Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. Marian Klinger
Funkcja nerek Wydalnicza Regulacja gospodarki wodnej, elektrolitowej, kwasowo-zasadowej Wewnątrzwydzielnicza i parakrynna Metaboliczna
Anatomia Narząd parzysty, położony zaotrzewnowo 12 x 6 x 3 cm Lewa nerka Th12-L3, prawa nerka 1-3 cm niżej Waga około 150 g Spoczynkowy przepływ krwi 1000-1200 ml/min, 20 % pojemności minutowej Unerwienie przez włókna współczulne (Th12-L2) i przywspółczulne (nerw błędny)
Anatomia topograficzna
Anatomia topograficzna
Budowa nerki
Ultrasonografia Echogeniczność zbliżona do echogeniczności wątroby U dorosłych kora i rdzeń nie różnią się echogenicznością Zatoka nerki jest hiperechogenna, zawiera naczynia i układ kielichowomiedniczkowy
Budowa nefronu Podstawowa jednostka strukturalnoczynnościowa 1000000 nefronów/nerkę Składa się z: kłębuszka nerkowego kanalika bliższego
Budowa kłębuszka nerkowego Średnica 0,2 mm Tętniczka doprowadzająca dzieli się na 20-40 pętli naczyń włosowatych Otoczony torebką Bowmana
Bariera filtracyjna Fenestrowany śródbłonek Błona podstawna o grubości 310-380 nm, składa się z blaszki jasnej wewnętrznej, blaszki gęstej i blaszki jasnej zewnętrznej, filtr dla cząsteczek o masie >69 kd Podocyty tworzą wypustki, miedzy nimi błona szczelinowa (min. nefryna, kadheryna,
Jak powstaje mocz ostateczny? Filtracja- kłębuszek nerkowy Reabsorbcja Sekrecja Precyzyjna regulacja
Filtracja kłębuszkowa W ciągu doby powstaje 180 l przesączu pierwotnego (125 ml/min) Ilość zależna od współczynnika filtracji (przepuszczalność i powierzchnia błony filtracyjnej) oraz ciśnienia filtracyjnego Ciśnienie filtracyjne zależy od: ciśnienia we włośniczce, ciśnienia w przestrzeni Bowmana i ciśnienia onkotycznego Frakcja filtracyjna 20 % Autoregulacja ciśnienia we włośniczkach kłębuszka zależy od napięcia tętniczki doprowadzającej, działa przy średnim ciśnieniu tętniczym 80-180 mmhg
Układ RAA Renina wydzielana przy spadku objętości wewnątrznaczyniowej Angiotensyna II: wywołuje skurcz naczyniowy oraz zwiększa reabsorbcję Na i wody działa bezpośrednio w cewce proksymalnej zwiększając wchłanianie Na oraz pośrednio przez zwiększenie wydzielania aldosteronu powoduje skurcz tętniczki doprowadzającej i odprowadzającej, skutkiem jest spadek nerkowego przepływu krwi i utrzymanie ciśnienia
Leki wpływające na autoregulację i sprzężenie cewkowo-kłębuszkowe to ACEI, ARB, NLPZ i diuretyki
Działanie cewek Biegunowość komórek cewek oraz ścisłe złącza między komórkami Obecność Na+-K+-ATPazy na powierzchni podstawno-bocznej Kontransportery i wymienniki na powierzchni kanalikowej np. Na+-glukoza; Na+-Cl- ; Na+- K+-2Cl- ; Na+-H+;
W cewce proksymalnej nieselektywna reabsorbcja wody, wodorowęglanów i sodu W pętli Henlego niezależna od wchłaniania wody reabsorbcja NaCl W cewce dalszej wchłanianie Na oraz wydalanie jonów K i H Kanalik zbiorczy odpowiada za ostateczne zagęszczenie moczu
Reabsorbcja Na Kanalik bliższy- 65 % Pętla Henlego- 25-35 % Kanalik dalszy- 5 % Kanalik zbiorczy- 5-7 %
Punkty uchwytu dla diuretyków NKCC2 (Na/K/Cl)- część gruba ramienia wstępującego pętli Henlego- diuretyki pętlowe NCC (Na/2Cl)- kanalik dalszy- diuretyki tiazydowe ENaC- kanalik zbiorczy- amilorid Antagoniści aldosteronu zmniejszają ekspresję kanałów ENaC
Jak powstają nerki? Pochodzenie mezodermalne, mezoderma pośrednia, sznury nerkotwórcze Od 4 tygodnia życia płodowego Trzy zawiązki: przednercze (pronephros), śródnercze (mesonephros) i nerka ostateczna (metanephros) W 5 tygodniu pączek moczowodowy (uwypuklenie przewodu śródnercza) wnika do mezodermy nerkotówrczej Funkcja od 9 tygodnia
Warunkiem rozwoju prawidłowych nefronów jest kontakt pączka moczowodowego z mezodermą nerki ostatecznej Z pączka moczowodowego powstają moczowody, miedniczka, kielichy, cewki zbiorcze Nefrony powstają od 8 tygodnia
Nerka ostateczna wstępuje i rotuje się o 90 stopni Zmiana unaczynienia Anomalie migracji nerki (położenie, zwrot)
Wady układu moczowo-płciowego występują u 3-4 % noworodków
Dziękuję za uwagę