Zapis reakcji chemicznej co to są przemiany chemiczne oraz w jaki sposób możemy opisać zachodzące reakcje? wokół nas bezustannie zachodzą rozmaite przemiany przemiany podczas których powstaje nowa substancja, o odmiennych właściwościach fizycznych i chemicznych w porównaniu do substancji wyjściowej nazywamy przemiana chemiczną każdą przemianę chemiczną można zapisać za pomocą równania reakcji reakcję można zapisać słownie albo za pomocą symboli pierwiastków i wzorów związków chemicznych pierwszy zapis mówi nam tylko o tym jakie substancje wzięto do reakcji i jakie substancje w jej wyniku powstały natomiast drugi zapis uwzględnia symbole pierwiastków i wzory sumaryczne substancji nieorganicznych lub strukturalne związków organicznych, a także ilości atomów poszczególnych pierwiastków -wszystkie substancje (pierwiastki lub zw chem) które biorą udział w reakcji chemicznej nazywamy reagentami - pierwiastki lub związki chemiczne wzięte do reakcji nazywamy substratami i zapisujemy je po lewej stronie równania - pierwiastki lub związki chemiczne powstające na drodze reakcji nazywamy produktami i zapisujemy je po prawej stronie równania - pomiędzy substratami, a produktami zapisujemy strzałki określające kierunek zachodzenia reakcji: pojedyncza strzałka oznacza, że reakcja przebiega tylko w jednym kierunku zapis tej reakcji jako przykład lub = strzałka podwójna lub znak równości oznacza, że reakcja zachodzi w obydwu kierunkach, czyli jest odwracalna zapis tej reakcji jako przykład S + O 2 = SO 2 lub N 2 + O 2 2NO - nad strzałkami często zaznacza się warunki, które muszą być spełnione aby dana reakcja zaszła lub aby powstały określone produkty w wyniku reakcji. Najczęściej używamy oznaczeń : T- temperatura, kat- katalizator, uv- oznacza, że reakcja zachodzi dopiero po naświetlaniu światłem ultrafioletowym uv Cl 2 Cl + Cl światło 2AgCl 2Ag + Cl 2 Zn + 2HCl ZnCl 2 + H 2 strzałka w górę zaznaczona przy pierwiastku lub zw chem oznacza, wydzielenie substancji w stanie gazowym, a strzałka w dół wydzielenie substancji w postaci osadu Zn + 2HCl ZnCl 2 + H2 2NaOH + CuSO 4 --> Na 2 SO 4 + Cu(OH) 2 - pierwiastki gazowe np. wodór, tlen, azot czy chlor w reakcji zapisujemy w postacie dwuatomowej cząsteczki (H 2, O 2, Cl 2 ) - pamiętaj również, że indeks liczbowy zamieszczony za symbole pierwiastka oznacza liczbę atomu pierwiastka w cząsteczce, a współczynnik liczbowy umieszczony przed wzorem oznacza liczbę cząsteczek i odnosi się do każdego atomu zawartego w tej cząsteczce 3Cl 2 oznacza, 3 cząsteczki chloru, a 6H 2 SO 4 oznacza, że 6 czast kwasu siarkowego (VI) zbudowane jest z 12 atomów wodoru, 6 atomów siarki i 24 atomów tlenu LICZBA ATOMU KAŻDEGO PIERWIASTKA MUSI BYĆ RÓWNA PO KAŻDEJ STRONIE RÓWNANIA, dlatego należy dobrać współczynniki stechiometryczne, które uzupełniają brakującą liczbę at danego pierwiastka po odpowiedniej stronie równania. zapiszemy reakcję syntezy pierwiastków w wyniku, której powstanie kwas siarkowodorowy wodór + siarka kwas siarkowodorowy Substraty : wodór, siarka Produkty: kwas siarkowodorowy www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/5
substratami tej reakcji są wodór i siarka, a produktem kwas siarkowodorowy zapis tej reakcji za pomocą symboli i wzorów będzie wyglądał następująco: H 2 + S H 2 S zapis pojawia się gdy go odczytuje wodór jak już wspominałam zapisujemy w postaci cząsteczki dwuatomowej gdy czytam, że po lewej stronie znajdują się 2 atomy wodoru, można podkreślić albo zaznaczyć te atomy na inny kolor dla lepszego zobrazowania, następnie gdy czytam, że taka sama ilość jest po prawej podkreślić te atomy po prawej i pod równaniem można umieścić zapis: 2 atomy H = 2 atomy H L = P po lewej stronie znajdują się 2 atomy wodoru taka sama ilość jest po stronie prawej. Ilość atomów siarki po lewej i po prawej stronie równania jest również identyczna zapiszmy reakcję syntezy tlenku glinu glin + tlen tlenek glinu Substraty : glin, tlen Produkty: tlenek glinu jako substraty użyliśmy glinu i tlenu wwyniku reakcji syntezy powstał produkt - tlenek glinu Al + O 2 Al 2 O 3 wzór tlenku glinu ma postać Al 2 O 3, ponieważ przy jego ustalaniu korzystamy z reguły krzyża Al jest III, a O II indeksy zapisujemy na krzyż zanim dobierzemy współczynniki stechiometryczne przeliczmy najpierw atomy poszczególnych pierwiastków po obu stronach równania www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 2/5
po lewej stronie znajduje się 1 atomy Al i 2 atomyt O, a po prawej 2 atomy Al i 3 atomy O aby ilość atomów O po obu stronach równania była jednakowa należy wpisać współczynnik 3 po lewej stronie równania, a www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 3/5
współczynnik 2 po prawej stronie Al + 3O 2 2Al 2 O 3 po obu stronach równania znajduje się po 6 atomów O po prawej stronie znajdują się 4 at tego pierwiastka, a po lewej 1 atom aby uzupełnić brakującą liczbę atomów wpisujemy 4 przed symbolem pierwiastka 4Al + 3O 2 2 Al 2 O 3 po uzgodnieniu równania odczytujemy: 4 atomy Al przereagowały z 3 cząsteczkami O, w wyniku czego powstały 2 cząst tlenku glinu jako substratów użyjemy siarczanu (VI) żelaza (III) i azotanu (V) ołowiu (II). W wyniku reakcji powstały siarczan (VI) ołowiu (II) oraz azotan (V) żelaza (III) poprawny zapis słowny tej reakcji powinien wyglądać w następujący sposób: siarczanu(vi) żelaza(iii) + azotanu(v) ołowiu(ii) siarczan(vi) ołowiu(ii) + azotan(v) żelaza(iii) apisując reakcję należy uwzględnić, że w jej wyniku wydziela się siarczan(vi) ołowiu(ii) w postaci osadu przy związku tym należy narysować strzałkę skierowaną w dół strzałka w dół pojawia się wtedy gdy mówię, że jej zapis jest konieczny zapiszmy przebieg tej reakcji za pomocą wzorów i uzgodnijmy dobierając odpowiednie współczynniki Fe 2 (SO 4 ) 3 + Pb(NO 3 ) 2 PbSO 4 + Fe(NO 3 ) 3 po prawej stronie są 2 atomy Fe, a po lewej 1 atomy, dlatego przed azotanem (V) żelaza(iii) należy wpisać współczynnik 2 Fe 2 (SO 4 ) 3 + Pb(NO 3 ) 2 PbSO 4 + 2Fe(NO 3 ) 3 nie zgadzają się także ilości atomów S po obu stronach równania po lewej stronie znajdują się 3 atomów S, a po prawej 1 atom, dlatego przez siarczanem (VI) ołowiu(ii) należy wpisać współczynnik 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 + Pb(NO 3 ) 2 3PbSO 4 + 2Fe(NO 3 ) 3 następnie należy uzupełnić liczbę atomów Pb wpisując po lewej stronie współczynnik 3 przed azotanem(v) ołowiu (II) należy jeszcze uzupełnić ilość atomy N i O po lewej stronie znajduje się 6 atomow N, tyle samo jest ich po prawej stronie liczbę at O sumujemy we wszystkich związkach, w których występuje ten pierwiastek zarówno po stronie prawej jak i po stronie lewej www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 4/5
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ściąga eksperta po lewej stronie znajduje się 12 atomów O w siarczanie (VI) żelaza (III) i 18 at O w azotanu(v) ołowiu(ii) łącznie po lewej stronie równania znajduje się 30 atomów O po prawej stronie w siarczanie(vi) ołowiu (II) jest 12 atomów O, a w azotanem (V) żelaza(iii) 18 ilości atomów O są równe po obu stronach równania. po uzgodnieniu równanie tej reakcji ma postać www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 5/5