CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO"

Stanisław Łuczak
9 lat temu
Przeglądów:

1 CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź

2 Zaburzenia gospodarki wodno elektrolitowej

3 Nerki są podstawowym organem regulującym gospodarkę wodno elektrolitową Organem pomocniczym jest przewód pokarmowy

4 Człowiek zdrowy potrzebuje 2500 ml wody na dobę Zdrowy człowiek oddaje około 1500 ml moczu na dobę 24 godziny = 1440 minut Mocz 1 ml / min U osoby zdrowej organizm sam reguluje sobie Ilość spożywanych płynów uczucie prgnienie Ilość oddawanego moczu zdrowa nerka posiada zdolność zagęszczania moczu

osoby zdrowej organizm sam reguluje sobie Ilość spożywanych płynów uczucie

5 Nerki lepiej funkcjonują przy dostatecznym nawodnieniu Zdrowy człowiek potrafi wydalić przez nerki dużą ilość potasu Zdrowy człowiek nie potrafi wydalić przez nerki dużą ilość sodu

6 W sytuacjach nietypowych regulacją gospodarki wodno elektrolitowej należy do lekarza opiekującego się chorym

7 Normy stężenia elektrolitów w osoczu krwi Sód Na mmol/l Potas K + 3,5 5,0 mmol/l Chlor Cl mmol/l Wapń całkowity Ca 2,1 2,6 mmol/l Wapń zjonizowany Ca ++ 0,9 1,2 mmol/l Magnez Mg ++ 0,75 1,25 mmol/l

106 mmol/l Wapń całkowity Ca 2,1 2,6 mmol/l Wapń

8 Sód jest wydalany głównie przez nerki w ilości około mmol na dobę. Gdy jest to niezbędne, wydalanie przez nerki może obniżyć się do 10 mmol na dobę. Ponadto sód jest wydalany z potem (około 50 mmol/l), z sokiem żołądkowym (około 60 mmol/l) i z sokami jelitowymi (około 110 mmol/l).

9 1. Zabieg operacyjny w jamie brzusznej Niedrożność porażenna spowodowana interwencją chirurgiczną 3000 ml wody odkłada się w przestrzeni trzeciej Niedobór płynów Niedrożność porażenna trwa kilka dni i powoduje konieczność stosowania diety ściśłej stosowania nawodnienia pozajelitowego

przestrzeni trzeciej Niedobór płynów Niedrożność porażenna trwa kilka

10 1. Zabieg operacyjny w jamie brzusznej Podczas zabiegu operacyjnego należy podawać płyny i.v. Dieta ścisła ujemny bilans 2500 ml wody na dobę Sposób nawadniania pozajelitowego 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn wieloelktrolitowy) 5% roztwór glukozy KIG (kalium insulin glucose) 500 ml 10% roztworu glukozy + 16 j. insuliny + 20 mmol KCl (podaż powolna 2 godziny

roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn wieloelktrolitowy) 5% roztwór glukozy KIG (kalium

11 1. Zabieg operacyjny w jamie brzusznej Sposób nawadniania pozajelitowego 2 x 500 ml = 1000 ml 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn wieloelktrolitowy) 3 x 500 ml = 1500 ml 5% roztwór glukozy Kontrola stężenia potasu we osoczu krwi (<3,5 mmol/l) ( mmol/dobę) KIG (kalium insulin glucose) 500 ml 10% roztworu glukozy + 16 j. insuliny + 20 mmol KCl (podaż powolna 2 godziny)

glukozy Kontrola stężenia potasu we osoczu krwi (<3,5 mmol/l) (80 150 mmol/dobę) KIG (kalium

12 2. Osoba chora na cukrzycę na diecie ścisłej Chorym na cukrzycę podaje się glukozę dożylnie ale z insuliną!!! 2 x 500 ml = 1000 ml 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn wieloelktrolitowy) 3 x 500 ml = 1500 ml 5% roztwór glukozy + 8 j. insuliny Kontrola stężenia potasu we osoczu krwi (<3,5 mmol/l)

!! 2 x 500 ml = 1000 ml 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn

13 3. Osoba z przewlekłą niewydolnością nerek na diecie ścisłej Problem z usunięciem nadmiaru sodu ograniczyć ilość podawanej soli fizjologicznej Problem z usunięciem nadmiaru potasu podaż pod ścisłą kontrolą stężenia potasu we krwi Bilans płynów podaż płynów w zależności od nawodnienia i diurezy 1 x 500 ml = 500 ml 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn wieloelktrolitowy) 3 x 500 ml = 1500 ml 5% roztwór glukozy (przy cukrzycy mniejsze dawki insuliny) Kontrola stężenia potasu we krwi (<3,5 mmol/l)

płynów w zależności od nawodnienia i diurezy 1 x 500 ml = 500 ml 0,9% roztwór soli fizjologicznej (NaCl) (płyn

14 4. Osoba z anurią na diecie ścisłej Ocena nawodnienia ogólnego Podaż płynów bezelektrolitowych 2 x 500 ml = 1000 ml 5% roztwór glukozy (przy cukrzycy mniejsze dawki insuliny)

15 6. Biegunka Spożycie płynów doustnie Przy biegunce następuje utrata potasu hipokalemia Doustnie płyny zawierające elektrolity Gastrolit Przy nadmiernej biegunce i braku możliwości uzupełnienia płynów doustnie nawodnienie pozajelitowe Plyny doustne są zawsze lepsze niż dożylne 0,9% roztwór soli fizjologicznej KIG kontrola potasu w osoczu krwi, boli!! Przy wydolnych nerkach nie należy obawiać się przewodnienia

doustnie nawodnienie pozajelitowe Plyny doustne są zawsze lepsze niż dożylne 0,9% roztwór soli

16 7. Wymioty Przy przewlekłych wymiotach konieczne jest nawodnienie dożylne 0,9% roztwór soli fizjologicznej 5% roztwór glukozy KIG pod kontrolą stężenia potasu w osoczu krwi Przy wydolnych nerkach nie należy obawiać się przewodnienia i przeładowania potasem

glukozy KIG pod kontrolą stężenia potasu w osoczu krwi Przy

17 8. Kwasica ketonowa Powstaje w wyniku źle kontrolowanej cukrzycy ph<7,35 HCO3 < 15 mmol/l Chory jest odwodniony w bilansie brakuje kilku litrów wody Nawodnienie 0,9% roztwór soli fizjologicznej 6 x 500 ml = 3000 ml Insulina dożylnie w pompie lub 4 j. co 15 minut kontrola stężenia glukozy we krwi

wody Nawodnienie 0,9% roztwór soli fizjologicznej 6 x 500 ml = 3000 ml

18 8. Kwasica ketonowa Przy kwasicy obserwuje się hiperkalemię Jony H + przy nadmiarze przechodzą przez błonę komórkową do wnętrza komórki powodując wypływ jonów potasu Obserwuję się hiperkalemię mimo, że w ogólnym bilansie brakuje potasu w organizmie W miarę wyrównywania kwasicy dochodzi do obniżenia stężenia potasu z niebezpieczeństwem wystąpienia hipokalemii

Obserwuję się hiperkalemię mimo, że w ogólnym bilansie brakuje potasu w organizmie W

19 8. Kwasica ketonowa Przy obniżeniu się potasu w osoczu krwi poniżej 5 mmol/l Należy rozpocząć podawanie potasu 10 mmol/l w 500 ml roztworu 0,9% soli fizjologicznej na godzinę

20 9. Gorączka Przy wzroście temperatury ciała o 1 stopień C dochodzi do zwiększonego parowania wody o 1000 ml na dobę Chory z temperaturą 38 stopni C wymaga 1000 ml dodatkowo płynu bezelektrolitowego (5% glukozy) na dobę Chory z temperaturą 39 stopni C wymaga 2000 ml dodatkowo płynu bezelektrolitowego (5% glukozy) na dobę

wymaga 1000 ml dodatkowo płynu bezelektrolitowego (5% glukozy) na dobę Chory z

21 9. Drenaż z ran pooperacyjnych Powinno się kontrolować objętość drenażu i uzupełniać podażą większej ilości płynów 0,9% NaCl Kontrola potasu w osoczu krwi KIG

22 10. Odwodnienie Ocenia kliniczna suchy język, skóra Nawodnienie prowadzimy wolno u osób starszych oraz osób z niewydolnością serca ryzyko obrzęku płuc Przy odwodnieniu należy stosować w pierwszej kolejności roztwór 0,9% soli fizjologicznej pod kontrolą stężenia sodu i potasu we krwi co najmniej 2 x / dobę

23 10. Odwodnienie Spadek ciśnienia tętniczego jedynym skutecznym leczeniem jest nawodnienie chorego Tachykardia nie stosować leków zwalniający akcję serca takich jak beta blokery i werapamil

24 10. Przewodnienie/obrzęki Niewydolność nerek furosemid Niewydolność krążenia furosemid, spironolakton Marskość wątroby spironolakton Zespół nerczycowy furosemid, diretyki tiazydowe Spowodowane lekami blokery kanałów wapniowych Przedmenstruacyjnie, ciąża Zlokalizowana w jednym miejscu niewydolność żylna

25 Hiponatremia Na < 135 mmol/l w osoczu krwi Jatrogenna błędne nawodnienie chorego płynami bezelektrolitowymi (5% roztworem glukozy) Alkoholicy Stosowanie leków psychiatryczne Hipernatremia Na > 145 mmol/l w osoczu krwi Jatrogenna błędne nawodnienie chorego samym roztworem soli fizjologicznej Odwodnienie Wysoka temperatura

26 Hiponatremia Hipernatremia Leczenie powinny być leczone z bardzo dużą ostrożnością konsultacja Internistyczna, nefrologiczna Spadek lub wzrost stężenia sodu we krwi o ponad 12 mmol/l grozi obrzękiem móżgu i zgonem Usuniecie przyczyny Powolne prowadzenie nawodnienia Hiponatremia 0,9% NaCl Hipernatremia przy odwodnieniu 0,9% NaCl, roztwór 5% glukozy, 0,45% NaCl Najlepiej jakby same nerki wyrównały sobie stężenie sodu we krwi zapewniając odpowiednią podaż wody i sodu

27 Hipokalemia K<3,5 mmol/l Stosowanie diuretyków tiazydowych, pętlowych Wymioty, biegunka Przewlekła dieta bez potasu Hiperkalemia K > 5,0 mmol/l Stosowanie ACE inhibitorów, blokerów receptora dla angiotensyny II spironolaktonu Niewydolność nerek

28 Hipokalemia Leczenie Podaż potasu w diecie owoce (banany), warzywa Preparaty zawierające potas Kalipoz, Kalyun KIG powoli < 20 mmol/ godzinę Hiperkalemia Leczenie Odstawić leki zatrzymujące potas, ograniczyć potas w diecie Nawodnienie chorego 0,9% NaCl Diuretyki pętlowe Furosemid 10% roztwór glukozy + 16 j. insuliny Żywice jonowymienne Resonium 30 g doustnie Hemodializa

29 Zasadowica metaboliczna ph>7,42; HCO3>28 mmol/l Wymioty zapewnić nawodnienie 0,9% NaCl Hipokalemia hiperaldosteronizm pierwotny Przy braku potasu wychodzi o z przestrzeni wewnątrzkomórkowej (98%) wciągając do środka H + powodując zasadowicę

30 Kwasica metaboliczna ph<7,35 HCO3<15 mmol/l Niewydolność nerek Kwasica mleczanowa Kwasica ketonowa cukrzyca Toksyczna zatrucie metanolem lub glikolem etylenowym Hemodializa

31 Natrium chloratum 0,9% Skład preparatu g/l mmol/l Chlorek sodu 9,0 Na + 153,8 Cl 153,8 Woda do iniekcji do 1000,0

32 Płyn wieloelektrolitowy fizjologiczny izotoniczny Skład preparatu g/l mmol/l Chlorek sodu 5,75 Na Chlorek potasu 0,38 K + 5,0 Chlorek wapnia 0,394 Ca ++ 2,0 Chlorek magnezu 0,20 Mg ++ 1,0 Octan sodu 4,62 Cl 109 Cytrynian sodu 0,90 Woda do iniekcji do 1000,0

33 Płyn Ringera Skład preparatu g/l mmol/l Chlorek sodu 8,60 Na + 147,2 Chlorek potasu 0,30 K + 4,0 Chlorek wapnia 0,243 Ca ++ 2,2 Cl 155,6 Woda do iniekcji do 1000,0

Podobne dokumenty

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej 2016 (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM Skład ustroju 100% 90% % wagi ciała 80% Tłuszcz 25% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BMC 75% Tłuszcz