Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS (skrajne daty) DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA. 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa modułu Kod modułu* Wydział jednostki kierunek) przedmiotu/ przedmiotu/ (nazwa prowadzącej Nazwa jednostki realizującej przedmiot Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil Forma studiów Medycyna Ratunkowa Wydział Medyczny, UR Katedra Ratownictwa Medycznego RATOWNICTWO MEDYCZNE STUDIA I STOPNIA Praktyczny Stacjonarne/niestacjonarne Rok i semestr studiów Rok akademicki 2015/2016 Rok II Semestr III WYKŁADY 45 godz. Rodzaj przedmiotu - Koordynator Imię i nazwisko osoby prowadzącej / osób prowadzących dr n. med. Marek Wojtaszek Wg przydziału * - zgodnie z ustaleniami na wydziale ĆWICZENIA 45 godz. 1.2.Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS 45 45 - - - - - - 2 1.3. Sposób realizacji zajęć X zajęcia w formie tradycyjnej zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 1.4. FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU/ MODUŁU (wykłady, ćwiczenia) egzamin
2.WYMAGANIA WSTĘPNE Podstawowa znajomość anatomii i fizjologii, KPP, MCR 3. CELE, EFEKTY KSZTAŁCENIA, TREŚCI PROGRAMOWE I STOSOWANE METODY DYDAKTYCZNE 3.1. Cele przedmiotu/modułu C1 C2 C3 Celem kształcenia w zakresie medycyny ratunkowej jest przygotowanie studenta do interpretowania i rozumienia wiedzy dotyczącej istoty medycznych czynności ratunkowych, stanów zagrożenia życia, Zna zasad y postępowania w stanach zagrożenia życia, standardów postępowania ratowniczego w stanach zagrożenia życia, przygotowanie studenta w zakresie umiejętności do wykorzystania ogólnych zasad, standardów i algorytmów i procedur postępowania ratowniczego w stanach zagrożenia życia, Przygotowanie studentów do podejmowania medycznych czynności ratunkowych, kształtowanie postawy studenta do pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności z zakresu medycznych czynności ratunkowych. 3.2 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU/ MODUŁU EK ( efekt kształcenia) Treść efektu kształcenia zdefiniowanego dla przedmiotu (modułu) EK_01 Opisuje procedury zabezpieczenia medycznego w zdarzeniach masowych i katastrofach oraz w sytuacjach szczególnych, takich jak skażenia chemiczne, radiacyjne i biologiczne EK_02 Opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonywania czynności ratowniczych Odniesienie do efektów kierunkowych (KEK) K_W13(+++) K_W10(+++) EK_03 EK_04 EK_05 Zna patofizjologię, objawy kliniczne i powikłania różnych chorób, rozróżnia objawy, przebieg i sposób postępowania w określonych stanach klinicznych Zna zasady podawania i działania leków stosowanych w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego, różnicuje postaci leków, drogi ich podawania, interakcje, wskazania do ich podania oraz obliczania dawki leków dla pacjentów w różnym wieku Posługuje się sprzętem medycznym oraz aparaturą diagnostyczną wykorzystywaną w ratownictwie medycznym K_W14 (+) K_W16.(++) K_U01(++) EK_06 EK_07 Podejmuje i wykonuje medyczne czynności ratunkowe u pacjentów w różnym wieku, w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego Prowadzi dokumentację medyczną, sporządza raporty i prezentuje ich wyniki K_U02(+++) K_U09(+++)
EK_08 Rozpoznaje stany nagłego zagrożenia zdrowia i przygotowuje pacjenta do transportu medycznego K_U13(++) EK_09 Prawidłowo przeprowadza badanie u pacjentów w różnych stanach chorobowych w zależności od wieku i płci zgodnie z aktualnie obowiązującymi standardami i algorytmami EK_10 Prowadzi podstawową i zaawansowaną resuscytację krążeniowooddechową u dorosłych, dzieci, niemowląt i noworodków według algorytmów BLS i ALS K_U15(++) K_U16(++) EK_11 Potrafi przeprowadzić prawidłowo segregacje medyczną, zidentyfikować na miejscu zdarzenia sytuację narażenia na K_U17(++) czynniki szkodliwe, zachowuje zasady bezpieczeństwa związane z narażeniem na skażenie biologicznie, chemiczne i radiacyjne EK_12 Współpracuje z innymi służbami ratowniczymi K_U18(+++) EK_13 EK_14 Identyfikuje problemy oraz odpowiednio do nich określa priorytety działań P Potrafi realizować zadania zawodowe dbając o bezpieczeństwo własne, współpracowników oraz otoczenia; K_K02(++) K_K03(+++) EK_15 Kształtuje samodyscyplinę i samoocenę oraz poczucie odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne i drugiego człowieka; EK_16 Potrafi rozwiązywać najczęstsze problemy związane z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego K_K07(+++) K_K08 (+++) 3.3 TREŚCI PROGRAMOWE Treści programowe LP. Treści merytoryczne przedmiotu WYKŁADY/ ĆWICZENIA L. GODZIN W 1 Postępowanie ratunkowe w zagrożeniach środowiskowych 4 W 2 Oparzenia i odmrożenia 4 W3 Choroba wysokościowa i choroba kesonowa 4 W 4 Porażenie elektryczne prądem i piorunem 4 W 5 Podtopienie i utonięcie 4 W 6 Postępowanie ratunkowe w zdarzeniach masowych i katastrofach 4 W 7 Skażenia chemiczne 4 W 8 Zagrożenia radiologiczne i choroba popromienna 3 W 9 Zagrożenia biologiczne 3 W10 Terroryzm, kataklizmy przyrodnicze i działania wojenne 4 W11 Organizacja struktur ratownictwa medycznego w Polsce i na świecie 4 W12 Etyka i stres w ratownictwie 3 ĆW1 ABC resuscytacji krążeniowo oddechowej: teoria i zasady ożywiania 4 ĆW2 Resuscytacja krążeniowo oddechowa u dorosłych (BLS) 4 ĆW3 Resuscytacja krążeniowo oddechowa u dzieci (PLS) 4 ĆW4 Resuscytacja krążeniowo oddechowa u noworodków (NLS) 4 ĆW5 Resuscytacja krążeniowo oddechowa zaawansowana (ALS) 4
ĆW6 Resuscytacja krążeniowo oddechowa z użyciem AED 3 ĆW7 Resuscytacja krążeniowo oddechowa kardiologiczna (ACLS) 6 ĆW8 ABC resuscytacji krążeniowo oddechowej w urazach (TLS) 3 ĆW9 Postępowanie ratunkowe w urazach u dorosłych 3 ĆW10 Postępowanie ratunkowe w urazach u dzieci 3 ĆW11 Postępowanie ratunkowe w urazach w sytuacjach szczególnych 3 ĆW12 Postępowanie ratunkowe w urazach w szpitalnym oddziale ratunkowym 4 3.4 METODY DYDAKTYCZNE Wykład, wykład konwersatoryjny, dyskusja dydaktyczna, ćwiczenia przedmiotowe, symulacja, pokaz, instruktaż, opis przypadku. METODY I KRYTERIA OCENY 4.1 Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol efektu Metody oceny efektów kształcenia Forma zajęć ( np.: kolokwium, egzamin ustny, egzamin pisemny, projekt, sprawozdanie, obserwacja w trakcie zajęć) dydaktycznych ( w, ćw, ) EK_01-08 Zaliczenie forma pisemna test semestr zimowy Wykład/ ćwiczenia 4.2 Warunki zaliczenia przedmiotu (kryteria oceniania) Sposób zaliczenia: zaliczenie z oceną Formy zaliczenia: student zobowiązany jest do przygotowania się teoretycznie do każdych ćwiczeń w czasie trwania zajęć wiedza studentów weryfikowana jest na kolokwium. Kolokwium ma formę pisemną w celu zaliczenia kolokwium student jest zobowiązany uzyskać 60 % poprawnych odpowiedzi Zaliczenie końcowe ma formę pisemną. Termin zaliczenia końcowego- sesja zimowa. Warunkiem zaliczenia jest udzielenie minimum 60 % poprawnych odpowiedzi Zaliczenie w drugim terminie odbywa się z sesji zimowej poprawkowej, ma formę pisemną. Warunkiem zaliczenia jest udzielenie min 60 % poprawnych odpowiedzi 4. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Godziny zajęć wg planu z nauczycielem 90 Przygotowanie do zajęć 10 Udział w konsultacjach 10 Liczba godzin/ nakład pracy studenta
Czas na napisanie referatu/eseju - Samokształcenie - Przygotowanie do zaliczenia 20 Udział w egzaminie 2 Inne (jakie?) - SUMA GODZIN 132 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 2/- 1. PRAKTYKI ZAWODOWE W RAMACH PRZEDMIOTU/ MODUŁU Wymiar godzinowy - Zasady i formy odbywania praktyk - 2. LITERATURA Literatura podstawowa: 1. ABC zabiegów w pediatrii : podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy / pod red. Jacka J. Pietrzyka, Hanny Szajewskiej, Jacka Mrukowicza ; [aut. Teresa Bis-Oleniacz et al.]. - Kraków : Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, cop. 2010. 2. Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej : repetytorium / Wojciech Gaszyński. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2008 3. Intensywna terapia i wybrane zagadnienia medycyny ratunkowej : repetytorium / Wojciech Gaszyński. - Wyd. 1 (dodr.). - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. 4. Triage : ratunkowa segregacja medyczna / red. Kevin Mackway-Jones, Janet Marsden, Jill Windle ; [tł. z jęz. ang.: Krzysztof Dudek]. - Wyd. 1 pol. red. Janusz Jakubaszko. - Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2012. 5. International trauma life support = Ratownictwo przedszpitalne w urazach / pod red. Johna Emory'ego Campbella ; [tł. Liliana Czukowska]. - Kraków : Medycyna Praktyczna, cop. 2009. Literatura uzupełniająca 1. "Do not resuscitate" czyli Kiedy można odstąpić od reanimacji? / Dorota Morończyk. - Kraków : Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2011. 2. 100 rozpoznań : urazy / Robert A. Novelline [i in.] ; red. nauk. wyd. pol. Andrzej Drop ; przekł. [z ang.] Luiza Grzycka-Kowalczyk, Piotr Kurczab. - Warszawa : "MediPage", cop. 2007. 3. ABC intensywnej terapii / red. Mervyn Singer [i in. ; tł. z ang. Bogdan Kamiński]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2004. 4. ABC postępowania w urazach / red. Peter Driscoll [i in. ; tł. z ang. Bogdan Kamiński]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2003. 5. ABC resuscytacji / red. M. C. Colquhoun [i in. ; tł. z ang. Bogdan Kamiński]. - Wyd. 2 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2006. 6. ABC zdrowia dziecka : poradnik pierwszej pomocy dla rodziców / Mitchell J. Einzig, Terril H. Hart ; red. nauk. tł. Jolanta Czyżowska ; z ang. tł. Anna Hołdakowska. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2009. 7. Atlas podstawowych zabiegów reanimacyjnych / Marek Sych. - Warszawa : Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1975. 8. Basic trauma life support : dla paramedyków i ratowników medycznych / pod red. Johna Emory'ego
Campbella ; [tł. z ang.]. - Kraków : "Medycyna Praktyczna", cop. 2006 9. Czym jest trauma : podejście psychoanalityczne / pod red. Caroline Garland ; przekł.: Danuta Golec, Lech Kalita, Ariadna Rokujżo. - Wyd. 1 w jęz. pol. - Warszawa : Oficyna Ingenium, 2009. 10. Doraźna pomoc lekarska / pod red. Bogdana Kamińskiego [i in. ; aut. A. Dziak i in.]. - Warszawa : Państ. Zakł. Wydawnictw Lekarskich, 1984. 11. Doraźna pomoc lekarska / pod red. Bogdana Kamińskiego [i in.] ; aut. Andrzej Dyduszyński [i in.]. - Wyd. 2 uzup. - Warszawa : Państ. Zakł. Wydawnictw Lekarskich, 1988. 12. Dziecko w stanie zagrożenia życia : ocena, postępowanie, transport / Byron Y. Aoki, Karin McCloskey ; [współaut. Angela Anderson i in.] ; wyd. pol. pod red. Tadeusza Szretera ; [tł. z ang. T. Szreter]. - Kraków : "Medycyna Praktyczna", 1999. 13. Dziecko zdrowe i bezpieczne : pierwsza pomoc w stanach nagłych u dzieci i młodzieży / Linda Wolfe ; [przekł. z ang. Hanna Górecka i in.]. - Warszawa : "Veda", cop. 1996. 14. EKG w medycynie ratunkowej / Amal Mattu, William Brady ; [red. nauk. wyd. pol. Małgorzata Sobieszczańska ; aut. tł. z ang. Szymon Gomułka]. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2006. 15. First aid : taking action / National Safety Council. - Boston : McGraw-Hill Higher Education, cop. 2007. 16. Intensywna terapia / Paul L. Marino ; współpr. Kenneth M. Sutin ; il. Patricia Gast ; [tł. z jęz. ang. Barbara Adamik et al.]. - Wyd. 3 pol. / red. Andrzej Kübler. - Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2009. 17. Intensywna terapia dorosłych / Zbigniew Rybicki. - Wyd. 2. - Lublin : Wydawnictwo Makmed, 2009. 18. Intensywna terapia noworodka / Henry L. Halliday, Garth McClure, Mark Reid ; red. wyd. pol. Andrzej Piotrowski. - Bielsko-Biała : "Alfa-Medica Press" : we współpr. Abbot Laboratories Poland, cop. 1999. 19. Intensywna terapia stanu astmatycznego ; Przygotowanie dawcy narządów / Zdzisław Kruszyński. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2009. 20. Interpersonalna trauma : mechanizmy i konsekwencje / red. nauk. Agnieszka Widera- Wysoczańska, Alicja Kuczyńska. - Warszawa : Difin, 2011. 21. Kompendium intensywnej terapii / red. Marin H. Kollef [et al. ; przekł. Elżbieta Byrska- Maciejasz et al.]. - Wyd. pol. / red. nauk. Tadeusz Szreter. - Warszawa : MediPage, cop. 2010. 22. Kompendium traumatologii / red. nauk. Damian Kusz ; aut. Tomasz Bienek [et al.]. - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2010. 23. Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej terapii / Frank Flake, Boris Lutomsky ; [tł. z niem. Marian Wilimowski]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Andrzeja Kublera. - Wrocław : "Urban & Partner", cop. 2005. 24. Medycyna Intensywna i Ratunkowa. - Wrocław : "Urban & Partner", 1998-. 25. Medycyna ratunkowa : evidence-based medicine / Jesse M. Pines, Worth W. Everett. - Wyd. 1 pol. / red. Juliusz Jakubaszko ; tł. z ang. Barbara Wencka. - Wrocław : Elsevier Urban & Partner, cop. 2012. 26. Medycyna ratunkowa : nagłe zagrożenia pochodzenia wewnętrznego / pod red. Juliusza Jakubaszki ; [aut. M. Bhushan i in. ; tł. z ang. Jarosław Bogdańskii in.] ; Advanced Life Support Group. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2003. 27. Medycyna ratunkowa / Lidia Pousada, Harold H. Osborn, David B. Levy ; [z ang. tł. Anna Brzecka i in.]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki (dodr.). - Wrocław : "Urban & Partner", 2004. 28. Medycyna ratunkowa i katastrof : podręcznik dla studentów uczelni medycznych / red. nauk. Andrzej Zawadzki ; [aut. Andrzej Basiński i in.]. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2006. 29. Medycyna ratunkowa i katastrof : podręcznik dla studentów uczelni medycznych / red. nauk. Andrzej Zawadzki ; [aut. Andrzej Basiński i in.]. - Wyd. 1, dodr. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, 2007. 30. Medycyna ratunkowa i katastrof : podręcznik dla studentów uczelni medycznych / red. nauk. Andrzej Zawadzki ; [aut. Andrzej Basiński i in.]. - Wyd. 1, (dodr.). - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2009. 31. Medycyna ratunkowa na dyżurze / pod red. Samuela M. Keima ; tł. pol. [z ang.] pod red. Franciszka Kokota. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2006
32. Medycyna ratunkowa na dyżurze / pod red. Samuela M. Keima ; tł. pol. [z ang.] pod red. Franciszka Kokota. - Wyd. 1, dodr. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2007 33. Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego / Gary R. Strange [i in. ; tł. z ang. Paweł S. Berezowicz i in.]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki. - Wrocław : Wydaw. Medyczne Urban&Partner, cop. 2003. 34. Medycyna ruchu drogowego : zagadnienia wybrane / Lesław Grzegorczyk, Kazimierz Chyc, Maciej Walaszek ; Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. - Warszawa : Państ. Zakł. Wydawnictw Lekarskich, 1974. 35. Medycyna w plecaku / Artur Dziak, Bogdan Odyński. - Wyd. 2. - Warszawa :Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1985. 36. Medycyna wypadków w transporcie / pod red. Krzysztofa Klukowskiego ; aut. Wiesław Blady [i in.]. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2005 37. Mnogie i wielonarządowe obrażenia ciała / pod red. Leszka Brongela [i in.]. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, 2001. 38. Na pomoc. - Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, dr. 1972. 39. Nagłe zagrożenia zdrowotne u dzieci : postępowanie ratunkowe / Herwig Stopfkuchen ; [tł. z niem. Iwona Zawada]. - Wyd. 1 pol. / red. Juliusz Jakubaszko. - Wrocław : MedPharm Polska, cop. 2010. 40. Natychmiastowa pomoc w nagłych wypadkach dzieci : medycyna ratunkowa dla rodziców i opiekunów / Janko von Ribbeck ; tł. [z niem.] Jadwiga Kurkiewicz-Laskowska. - Poznań : Media Rodzina, cop. 2010. 41. Neuropsychologiczne konsekwencje urazów głowy : jakość życia pacjentów / red. Anna Herzyk [i in.]. - Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003. 42. Obudźcie tygrysa : leczenie traumy / Peter A. Levine, Ann Frederick ; przeł. [z ang.] Barbara Jarzębska-Ziewiec. - Warszawa : Wydawnictwo Czarna Owca, 2012. 43. Organizacja ratownictwa medycznego w Polsce / Łukasz Szarpak. - Warszawa : Promotor, 2012. 44. Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych / pod red. Franciszka Kokota ; aut. Zbigniew Gąsior [i in.]. - Wyd. 3 popr. i uzup., dodr. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2006. 45. Oznaki życia : przypadki z intensywnej terapii / Ken Hillman ; przekł. [z ang.] Urszula Jachimczak. - Kraków : Wydawnictwo Znak, 2011. 46. Pierwsza pomoc : obowiązkowe instrukcje postępowania podczas wypadków i w sytuacjach kryzysowych / [aut. Krzysztof Panufnik i in. ; red. K. Panufnik]. - Poznań : "Forum", cop. 2008. 47. Pierwsza pomoc : podręcznik dla studentów / Mariusz Goniewicz. - Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2011. 48. Pierwsza pomoc : podstawowe umiejętności krok po kroku / [Bryn Price ; tł. z ang. Piotr Rosikoń]. - [Warszawa] : SBM, 2007. 49. Pierwsza pomoc medyczna z elementami postępowania specjalistycznego : dla studentów akademii medycznych / pod red. Hanny Misiołek [i in.] ; aut. Jarosław Borkowski [i in.]. - Wyd. 2 uzup. - Katowice : Śląska Akademia Medyczna, cop 2007. 50. Pierwsza pomoc przedlekarska / Sławomir Pieniuta. - Stan prawny na 30.06.2008 r. - Wrocław : Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy im. prof. Jana Rosnera, 2009. 51. Pierwsza pomoc w pediatrii / Barbara Aehlert ; [tł. z ang. Joanna Jassem, Magdalena Stojek, Justyna Gołębiewska]. - Gdańsk : "Via Medica", 2008. 52. Podręczny atlas zabiegów ratunkowych u dzieci / Christopher King, Fred M. Henretig ; il. Christine D. Young ; [z ang. tł. Maciej Bagłaj i in.]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Juliusza Jakubaszki. - Wrocław : Wydaw. Medyczne Urban&Partner, cop. 2003. 53. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne i automatyczna defibrylacja zewnętrzna / [red. nauk. Janusz Andres ; tł. z ang. Grzegorz Cebula ; Europejska Rada Resuscytacji]. - Kraków : Polska Rada Resuscytacji ; Antwerp : ERR, 2006. 54. Podstawy współczesnej chirurgii urazowej / red. Leszek Brongel, Jerzy Lasek, Krzysztof Słowiński. - Kraków : Wydaw. Medyczne, 2008. 55. Pomoc w nagłych wypadkach u dzieci / Aleksy Pytel. - Wyd. 7 uzup. - Warszawa : Państ. Zakł. Wydawnictw Lekarskich, 1986. 56. Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym : etiologia i pomoc przedlekarska / aut. Ryszard Buehl [i in.]. - Warszawa : Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1993.
57. Postępowanie ratownicze w wypadkach masowych i katastrofach / Przemysław Guła. - Kraków : Medycyna Praktyczna, 2009. 58. Postępowanie w nagłych przypadkach / Peter Sefrin, Rainer Schua ; [z niem tł. Helena Filipek- Wender i in.]. - Wyd. 1 pol. / pod red. Zbigniewa Rybickiego (dodr.). - Wrocław : "Urban & Partner", 2004. 59. Postępowanie w nagłych przypadkach internistycznych / Dymitr Aleksandrow, Wanda Wysznacka-Aleksandrow. - Wyd. 9 popr. i uzup. - Warszawa : Państ. Zakł. Wydaw. Lekarskich, 1979. 60. Powiadamianie i dysponowanie w ratownictwie medycznym / Przemysław Guła. - Kraków : Medycyna Praktyczna, cop. 2009. 61. Procedury w intensywnej terapii / C. William Hanson III ; pod red. nauk. Ewy Mayzner- Zawadzkiej ; przekł. [z ang.] Małgorzata Mikaszewska-Sokolewicz. - Warszawa : Med-Media cop. 2009. 62. Ratownictwo chemiczno-medyczne / Jerzy Konieczny, Jerzy Ranecki. - Poznań ; Warszawa : "Garmond", 2007. 63. Ratownictwo medyczne : poradnik kieszonkowy / Will Chapleau ; contributing ed. Kelly Trakalo ; [tł. z ang. Wiesław Wargocki]. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, cop. 2004. 64. Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych : medycyna katastrof w zarysie : podręcznik / pod red. Jana Ciećkiewicza ; [aut. Odeda Benin-Goren i in.]. - Wrocław : Górnicki Wydaw. Medyczne, 2005 65. Urazy czaszki i mózgu : rozpoznawanie i opiniowanie / Jan Głowacki, Zdzisław Marek. - Kraków : Krakowskie Wydaw. Medyczne, 2000. 66. Urazy klatki piersiowej / pod red. Jerzego Kołodzieja ; aut. Jerzy Błaszczuk [i in.]. - Warszawa: Wydaw. Lekarskie PZWL, cop. 2004. 67. Urazy oka / [red.] Ferenc Kuhn ; [współaut.: Yani Barkana et al.] ;red. nauk. wyd. pol. Zbigniew Zagórski ; [tł. z ang. Agnieszka Bielińska et al.]. - Lublin : Wydawnictwo Czelej, 2011. 68. Urazy u dzieci / pod red. Jana Grochowskiego ; [aut.] J. Grochowski [i in.]. - Warszawa : Wydaw. Lekarskie PZWL, 2000. 69. Urazy wielonarządowe u dzieci : materiały z XI Jednodniówki / pod red. Stanisława Sobockiego ; Polskie Towarzystwo Chirurgii Dziecięcej. Sekcja Dziecięcej Chirurgii Urzaowej. - Warszawa ; Rzeszów : Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. 70. Ustawa o państwowym ratownictwie medycznym / pod red. Stefana Poździocha i Przemysława Guły ; [aut.] Tomasz Filarski [i in.]. - Stan prawny na 1 czerwca 2008 r. - Warszawa ; Kraków : Wolters Kluwer Polska, 2008. Akceptacja Kierownika Jednostki lub osoby upoważnionej Podpis Podpis prowadzącego