Testy popularnych wskaźników - RSI

Testy popularnych wskaźników - RSI Wskaźniki analizy technicznej generują wskazania kupna albo sprzedaży pomagając przy tym inwestorom podjąć odpowiednie decyzje. Chociaż przeważnie patrzy się na co najmniej kilka wskaźników, jak wykazują nasze testy, odpowiednie użycie samego RSI może w niektórych przypadkach dawać interesujące rezultaty. Jak działa RSI? Na początku, przed przetestowaniem wybranego przez nas wskaźnika, przypomnijmy jego budowę: gdzie a= Średnia wartość wzrostu cen zamknięcia z y dni b = Średnia wartość spadku cen zamknięcia z y dni RSI (ang. Relative Strength Index), czyli indeks siły względnej jest oscylatorem, który mierzy szybkość i wielkość zmian cen. Został stworzony przez J. Wildera pod koniec lat 70. Autor sugeruje użycie okresu 14 dni do obliczania wartości wskaźnika. RSI przyjmuje wartość od 0 do 100. Standardowo przebywanie wskaźnika powyżej 70 pkt przyjmuje się jako oznakę wykupienia danego waloru, natomiast poniżej 30 pkt znajduje się strefa wyprzedania. Wykres 1. Dzienny wykres WIG20, razem ze wskaźnikiem RSI. Źródło: Bloomberg

Na powyższym wykresie widzimy działanie RSI spada on poniżej linii wyprzedania w pobliżu lokalnego dołka, wzrasta powyżej linii wykupienia w okolicy lokalnego szczytu. W takiej interpretacji sygnałem kupna na RSI jest przecięcie od dołu linii poziomu wyprzedania (30pkt) a sygnałem sprzedaży jest przecięcie od góry linii poziomy wykupienia (70pkt). W przypadku silnych trendów często przesuwa się jednak wspomniane poziomy i tak podczas trendu wzrostowego strefa wyprzedania leży w okolicy 40-50 pkt a w czasie trendu spadkowego strefa wykupienia to już 50-60 pkt. Dywergencje Drugim sposobem interpretacji RSI jest poszukiwanie dywergencji. Wykres 2. Dzienny wykres akcji BRE oraz obserwowana na RSI pozytywna dywergencja. Źródło: Bloomberg Przedstawiona na powyższym wykresie pozytywna dywergencja tworzy się wtedy, gdy kurs osiąga nowe minimum podczas gdy wartość wskaźnika jest wyższa od jego minimum. Dywergencja negatywna tworzy się w odwrotny sposób kiedy kurs osiąga swoje maksimum, a wartość wskaźnika jest poniżej swojego szczytu. Ze względu na dużą subiektywność w poszukiwaniu i określaniu dywergencji a także braku jednoznacznych wskazań dotyczących momentu kupna albo sprzedaży ominiemy w naszym badaniu test dywergencji.

Testy RSI Rozpocznijmy nasze badanie od sprawdzenia jak zachowuje się RSI z 14 okresów, w skrócie RSI(14), przy użyciu najpopularniejszych sygnałów kupna (przebicie od dołu linii 30 pkt) oraz sprzedaży (przebicie od góry linii 70 pkt). Wszystkie testy przeprowadzane są na danych dziennych, kapitał początkowy to 100 tys. zł. Dla ułatwienia pominięto prowizję domu maklerskiego oraz podatek od zysków kapitałowych. Użyte w teście dane pochodzą z platformy Bloomberg, zakładany kapitał początkowy to 100 tys. zł, kupno oraz sprzedaż przeprowadzana była na otwarciu następnej sesji po wystąpieniu odpowiedniego sygnału. Wykres 3. Zastosowanie standardowej strategii dla RSI z 14 okresów na WIG20. Źródło: Bloomberg. Jak pokazuje powyższy backtest, często używane ustawienia RSI(14) nie są skuteczne inwestowanie w ten sposób przyniosłoby w ciągu ostatnich 10 lat stratę w wysokości 76,4% (test zaczynaliśmy z kapitałem 100 tyś. zł). Podobne wyniki użycia tej wersji strategii obserwujemy także na indeksach zagranicznych.

Wykres 4. W przypadku indeksu DAX strata w ciągu 10 lat wyniosłaby 56,4%. Źródło: Bloomberg. Wykres 5. Nieco lepszy rezultat można było osiągnąć przy użyciu tej wersji strategii na indeksie S&P500 nasza strata wyniosłaby 17,1%. Źródło: Bloomberg.

Wykres 6. Użycie strategii RSI 30/70 na japońskim indeksie Nikkei225 także nie przynosi zysku. Źródło: Bloomberg. Osiągnięte, negatywne rezultaty mogą mieć związek z budową samego wskaźnika, który przy użyciu średnich wartości zmian cen wygładza zmiany wartości RSI. Może więc dojść do takiej sytuacji, kiedy przy stopniowym spadku albo wzroście cen RSI nie przekroczy określonych wartości wyprzedania albo wykupienia i nie wygeneruje odpowiedniego w danej sytuacji sygnału. Przetestujmy więc jak zachowuje się RSI(14) przy założeniu innych poziomów, których przecięcie generuje sygnał kupna albo sprzedaży. Widząc osiągniętą stratę dla poziomów odpowiednio 30 pkt i 70 pkt, spróbujemy zobaczyć co się stanie po zamianie generowanych sygnałów.

Wykres 7. Źródło: Bloomberg. Wynik zastosowania na dla RSI(14) odwrotnych sygnałów kupna i sprzedaży na WIG20. Kupno następuje po przebiciu od dołu linii 70 pkt, do sprzedaży dochodzi po przebiciu od góry linii 30 pkt. W ciągu 10 lat osiągnęliśmy stopę zwrotu w wysokości 67,1%. Jest to jednak ciągle mniej od strategii kup i trzymaj, w której to mogliśmy zarobić 71,22%. W tabeli poniżej podsumujemy kilka różnych wariantów testowanej przez nas strategii na indeksie WIG20. Liczba Łączny Profit Sharpe Trafne Obsuniecie transakcji zysk Factor Ratio transakcje kapitału RSI 80/20 2 170.80% 0,00 0.54 100,0% 34.52% Buy & Hold 1 71.22% ----- 0.29 ---------- 66.22% RSI 70/30 17 67,10% 1.24 0.17 52.94% 48.86% RSI 60/40 58 15.64% 1.07 0.12 43.10% 40.57% RSI 60/40 osobno 210-4.71% 0.98-0.03 35.24% 38.64% RSI 80/20 osobno 10-5.24% 0.70-0.45 50,00% 19.11% RSI 50 289-24.15% 0.92-0.06 29.76% 55,00% RSI 70/30 osobno 77-24.87% 0.62-0.39 25.97% 34.89% RSI 50 na odwrót 289-29.31% 0.93-0.02 70.24% 62.77% RSI 40/60 osobno 57-58.82% 0.57-0.19 57.89% 75.52% RSI 30/70 osobno 17-66.31% 0.44-0.17 41.18% 76.74% RSI 40/60 57-69.10% 0.48-0.26 59.65% 80.29% RSI 30/70 17-72.94% 0.36-0.22 41.18% 80.43% RSI 20/80 1-100% 0,00 0,00 0,00 100% RSI 20/80 osobno 1-100% 0,00 0,00 0,00 100% We wszystkich odmianach korzystamy z 14-dniowego RSI. I tak RSI 60/40 oznacza, że przebicie od dołu przez wskaźnik poziomu 60 pkt generuje sygnał zakupu, przebicie od góry poziomu 40 pkt jest znakiem sprzedaży. W przypadku wersji RSI 50, przebicie linii 50 pkt od dołu daje sygnał zakupu, a przebicie od góry sygnał sprzedaży. RSI 50 na odwrót oznacza sygnał zakupu przy przebiciu linii 50 pkt od góry, natomiast sygnał sprzedaży pojawia się przy przebiciu tego poziomu od dołu. Dodaliśmy także jeszcze jedną wersję strategii z dopiskiem osobno. W tym przypadku strategia ta nie przebywa cały czas na rynku, czyli w odróżnieniu od poprzednich odmian sygnał sprzedaży nie jest równocześnie sygnałem zamknięcia pozycji długiej. Przykładowo (dla RSI 30/70 osobno) dokonujemy zakupu gdy wskaźnik RSI przebija od dołu poziom 30 pkt. Zamykamy pozycję długą gdy przy przebiciu od dołu poziomu 70 pkt. W przypadku pozycji krótkiej otwieramy ją po przebiciu od góry linii 70 pkt i zamykamy po spadku wskaźnika RSI poniżej 30 pkt. Widzimy, że w przypadku indeksu WIG20, tylko strategia RSI 80/20 była w stanie pobić pasywną strategię buy&hold. Może być to jednak dość przypadkowy wynik, ponieważ system ten wygenerował tylko 2 transakcje. Dalej, najlepszy wynik osiągnęła prezentowana już wersja RSI 70/30. Najwyższy profit factor posiada strategia RSI 70/30, natomiast z najniższym obsunięciem kapitału mamy do czynienia stosując strategię RSI 80/20 osobno. Trzeba jednak zauważyć, że strategia ta posiadała niską liczbę transakcji (tylko 11 w ciągu 10 lat).

Jak prezentują się wyniki testowanych strategii dla szerokiego indeksu WIG? Liczba transakcji Łączny zysk Profit Factor Sharpe Ratio Trafne transakcje Obsunięcie kapitału RSI 60/40 49 202,64% 1,94 0,63 40,82% 28,80% RSI 70/30 15 188,90% 2,44 0,63 60,00% 37,28% Buy & Hold 1 151,25% ------- 0,48 ---------- 66,94% RSI 80/20 3 147,74% 13,69 0,53 66,67% 40,21% RSI 50 247 134,28% 1,33 0,48 25,91% 33,35% RSI 60/40 osobno 174 119,03% 1,49 0,51 35,06% 28,58% RSI 80/20 osobno 14-8,96% 0,56-0,6 35,71% 19,42% RSI 70/30 osobno 113-9,03% 0,88-0,28 36,28% 29,34% RSI 50 na odwrót 140-70,60% 0,6-0,64 75,00% 77,80% RSI 40/60 osobno 28-74,75% 0,37-0,65 64,29% 79,52% RSI 40/60 26-83,65% 0,3-0,73 57,69% 87,12% RSI 30/70 osobno 10-85,23% 0,18-0,35 30,00% 89,43% RSI 30/70 10-87,26% 0,17-0,55 30,00% 91,11% RSI 20/80 osobno 1-100% 0 0 0% 100,00% RSI 20/80 1-100% 0 0 0% 100,00% Tutaj w ciągu ostatnich 10 lat, strategie RSI60/40 oraz RSI 70/30 zdołały w istotny sposób pobić indeks WIG reprezentowany przez strategię buy&hold. Warto także spojrzeć jak prezentują się analogiczne testy dla najważniejszych rynków zachodnich. Zacznijmy od niemieckiego indeksu DAX. Liczba transakcji Łączny zysk Profit Factor Sharpe Ratio Trafne transakcje Obsunięcie kapitału RSI 60/40 55 68,21% 1,3 0,28 38,18% 31,22% Buy & Hold 1 48,51% ----- 0,22 --------- 53,86% RSI 80/20 2 38,18% 0 0,18 100,0% 40,66% RSI 50 277 30,97% 1,08 0,16 31,41% 43,08% RSI 60/40 osobno 228-1,46% 0,99-0,04 35,53% 34,56% RSI 70/30 21-6,67% 0,94-0,01 47,62% 40,45% RSI 80/20 osobno 6-11,16% 0,32-0,63 33,33% 16,81% RSI 70/30 osobno 85-27,96% 0,51-0,58 29,41% 32,54% RSI 20/80 osobno 2-38,25% 0-0,13 0% 64,76% RSI 30/70 osobno 21-38,51% 0,58-0,13 52,38% 67,36% RSI 40/60 55-42,61% 0,66-0,15 61,82% 67,46% RSI 20/80 2-43,56% 0-0,16 0% 66,02% RSI 30/70 21-46,42% 0,52-0,16 52,38% 72,16% RSI 40/60 osobno 55-50,33% 0,57-0,23 61,82% 67,71% RSI 50 na odwrót 277-51,88% 0,78-0,22 68,59% 70,33% Najlepszą strategią dla indeksu DAX jest także użycie RSI 60/40. Posiada ona także najwyższy profit factor oraz wskaźnik Sharpa. Najniższe obsunięcie kapitału posiadała strategia RSI 80/20 osobno.

Dla amerykańskiego indeksu S&P500 nasz test wygląda następująco. Liczba transakcji Łączny zysk Profit Factor Sharpe Ratio Trafne transakcje Obsunięcie kapitału RSI 20/80 1 56,89% 0 0,25 100% 56,45% RSI 20/80 osobno 1 56,89% 0 0,25 100% 56,45% Buy & Hold 1 33,97% 0 0,17 100% 56,56% RSI 60/40 51 10,12% 1,08 0,04 33,33% 32,96% RSI 50 na odwrot 269 0,73% 1 0,03 74,72% 35,60% RSI 30/70 osobno 17-2,90% 0,95 0,01 47,06% 51,88% RSI 30/70 17-5,55% 0,91 0 58,82% 51,97% RSI 80/20 osobno 2-7,28% 0-1,04 0% 9,70% RSI 70/30 17-14,60% 0,75-0,11 41,18% 41,83% RSI 50 269-20,93% 0,91-0,13 25,28% 42,85% RSI 70/30 osobno 75-29,78% 0,3-0,77 26,67% 34,14% RSI 40/60 osobno 51-41,16% 0,66-0,23 70,59% 58,78% RSI 40/60 51-43,51% 0,63-0,24 68,63% 61,68% RSI 60/40 osobno 232-53,42% 0,55-0,66 25,86% 62,77% RSI 80/20 1-61,18% 0 0,15 0% 90,65% Indeks S&P500 biją jedynie strategie RSI 20/80 i RSI 20/80 osobno, jednak obydwie czynią to na skutek przeprowadzenia tylko jednej transakcji. Bardziej miarodajny wynik posiada RSI 60/40 (już 51 transakcji), zwrot z tej strategii jest jednak wyraźni niższy niż w przypadku samego indeksu. Na zakończenie prześledźmy jeszcze wyniki osiągane na indeksie Nikkei225. Liczba transakcji Łączny zysk Profit Factor Sharpe Ratio Trafne transakcje Obsunięcie kapitału RSI 80/20 3 97,05% 6,72 0,45 66,67% 25,85% RSI 60/40 51 24,12% 1,15 0,12 35,29% 37,89% RSI 70/30 19 21,19% 1,17 0,10 31,58% 47,69% RSI 60/40 osobno 194 9,22% 1,06 0 40,21% 37,13% RSI 50 285 8,26% 1,04 0,04 30,88% 42,86% RSI 80/20 osobno 8-5,02% 0,42-0,56 37,50% 10,96% RSI 70/30 osobno 77-11,02% 0,80-0,33 32,47% 19,84% Buy & Hold 1-12,89% 0-0,05 0% 58,61% RSI 40/60 51-24,58% 0,83-0,10 68,63% 64,26% RSI 40/60 osobno 51-36,06% 0,71-0,20 64,71% 63,20% RSI 50 na odwrot 285-36,49% 0,89-0,19 69,12% 57,82% RSI 30/70 osobno 19-46,74% 0,45-0,28 73,68% 73,12% RSI 30/70 19-49,30% 0,46-0,28 68,42% 76,11% RSI 20/80 osobno 3-66,00% 0,04-0,11 33,33% 85,09% RSI 20/80 3-69,62% 0,02-0,14 33,33% 85,09%

Prezentowane wyniki strategii RSI na japońskim indeksie, wypadają najlepiej względem pasywnego inwestowania buy & hold. Wynik indeksu został pobity aż przez 7 testowanych wersji strategii. Podsumowanie Zaprezentowane przez nas badanie miało za zadanie pokazać zastosowanie oraz skuteczność odmian podstawowej wersji strategii dla RSI z 14 okresów. Jak pokazały wyniki testu, najczęściej używane poziomy wyprzedania i wykupienia (czyli odpowiednio 30 oraz 70 pkt), nie są, po określeniu dokładnych punktów kupna i sprzedaży, skuteczne. Wyjściem jest odwrócenie punktów generujących odpowiednie sygnały: strategia RSI 60/40 była najlepsza dla indeksu WIG oraz DAX. Dobrze zaprezentowała się także wersja RSI 70/30, chociaż nie zawsze była w stanie pokonać dany indeks. Warto także zauważyć, że najlepsze strategie posiadały niską trafność transakcji oznacza to, że pomimo dużej ilości błędów, przeprowadzone transakcje były na tyle zyskowne, że umiejscawiały daną strategię na czele rankingu. Ciekawe wnioski płyną także z testu przeprowadzonego dla indeksu Nikkei225. W ciągu ostatnich 10 lat podlegał on mniejszym wahaniom niż reszta indeksów, także jako jedyny poniósł w tym okresie stratę. Jednakże strategie RSI zaprezentowały się na nim wyjątkowo dobrze, co może sugerować ich lepsze zachowanie podczas słabszych trendów oraz w czasie trendu bocznego.