ŻYTO OZIME WNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 Uwagi ogólne i omówienie wyników. ŻYTO OZIME WNIKI DOŚWIADCZEŃ Żyto w porównaniu do innych gatunków zbóż posiada wiele zalet, między innymi toleruje wadliwe właściwości fizyczne i kwaśny odczyn gleby. Żyto jest najbardziej odpornym zbożem jeśli chodzi o warunki klimatyczne, znosi temp. do 30 0 C. Dzięki mocnemu, silnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu i mniejszemu ulistnieniu niż inne zboża, żyto ma mniejsze wymagania wodne. Oszczędne gospodarowanie wodą powoduje, że jest niezastąpione w uprawie na glebach lekkich. Według danych GUS powierzchnia żyta ozimego w 2015 roku wynosiła około 725 tys. ha i była mniejsza o ponad 161tys. ha niż w roku W naszym województwie ma ono największe znaczenie, powierzchnia zasiewów wynosiła w ostatnich latach 20%. Jest ono uprawiane na glebach słabszych, których jest u nas najwięcej. Pod względem składu chemicznego ziarno żyta podobne jest do pszenicy, jest ono wykorzystywane wielokierunkowo. Według szacunków aż połowa corocznych zbiorów przeznaczana jest na cele paszowe, mimo że dla większości grup zwierząt nie jest to najlepsza pasza. Ponadto ziarno wykorzystuje się do produkcji mąki i alkoholu. Ważnym składnikiem mąki jest skrobia. Jej właściwości i stan decydują o przydatności mąki do wypieku chleba. Podstawowym wskaźnikiem oceny mąki żytniej jest liczba opadania. Pewnych informacji dostarczają też lepkość maksymalna kleiku skrobiowego i końcowa temperatura kleikowania. Wyższa wartość końcowej temperatury kleikowania jest cechą pożądaną. Lepkość kleiku skrobiowego jest wyraźnie zróżnicowana odmianowo. Według wymagań stawianych przez przemysł młynarski pożądana jest liczba opadania surowca mieszcząca się w granicach sek. Ważną (z punktu widzenia właściwości przemiałowych) cechą jest także gęstość ziarna. Wszystkie z obecnie badanych odmian spełniają wymagania przemysłu dla tej cechy ( wartości powyżej 72 kg/hl ). Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 49 odmian, z których 48 przeznaczonych jest do uprawy na ziarno, a jedna (Pastar) na cele zielonkowe. Najliczniejszą grupą odmian są odmiany mieszańcowe (26), odmian populacyjnych jest 21, natomiast w grupie odmian syntetycznych jest tylko Herakles. Formy zagraniczne stanowią ponad połowę wszystkich zarejestrowanych odmian żyta ozimego, są to głównie odmiany mieszańcowe. W minionym sezonie doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie DANKO Hodowla Roślin ZHR O/Laski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom Warunki pogodowe panujące w okresie zimowym nie spowodowały większych uszkodzeń żyta. W Seroczynie odnotowano niewielką ilość martwych roślin. Kondycja żyta po zimie była wyraźnie osłabiona. Najwyższe plony uzyskano w Laskach, zdecydowanie niższe w Seroczynie i Kawęczynie. Wyraźnie lepiej plonowały odmiany mieszańcowe, w szczególności Tur, Brasetto, Brendie, bardzo dobrze zaplonowały też nowo zarejestrowane odmiany KWS Livado i KWS Daniello. Wśród odmian tradycyjnych wyróżnia się odmiana Dańkowskie Rubin, a także nowo zarejestrowana odmiana Dańkowskie Granat. Porażenie przez choroby było nieco mniejsze niż w latach ubiegłych. 1

2 Tabela 1 ŻYTO OZIME. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Kod kraju pocho dzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce populacyjne 1 DAŃKOWSKIE DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o PL DIAMENT * Choryń 27, PL Kościan 2 STANKO* 2007 PL Alicja Ramenda Ul. Antoniny 3/6, PL64100 Leszno 3 ARMAND* 2011 PL Alicja Ramenda Ul. Antoniny 3/6, PL64100 Leszno 4 HORYZO* 2011 PL Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, PL63740 Kobylin 5 ANTONIŃSKIE* 2013 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. zo.o. ul. Kasztanowa 5, PL63004 Tulce 6 DAŃKOWSKIE DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o PL RUBIN * Choryń 27, PL Kościan 7 DAŃKOWSKIE DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o PL GRANAT* Choryń 27, PL Kościan 8 POZNAŃSKIE* 2015 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. zo.o. ul. Kasztanowa 5, PL63004 Tulce mieszańcowe 9 BRASETTO 2009 D KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy 10 SU STAKKATO 2012 D 11 TUR 2013 PL 12 BRANDIE 2014 D 13 KWS BONO 2014 D 14 SU PERFORMER 2014 D 15 KWS DANIELLO 2015 D 16 KWS LIVADO 2015 D 17 SU NASRI 2015 D 18 SU PROMOTOR 2015 D * odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy. SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, Kościan Monsanto Polska sp. Z O.O ul. Domaniewska 49 PL Warszawa KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec SaatenUnion Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec 2

3 Tabela 2. ŻYTO OZIME. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Seroczyn Kawęczyn Laski Powiat Siedlce Sochaczew Grójec Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IVb IIIa IV PH gleby w KCI 6,5 5,73 6,53 Przedplon Łubin żółty Rzepak ozimy Groch Data siewu Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka) Środki ochrony roślin Funaben T Vitavax 200 FS Maxim 025 FS Legato Plus 600 SC 1,3 l Mustang 306 SE 0,55 l Insektycyd ( nazwa, dawka) Minuet 100 EW0,1 l Minuet 100 EW0,1 l ( Tylko na poziomie a2) Fungicyd pierwszy zabieg Topsin M 500 SC 1,4 l (nazwa, dawka) Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka) Regulator wzrostu (nazwa, dawka) nie zastosowano Falcon460EC 0,6 l Cerone 480 SL 1,0 l Legato Plus 600 SC 1,5 l Bumper Super 490 EC 1,0 l Amistar 250 SC 0,6l Chefara 330EC 0,4l Cerone 480 SL 1,0 l Legato Plus 600 SC 1,5 l Proteus 110 OD 0,5 l Boogie X Pro 400 SC1,2 l Fandango 200 EC1,0 l Stabilan 750 SL 0,9 l Proteg 250 EC0,2 l 3

4 Tabela 3 Lp. Cecha Seroczyn Kawęczyn Laski a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 0 ) 9,0 8,9 9,0 2 Stan roślin po zimie (skala 9 0 ) 6,5 8,6 7,8 3 Martwe rośliny (%) 3,4 0,0 0,0 4 Termin kłoszenia (dzień, mc) Termin dojrzałości woskowej (dzień, mc) Wysokość roślin (cm) 152,6 149,9 155,8 151,6 161,2 148,3 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej 9,0 9,0 7,9 7,9 9,0 9,0 (skala 9 0 ) 8 Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) 7,5 7,8 7,1 7,1 4,7 5,9 Porażenie przez choroby (skala 9 0 ) 9 Pleśń śniegowa 9,0 9,0 9,0 10 Rdza brunatna 7,4 8,4 6,4 7,9 6,3 9,0 11 Rdza źdźbłowa 9,0 9,0 8,4 8,4 9,0 9,0 12 Rynchosporioza 8,1 9,0 7,3 7,9 9,0 9,0 13 Mączniak prawdziwy 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 14 Sporysz (szt/ kg) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 15 Masa 1000 ziarn (g) 37,9 38,0 25,5 27,3 30,5 30,2 16 Wilgotność ziarna (%) 11,8 11,5 13,7 13,6 11,0 11,2 17 Plon ziarna (dt/ ha) 72,6 81,0 71,1 81,6 84,9 97,6 ŻYTO OZIME. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 4

5 Tabela 4 ŻYTO OZIME. Plon ziarna w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a1 Poziom a2 Lp. Odmiana Seroczyn Kawęczyn Laski Seroczyn Kawęczyn Laski Wzorzec dt/ha 72,6 71,1 84,9 81,0 81,6 97,6 populacyjne 1 Dańkowskie Diament(LOZ) Stanko ( LOZ) Armand Horyzo ( LOZ) Antonińskie ( LOZ) Dańkowskie Rubin (LOZ) Dańkowskie Granat Poznańskie mieszańcowe 9 Brasetto (LOZ) SU Stakkato ( LOZ) Tur ( LOZ) Brandie KWS Bono SU Performer KWS Daniello KWS Livado SU Nasri SU Promotor Wzorzec: wszystkie badane odmiany 5

6 Tabela 5 ŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru:, 2015, 2014 L.p. Odmiana Poziom a1 Poziom a Wzorzec dt/ha 76,2 81,2 79,9 78,7 79,1 86,7 98,0 99,8 92,4 94,8 populacyjne 1 Dańkowskie Diament Stanko Armand * * Horyzo * * Antonińskie Dańkowskie Rubin 98* * Dańkowskie Granat Poznańskie mieszańcowe 9 Brasetto SU Stakkato Tur Brandie KWS Bono SU Performer KWS Daniello KWS Livado SU Nasri SU Promotor Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany 6

7 Tabela 6 ŻYTO OZIME. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki Liczba Rdza brunatna Rynchosporioza Sporysz (szt/kg) Lp. Odmiana lat badań Wzorzec 6,7 6,2 7,6 7,4 1,3 1 Dańkowskie Diament 3 1,4 0,6 0,2 0,1 0,8 2 Stanko 3 0,2 0,0 0,2 0,2 0,1 3 Armand 3 0,0 0,2 0,7 0,5 1,3 4 Horyzo 3 0,0 0,4 0,5 0,3 1,3 5 Antonińskie 2 0,9 0,0 0,2 0,1 0,8 6 Dańkowskie Rubin 2 1,9 0,5 0,5 0,2 1,0 7 Dańkowskie Granat 1 0,4 0,2 8 Poznańskie 1 0,4 0,5 9 Brasetto 3 0,4 0,2 0,5 0,1 0,5 10 SU Stakkato 3 0,5 0,2 0,0 0,1 0,8 11 Tur 3 0,0 0,1 0,0 0,1 0,2 Nie wystąpił 12 Brandie 2 1,1 0,3 13 KWS Bono 2 0,0 0,2 14 SU Performer 2 0,5 0,2 15 KWS Daniello 1 0,8 0,8 16 KWS Livado 1 0,6 0,8 17 SU Nasri 1 0,4 0,2 18 SU Promotor 1 0,5 0,0 Liczba doświadczeń a1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru,2014 Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła. Skala 9 0 : wyższa wartość oznacza cechę najlepszą Wzorzec: wszystkie badane odmian 7

8 Tabela 7. ŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczoużytkowe odmian.(odchylenia od wzorca). Rok zbioru:,2014 Lp. Odmiana Wyleganie (skala 9 0 ) Wysokość Masa 1000 w fazie Liczba roślin ziaren dojrzałości przed zbiorem lat (cm) (g) mlecznej badań Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 7,9 6,8 6,4 6,5 156,5 157,6 31,3 31,6 1 2 Dańkowskie Diament Stanko 3 3 0,4 0,6 0,8 0,7 0,6 0,6 0,2 0,2 7,5 13,1 7,7 8,9 1,8 1,3 1,3 0,9 3 Armand 3 0,6 0,9 0,2 0,5 0,3 1,0 0,1 0,2 4 Horyzo 3 0,6 0,6 0,4 0,6 4,1 4,8 0,9 1,5 5 Antonińskie 2 0,1 0,1 0,6 0,3 10,5 8,1 0,6 1,1 6 Dańkowskie Rubin 2 0,9 0,1 0,1 0,0 5,3 1,0 0,0 0,0 7 Dańkowskie Granat 1 0,4 0,9 1,9 0,8 8 Poznańskie 1 0,6 0,2 4,8 0,5 9 Brasetto 3 0,1 0,1 0,7 0,6 2,5 1,8 1,3 0,8 10 SU Stakkato 3 0,4 0,5 0,6 0,6 3,0 7,4 1,1 0,8 11 Tur 3 0,1 0,2 0,3 0,1 2,0 4,4 0,9 0,8 12 Brandie 2 1,4 1,4 6,6 0,7 13 KWS Bono 2 0,1 0,1 11,7 0,1 14 SU Performer 2 0,4 0,1 7,4 0,2 15 KWS Daniello 1 0,4 0,9 6,9 0,4 16 KWS Livado 1 0,6 0,4 5,5 0,0 17 SU Nasri 1 0,1 0,6 1,2 0,1 18 SU Promotor 1 0,1 1,4 6,7 0,5 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 7,9 7,1 6,9 6,0 149,9 151,0 33,1 33,4 1 Dańkowskie Diament 3 0,4 0,3 0,3 0,1 7,9 6,7 1,4 1,3 2 Stanko 3 1,1 1,4 0,6 0,8 8,2 6,5 0,0 0,7 3 Armand 3 0,6 0,6 0,3 0,3 4,1 0,6 0,0 0,1 4 Horyzo 3 0,1 0,6 0,3 0,4 5,7 3,7 1,0 1,3 5 Antonińskie 2 0,6 0,3 0,1 0,1 12,2 13,1 0,9 0,9 6 Dańkowskie Rubin 2 0,9 0,2 0,2 0,1 1,4 1,5 0,1 0,0 7 Dańkowskie Granat 1 1,1 1,1 6,4 1,2 8 Poznańskie 1 0,4 0,3 6,4 0,2 9 Brasetto 3 0,9 0,7 0,3 0,2 2,9 2,7 0,8 0,2 10 SU Stakkato 3 0,4 0,1 0,9 0,5 2,8 7,2 1,1 1,3 11 Tur 3 0,6 0,7 0,3 0,2 1,1 0,8 0,5 0,5 12 Brandie 2 1,4 1,6 6,4 0,1 13 KWS Bono 2 0,1 0,3 10,4 0,1 14 SU Performer 2 0,4 0,7 6,1 0,3 15 KWS Daniello 1 0,1 0,3 4,8 0,0 16 KWS Livado 1 0,1 0,6 5,6 0,2 17 SU Nasri 1 0,1 1,0 4,6 1,1 18 SU Promotor 1 0,1 0,6 6,6 0,6 Liczba doświadczeń

9 ŻYTO OZIME CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU (zarejestrowanych w 2015 sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. DAŃSKOWSKIE GRANAT Odmiana populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność powyżej najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i rdzę źdźbłową dość duża, pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła i septoriozy liści średnia, na rynchosporiozę dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia, końcowa temperatura kleikowania wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 2. POZNAŃSKIE Odmiana populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność dobra. Odporność na pleśń śniegową i choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozy liści i rynchosporiozę średnia, na rdzę źdźbłową dość mała. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka średnia. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 3. KWS DANIELLO Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, (system Pollen Plus ), przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na rdzę brunatną duża, na rdzę źdźbłową, rynchosporiozę septoriozy liści dość duża, na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego średnia. Rośliny dość niskie o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 4. SU NASRI Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na choroby podstawy źdźbła i mączniaka prawdziwego dość duża, na pleśń śniegową, rdzę źdźbłową, rynchosporiozę i septoriozę liści średnia, na rdzę brunatną dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia, końcowa temperatura kleikowania dość niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. 5. SU PROMOTOROdmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na pleśń śniegową, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, rdzę źdźbłową, rynchosporiozę i septoriozy liści średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego bardzo duża, końcowa temperatura kleikowania bardzo wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia 9