AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA ETYKI W GIMNAZJUM. KLASY I -III. 1.Lekcja organizacyjna. Wymagania edukacyjne, kryteria oceniania i program zajęć. Czym jest etyka? 2.Etyka nauka o moralności. Rodzaje etyki. 3.Wzorce moralne z perspektywy historycznej. 4.Skąd dziś bierze się moralność? 5.Jak odróżnić dobro od zła? Punkty odniesienia, które warto uwzględniać. 6.Wrażliwość na zło. Czy ją posiadamy, czy jest drogowskazem? Aksjologia a etyka. / Wartość zabawy. Wartości ważne dla nas. Carpe diem czy to istotny postulat z perspektywy etycznej? Czy my mamy rzeczy, czy rzeczy mają nas? Potrzeba realizacji potrzeb wyższych a rozwój moralny. Radość versus moralność. Co to znaczy dobrze się bawić? Antropologia śmiechu. Współczesne gatunki śmiechu. Znaczenie śmiechu i zabawy dla człowieka jako jednostki i członka grupy społecznej. Moralna ocena radości. Kocham cię życie 16.Sens życia a cel życia, czyli dlaczego i tak warto żyć? 17.Modele życia, sposoby na życie. Jakie znamy? Jak je oceniamy? 18.Życie warte przeżycia. Co to dla nas znaczy? 19.Sentencje na temat życia. Czy są trafne? 20.Nadrzędne prawo wszystkich istot - prawo do życia. Jestem wyjątkowy. Co to dla mnie znaczy? 21.Co to znaczy mieć swoją własną historię? 22.Własna historia każdego z nas - jej geneza, istota i wartość. Rozważania filozoficzne. 23.Fenomen indywidualności. Ćwiczenia kreatywne. 24.Zestawienie teorii osobowości. Czynniki, które mogą wpływać na kształtowanie się osobowości człowieka. 25.Tak pięknie się różnimy... Droga do tolerancji i szacunku wobec jednostki. 26.Jednostka wśród innych jednostek. Jak żyć w zgodzie ze sobą i innymi? Istota konfliktu moralnego. 27.Co składa się na moją tożsamość? 28.Plecami do siebie samego, czyli konsekwencje pragnienia, by być kimś innym. 29.Być sobą co to znaczy? - warto czy nie warto? Z innymi i dla innych. Egoizm, hedonizm, narcyzm. Na czym polega różnica między tymi postawami. Czy lubię siebie za bardzo, czy też to dobrze, że siebie lubię? Egoizm dobry i zły. Czy altruiści istnieją? Na czym polega empatia i czy można się jej nauczyć? Rozumiem cię i lubię cię. Czy to wystarczy, byśmy nazywali się przyjaciółmi? Czym jest lojalność, a czym wierność? Kochać... jak to łatwo powiedzieć, czyli o różnych rodzajach miłości. Miłość jako uczucie między bliskimi sobie osobami. Dlaczego etyka ma znaczenie dla ludzkiej seksualności?
Przedmiot odpowiedzialności i jej rodzaje. Odpowiedzialność na co dzień, czyli o trudności podejmowania decyzji. Od odpowiedzialności do hierarchii wartości. Odpowiedzialność i normy. Funkcjonuję w społeczeństwie. 42.Czym są role społeczne? Rodzaje ról i przykłady postaw. 43.W sieci relacji międzyludzkich, czyli jak powstają obowiązki i roszczenia. 44.Etyka na co dzień w sklepie, w szkole, w pracy, w internecie. 45.Czy płeć do czegoś mnie zobowiązuje? Role kobiet i mężczyzn. 46.Kim jest patriota? 47.Moje obowiązki i przywileje jako obywatela. 48.Zaangażowani w życie społeczne.. Kiedy taka postawa jest korzystna i pożądana? Mój udział w społeczeństwie obywatelskim. 49.Jestem potrzebny i mogę zmieniać świat! O wolontariacie, samorządzie szkolnym, akcjach i instytucjach dobroczynnych. 50.Czym charakteryzuje się moja społeczność lokalna? Jakich zasad i norm należy w niej przestrzegać? 51.Aby współistnieć harmonijnie... O podłożu, sposobach zapobiegania i rozwiązywania konfliktów międzyludzkich. 52.Od dialogu do kompromisu. 53.Wady i zalety oraz wartość moralna demokracji. 54.Rządy autorytarne i inne formy sprawowania władzy versus demokracja. Etyka w działaniu. Omówienie wybranych idei etycznych, które pielęgnowane będą w ramach ćwiczeń praktycznych w grze RPG. 55.Honor, przyzwoitość, godność osobista. Znaczenie tych pojęć dawniej i współcześnie oraz dlaczego wciąż są potrzebne. 56.Doskonałość. Czy warto do niej dążyć i co dla nas oznacza? 57.Ewolucja idei cnoty. 58.Jak filozofowie formułowali przepis na szczęście, a jak może brzmieć współczesna definicja? 59.Sentencje o szczęściu. Analiza. 60.Czym jest i skąd się bierze obowiązek? 61.Jak zachować czyste sumienie? Hipotetyczne sytuacje problematyczne. Ćwiczenia kreatywne. ETYKA W UJĘCIU INNYCH LUDZI. Samowychowanie. Elementy historii idei etycznych. 2.Wartość poznawania samego siebie, rozwijania uzdolnień i predyspozycji. 3.Moja przyszłość moja decyzja. Odkrywanie moralnie poprawnych możliwości rozwoju osobistego. 4.Czy umiałbym być bohaterem? Próba definicji pojęcia. 5.Autorytet idol guru celebryta. Rozpoznajemy różnice. 6.Sylwetki naszych autorytetów moralnych. 7.Anty wzory. Kogo nie należy naśladować? 8.W poszukiwaniu ideałów i drogowskazów moralnych sięgamy po myśli wybranych mędrców i filozofów. Wprowadzenie. 9.Jak mawiał Sokrates dbajmy o duszę i pamiętajmy, że wiedza jest cnotą. 10.Dialogi sokratejskie. Szkoła argumentacji. 11.Platon idee oraz koncepcje człowieka i wychowania.
12.Arystoteles etyka złotego środka. 13.Szkoły hellenistyczne i ich sposoby na szczęście. 14.Etyka chrześcijańska Św. Augustyn i Św. Tomasz. 15.Co powoduje człowiekiem rozum czy uczucie? Teorie umowy społecznej. 16.Czy umielibyśmy żyć według etyki Immanuela Kanta? 17.Utylitaryzm jako narzędzie miary i wagi przy ocenie wartości. 18.Alternatywne spojrzenie na kategorie dobra i zła. Etyka troski. Religijne systemy etyczne 19.Problemy etyczne w tradycjach religijnych wprowadzenie. HINDUIZM 20.Religijna tożsamość. Autorytety. Obowiązki przywódców i wiernych. 21.Wzorce osobowe. Przyjaźń. Intymna sfera życia. 22.Znaczenie małżeństwa. Relacje w rodzinie. 23.Wykształcenie praca majątek. 24.Czas wolny i jego wykorzystanie. Środki zmieniające świadomość media reklama. 25.O jakości i wartości życia. Stosunek do starszych członków społeczności i wobec 26.Kwestie dotyczące dobra i zła cel prawa grzech i przewinienie kary przestępca 27.Różnice między ludźmi. Postawy wobec innych religii i innych ras. Kobiety i 28.Podziały narodowe. Konflikty między narodami. Kwestie globalne. Postawy wobec 29.Co wiemy o hinduizmie? Powtórzeniowe ćwiczenia kreatywne. BUDDYZM 30.Religijna tożsamość. Autorytety. Obowiązki przywódców i wiernych. 31.Wzorce osobowe. Przyjaźń. Intymna sfera życia. 32.Znaczenie małżeństwa. Relacje w rodzinie. 33.Wykształcenie praca majątek. 34.Czas wolny i jego wykorzystanie. Środki zmieniające świadomość media reklama. 35.O jakości i wartości życia. Stosunek do starszych członków społeczności i wobec 36.Kwestie dotyczące dobra i zła cel prawa grzech i przewinienie kary przestępca 37.Różnice między ludźmi. Postawy wobec innych religii i innych ras. Kobiety i 38.Podziały narodowe. Konflikty między narodami. Kwestie globalne. Postawy wobec 39.Co wiemy o buddyzmie? Powtórzeniowe ćwiczenia kreatywne. JUDAIZM 40.Religijna tożsamość. Autorytety. Obowiązki przywódców i wiernych. 41.Wzorce osobowe. Przyjaźń. Intymna sfera życia. 42.Znaczenie małżeństwa. Relacje w rodzinie. 43.Wykształcenie praca majątek. 44.Czas wolny i jego wykorzystanie. Środki zmieniające świadomość media reklama. 45.O jakości i wartości życia. Stosunek do starszych członków społeczności i wobec 46.Kwestie dotyczące dobra i zła cel prawa grzech i przewinienie kary przestępca
47.Różnice między ludźmi. Postawy wobec innych religii i innych ras. Kobiety i 48.Podziały narodowe. Konflikty między narodami. Kwestie globalne. Postawy wobec 49.Co wiemy o judaizmie? Powtórzeniowe ćwiczenia kreatywne. CHRZEŚCIJAŃSTWO 50.Religijna tożsamość. Autorytety. Obowiązki przywódców i wiernych. 51.Wzorce osobowe. Przyjaźń. Intymna sfera życia. 52.Znaczenie małżeństwa. Relacje w rodzinie. 53.Wykształcenie praca majątek. 54.Czas wolny i jego wykorzystanie. Środki zmieniające świadomość media reklama. 55.O jakości i wartości życia. Stosunek do starszych członków społeczności i wobec 56.Kwestie dotyczące dobra i zła cel prawa grzech i przewinienie kary przestępca 57.Różnice między ludźmi. Postawy wobec innych religii i innych ras. Kobiety i 58.Podziały narodowe. Konflikty między narodami. Kwestie globalne. Postawy wobec 59.Co wiemy o chrześcijaństwie? Powtórzeniowe ćwiczenia kreatywne. ISLAM 60.Religijna tożsamość. Autorytety. Obowiązki przywódców i wiernych. 61.Wzorce osobowe. Przyjaźń. Intymna sfera życia. 62.Znaczenie małżeństwa. Relacje w rodzinie. 63.Wykształcenie praca majątek. 64.Czas wolny i jego wykorzystanie. Środki zmieniające świadomość media reklama. 65.O jakości i wartości życia. Stosunek do starszych członków społeczności i wobec 66.Kwestie dotyczące dobra i zła cel prawa grzech i przewinienie kary przestępca 67.Różnice między ludźmi. Postawy wobec innych religii i innych ras. Kobiety i 68.Podziały narodowe. Konflikty między narodami. Kwestie globalne. Postawy wobec 69.Co wiemy o islamie? Powtórzeniowe ćwiczenia kreatywne. 70.Etyka w religiach świata porównanie wybranych aspektów. Klasa OTO MAMY PROBLEM... Estetyka versus etyka 2.Kiedy sztuka budzi mieszane uczucia... Niszczenie dzieł sztuki jako akt twórczy, plastynacja i inne zjawiska wzbudzające wątpliwości moralne. 3.Kontrowersyjne stosowanie symboli religijnych w sztuce. Kreacja artystyczna czy obraza istotnych wartości? 4.Granice dysponowania własnym ciałem. Tradycje różnych kultur związane z ozdabianiem i deformowaniem ciała versus moda współczesna. 5.Telewizyjne reality show. Na granicy intymności. Wybrane problemy filozoficzne i etyczne z perspektywy współczesnej rzeczywistości 6.Etyczny wymiar wywierania wpływu na ludzi przez media. 7.Kwestia tolerancji w obliczu procesu globalizacji i jej konsekwencji wielokulturowości.
8.Czy istnieje sprawiedliwość? 9.Nierówności społeczne i stosunek różnych grup społecznych wobec tego zjawiska. 10.Wyrównywanie szans. Czy jest możliwe? Czy ma sens? 11.Problem fundamentalizmu w europejskiej rzeczywistości posttotalitarnej i na świecie. 12.Co oznacza wolność? Czy lub kiedy należy ją ograniczać? O samotności 13.Bycie samemu a samotność. 14.Samotność egzystencjalna. 15.Osamotnienie moralne. 16.Czy czujemy się samotni w obliczu Boga i wielkich pytań o sprawy niezrozumiałe dla człowieka? 17.Wątpienie w realność przeżyć i wartości jako istotny czynnik poczucia samotności. 18.Jak traktować samotność? Jak ją oswoić, jak jej zaradzić. 19.Cyberkontakty. Wartości i zagrożenia. Niepokojące zjawiska powszechne. Przyczyny i skutki 20.Stres. Jego źródła i konsekwencje. 21.Rodzaje uzależnień. Ocena szkodliwości moralnej uzależnienia w poszczególnych etapach życia. 22.Przemoc fizyczna i psychiczna jako zło i źródło zła. 23.Agresja i jak się przed nią bronić, aby nie skrzywdzić agresora... Wyrzuty sumienia 24.Teorie dotyczące źródeł głosu sumienia. 25.Grzech, wina moralna, wina kryminalna. Różnice. 26."Mea culpa". Czy winę da się naprawić? O cierpieniu 27.Obecność i wpływ cierpienia na wybrane sfery życia człowieka. 28.Religijna a laicka koncepcja cierpienia. 29.Postulat minimalizacji cierpień. 30.Sentencje o cierpieniu. 31.Poczucie winy jako swoista forma cierpienia. 32.Od odpowiedzialności do poczucia winy. O śmierci 33.Nasze wrażenia i refleksje dotyczące śmierci w sensie ogólnym. 34.Kiedy stajemy w obliczu śmierci... Byliśmy świadkami narodowych i światowych tragedii i katastrof. 35.Pamięć o tych, których nie ma... Pożegnanie z bliskimi. 36.Śmierć w wierzeniach religijnych i tradycji. 37.Śmierć jako wartość. Śmierć bohaterska, honorowa, związana z wykonywanym zawodem. 38.Postawy wobec śmierci. Kontrowersje wobec śmierci samobójczej. Znaczenie wiary w życie pozagrobowe. 39.Czy śmierć może nas nie obchodzić? Moralne problemy współczesności 40.Aborcja jako jeden z najbardziej kontrowersyjnych problemów społecznych. 41.Wątpliwości etyczne związane z możliwością klonowania człowieka. 42.Metoda in vitro.problematyczne alternatywne rodzicielstwo. 43.Eutanazja. Pomoc czy odbieranie życia? 44.Zagrożenia i problemy moralne związane z medycznym postępem w kwestii
transplantacji narządów. 45.Kontrowersje moralne wobec zachorowań na AIDS. 46.Światowy problem głodu. Praca nieletnich. 47.Terroryzm i metody walki z tym zjawiskiem. 48.Kara śmierci. 49.Prawa zwierząt. Czy je respektujemy? 50.Ochrona środowiska w perspektywie etycznej. Dlaczego powinniśmy być proekologiczni? 51.Człowiek i jego zadanie. Problem gender. Ruchy feministyczne. 52.Co to znaczy, właściwie wykonywać swoją pracę? Etyki zawodowe. 53.Zawody związane z narażaniem życia i istotnymi wyrzeczeniami oraz moralna ocena ich wykonywania. 54.Złożony problem korupcji i kontrowersje wokół metod jego zwalczania. 55.Na czym polega etyka biznesu? Etyka w szkole 56.Rola i zadania nauczyciela, misja szkoły. 57.Prawa i obowiązki ucznia i nauczyciela z perspektywy moralnej versus ujęcie społeczne, tradycyjne, czy systemowe. 58.Czy w szkole możliwa jest sprawiedliwość? 59.Dlaczego tak trudno być uczniem wśród uczniów? 60.Zajęcia etyki. Specyficzna rola nauczyciela. Problemy uczniów. Etyka dni szczególnych 61.Nie jestem religijny, nie jestem patriotą, nie obchodzę świąt! Ocena postaw alternatywnych. 62.Boże Narodzenie dlaczego to może być smutny czas? 63.Etyczny wymiar świąt szczególne traktowanie bliskich i potrzebujących.