XII Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. 0

31 SKL LIDYJSK I POZYCJ 5. Skala lidyjska. maj 7 V V Ćwiczenie.

32 Ćwiczenie. Ćwiczenie.

33 II POZYCJ 5a. Skala lidyjska. maj 7 VII VII Ćwiczenie. Ćwiczenie.

34 III POZYCJ 5b. Skala lidyjska. maj 7 V V Ćwiczenie. Ćwiczenie.

35 IV POZYCJ 5c. Skala lidyjska. IX IX Ćwiczenie. PE W skali lidyjskiej IV pozycji mamy do czynienia z arpegiem połączonym ze swipingiem. echnika ta jest bardzo efektowna. Po pewnym czasie ćwiczeń będziecie mogli zagrać ją w każdej pozycji niemal od niechcenia. 5

36 V POZYCJ 5d. Skala lidyjska. 9 XII XII Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. Ćwiczenie. 6

37 SKL MIKSOLIDYJSK IV POZYCJ 6. Skala miksolidyjska. 7 V V Ćwiczenie. 7

38 Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 8

39 II POZYCJ 6a. Skala miksolidyjska. 7 VII VII Ćwiczenie. PE W II pozycji skali miksolidyjskiej przedstawiam ćwiczenie, na które należy zwrócić uwagę. W ćwiczeniu tym zaznaczone zostały akcenty, które przesuwają się. Ćwiczenie to pozwala w improwizacji na dowolne kombinacje akcentowe, poprzez co możemy uniknąć monotonii w grze. Uwagi! > akcent 9

40 III POZYCJ 6b. Skala miksolidyjska. 7 II V Ćwiczenie. PE Zwróćcie uwagę, że w pierwszym takcie ćwiczenia nr. zagrany riff składa się z takich samych dźwięków jak w taktach następnych, została tylko przesunięta ich kolejność. Gdy posłuchacie tego na taśmie trudno powiedzieć, że jest to ten sam riff. 0

41 IV POZYCJ 6c. Skala miksolidyjska. 7 IX IX Ćwiczenie. PE W ćwiczeniu IV pozycji skali miksolidyjskiej na podstawie jednego stałego riffu przesuwamy akcent w każdym następnym takcie o jedną szesnastkę. Ćwiczenie to należy wykonać w bardzo wolnym tempie, aż do osiągnięcia perfekcji.

42 V POZYCJ 6d. Skala miksolidyjska. X 7 XII Ćwiczenie. Przesuwanie akcentów możecie ćwiczyć także w pełnych pozycjach ustalając wcześniej miejsce akcentów. Po dojściu do wprawy będziecie mogli używać ich podczas gry jak na zawołanie.

43 a. Skala molowa pentatoniczna. SKL EOLSK I POZYCJ b. Eolska (mol) kord wspólny m 7 V Diagram a Diagram b Diagram c m 7 V Ćwiczenie

44 Ćwiczenie. Ćwiczenie. PE Ćwiczenie.

45 II POZYCJ c. Skala eolska (mol naturalny). mol 7 VII VII Ćwiczenie. Ćwiczenie. 5

46 III POZYCJ c. Skala eolska. m 7 II I Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE 6

47 IV POZYCJ d. Skala eolska. m IX X Ćwiczenie. Ćwiczenie. 7

48 V POZYCJ e. Skala eolska. m 7 XII XII Ćwiczenie. Ćwiczenie. 8

49 SKL LOKRYCK I POZYCJ 7. Skala lokrycka. m 7/ b 5 V V Ćwiczenie. 9

50 Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 50

51 II POZYCJ 7a. Skala lokrycka. VII m 7/ b 5 Ćwiczenie. i. PE Ćwiczenie. W ćwiczeniu nr. II pozycji skali lokryckiej dałem przykład mojego ćwiczenia arpegio połączone ze swipingiem, które przechodzi przez wszystkie struny w jednej pozycji. Ćwiczenie nr. jest to miniatura tej techniki. W ćwiczeniu nr. możecie ćwiczyć na zmianę techniką kostowania tradycyjnego i swiping połączony z legatem. 5

52 III POZYCJ 7b. Skala lokrycka. III I m 7/ b 5 Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 5

53 IV POZYCJ 7c. Skala lokrycka. m 7/ b 5 X VIII Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 5

54 V POZYCJ 7d. Skala lokrycka. XI m 7/ b 5 XI Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 5

55 ĆWICZENI W SKLI CHROMYCZNEJ Ćwiczenie w skali chromatycznej często możemy traktować jako rozgrzewkę. Poprawiają one niezależność palców, ich prawidłowy rozstaw i synchronizację obydwu rąk. Ćwiczenia te możemy wykonywać przechodząc stopniowo od dołu do góry gryfu, aż do najwyższych progów. Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. 55

56 Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. Ćwiczenie 9. 56

57 Ćwiczenie 0. Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE 57

58 Ćwiczenie 5. PE Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. PE Ćwiczenie 9. PE 58

59 NIEKÓRE ĆWICZENI ŁĄCZENI POZYCJI Podane tutaj przykłady, to tylko niewielki wycinek tego, w jaki sposób możemy łączyć ze sobą wszystkie pozycje. Następny mój materiał będzie zawierał wiele ćwiczeń na możliwość płynnego przechodzenia z jednej pozycji do innych i różnych sposobów ich łączenia. Ćwiczenie. Ćwiczenie. Ćwiczenie. PE Ćwiczenie. PE 59

60 Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Em (eolska) Ćwiczenie 8. PE 60

61 G 7 (miksolidyjska) Ćwiczenie 9. PE INNE SKLE I SKLE UWORZONE N ICH KOLEJNYCH SOPNICH. Melodyczna molowa I Cm maj 7 (9//). Dorycka b 9 II Dm 7 ( b 9//). Lidyjska # 5 III E b maj 7/ # 5 (9/ # /). Miksolidyjska # IV F 7 F (9/ # /) 5. Miksolidyjska # V G 7 G (9// b ) 6. Lokrycka 9 VI m 7/ b 5 (9// b ) 7. Superlokrycka VII H 7 ( b 9/ # 9// b ) 6

62 Na podobnej zasadzie, jak w przypadku skali jońskiej, możemy zbudować nowe skale na kolejnych stopniach skali harmonicznej molowej.. Harmoniczna molowa I Cm maj 7 (9// b ). Lokrycka II Dm 7/b 5 ( b 9//). Jońska # 5 III E b maj 7/ # 5 (9//). Dorycka # IV Fm 7 (9/ # /) 5. Frygijska durowa V G 7 ( b 9// b ) 6. Lidyjska # 9 VI b maj 7 ( # 9/ # /) 7. Harmoniczna zmniejszona VII H 07 ( b 9/ b / b ) 6