7. Żyto ozime 7.1. Uwagi ogólne Obecnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 47 odmian żyta ozimego przeznaczonych głównie do uprawy na ziarno, w tym zestawie jest 21 odmian populacyjnych, 23 odmiany mieszańcowe i 2 odmiany syntetyczne. Udział form rodzimych jest wciąż dominujący i wynosi 51%, a tych z rodowodem hodowli zagranicznych 49%. W krajowym rejestrze znajduje się także 1 odmiana Pastar przeznaczona do uprawy na zielonkę. Obecnie nie prowadzi się badań z uprawą żyta na zieloną masę. W sezonie wegetacyjnym 2014/2015 doświadczenia z tym gatunkiem w systemie PDO założono w województwie świętokrzyskim w trzech punktach: SDOO Słupia (doświadczenie typu K 19 odmian) ZSCKR Chroberz (doświadczenie typu K 19 odmian) ZSP Włoszczowa (doświadczenie typu K 19 odmian). LOZ dla żyta ozimego w województwie świętokrzyskim ustalana jest od 2012 roku, w 2016 roku wynosi 8 odmian.
7.2. Wyniki doświadczeń Tabela 7.1. Żyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru 2015 Lp. Odmiana Rok wpisania do KRO w Polsce Rok właczenia do LOZ Kod kraju pochodzenia 1 DAŃKOWSKIE DIAMENT 2005 2012 PL Adres jednostki zachowującej odmianę lub w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan 2 STANKO 2007 2014 PL Alicja Ramenda, Antoniny 3/6; 64-100 Leszno 3 DOMIR 2008 2012 PL Alicja Ramenda, Antoniny 3/6; 64-100 Leszno 4 BRASETTO F 1 2009 2012 DE 5 PALAZZO F 1 2009 DE 6 DAŃKOWSKIE AMBER 2010 2013 PL 7 SU SKALTIO F 1 2010 DE KWS Lochow GmgH Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; 57-150 Prusy KWS Lochow GmgH Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; 57-150 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan HYBRO Saatzucht GmbH &Co. KG Saaten-Union Polska sp. z o.o. 8 ARMAND 2011 PL Alicja Ramenda, Antoniny 3/6; 64-100 Leszno 9 SU DRIVE F 1 2011 DE 10 SU ALLAWI F 1 2012 DE 11 SU STAKKATO F 1 2012 2016 DE 12 ANTONIŃSKIE 2013 PL 13 DAŃKOWSKIE RUBIN 2013 PL 14 SU SATELLIT F 1 2013 2016 DE 15 SU SPEKTRUM F 1 2013 2016 DE 16 TUR F 1 2013 PL 17 BRANDIE F 1 2014 DE 18 KWS BONO F 1 2014 DE 19 SU PERFORMER F 1 2014 DE F 1 odmiana mieszańcowa. HYBRO Saatzucht GmbH&Co. KG Saaten-Union Polska sp z o.o. HYBRO Saatzucht GmbH&Co. KG Saaten-Union Polska sp z o.o. HYBRO Saatzucht GmbH&Co. KG Saaten-Union Polska sp z o.o. ul. Straszewska 70; 62-100 Wągrowiec Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; 63-004 Tulce DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan HYBRO Saatzucht GmbH &Co. KG Saaten-Union Polska sp. z o.o. HYBRO Saatzucht GmbH &Co. KG Saaten-Union Polska sp. z o.o. Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; 63-740 Kobylin Monsanto Saaten GmgH Vogelsanger Weg 91, 40470 Düsseldorf Monsanto Polska sp z o.o. ul. Domaniewska 49; 02-672 Warszawa KWS Lochow GmgH Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5; 57-150 Prusy HYBRO Saatzucht GmbH &Co. KG Saaten-Union Polska sp. z o.o.
Tabela 7.2. Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2015 Punkt doświadczalny SDOO Słupia ZSCKR Chroberz ZSP Włoszczowa Powiat Jędrzejów Pińczów Włoszczowa Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby Pszenny dobry Pszenny dobry Pszenny dobry III a II III a, III b ph gleby w KCl 5,6 Przedplon Groch siewny Pszenica ozima Jęczmień jary Data siewu 30.09.2014 06.10.2014 10.10.2014 Obsada nasion (szt/m 2 ) 200 200 200 Data zbioru 04.08.2015 14.08.2015 11.08.2015 N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) Nawożenie mineralne 95 98 95 115 138 135 P 2 O 5 (kg/ha) 50 60 50 K 2 O (kg/ha) 75 90 75 Nawożenie dolistne preparatami wieloskład. na poziomie a 2 (na ha) Basfoliar 36 Extra + ADOB Mn + ADOB Cu 6 l + 1,5 l + 1 l Basfoliar 36 Extra + ADOB Mn + ADOB Cu 6 l + 1,5 l + 1 l Basfoliar 36 Extra + ADOB Mn + ADOB Cu 6 l + 1,5 l + 1 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Herbicyd Insektycyd (na ha) (l/ha) Expert Met 56 WG 0,35kg Huzar Activ 387 OD 1l Lentipur Flo 500 SC 2l Fastac 100 EC 0,1 Fastac 100 EC 0,1 Fastac 100 EC 0,1 (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd I zabieg (l/ha) Fungicyd II zabieg (l/ ha) Regulator wzrostu (l/ ha) Soligor 425 EC 1 Soligor 425 EC 1 Soligor 425 EC 1 Menara 410 EC 0,5 Prosaro 250 EC 1 Prosaro 250 EC 1 Moddus 250 EC 0,3 Moddus 250 EC 0,3 Moddus 250 EC 0,3
Tabela 7.4. Żyto ozime. Plon % wzorca. Rok zbioru 2015 Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana SDOO Słupia ZSCKR Chroberz ZSP Włoszczowa SDOO Słupia ZSCKR Chroberz ZSP Włoszczowa Wzorzec, dt z ha 95,4 107,7 63,3 111,7 109,9 76,9 1 DAŃKOWSKIE DIAMENT 91 85 92 86 89 91 2 STANKO 89 100 90 90 93 90 3 DOMIR 83 96 100 89 97 88 4 BRASETTO F 1 111 105 119 106 106 119 5 PALAZZO F 1 107 105 97 105 106 108 6 DAŃKOWSKIE AMBER 95 91 88 90 92 92 7 SU SKALTIO F 1 111 95 106 112 101 101 8 ARMAND 89 81 94 81 83 85 9 SU DRIVE F 1 104 108 111 110 98 108 10 SU ALLAWI F 1 110 114 111 113 118 106 11 SU STAKKATO F 1 111 109 117 116 114 111 12 ANTONIŃSKIE 93 82 87 88 81 84 13 DAŃKOWSKIE RUBIN 90 87 84 89 85 84 14 SU SATELLIT F 1 93 106 101 104 100 106 15 SU SPEKTRUM F 1 106 110 108 108 115 111 16 TUR F 1 101 106 92 99 110 101 17 BRANDIE F 1 97 92 90 102 95 90 18 KWS BONO F 1 103 111 96 104 96 101 19 SU PERFORMER F 1 116 117 117 110 121 124 Wzorzec 2015 wszystkie badane odmiany.
Wykaz odmian żyta ozimego znajdujących się w Krajowym Rejestrze w roku 2015 Lp. Gatunek/odmiana Rok rejestracji POPULACYJNE 1 AGRIKOLO 2003 2 AMILO 1989 3 ANTONIŃSKIE 2013 4 ARANT 1993 5 ARMAND 2011 6 BOSMO 2001 7 DAŃKOWSIKE AMBER 2010 8 DAŃKOWSKIE DIAMENT 2005 9 DAŃKOWSKIE GRANAT 2015 10 DAŃKOWSKIE NOWE 1976 11 DAŃKOWSKIE RUBIN 2013 12 DAŃKOWSKIE ZŁOTE 1968 13 DARAN 2005 14 DOMIR 2008 15 HORYZO 2011 16 MATADOR 2003 17 POZNAŃSKIE 2015 18 ROSTOCKIE 2002 19 SŁOWIAŃSKIE 2004 20 STANKO 2007 21 WALET 1999 SYNTETYCZNE 22 CAROASS 2003 23 HERAKLES 2007 MIESZAŃCOWE 24 BRENDIE F 1 2014 25 BRASETTO F 1 2009 26 GONELLO F 1 2009 27 GRADAN F 1 2003 28 KWS BONO F 1 2014 29 KWS DANIELLO F 1 2015 30 KWS LIVADO F 1 2015 31 KWS NIKKO F 1 2015 32 MINELLO F 1 2008 33 PALAZZO F 1 2009 34 STACH F 1 2002 35 SU ALLAWI F 1 2012 36 SU DRAIVE F 1 2011 37 SU NASRI F 1 2015 38 SU PERFORMER F 1 2014 39 SU PROMOTOR F 1 2015 40 SU SATELLIT F 1 2013 41 SU SKALTIO F 1 2010 42 SU SPEKTRUM F 1 2013 43 SU STAKKATO F 1 2012 44 SU SWIFT F 1 2015 45 TUR F 1 2013 46 VISELLO F 1 2007 POPULACYJNA NA ZIELONKĘ 40 PASTAR 1980
7.3. Analiza wyników doświadczeń Doświadczenia z żytem ozimym przeprowadzono w trzech punktach doświadczalnych. Wschody były dobre i wyrównane. Długa i ciepła jesień w sezonie 2014/2015 sprawiła że rośliny weszły w okres spoczynku zimowego w dobrej kondycji. Po zimie nie stwierdzono znaczących uszkodzeń. Stan po zimie oceniono od 8,2 0 w Słupi do 7,7 0 we Włoszczowie w skali 9 0. Ruszenie wegetacji nastąpiło w I dekadzie marca. Dalsza wegetacja przebiegała prawidłowo. W związku ze zróżnicowanymi warunkami pogodowymi zaobserwowano znaczne różnice w wyleganiu roślin w poszczególnych punktach doświadczalnych. Wyleganie roślin w ZSCKR Chroberz spowodowane było ulewnym pochodzenia burzowego deszczem. Suche i bardzo ciepłe lato przyczyniło się do mniejszego porażenia roślin przez choroby grzybowe. Porażenie przez mączniaka było niewielkie i wystąpiło tylko w Chrobrzu. Natomiast rdza brunatna wystąpiła w dość dużym nasileniu w Słupi i we Włoszczowe (5,4 5,6 na a 1 w skali 9 0 ). Septorioza liści wystąpiła w każdym z punktów doświadczalnych w średnim stopniu. Odmianami na których wystąpiło największe porażenie przez rdzę brunatną były: Palazzo, Domir i Armand. Zbiór doświadczenia przyspieszony z powodu wysokich temperatur i braku opadów. Odmianami żyta najwyżej plonującymi na obydwu poziomach były w 2015 roku: SU Performer, SU Allawi, SU Stakkato i Brasetto. W trzyletnim cyklu badań odmianami najwyżej plonującymi były na poziomie a 1 : Brasetto 113% wzorca, SU Stakkato 113% wzorca, SU Skaltio 106% wzorca a na poziomie a 2 o zwiększonej intensywności produkcji najlepiej plonowały odmiany: SU Stakkato 116% wzorca, Brasetto 108% wzorca i Palazzo 106% wzorca.