13 000 bezpłatnych egzemplarzy!

ISSN 2082-5625 ELITA - PRZEWÓZ OSÓB str. 13 www.facebook.com/chojniczaninpl STYCZEŃ, LUTY 2014 NR 1 / 2014 ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE: 13 000 bezpłatnych egzemplarzy! DOCIERAMY DO KAŻDEGO DOMU W CHOJNICACH

ISSN 2082-5625 ELITA - PRZEWÓZ OSÓB str. 13 www.facebook.com/chojniczaninpl STYCZEŃ, LUTY 2014 NR 1 / 2014 ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE: 13 000 bezpłatnych egzemplarzy! DOCIERAMY DO KAŻDEGO DOMU W CHOJNICACH WĘDKARSTWO s. 4 URODA I ZDROWIE s. 6-8 WYWIAD s. 9 INFORMATOR REGIONALNY I MEDYCZNY s. 10 Inwestycja w Lipienicach k. Chojnic była naszym priorytetem na 2013 rok, dlatego dołożyliśmy wszelkich starań, aby budowa przebiegła szybko i sprawnie mimo problemów, które pojawiały się w międzyczasie. Mogę śmiało stwierdzić, że gdyby nie ciężka praca całego zespołu i przychylność samorządowców z regionu, którą otrzymaliśmy dla tego projektu, cały proces budowy i projektowania tej inwestycji mógłby się znacznie wydłużyć w czasie. GMINA CHOJNICE OTWARTA NA INWESTORÓW czytaj więcej na str. 9 KĄCIK DZIECIĘCY s. 11 HISTORIA CHOJNIC s. 14-15

3 Tort orzechowy z miodem Składniki: 3 szklanki mąki, ¼ kostki margaryny, ½ szklanki cukru pudru, łyżka miodu, łyżeczka sody oczyszczonej, 2 jajka, 3 lub 4 łyżki gęstej śmietany, tłuszcz do wysmarowania formy, mąka do posypania formy. Krem: 3 jajka, kostka masła, ½ szklanki cukru, sok z 1 cytryny, 2 łyżki kakao, aromat waniliowy 10 dag zmielonych orzechów laskowych Dekoracja: polewa, orzechy, owoce wiśnie lub inne łyżce masy jajecznej. Połowę przygotowanej masy zmiksować z odrobiną aromatu waniliowego, drugą z sokiem z cytryny, kakao i mielonymi orzechami. Dwa upieczone ciasta przekładamy kremem z orzechami i delikatnie zlepiamy. Kładziemy następny krążek, smarujemy jasnym kremem. Na koniec kładziemy ostatni krążek i dekorujemy tort. Boki smarujemy kremem i posypujemy siekanymi lub mielonymi orzechami. Wierzch dekorujemy według uznania polewą, orzechami lub owocami. K.W. Przygotowanie: Margarynę stopić z miodem. Z mąki, śmietany, sody, jajka, cukru i wystudzonego tłuszczu zagnieść ciasto. Podzielić na cztery części, rozwałkować i piec kolejno w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez 10 minut. Krem: ubijamy jajka z cukrem na parze. Gdy masa zaczyna gęstnieć zdejmujemy ją z ognia i nadal ubijamy, aż wystygnie. Ucieramy masło dodając po Schab z sosem miodowo-musztardowym Składniki : 1 kg schabu 1 opakowanie suszonych śliwek 1 opakowanie suszonych moreli Pieprz, Sól, Majeranek, Oliwa Szklanka bulionu z kostki Sos miodowo-musztardowy: ¾ szklanki bulionu, 2-3 łyżki mąki, 4 łyżeczki musztardy 2 łyżeczki miodu, ¼ kostki masła, Sól, Pieprz, Marchewka Przygotowanie: Mięso myjemy, osuszamy; nacieramy solą, pieprzem, majerankiem. Skraplamy oliwą i wkładamy na noc do lodówki. Ostrym i długim nożem robimy w mięsie kieszonkę. Na przemian wkładamy morele i śliwki (można użyć samych śliwek). Mięso wkładamy do naczynia żaroodpornego, podlewamy bulionem i pieczemy przez godzinę w piekarniku rozgrzanym do 200 stopni. Po godzinie mięso odkrywamy, aby nabrało złotego koloru. Marchewkę obieramy, myjemy i kroimy w słupki. W rondelku topimy masło i lekko podsmażamy na nim marchewkę. Dodajemy mąkę i mieszamy. Zalewamy bulionem i gotujemy na małym ogniu, aż zgęstnieje. Doprawiamy solą i pieprzem, dodajemy musztardę i miód (ilość zależna od indywidualnych preferencji). Schab kroimy w plastry, a sos z pieczenia dodajemy do sosu musztardowo-miodowego. K.W.

4 wędkarstwo Łowienie na lodzie Zawsze jesienią, dawno temu, przychodził do nas do redakcji Wiadomości Wędkarskich sympatyczny człowiek, bodajże nauczyciel akademicki. Jak opowiadał o sobie, czekał on niecierpliwie na lód i oznajmił nam, że go żadne inne wędkowanie nie interesuje, tylko podlodowe. To jest najciekawsze, najfajniejsze i basta! Uważałem, że to dziwak, jednocześnie podziwiałem go, bo na Węgrzech tam, gdzie się urodziłem, nikt nie łowił pod lodem. Wody bowiem rzadko zamarzały. Nauczyłem się łowić ryby pod lodem dopiero, jako dorosły już człowiek, w Polsce. Na szczęście miałem wspaniałych nauczycieli, jak na przykład wielkiego wędkarza Nadwiślańskiego, Włodka Majewskiego z Zakroczymia. Im częściej przebywałem na lodzie, tym bardziej doceniałem piękno tej dyscypliny, typ wędkowania i coraz to bardziej rozumiałem naszego gościa z redakcji. Teraz po trzydziestu latach praktyki mogę zdradzić kilka tajemnic, czy poradzić jak też łowić ryby na lodzie. Na początku proponuję szukanie dobrego miejsca na łowienie pod lodem. Najprostsza rada - obserwowanie miejscowych wędkarzy oraz obłowienie pozostawionych po nich przerębli. Szukajmy dobrego miejsca w znanym nam akwenie, gdzie często przebywaliśmy latem i z grubsza znamy głębokie, czy płytkie miejsca. Tu też warto zaznaczyć, że zimą w innym miejscu gromadzą się ryby, niż latem. Zależy to również od gatunku poszczególnych ryb. Najczęściej łowimy na zestaw spławikowy. Celem naszym będzie płoć, leszcz, krąp, rzadziej okoń. Te ryby zimą przebywają w nieco głębszych miejscach, niż latem. Tylko gdy brakuje im tlenu, zbliżają się do trzcin, żeby zachłysnąć się świeżym powietrzem. Tak czy inaczej jest pewna taktyka w poszukiwaniu ryb. Mianowicie na początku łowienia wywiercamy kilkanaście otworów, począwszy od szuwar, przy brzegu w kierunku do środka jeziora. Mniej więcej półtora metra od siebie. Do każdego przerębla rzucamy szczyptę zanęty i po odczekaniu kilkunastu minut zaczynamy łowić. Jeśli w przeręblu w pobliżu brzegu nie ma brania, idziemy do następnego. Gdy natrafimy na branie zatrzymujemy się i łowimy aż do skutku. Natomiast gdy ryba w jakimś czasie przestanie brać, wykonujemy po cztery przeręble na prawo i na lewo od tej, w której złowiliśmy ryby, bo właśnie w tym pasie mogą żerować białe ryby. Gdy wybieramy się na łowienie błystką podlodową, to przede wszystkim szukamy okoni, jeśli znamy akwen, lub posiadamy mapę batymetryczną, szukajmy gór podwodnych. Najczęściej gromadkę okoni znajdziemy przy stokach tych górek. Ostrożnie, bardzo cicho wywiercamy dziury w lodzie. Tu zaznaczam, nie żałujmy pieniędzy na wiertło podlodowe, bo tradycyjna pierzchnia lub siekiera okrutnie hałasują i po takim stukaniu często godzinę możemy czekać na powrót ryby i na branie. Na obcej wodzie wywiercamy kilkanaście otworów w kierunku środka jeziora. Odległości między otworami będą tu większe, niż przy łowieniu na spławik. Jeśli tam było około półtora metra odległości pomiędzy przeręblami, tu odległość może wynosić nawet 5-6 metrów. Po rozpoczęciu wędkowania, do każdego przerębla wpuszczamy przynętę, najmniejszą błystkę podlodową. Od dołu do góry przełowimy cały słup wody. Jeśli nie było brania, nie powtarzajmy manewru, lecz przejdźmy do następnej przerębli i tak do końca. Jeśli nigdzie nie ma brania, zacznijmy od nowa, z tą różnicą, że kilkakrotnie przełowimy wody od dna do powierzchni lodu. Pierwsze szybkie przejście od przerębli do przerębli miało na celu wabienie drapieżników. W ten sam sposób postępujmy przy łowieniu na mormyszkę. Kiedy w danym miejscu mormyszka gra, to okonie dosłownie gromadzą się wokół niej, lecz nie oznacza to, że natychmiast rozpoczynają atak. Natomiast powtórne pojawienie się przynęty spowoduje odważniejsze zachowanie tych walecznych zresztą ryb, jakimi są okonie. W następnym numerze pomówimy o łowieniu na spławik pod lodem. Życzę dobrej zabawy! Józef Kaszanits ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

5 Nagroda Ministra dla chojniczanki Mieszkanka Chojnic, pani magister Dominika Loll absolwentka WPiA UMK w Toruniu na kierunku prawo, została laureatką 11 edycji konkursu na pracę habilitacyjną, doktorską, magisterską i studencką z zakresu ochrony własności intelektualnej ogłoszonego przez Urząd Patentowy RP w 2013 r. Praca magisterska pt.: Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi otrzymała nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wspomniana praca magisterska została napisana pod kierunkiem prof. UMK, dr hab. Ewy Bagińskiej. Recenzentem pracy była dr Monika Wałachowska. Uroczystość wręczenia nagród laureatom konkursów na plakat, informację medialną, krótki film oraz prace: habilitacyjną, doktorską, magisterską, studencką z zakresu ochrony własności intelektualnej odbyła się 17 grudnia 2013 r. w kinie Iluzjon, ul. Ludwika Narbutta 50a w Warszawie. Spotkanie uświetnił wykład redaktora Wiktora Niedzickiego pt.: Wynalazek czy ma być kolorowy i radosny? oraz specjalny pokaz filmu Warszawa 1935 w technologii 3D. Podczas wydarzenia odbywała się kwesta na rzecz Fundacji Tęczowy Dom oraz Fundacji Warszawskie Hospicjum dla Dzieci. Do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej wpłynęło łącznie 41 prac konkursowych, w tym: 1 rozprawa habilitacyjna, 3 prace doktorskie, 34 prace magisterskie oraz 3 prace studenckie. Jury konkursu na pracę habilitacyjną, doktorską, magisterską i studencką: - prof. Jan Błeszyński Uniwersytet Warszawski (Przewodniczący), - dr Małgorzata Modrzejewska Uniwersytet Warszawski, - prof. Ewa Nowińska Uniwersytet Jagielloński, - prof. Krystyna Szczepanowska-Kozłowska Uniwersytet Warszawski, - prof. Helena Żakowska-Henzler Polska Akademia Nauk, - dr Alicja Adamczak Prezes Urzędu Patentowego RP. Członkowie Jury dokonali oceny zgłoszonych prac konkursowych i podjęli decyzję o przyznaniu nagród i wyróżnień ufundowanych przez: Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministra Gospodarki, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Prezesa Urzędu Patentowego RP, Polską Izbę Rzeczników Patentowych, Naukową i Akademicką Sieć Komputerową NASK, Związek Banków Polskich, PKPP Lewiatan, PATPOL Kancelarię Patentową Sp. z o.o., POLSERVICE Kancelarię Rzeczników Patentowych Sp. z o.o., Avio Polska Sp. z o.o.. Ponadto nagrody książkowe dla laureatów zostały ufundowane przez Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. oraz Wydawnictwo Jedność w Kielcach; W czasie studiów pani Dominika była członkiem Interdyscyplinarnego Koła Naukowego Dóbr Niematerialnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (obecnie Koła Własności Intelektualnej). Od marca 2012 do czerwca 2013 pełniła funkcję Prezesa we wspomnianym kole naukowym. Ponadto od roku akademickiego 2011/2012 była członkiem zwyczajnym Studenckiego Koła Naukowego Prawa Wyborczego Elektor. W ramach pracy w kołach naukowych pani Dominika była organizatorką dwóch interdyscyplinarnych ogólnopolskich konferencji naukowych. Ponadto reprezentowała wspomniane koła na konferencjach naukowych w charakterze prelegenta. W semestrze letnim w roku akademickim 2011/2012 oraz w semestrze zimowym w roku akademickim 2012/2013 była członkiem Uniwersyteckiej Poradni Prawnej. Obecnie odbywa (trzymiesięczny) staż w Sądzie Rejonowym w Chojnicach. Od stycznia 2014 r. aplikantka radcowska w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Bydgoszczy. Zainteresowania naukowe skupione wokół prawa cywilnego,prawa własności intelektualnej, prawa konkurencji, prawa Unii Europejskiej. Natomiast w wolnym czasie interesuje się historią, a także jeździ konno.

6 zdrowie i uroda KARNAWAŁ, STUDNIÓWKA I... CZEKOLADA Chyba nikt z naszych Czytelników nie wierzy, że w okresie karnawałowo-studniówkowym stoiska cukiernicze staną wobec widma bankructwa, zaś przed półkami z wodą mineralną i sokami owocowymi oraz warzywami (nie mówiąc już o tych z mlekiem i jego przetworami) utworzą się długie kolejki. Będzie po prostu tak jak co roku! Konsumpcja słodyczy przerażająco duża, a jej skutki opłakane. A najgorsze jest to, że wśród konsumentów znajdzie się niestety duży odsetek młodzieży. Na wielu bowiem prywatkach i studniówkach ciasta i słodycze są niemal pierwszoplanową atrakcją. Więc jeśli już tych łakoci nie wyeliminujemy z karnawałowo-studniówkowych spotkań, to przynajmniej jest to plan minimalny zwróćmy baczną uwagę na to, co i ile jemy. W karnawale najważniejszy jest nastrój! Nie ma dobrej zabawy bez tzw. szampańskiego nastroju. Jak go osiągnąć? Sposobów jest wiele, a jeden z nich to odpowiednia dieta. Serotonina neuroprzekaźnik wytwarzany w mózgu jest strażnikiem nastroju. Znajduje się w komórkach układu nerwowego i jest odpowiedzialna nie tylko za nastrój, ale także za apetyt, wytrzymałość na ból, bezsenność, agresję, a nawet temperaturę ciała. Poziom serotoniny bezpośrednio zależy od tego co spożywamy. Podwyższają go węglowodany z produktów zbożowych, a także warzyw. Natomiast znajdujące się w słodyczach cukry proste są wchłaniane niemal natychmiast, powodując gwałtowne wydzielanie insuliny. To wprawdzie poprawia nastrój i zaspokaja głód, ale na bardzo krótko. Za chwilę znów mamy ochotę coś zjeść. A do tego rozregulowują się biochemiczne procesy w naszym organizmie. Do produkcji serotoniny potrzebujemy tryptofanu jednego z aminokwasów egzogennych, który musi być dostarczany do naszego organizmu z pożywieniem. Tryptofan powinien być dostarczany do mózgu systematycznie, czyli w regularnych posiłkach. W tym celu należy tak skomponować jadłospis, ażeby składał się z 5-6 niewielkich posiłków zawierających białko. Najlepszym jego źródłem jest m.in.: kurczak, indyk, cielęcina, jaja, sery twarogowe i soja, a także kasze i makarony. Natomiast węglowodany są niezbędne, by tryptofan mógł dotrzeć do mózgu, gdzie jest zamieniany w serotoninę. Uważa się, że dieta wysokowęglowodanowa ma pozytywny wpływ na nasze samopoczucie i witalność, podczas gdy niskowęglowodanowa związana jest ze wzrostem złości, depresji i napięcia. Najlepszymi węglowodanami są te o długim łańcuchu (skrobia), ponieważ powodują one stopniowy wzrost poziomu glukozy we krwi. Dlatego ich źródłem w diecie powinny być przede wszystkim produkty zbożowe pełnoziarniste: pieczywo razowe, ryż brązowy, makaron z pszenicy durum, płatki śniadaniowe pełnoziarniste, suszone owoce. Od słodyczy można się uzależnić! U tych, którzy sięgają po nie ciągle, poziom serotoniny jest niestety obniżony, bo organizm przyzwyczaił się do stałych dostaw węglowodanów prostych. Te osoby częściej odczuwają zmęczenie, podniecenie i zdenerwowanie. Metodą na zapomnienie o słodyczach jest urozmaicenie diety w węglowodany złożone, warto też zapoznać się z indeksem glikemicznym poszczególnych produktów. Urozmaicenie zaczynajmy stopniowo, najpierw warto zapomnieć o drożdżówkach, pączkach etc. - ale nie zwiększajmy spożycia innych słodkości - potem wykluczajmy cukierki, batony, czekoladę (czekolada od czasu do czasu nie zaszkodzi, ale wybierajmy czekoladę gorzką). Zamiast nich zjedzmy jabłko lub inny owoc. Czekolada czekoladzie nierówna wśród czekolad najlepsza jest naturalna, zwana często gorzką. Musi ona zawierać co najmniej 60 proc. kakao, a są też takie z 70-90 proc. zawartością kakao. W tego typu czekoladach jest relatywnie mało cukru, tyle ile potrzeba, by wydobyć jej naturalny smak. Natomiast ulubione przez wielu czekolady mleczne to mieszanka miazgi kakaowej, masła kakaowego, mleka w proszku, cukru (często nawet 65 proc.!) i lecytyny z odrobiną wanilii. Natomiast tzw. białe czekolady nie zawierają wcale kakao! produkowane są na bazie masła kakaowego i mleka w proszku. Warto wiedzieć, że czekolada i wino to nie jest dobra para. Wyrazisty smak czekolady fatalnie wpływa na bukiet wina, dlatego czekolady nigdy się z nim nie podaje. Kieliszek alkoholu też poprawia humor, ale kilka może już pogłębić jego zły stan i powodować agresywne zachowanie oraz wahania samopoczucia: od euforii do przygnębienia. Dotyczy to zwłaszcza młodych organizmów. Ostrzegamy więc zarówno rodziców jak i pedagogów przed udostępnianiem młodzieży alkoholu na karnawałowo-studniówkowych imprezach (zwłaszcza tego spod stołu ). Ale także ograniczenie rafinowanego cukru może zmniejszyć liczbę ataków agresji. Dlaczego? Produkty oczyszczone są ubogie w chrom, niezbędny w procesie przyswajania cukru. Insulina nieprecyzyjnie kontroluje wtedy poziom cukru we krwi, co powoduje wystąpienie krótkich stanów hipoglikemii (niskiego stężenia glukozy). Nierównomierne i niewystarczające zasilanie mózgu glukozą może być przyczyną agresywnych zachowań. Osoby wrażliwe na wahania nastroju i zmiany poziomu cukru we krwi powinny jeść w ciągu dnia kilka małych posiłków, nie dopuszczając do silnego uczucia głodu. W momentach, gdy odczuwamy gwałtowne pogorszenie nastroju, zjedzmy np. jednego średniego banana. Na dłuższe przygnębienie pomogą nam witaminy: B6, B12, C i beta karoten, zawarte m.in. w mięsie drobiu, orzechach, warzywach strączkowych, rybach, awokado, zielonych warzywach, marchewce, grejpfrutach. Picie coli to obciach! Picie na imprezach karnawałowo-studniówkowych napojów typu cola, to dziś po prostu obciach! Przecież w menu może znaleźć się wiele innych napojów, które dostarczą nie tylko prostych cukrów, ale przy okazji niejako, wielu innych cennych składników odżywczych. W napojach typu cola nie ma bowiem niczego wartościowego. W takich jak: cocacola, fanta, sprite znajdziemy przede wszystkim kwas ortofosforowy, cukier i dwutlenek węgla. Warto więc pomyśleć o dobrych sokach owocowych (bogate źródło wit. C) i wodzie mineralnej. A na koniec: jak poradzić sobie z kacem - uwagi dla dorosłych: Zanim zaczniesz: - wyśpij się, bo alkohol szybciej atakuje zmęczonych; - ugotuj na rano kwaśną zupę (kapuśniak, żurek albo ogórkowa), które dostarczą organizmowi witaminy C, bo będzie się jej domagał; - przed wyjściem z domu zjedz coś choćby lekkiego - to spowolni czas wchłaniania alkoholu; - możesz też sięgnąć po witaminy w tabletkach lub, jeśli oczywiście w nie wierzysz, preparaty niwelujące skutki upojenia; - zdecyduj się, co będziesz pił, bo mieszanie trunków grozi mega kacem; - i najtrudniejsze - jeśli palisz, spróbuj już od rana sięgać do paczki dwukrotnie rzadziej - nikotyna potęguje zatrucie alkoholowe. W trakcie: - rób dwudziestominutowe przerwy pomiędzy kolejnymi drinkami - przeciętnie właśnie tyle czasu potrzebuje organizm na wchłonięcie jednej porcji alkoholu; - nie przytrzymuj alkoholu w ustach - daje to taki sam efekt jak picie przez słomkę - alkohol omija wątrobę i od razu idzie do głowy; - nie mieszaj alkoholi, nie popijaj wódki piwem czy szampanem, bo zawarty w nich dwutlenek węgla przyspiesza wchłanianie alkoholu; - mając wybór stawiaj na czyste alkohole, bo ciężkie, gatunkowe trunki zawierają więcej metanolu i jak dowodzą naukowe badania, kac jest po nich dużo większy; - optymalnym rozwiązaniem jest wypijanie szklanki niegazowanej wody po każdej porcji alkoholu, ale jeśli trudno ci się do tego zmusić, to każdy płyn bezalkoholowy będzie dobry, choć specjaliści odradzają picie tych gazowanych, sztucznie barwionych; - nie zapomnij przed snem wypić co najmniej dwóch szklanek wody alkohol przyspiesza diurezę czyli wydalanie wody z organizmu - stąd poranna nieznośna suchość w ustach; - możesz też przed zaśnięciem łyknąć tabletkę aspiryny czy środka przeciwbólowego i witaminy C; - otwórz na noc okno. Dnia drugiego: - zmuś się i wstań z łóżka, by wziąć prysznic - ożywisz ciało i umysł, a oczyszczona skóra lepiej oddycha; - dużo pij, by nawodnić organizm - najlepsze są: niegazowana woda mineralna (uzupełnia minerały i mikroelementy), napój izotoniczny (bomba jonowa), sok pomidorowy (zawiera potas korzystnie wpływający na układ nerwowy), soki owocowe; - gdy jest bardzo źle - sięgnij po klina, mała dawka rozcieńczonego alkoholu ułatwi komórkom powrót do normalności, ale uważaj, by nie wypić zbyt dużo, bo znów powstanie aldehyd octowy - sprawca nieszczęścia; - przełam się i zjedz coś - dobrze ci zrobi jajecznica czy rosół albo bulion, bo zawierają substancje, których twój organizm potrzebuje; - ostrożnie z lekami - łatwo je w tym stanie przedawkować, poza tym żołądek, zmęczony wcześniejszymi szaleństwami, może źle na nie zareagować; - weź się w garść i wyjdź na spacer - spora dawka tlenu postawi cię na nogi i złagodzi ból głowy; - uczucie niepokoju, kłopoty z koncentracją czy rozdrażnienie musisz po prostu przeczekać. Sabina Budkiewicz Poradnia dietetyczna NZOZ Gemini Chojnice ul. Młodzieżowa 35. Tel. 52/ 397 40 33 www.geminichojnice.pl ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

zdrowie i uroda 7 Suplementacja, czyli co jeść i pić po treningu? Jak wszyscy wiemy, trening siłowy prowadzi do rozwoju mięśni, dzieje się to jednak kosztem zniszczenia włókien mięśniowych, a nie w wyniku ich powiększenia w trakcie ćwiczeń. Można powiedzieć, że trening to sygnał, który daje znać mięśniom, że muszą być większe i silniejsze. Jest to tak zwany proces homeostazy, czyli równowagi. Trening prowadzi do obciążenia mięśni ponad ich możliwości, na co te reagują wzrostem. Jednak kluczem do hipertrofii mięśni jest pożywienie. To składniki pokarmowe dają nam związki budujące, energię, mogą również zarządzać hormonami anabolicznymi. Po treningu W zależności od intensywności treningu nasz organizm doznaje uszkodzeń, wyczerpują się również zasoby energetyczne, które magazynujemy w postaci glikogenu w mięśniach. Jednym z najważniejszych celów, które musimy sobie postawić to dostarczenie odpowiedniej ilości węglowodanów, białek, a w późniejszym okresie również tłuszczy. Choć mówi się, że najważniejsza jest pierwsza godzina, to jednak przywrócenie organizmu do równowagi może zająć nam znacznie więcej czasu. Potrzebny do tego czas jest uwarunkowany nie tylko spożyciem składników odżywczych, lecz zależy również od poziomu wytrenowania. Otóż jak się okazało, ciało sportowca jest znacznie lepiej przystosowane do uzupełniania braków odżywczych, również szybciej się regeneruje. Spożycie identycznej ilości węglowodanów po treningu sprawi większe trudności w przyswojeniu osobie nietrenującej, niż osobie z dłuższym stażem treningowym. Oznacza to, że czas niezbędny do regeneracji jest krótszy w przypadku osób trenujących siłowo. Zasoby glikogenu mięśniowego również zależą od kondycji. U sportowców zasoby mogą być nawet o 20% większe, w porównaniu z osobami trenującymi tylko rekreacyjnie. Kiedy węglowodany oraz z czym to jeść? Najlepiej dostarczyć porcję węglowodanów tuż po skończonym wysiłku. Na początku twierdzono, że głównym celem jest uzupełnienie glikogenu. To prawda, ponieważ najszybsze wchłanianie węglowodanów następuje do 1 godz. po wysiłku, a następnie do 4 godz. po (jest to tak zwana druga faza). Otóż dużo zależy od rodzaju wysiłku, jak również od wagi, wytrenowania oraz płci człowieka. Trening siłowy nie zużywa aż tyle węglowodanów, w końcu nasza aktywność siłowa powinna trwać mniej niż godzinę, w innym przypadku narażamy się na zbytni katabolizm. Głównym celem spożycia cukrów prostych jest ich właściwość regeneracyjna. Nie tylko przyspieszają regenerację i uzupełniają energię, lecz również stopują rozpad aminokwasów poprzez wpływ na anaboliczny hormon, dobrze znaną wszystkim insulinę. Nasila ona nie tylko transport cukrów, lecz również aminokwasów do zniszczonych komórek mięśniowych. Dodatkowo jej podwyższony poziom stopuje negatywne działanie kortyzolu (hormon stresu), który powoduje degradację aminokwasów. Czy same węglowodany wystarczą? Nie! Udowodniono, że łączenie cukrów z aminokwasami (białkiem) znacznie przyspiesza odnowę zniszczonych komórek mięśniowych. Ile, czego i kiedy? Trening siłowy nie jest rodzajem aktywności, która absorbuje zbyt duże ilości glikogenu. Oznacza to, że jednorazowo spożycie dużej dawki węglowodanów nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Szczególnie, że uzupełnienie zasobów energetycznych trwa od 22 godz. nawet do kilku dni. 0,5 g węglowodanów na kg masy ciała zdoła zaspokoić nasze potrzeby. Do mieszanki potreningowej warto również dodać białko lub aminokwasy. Dodanie dużej dawki leucyny do napoju białkowo-węglowodanowego, spożytego po treningu sprzyja powiększeniu masy mięśniowej. Leucyna zwiększa odpowiedź anaboliczną po wysiłku oporowym. W celu osiągnięcia lepszych rezultatów poleca się spożyć leucynę (lub całą dawkę BCAA) tuż przed treningiem. Ostatnim elementem naszego napoju potreningowego jest kreatyna. Szejk zawierający samą serwatkę działa tak samo dobrze, jak szejk składający się z serwatki i glukozy. Podsumowanie Aby maksymalnie wykorzystać okres potreningowy należy spożyć następujący miks składników: - 0,5 g węglowodanów na kg masy ciała - 1 g aminokwasów BCAA na 10 kg masy ciała - 0,5 g kreatyny na 10 kg masy ciała - 20 g serwatki lub 10 15 g aminokwasów prostych Nie należy jednak ładować kosmicznej ilości cukrów po treningu. Nie jest to koniecznie przy treningu siłowym, trwającym 1 godz. Należy pamiętać, aby spożywać węglowodany w równych porcjach przez cały dzień, jako że uzupełnienie glikogenu i regeneracją mięśni trwa znacznie dłużej niż 1 godz. po treningu. O efekcie decyduje całodniowa dieta, a nie krótki okres po treningu. Fitness Club KaNaMa Magdalena Wałdoch ZDROWY TALERZ DLA BABCI I DZIADKA Dzień Babci i Dziadka za pasem. Przy tej okazji warto pomyśleć nad jakością życia naszych bliskich seniorów i zastanowić się, czy nasze babcie i dziadkowie odżywiają się właściwie. Poniżej kilka cennych wskazówek i zaleceń. Można opóźnić pojawianie się oznak starości, a nawet wpływać na przedłużenie życia, jeśli właściwie i racjonalnie podejdzie się do sposobu odżywiania. Istnieje kilka przyczyn niedożywienia obserwowanego u ludzi starszych. Przede wszystkim mogą oni mieć trudności z przeżuwaniem pokarmu, a źle przeżute pożywienie jest trudno trawione i przyswajane. Ludzie starsi, żyjący samotnie często nie zadają sobie trudu, by przygotowywać pożywne posiłki. W dodatku upływający czas przytępia zmysł powonienia i smaku, co sprawia, że łaknienie w starszym wieku zanika. Dążąc do zmiany tego stanu rzeczy, należy przyrządzać posiłki kolorowe oraz nie poprzestawać na łatwych, często powtarzanych jadłospisach. Pożywienie atrakcyjne i urozmaicone może ponownie ożywić zanikający apetyt. W miarę starzenia słabnie aktywność fizyczna, co prowadzi czasem do ograniczenia ruchliwości. Na skutek tego maleje także zapotrzebowanie organizmu na energię. Nie maleje jednak zapotrzebowanie na składniki odżywcze potrzebne do poprawy funkcjonowania i regeneracji ustroju. Badania potwierdzają, że zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne rośnie z wiekiem. Co powinno się znaleźć na talerzu seniora? PRODUKTY WĘGLOWODA- NOWO-SKROBIOWE Pełne ziarna zbóż oraz pieczywo pełnoziarniste dostarczają wit. B6, kwasu foliowego i innych składników odżywczych, łącznie z nierozpuszczalnym błonnikiem, który pełni podstawową rolę w zapobieganiu zaparciom. Owsiane płatki śniadaniowe przyrządzone na mleku stanowią skromny, łatwy do przygotowania i pożywny posiłek, odpowiedni na początek dnia. WARZYWA Warzywa o ciemnozielonych liściach, takie jak kapusta, kapusta włoska i sałata, są niedrogie i łatwo je przyrządzić. Dostarczają wielu ważnych składników odżywczych, w tym beta-karotenu, wit. B6, wit. E i kwasu foliowego, jak również wapnia żelaza i magnezu. Warzywa okopowe i korzeniowe, np. ziemniaki, marchew, buraki, dobrze wypełniają żołądek, są tanie i stanowią źródło węglowodanów, beta-karotenu oraz wit. C. OWOCE Owoce cytrusowe, porzeczki, truskawki dostarczają wartościowej wit. C. Jabłka i gruszki zawierają korzystny dla organizmu błonnik rozpuszczalny, umożliwiający obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Banany są dobrym źródłem potasu i węglo-

8 zdrowie i uroda wodanów. Osoby z cukrzycą powinny jeść więcej warzyw a mniej owoców. SUCHE NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH Nasiona roślin strączkowych, tanie źródło białka, najlepiej jest spożywać z produktami zbożowymi - pieczywem, ryżem lub makaronem, dostarczającymi niezbędnych aminokwasów uzupełniających skład aminokwasowy, a przez to podnoszących wartość biologiczną białek roślin strączkowych. Suche nasiona strączkowe zawierają większość witamin z grupy B oraz błonnika (zarówno nierozpuszczalnego, przeciwdziałającego zaparciom, jak i rozpuszczalnego, pomagającego obniżać poziom cholesterolu we krwi). Powstawanie wzdęć po spożyciu warzyw strączkowych można ograniczyć, stosując przyprawy ziołowe, takie jak: majeranek, cząber, oregano czy czosnek. Nasiona należy moczyć przed gotowaniem, zalewając je wrzącą wodą w stosunku 4:1 i pozostawiając na ok. 2-3 godziny. Osoby o wrażliwym przewodzie pokarmowym nie powinny wykorzystywać wody po moczeniu. MIĘSO, PODROBY I DRÓB Podroby, np. wątroba i nerki, stanowią niedrogie, bogate źródło białka. Należy jednak pamiętać, że dostarczają również dużych ilości cholesterolu i dlatego nie należy przesadzać w ich spożywaniu, zwłaszcza przez osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu. Podroby, podobnie jak mięso, dostarczają wit. A, B12, D, E, wit. B1 i kwasu foliowego, a także żelaza i cynku. Natomiast drób jest szczególnie odpowiedni dla osób starszych; jego mięso to doskonałe źródło łatwo strawnego białka. tętniczego krwi albo podwyższonego poziomu cholesterolu, możesz zjadać także ok. 250 g żółtego sera na tydzień. W przeciwnym razie jedz lepiej sery twarogowe chude. Mleko i napoje mleczne trudno zastąpić innymi produktami żywnościowymi, które miałyby zrównoważony i bogaty skład chemiczny. Unikalne właściwości dietetyczne i zdrowotne mlecznych napojów fermentowanych, takich jak jogurt i kefir, związane są z obecnością żywych bakterii fermentacji mlekowej, których nowe generacje charakteryzują się umiejętnością przeżywania w warunkach przewodu pokarmowego. Wszystko to sprawia, że mleko i napoje fermentowane z mleka uważane są za żywność XXI wieku. Napoje mleczne fermentowane (jogurt, kefir itp.) zaleca się szczególnie osobom z tzw. nietolerancją laktozy (cukru mlecznego). JAJA Łatwe do przyrządzenia i spożycia oraz łatwo strawne jaja są jednocześnie niedrogim źródłem pełnowartościowego białka; dostarczają ponadto wit. A i D oraz żelaza. Jednak ze względu na wysoką zawartość cholesterolu, lepiej nie spożywać ich więcej, niż 3 na tydzień. Dotyczy to żółtek jaj, ponieważ białko jaj nie zawiera cholesterolu i dlatego można spożywać je bez ograniczeń. Należy jednak pamiętać, że cholesterol pochodzący z żółtek jaj jest mniej groźny niż pochodzący z podrobów. A to dlatego, że w żółtkach jaj znajduje się lecytyna, która ma zdolność rozpuszczania cholesterolu. RYBY Wszystkie ryby dostarczają białka wysokiej jakości oraz witamin z grupy B. Tłuste ryby, takie jak makrela i śledzie, są niedrogie, a zawierają niezbędne kwasy tłuszczowe oraz wit. A i D. Konserwy takich tłustych ryb, jak sardynki i szprotki, oprócz wszystkich walorów tłustych ryb świeżych, dodatkowo pozwalają na zjadanie ości stanowiących dobre źródło wapnia. Cenne są zwłaszcza wątróbki rybne, gdyż tłuszcz z wątrób np. dorsza jest naturalnym koncentratem witamin A i D. Bogate w składniki są także mlecz i ikra, które często traktowane są jako odpady. Obecność tłustych ryb w codziennej diecie zapobiega chorobom układu krążenia, dzięki dobroczynnemu wpływowi na naczynia krwionośne i zmniejszaniu podatności krwinek na zlepianie i tworzenie zakrzepów. Dobroczynny wpływ na naczynia krwionośne to również przeciwdziałanie nadciśnieniu tętniczemu i zmianom miażdżycowym. Dlatego ryby morskie, szczególnie z mórz zimnych, zalecane są w profilaktyce niedokrwiennej choroby serca, mimo że cholesterol występuje w nich w ilości 50-70 mg w 100 g części jadalnych, czyli na poziomie podobnym jak w mięsie zwierząt rzeźnych. Rybne kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 (omega 3) działają ogólnie przeciwzapalnie, jak również mają znaczenie w profilaktyce przeciwnowotworowej. Na dodatek poprawiają pamięć i zdolność kojarzenia, są bowiem niezbędne do prawidłowej pracy mózgu. Zalecenia żywieniowe - Jedz regularnie co najmniej 4-5 posiłków dziennie. - Twoje codzienne pożywienie powinno zawierać różnorodną żywność pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. - Spożywaj codziennie produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Warzywa najlepiej jeść na surowo lub krótko gotowane. - Dwa, a najlepiej trzy razy dziennie spożywaj mleko, biały ser lub jogurty bądź kefiry o obniżonej zawartości tłuszczu. - Mięso i jego przetwory jedz w ilościach umiarkowanych dwa lub trzy razy w tygodniu. Wybieraj mięso chude. W pozostałe dni jadaj dania z ryb i roślin strączkowych. - Ograniczaj ilość spożywanego tłuszczu. Do przyrządzania potraw tłuszcze zwierzęce zastępuj olejami lub oliwą z oliwek. - Ograniczaj spożycie soli kuchennej. Jedna płaska łyżeczka soli dziennie dodawana do potraw powinna Ci wystarczyć. Nie dosalaj. - Zachowaj umiar w jedzeniu cukru i słodyczy. W zamian jadaj owoce i warzywa. - Bądź aktywny ruchowo. Pomoże Ci to utracić nadmiar dostarczanej z pożywieniem energii (kalorii). Pamiętaj, że ruch może często zastąpić lekarstwo, lecz żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu. Opracowanie: Sabina Budkiewicz Poradnia dietetyczna NZOZ Gemini Chojnice ul. Młodzieżowa 35. Tel. 52/ 397 40 33 www.geminichojnice.pl PRODUKTY MLECZNE Mleko, ser i jogurt to niedrogie źródło pełnowartościowego białka. Zawierają one witaminę A, B2, kwas foliowy, wit. B12, wit. PP oraz dostarczają wapnia (istotnego dla utrzymania masy kości). Pij przynajmniej 250 ml mleka dziennie na śniadanie. Jeżeli nie masz podwyższonego ciśnienia ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

wywiad 9 Gmina Chojnice otwarta na inwestorów JM: Inwestycja w Lipienicach k. Chojnic była naszym priorytetem na 2013 rok, dlatego dołożyliśmy wszelkich starań, aby budowa przebiegła szybko i sprawnie mimo problemów, które pojawiały się w międzyczasie. Mogę śmiało stwierdzić, że gdyby nie ciężka praca całego zespołu i przychylność samorządowców z regionu, którą otrzymaliśmy dla tego projektu, cały proces budowy i projektowania tej inwestycji mógłby się znacznie wydłużyć w czasie. 15 listopada br. w Lipienicach k. Chojnic została otwarta Brama Pomorza największe centrum handlowe w południowej części województwa pomorskiego. Jest to jedna z głównych inwestycji ostatnich lat w regionie, która do tej pory wygenerowała ponad 500 miejsc pracy. O jej przebiegu, finalnych efektach oraz współpracy z władzami samorządowymi, rozmawiamy z Janem Mroczka, Prezesem Zarządu Rank Progress SA, inwestora Bramy Pomorza. Karol Buława: W połowie listopada br. otworzyli Państwo Regionalne Centrum Handlowe Brama Pomorza w Lipienicach k. Chojnic. To największa inwestycja Rank Progress SA w ostatnim roku. Czy jest Pan zadowolony z efektów? Jan Mroczka: Jak najbardziej. Jeszcze przed uroczystym otwarciem, miałem okazję zobaczyć całe centrum i już wtedy wiedziałem, że nasze zadanie wykonaliśmy wzorowo. Pierwsze trzy dni funkcjonowania centrum tylko mnie w tym przekonaniu utwierdziło Bramę Pomorza odwiedziło 60 tysięcy mieszkańców z całego regionu. KB: Biorąc pod uwagę Państwa inne inwestycje, Brama Pomorza jest dużym obiektem handlowym? JM: Tak, jest to jedna z większych inwestycji zrealizowanych ostatnio przez Rank Progress. Dodatkowo, jeżeli spojrzymy na Bramę Pomorza z punktu widzenia mieszkańców regionu, jest to największy tego typu obiekt w promieniu, aż 70 km. Brama Pomorza to centrum typowo regionalne, w którym obszar napływu klienta wynosi ponad 150 tysięcy mieszkańców. KB: Jak przebiegał proces budowy centrum? KB: Czyli, jak się okazuje, ta inwestycja była dla Państwa sporym wyzwaniem? JM: Tak. Przyznaje, że Brama Pomorza to do tej pory najtrudniejsza inwestycja dla Rank Progress. Przez długi czas nie dysponowaliśmy kredytem, przez co na sfinansowanie inwestycji musieliśmy wyłożyć własne pieniądze. To było spore ryzyko. Mimo wszystko postanowiliśmy zrealizować nasze plany i jak widać, mieliśmy rację. KB: Jak więc Pan ocenia współpracę z gminą? Czy samorządowcy byli przychylni inwestycji? JM: Jestem z tej współpracy bardzo zadowolony. Szczególnie władze Gminy Chojnice miały dla nas wiele czasu i były bardzo pomocne. Nie zapominajmy, że taka inwestycja wiąże się z licznymi procedurami, decyzją środowiskową i zmianami na terytorium gminy, choćby w planie zagospodarowania przestrzennego. Takie procedury mogą trwać latami, ale dzięki zaangażowaniu władz gminy Chojnice, przebiegły bardzo sprawnie, czego efekty możemy już podziwiać. KB: Jakie korzyści dla gminy niesie za sobą taka inwestycja? JM: Takich korzyści jest wiele. Mieszkańcy regionu mają koło siebie centrum zakupów, z bardzo dobrą ofertą handlową. Nie muszą już jeździć do miast oddalonych o kilkadziesiąt kilometrów. Do tego dochodzi funkcja kulturalna i rozrywkowa obiektu. Ale najważniejsze jest ponad 500 nowych miejsc pracy dla osób z całego regionu, które do tej pory wygenerowało centrum. Taka inwestycja na terenie gminy to także duże pieniądze do jej budżetu. Według prognoz do kasy gminy Chojnice wpłynie ponad 700 tys. zł. podatku od nieruchomości. KB: Czy według Pana taka inwestycja może przyciągnąć nowych przedsiębiorców, którzy będą zainteresowani inwestowaniem w naszym regionie? JM: Oczywiście. Budowa Bramy Pomorza może okazać się dla innych inwestorów zielonym świtałem do działania. Udało nam się zrealizować duży obiekt handlowy, który został dobrze przyjęty przez mieszkańców, a do tego otrzymaliśmy wsparcie od władz samorządowych. To pokazuje, że region jest otwarty na inwestorów i umie z nimi efektywnie współpracować. Jest to bardzo istotne i pomocne w prowadzeniu biznesu i może stanowić zachętę do prowadzenia kolejnych przedsięwzięć. Biorąc pod uwagę wieloletnie doświadczenia Rank Progress, współpracę z fachowcami gminy Chojnice, mogę postawić za wzór godny naśladowania. KB: A jak Pan ocenia otwarcie Bramy Pomorza? Czy klienci polubili centrum? JM: Zainteresowanie Bramą Pomorza przeszło nasze oczekiwania. Przez pierwsze trzy dni funkcjonowania centrum odwiedziło 60 tys. osób, co potwierdza, że wpisało się ono w potrzeby Klientów i mieszkańców całego regionu. KB: Niedawno minął pierwszy miesiąc funkcjonowania galerii. Czy nadal jest ona popularna wśród mieszkańców Chojnic i okolic? JM: Frekwencja cały czas utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. W grudniu do oferty Bramy Pomorza dołączyły kolejne sklepy i butiki min. H&M, Home&You, Solar oraz wysokiej klasy salon fryzjerski i plac zabaw dla dzieci, które czynią ją jeszcze bardziej atrakcyjną i generują duże zainteresowanie klientów. KB: Czy Rank Progress rozważa realizację trzeciego etapu Bramy Pomorza? JM: Tak, jak najbardziej, ale zależy to przede wszystkim od zainteresowania Klientów. Dotychczasowa frekwencja potwierdza, że centrum zostało bardzo dobrze przyjęte przez mieszkańców Chojnic i okolic. Jeżeli będzie się ona utrzymywała na podobnym poziomie zrealizujemy kolejny etap inwestycji, który będzie polegał na rozbudowie parku handlowego oraz wprowadzeniu do oferty Bramy Pomorza wielosalowego kina. Dziękuję za rozmowę. Karol Buława

10 informator regionalny APTEKI Apteka Kasztelańska ul. Gdańska 26a Apteka Piłsudskiego ul. Józefa Piłsudskiego 20a poniedziałek- piątek: 7:30-22:00 sobota: 8:00-22:00 niedziela: 9:00-22:00 Apteka Nadworna poniedziałek- sobota: 7:00-21:00 niedziela: 9:00-16:00 Apteka Słoneczna poniedziałek-piątek: 8:00-19:00 sobota: 9:00-13:00 niedziela: nieczynne Apteka Kaszubska ul. Młodzieżowa 35, Chojnice Apteka Centrum Zdrowia ul. Michała Drzymały 33, Chojnice Czynne całą dobę 7 dni w tygodniu. URZĘDY Starostwo Powiatowe Chojnice ul. 31 Stycznia 56, 89-600 Chojnice, woj. pomorskie Tel. - 52 396 65 00 Powiatowy Urząd Pracy ul. Lichnowska 5, 89-600 Chojnice, woj. pomorskie Tel. - 52 395 07 00 Urząd Celny w Słupsku - Oddział Celny ul. Gdańska 110 A, 89-604 Chojnice, woj. pomorskie Tel. - 52 397 07 99 Urząd Skarbowy ul. Młyńska 22, 89-600 Chojnice, woj. pomorskie Tel. - 52 396 54 32 Bałtyk sp. z o. o. Agencja Celna Gdańska 118, 89-600 Chojnice, woj. pomorskie Tel. - 52 395 13 01 JAS-FBG S.A. Agencja Celna ul. Gdańska 118 Tel. - 52 397 75 43 Urząd Gminy 31 Stycznia 56a Tel. - 52 397 21 29 Urząd Miejski w Chojnicach Stary Rynek 1 Tel. - 52 397 18 00 Urząd Stanu Cywilnego Stary Rynek 1 Tel. - 52 397 18 00 Urząd Statystyczny w Gdańsku - Oddział Drzymały 14 89-620 Chojnice, woj. pomorskie, Tel. - 52 397 40 62 Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku Terenowy Punkt Paszportowy ul. 31 Stycznia 56 89-600 Chojnice woj. pomorskie Tel. - 52 397 28 45 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Pomorski Oddział Regionalny Biuro Powiatowe ul. Młodzieżowa 44 Tel. - 52 396 28 00 Urząd Pocztowy Chojnice 1 Stary Rynek 8, 89-600 Chojnice Tel. - 52 397 40 05 Urząd Pocztowy Chojnice 2 Towarowa 6, 89-620 Chojnice Tel. - 52 397 40 30 Urząd Pocztowy Chojnice 4 Młodzieżowa 35, 89-604 Chojnice, Tel. - 52 397 39 47 POZOSTAŁE Powiatowy Rzecznik Konsumentów ul. 31 Stycznia 56 Tel. - 52 396 65 32 Straż Miejska Komendant: Tadeusz Rudnik Zastępca Komendanta: mgr Arkadiusz Megger Stary Rynek 1 Tel. - 052 3979780 Sanepid ul. Pilsudskiego 39, 89-620 Chojnice, woj. pomorskie, Tel. - (052) 397-63-95, Fax - (052) 396-80-80 e-mail: psse.chojnice@pis.gov.pl Tel. alarmowy całodobowy 608-521-874 Szpital Specjalistyczny im. J.K. Łukowicza ul. Leśna 10 Tel. - 052 395 65 00 Radio Taxi Hit Tel. z komórki 52 19668 Z tel. stacjonarnego 19668 zapasowe numery: 52 397 9668, 883 000 999 TOP-TAXI Tel. - 785 000 100 Taxi Bagażowe Tel. - 52 397 50 06 KOŚCIOŁY Kościół Matki Bożej Królowej Polski ul. Obrońców Chojnic 4 Msze św.: Niedziela 6:00, 7:30, 9:00, 10:30, 12:00, 14:00, 18:30 Dni powszednie: 6:30, 8:30, 18:30, Święta kościelne niepaństwowe: 6:00, 8:30, 10:00, 15:15, 17:00, 18:30 Kościół p. w. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela Plac Kościelny 5 Msze w niedziele:06:00, 07:30, 09:00, 10:30, 12:00, 14:00, 19:00 Msze w dni powszednie: 07:00, 08:30, 19:00 - (zima - 17:00) Kośćiół Zwiastowania NMP ul. Pocztowa 2 Msze w niedziele: 08:00, 10:00, 11:15, 16:00Msze w dni powszednie: 08:00, 18:00 Kościół Matki Boskiej Fatimskiej al. MB Fatimskiej 21, 89-600 Chojnice Dni powszednie: 8.30, 17.30, Niedziele i święta: 7.00, 9.00, 10.30, 12.00, 14.30, 17.00, 19.00 - (w czasie wakacji 20:00) Nieżywięć: 10.00 Kościół św. Królowej Jadwigi ul.wiśniowa 33, 89-600 Chojnice, Dni powszednie: 8:00, 18:00 Niedziele i święta: 7:30, 9:00, 11:00, 18:00 Kościół Chrystusa Króla i Błogosławionego Daniela Broitier ul. Ducha Świętego 4 Msze w dni powszednie: 8:30, 18:00, Niedziele i święta: 8:00, 10:00, 12:00, 18:00 Święta kościelne niepaństwowe: 8:30, 18:00 Kaplica Chrystusa Miłosiernego Msze w dni powszednie: 8:00, 18:00 Niedziele i święta: 8:00, 9:30, 11:00, 17:00 Święta kościelne niepaństwowe: 9:00, 16:30, 18:00 Kaplica Miłosierdzia Bożego ul. Leśna 10 (szpital) Msze w dni powszednie: 15:30 Niedziele i święta: 7:30, 11:00 Święta zniesione 15:30 Przygarnij zwierzaka! Nie kupuj! Adoptuj! Gorąco zachęcamy do przygarnięcia zwierzaka ze Schroniska Przytulisko. Więcej zwierząt czekających na nowego właściciela można zobaczyć na przytuliskochojnice.pl Kontakt: tel. 52 397 31 02 e-mail: przytulisko@gmail.com Karolina Delka Granat Matros Wido ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

kącik dziecięcy 11

12 Orszak Trzech Króli W dniu 6 stycznia br. po raz pierwszy w Chojnicach odbył się przemarsz Trzech Króli. Rozpoczął się o godz. 12.00 na Placu Emsdetten skąd przeszedł ulicą Okrężną, Sukienników i Kościuszki na Stary Rynek, gdzie odbył się koncert kolęd. Uczestnicy orszaku otrzymali naklejki, papierowe korony i śpiewniki z kolędami. Przemarsz Trzech Króli to uliczne Jasełka, w których zagrali aktorzy amatorzy. Orszak ten poprowadzili Trzej Królowie na koniach symbolizujący trzy kontynenty: Europę, Azję i Afrykę, którzy szukają Boga drogą: Prawdy, Dobra i Piękna. Ich celem było dotarcie do Świętej Rodziny, aby pokłonić się Mesjaszowi i złożyć swe dary. Organizatorem przemarszu były Siostry Franciszkanki od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej, parafia pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela oraz Miasto Chojnice. Irmina Łysakowska Fot. Marian Nowak Pierwsze obrady Młodzieżowej Rady Miejskiej W zeszłym miesiącu (09.12) o godz. 14.00 w sali obrad ratusza obradowała po raz pierwszy Młodzieżowa Rada Miejska. Członków Rady powitał przewodniczący Rady Miejskiej Mirosław Janowski oraz burmistrz Chojnic Arseniusz Finster w obecności zastępcy burmistrza Jana Franciszka Zielińskiego. Na sali obrad obecni byli także radni Renata Dąbrowska, Józef Skiba, Edward Gabryś, Kazimierz Drewek, Leszek Pepliński oraz Marek Szmagliński. Zanim jednak przystąpiono do otwarcia sesji burmistrz Arseniusz Finster podziękował młodzieży za chęć współpracy i zaangażowanie oraz zapewnił, że młodym radnym przysługuje takie samo prawo jak radnym dorosłym i mogą w każdej sprawie uznanej przez nich za ważną zwrócić się do burmistrza zarówno z pomysłami jak i problemami. Pierwszą sesję Młodzieżowej Rady Miejskiej otworzył przewodniczący Rady Miejskiej Mirosław Janowski i po stwierdzeniu quorum (19 radnych obecnych na 21) odbyło się uroczyste ślubowanie na radnych. Następnie przyjęto porządek obrad i do- konano wyboru składu komisji skrutacyjnej, celem wyłonienia prezydium Rady. Członkami komisji zostali: Jakub Gawin (Technikum nr 3) przewodniczący, Joanna Zabrocka (Technikum nr 2) członek i Paulina Kupczyk (Zespół Szkół przy ul. Nowe Miasto) członek. Na przewodniczącego Młodzieżowej Rady Miejskiej wybrano Dominikę Skwierawską (Zespół Szkół przy ul. Nowe Miasto), na zastępców Krzysztofa Ginter (Technikum nr 3) i Agatę Wałdoch (Zespół Szkół przy ul. Nowe Miasto). Funkcję sekretarza będzie pełniła Karolina Duraj (Technikum nr 3). Młodzieżowa Rada Miejska jest reprezentacją młodzieży uczniów szkół ponadgimnazjalnych, mających swą siedzibę w Chojnicach. Celem działania Rady jest upowszechnienie idei samorządowej wśród młodzieży oraz wspieranie aktywności młodych ludzi w Chojnicach, natomiast do zadań Rady będzie należało: - opiniowanie projektów uchwał rady Miejskiej w Chojnicach, regulujących sprawy mające wpływ na warunki rozwoju młodego pokolenia; - inicjowanie działań dotyczących życia młodych ludzi w mieście, a szczególności w zakresie nauki, kultury i sportu; - inspirowanie i koordynowanie inicjatyw młodych ludzi; - prowadzenie działalności informacyjno-doradczej; - nawiązywanie współpracy z krajowymi oraz zagranicznymi organizacjami, których cele pokrywają się z celami Rady; - działanie na rzecz zwiększenia udziału ludzi młodych w życiu publicznym; - ułatwianie młodym kontaktu z instytucjami i organizacjami samorządowymi; - działanie na rzecz ochrony praw młodego człowieka, szczególnie w szkole; - propagowanie idei samorządności wśród ludzi młodych; - promocja ekologii i ochrony środowiska na terenie miasta. Kadencja Rady trwa 2 lata i zgodnie ze statutem Młodzieżowej Rady Miejskiej w Chojnicach ma swojego opiekuna, którym jest zastępca burmistrza Chojnic Jan Franciszek Zieliński. Irmina Łysakowska ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

Chojniczanka z pasją Nazywam się Martyna Wróblewska, jestem pomysłodawca i założycielem firmy HipoLand, która zajmuje się hipoterapią, jazdą konną i rekreacją ruchową dla wszystkich chętnych osób. Już od najmłodszych lat w moim życiu pojawiały się konie. Mając niespełna cztery lata wyprosiłam u rodziców wyjazd do stadniny koni, gdzie po raz pierwszy mogłam poczuć jak to jest być małą amazonką. To pierwsze spotkanie było zalążkiem mojej ogromnej pasji. Przez lata korzystałam z wielu możliwości spędzania czasu z końmi np. na festynach, wesołych miasteczkach. Odwiedzałam też często stadninę oddaloną o parę kilometrów od mojego domu gdzie zdobywałam swoje pierwsze umiejętności jeździeckie. By móc zasiąść w siodle musiałam te parę kilometrów przebyć na rowerze, co nie było dla mnie wysiłkiem. Moje zamiłowanie do koni było czynnikiem motywującym mnie do podjęcia nauki w szkole średniej o kierunku technik hodowca koni. Rzeczywista przygoda jeździecka zaczęła się, gdy kupiłam własnego konia imieniem Farmer, który jest ze mną do dnie dzisiejszego. To wtedy zaczęły się obowiązki związane z jego posiadaniem: karmienie, czyszczenie, sprzątanie boksu lecz wszystko to owocowało możliwością jazdy konnej. Otwartość i kreatywność zrodziły w mojej głowie pomysł by połączyć pasję z pracą, i tak oto powstał HipoLand. Konie to odskocznia dla wszelakich dostępnych na rynku czasoumilaczy dla dzieci i młodzieży mam tu na myśli gry, konsole, komputery, smartfony itp. Każdy rodzic chciałby aby jego pociecha spędzała jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu w miłym towarzystwie w dodatku czerpiąc z tego wiele radości. Jazda konna jak i rekreacja ruchowa jest formą zabawy połączoną z nabywaniem odpowiednich zachowań. Kontakt z końmi ma wpływ na rozwój psychiczny i fizyczny wszystkich osób korzystających z jazd czy też oprowadzanek. W swojej działalności posiadam dwa konie, wspomnianego wcześniej Farmera i klacz Helenkę, która jest wykorzystywana w zajęciach z dziećmi i młodzieżą. Farmer jest koniem rekreacyjnym użytkowanym do jazd konnych dla osób potrafiących już jeździć. Naszą pupilką jest Helenka, 12 letnia klacz rasy fiord o miłym charakterze i usposobieniu, które jest wymagane do pracy z osobami nie potrafiącymi jeszcze jeździć. Konie to piękne zwierzęta, ich przyjacielem może zostać każdy, wystarczy trochę cierpliwości i ciężkiej pracy związanej z zaufaniem a stworzymy duet idealny. Pracę z tymi zwierzętami zaczynamy od samego urodzenia się ich, gdy zaczynamy przyzwyczajać je do siebie, swojego głosu, dotyku. Czas dzieciństwa dla źrebaka trwa do 12 miesięcy jego życia a potem zaczynamy brnąć w dalsze etapy jego wychowywania począwszy do oprowadzania przez człowieka do przyzwyczajania do zabiegów pielęgnacyjnych, weterynaryjnych itp. Nie możemy zapominać o zapoznawaniu koni ze sprzętem jeździeckim, z którym będą pracować po ukończeniu 3,5roku życia. Do tego pułapu wiekowego musimy nauczyć naszego czterokopytnego wszystkiego co wykorzystamy przy zajeżdżaniu np. pod siodłem. Mam tu na myśli komendy głosowe, chodzenie na lonży, stanie w bezruchu od tych kilku prostych czynności zależy jak szybko uda nam się dosiąść naszego niezajeżdżonego wcześniej konia. Dosiadanie to dopiero początek przygody w której główną rolę odegra uzyskane wcześniej wzajemne zaufanie by móc uczyć konia podstawowych zmian kierunku, zmiany tempa chodu, zatrzymania, ruszania i cała gama czynności potrzebnych do jazdy konnej. Później wystarczy cieszyć się jazdą konną i przebywaniem w towarzystwie koni. Hipoterapia to metoda rehabilitacji z użyciem konia, jego ruchu czy dotyku. W hipoterapii koń porusza się stępem, w przypadku osób utrzymujących prawidłową postawę na koniu można również poprowadzić zajęcia w kłusie. Ruch konia ma spory wpływ na organizm jeźdźca, dzięki wysyłanym impulsom do naszego 13 ciała jesteśmy wstanie odczuć prawidłowy chód, dla niektórych po raz pierwszy w życiu. Zajęcia hipoterapeutyczne przeznaczone są dla osób z problemami ortopedycznymi, neurologicznymi jak i z natury psychicznej czy fizycznej. Zajęcia dobierane są indywidualnie do każdego pacjenta i wymaga to profesjonalnego podejścia przez hipoterapeutę, czyli osobę która ukończyła odpowiedni certyfikowany kurs przeszkalający do pracy z niepełnosprawnymi. Kończąc wystarczy przytoczyć znane powiedzenie- największe szczęście na świecie na końskim siedzi grzbiecie. Serdecznie zapraszam do zapoznania się z moją ofertą na stronie www.koniechojnice.pl, www.facebook.com/hipoland lub pod numerem telefonu: 504 353 233. Martyna Wróblewska

14 historia Chojnic Dworcowa 16-18 (Banhofstrasse 60-62) Rysunek przedstawia najładniejszą i największą secesyjną kamienicę w Chojnicach. Całkowita powierzchnia kamienicy to 3000 metrów kwadratowych. Budowa kamienicy zakończona została w roku 1910, a inwestorem i właścicielem był Otto Fellmer, właściciel kilku innych chojnickich kamienic budo- wanych typowo pod wynajem. Potężna czteropiętrowa i dwuskrzydłowa fasada kamienicy podzielona została na części pilastrami zwieńczonymi przedstawieniami kobiecych twarzy. Warto przyjrzeć się im z bliska jest ich 10 i każda jest inna. W elewacji frontowej wykusz zwieńczony wspornikiem z an- tycznymi rzeźbami rzymskimi (atlantami) zakańczającymi filary. Wykusz elewacji bocznej trzypiętrowy, nakryty osobnym daszkiem, w narożu pod gzymsem koronującym wsporniki w kształcie liści akantu. Drugie i trzecie piętro oddzielone zostały grubym gzymsem między kondygnacyjnym dzielonym tral- ROZSTRZYGNIĘCIE KONKURSU TESTU WIEDZY O CHOJNICACH Szanowni Państwo miło jest nam ogłosić iż konkurs wiedzy o Chojnicach został rozstrzygnięty, a eleganckie kalendarze na rok 2014 trafią w ręce następujących zwycięzców: 1. Maria Malcan 2. Kamil Więcławek 3. Teresa Dzięcielska 4. Renata Makowska 5. Maria Gozdalska Wszystkim uczestnikom konkursu gratulujemy!!! kami. Boniowanie praktycznie całej fasady nadaje kamienicy charakterystyczny wygląd. Najbardziej znanym mieszkańcem kamienicy był Józef Trzebiatowski długoletni naczelny sekretarz miejski. Mieścił się tam także inspektorat towarzystwa ubezpieczeniowego PORT S.A. prowadzony przez Józefa Mund- kowskiego. Tu także mieszkała chojnicka pianistka Helena Pstrokońska, sekretarz sądowy Józef Gapiński i komisarz ziemski J. Kazimierczak. Ponadto czterech kupców, dwóch poborców podatkowych i nauczyciele chojnickich szkół. Jacek KLAJNA 1 Budowę chojnickiego starego szpitala rozpoczęto 12 kwietnia 1886 roku 2 Chojnice odzyskały niepodległość po okresie niewoli krzyżackiej 28 września 1466 3 4 5 6 7 8 9 10 6 sierpnia 1924 roku Chojnice odwiedził Prezydent RP Stanisław Wojciechowski Po raz pierwszy w dokumencie pisanym zwrot miasto Chojnice pojawia się w roku 1340. W tym miejscu należą się wielu chojniczanom wyjaśnienia. Słowo Chojnice rzeczywiście pojawia się w dokumencie pisanym w roku 1275. Jednak z dokumentu tego nie wynika czy jest to miasto, wieś, gród czy osada, a jedynie wymienia się w nim niejakiego Mislibous Malowy de Choyniz. Po raz pierwszy zwrot miasto Chojnice pojawia się w przywileju dla Klawkowa z 4 sierpnia 1340, gdzie wspomina się o graniczeniu tego majątku z miastem Chojnice ( civitas nostrae Conitz nasze miasto Chojnice). Stacja meteorologiczna powstała w Chojnicach 1 marca 1849 15 marca 2007 roku na giełdzie papierów wartościowych zadebiutowało SEKO S.A. PWSH Pomerania powstała 9 marca 2004 Chojnice uzyskały połączenie kolejowe ze Szczecinem 15 maja 1878 W latach 1950-1957 w Chojnicach stacjonował 31 pułk artylerii pancernej. Chojnicką fabrykę wódek założył Rewie Lewin 1 października 1836 ODWIEDŹ NAS W INTERNECIE:

historia Chojnic 15 KALEJDOSKOP CZASU Wydarzyło się w Chojnicach i okolicy 1886 1849 1977 1922 1609 1919 1985 1919 1920 1657 1927 1967 1374 1939 1904 1303 1862 1963 1807 1957 1953 1920 1920 1920 otwarto chojnicki zakład poprawczy dla młodzieży w Chojnicach rozpoczął działalność sąd powiatowy na Starym Rynku otwarto oddział biura podróży Orbis. Alojzy Sobierajczyk zostaje Burmistrzem Chojnic na 12-letnią kadencję. w Chojnicach zaczęto prowadzić księgi sądu miejskiego. zbrojne wystąpienie ludności Czerska przeciw Prusakom pierwsza projekcja filmowa przyszłego DKF Cisza. chojniczanom nakazano zwrot wszelkiej broni palnej i amunicji ratyfikacja Traktatu Wersalskiego - Chojnice są polskie Szwedzi zdobyli i splądrowali Chojnice w Chojnicach założono Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej uroczystość nadania imienia szkole w Charzykowach lokacja Racławek na prawie chełmińskim urodziła się Irena Klajna, jedyna kobieta - Burmistrz Chojnic w Chojnicach powstaje Urzędnicze Towarzystwo Budowy Mieszkań augustianie swornegaccy połączyli się z opactwem cystersów w Oliwie. pożar zakrystii kościoła gimnazjalnego w Pawłowie uruchomiono pierwszą w powiecie klubo-kawiarnię Ruch. do Chojnic wkraczają Legiony Polskie powstaje oddział powiatowy Zrzeszenia Kaszubskiego. powstała Biblioteka Pedagogiczna im. St. Bieszka Wojsko Polskie wkracza do Czerska na budynku poczty pojawił się szyld Poczta Polska Wojsko Polskie wkroczyło do Chojnic po 148 latach zaborów W wyniku podpisania 5 sierpnia 1772 roku w Petersburgu traktatów dotyczących I rozbioru Rzeczypospolitej Chojnice wraz z całymi Prusami Królewskimi (bez Gdańska i Torunia) znalazły się pod panowaniem Pruskim. Niebawem, bo już, 21 września 1772 roku do miasta wkroczyli husarzy pruscy i obsadzili bramy miejskie. W pierwszej kolejności usunięto godła polskie, a władze miejskie zmuszono do złożenia, 27 września na zamku w Malborku, przysięgi wierności królowi pruskiemu. Na krótko odzyskały wolność Chojnice w okresie wojen napoleońskich. 24 stycznia 1807 roku do miasta wkraczają Legiony Polskie kawaleria gen. Kosińskiego. Nadzieja na niepodległość umiera jednak z końcem 1808 roku gdy Chojnice opuszczają ostatnie oddziały francuskie. Przegrana Niemiec w pierwszej wojnie światowej i ratyfikacja 10 stycznia 1920 roku Traktatu Wersalskiego zakończyły 148-letni okres zaborów. Dnia 31 stycznia 1920 roku w godzinach przedpołudniowych miasto opuścił Grenzschutz (niemiecka straż graniczna). Rozpoczęło się przejmowanie urzędów przez władze polskie. Jak pisał w roku 1938 ówczesny burmistrz Chojnic Franciszek Sieracki wspominając tamte wydarzenia: ledwo jednak Grenzschutz opuścił śródmieście, zaroiło się na rynku przed ratuszem jak w ulu, bramy tryumfalne powstały jakby ręką czarodziejską wywołane, a sztandary narodowe zjawiły się w oknach tak licznych domów, że ludność niemiecka osłupiała. Około godziny 13, od strony Kamienia Krajeńskiego, do Chojnic wkracza 59 pułk piechoty wielkopolskiej pod dowództwem pułkownika Stanisława Wrzalińskiego. Na rynku wita Wojsko Polskie nowo mianowany starosta Stanisław Sikorski i Burmistrz dr Alojzy Sobierajczyk. Dowódca pułku odpowiada na powitanie słowami Przyjmuję miasto Chojnice jako cząstkę ziemi polskiej i da Bóg na wieki nią pozostanie. Żołnierze płk. Wrzalińskiego dopełniają aktu przejęcia miasta i likwidują w godzinach wieczornych symbol panowania pruskiego, stojący na obecnym placu Niepodległości pomnik Wilhelma I. Jacek KLAJNA WYNIKI KONKURSÓW Z GRUDNIOWEGO WYDANIA GAZETY CHOJNICZANIN.PL Książkę pt. Teoria praw człowieka i jej krytyka w filozofii Fryderyka Nietzschego autorstwa Przemysława Zientkowskiego, wygrała Pani Magdalena Gierszewska. Prawidłowa odpowiedź na pytanie: Jakie imię nosił perski prorok przywołany w tytule sztandarowego dzieła Fryderyka Nietzschego? B. Zaratustra Skrzynkę upominkową z niespodzianką wygrała Pani Barbara Borzyszkowska. Hasło krzyżówki z numeru 12/2013 to: Ciemne niebo świąt otula nad Betlejem. Gwiazdka wschodzi. Niosą dary trzej królowie. Jezus Chrystus się nam rodzi.