Październik listopad 215 r. str. 1 Główne wydarzenia Świat Ryzyka polityczne: Nieoczekiwany rozwój sytuacji na Bliskim Wschodzie, eskalacja na linii Turcja Rosja. Trwający konflikt na Ukrainie. Fundamenty: Obserwujemy umiarkowaną poprawę danych makroekonomicznych. Wzrost gospodarczy w strefie euro jest na delikatnym plusie, stopy inflacji znajdują się powyżej %. Istnieje duże prawdopodobieństwo podwyżki stóp procentowych przez Fed w grudniu. Inwestorzy negatywnie odbierają decyzję EBC. W najważniejszych gospodarkach strefy euro w październiku i listopadzie nastąpiła poprawa koniunktury w przemyśle. ISM dla przemysłu znajduje się poniżej 5 pkt. Również w sektorze usług w strefie euro koniunktura w dalszym ciągu lekko się poprawia. W USA spadła wartość indeksu ISM Non-Manufacturing. Po komunikacie EBC nastąpiło osłabienie dolara. Nadal jednak w ślad za mocnym dolarem spadają ceny surowców. Pojawia się pytanie, co stanie się z dolarem po podwyżce stóp przez Fed. Bilanse banków centralnych rosną nieco wolniej od oczekiwań. Ryzyka polityczne: Ponowna eskalacja działań separatystów na Ukrainie. Realizacja obietnic wyborczych versus źródła finansowania. Fundamenty: PMI znajduje się na poziomie 52,1 pkt (gorzej od oczekiwań, zakładających 52,6 pkt). To delikatny spadek w stosunku do października. Wzrost gospodarczy niewyrównany sezonowo osiągnął poziom 3,5% r/r w III kwartale. Inflacja w listopadzie jest na poziomie -,5% r/r (gorzej od oczekiwań). Stopa bezrobocia spadła w październiku do 9,6%. RPP w listopadzie i w grudniu pozostawiła stopy procentowe bez zmian. Pojawiają się dyskusje o możliwej obniżce stóp w przyszłym roku.
Październik listopad 215 r. str. 2 Sentyment Europa Poprawiają się nastroje analityków w zakresie sytuacji w Niemczech. Nastroje dla strefy euro się nie zmieniają. Nastroje inwestorów okazują się dużo lepsze niż w październiku, jednak porównywalne do poziomu z zeszłego roku. USA W dalszym ciągu spada wartość indeksu nastrojów konsumenckich Conference Board. Nieznacznie wzrosła wartość indeksu Michigan. Nastroje nadal pozostają znacząco lepsze niż w Europie. Sentyment w USA Sentix Conference Board ZEW UE Indeks Michigan ZEW Niemcy 2 4 6 8 1 12-16 -6 4 14 24 34 Listopad Październik Rok wstecz Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Listopad Październik Rok wstecz Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 3 Polityka banków centralnych w skrócie Stopy procentowe w % Gdzie powinny być stopy procentowe według reguły Taylora 1 5-5 -1-15 -2 2,32 2,92 2,81 3,3,25,5,6,5,5,5,5,65,4,5,5,5,5, 1,55 -,55-5,68-3,4 5,15 6,4-3,3-1,25-9,7-6,2-15,35-12,75-4,8-2,2 -,1 3, 3,53,5,1 Fed Euro Core-euro Non-core euro Niemcy Francja Włochy Hiszpania Grecja Portugalia Szwajcaria UK Japonia Stopy obecnie Reguła Taylora, styczeń 215 r. Reguła Taylora, listopad 215 r. Źródło: Bloomberg, Baseline Taylor Rule Model, opracowanie własne, dane na dzień 27.11.215 r. 4,2 2,5 Podstawowe stopy procentowe banków centralnych 12 1 8 6 4 2 Sty 5 Węgry EBC Kwi 6 Cze 7 Wrz 8 Fed UK Turcja Lis 9 Sty 11 Węgry poniżej Polski Kwi 12 Cze 13 Wrz 14 Lis 15 Wydłużony okres niskich stóp w gospodarkach rozwiniętych i nie tylko. W środowisku niskiej inflacji stopy procentowe będą nadal pozostawać na niskich poziomach. Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Turcja, po podwyżkach z zeszłego roku, dokonała kilku obniżek. Pomimo osłabiającej się waluty bank centralny nie podnosi stóp RPP obniża stopy do poziomu 1,5% EBC obcina stopy do,5% USA kiedy nastąpi podwyżka?
Październik listopad 215 r. str. 4 Bilanse banków centralnych Fed wygasił QE3, reinwestuje środki z zapadających obligacji, jednak inwestuje w instrumenty o krótszych terminach zapadalności. EBC od marca 215 r. skupuje papiery za ok. 6 mld euro miesięcznie. EBC wydłuży program skupu aktywów co najmniej do marca 217 r., nie zwiększając jego skali. Stopa procentowa dla depozytów bankowych w EBC została obniżona do -,3%. Główna stopa refinansowa pozostała na poziomie,5%. Ścieżka wzrostu bilansu EBC na razie nie ulega zmianie. Bank Japonii utrzymuje dotychczasową politykę dalszy wzrost aktywów postępuje zgodnie z projekcją. Bank Japonii zamierza zwiększać swój bilans o 8 bln jenów rocznie (ok. 68 mld dolarów). Dane z gospodarki japońskiej ograniczyły prawdopodobieństwo zwiększenia skali skupu aktywów. Wartość bilansu Centralnego Banku Chin nadal spada. W stosunku do 3 października 215 r. globalna podaż pieniądza netto nieznacznie wzrosła. Bilanse banków centralnych W mld USD 6 5 4 3 2 1 Wrz Wrz 2 Wrz 4 Fed mówi o zmniejszaniu skali dodruku pieniądza Fed BoJ EBC POBC Razem (prawa oś) Razem tylko EBC (szacunek) BoJ szacunek EBC QE szacunek Wrz 6 Wrz 8 Wrz 1 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 19.12.215 r. Wartość bilansu POBC (wyrażona zarówno w juanach, jak i w dolarach) spadła Wrz 12 Projekcja EBC QE i BoJ Wrz 14 Wrz 16 12 1 8 6 4 2
Październik listopad 215 r. str. 5 Wskaźniki wyprzedzające PMI dla przemysłu Koniunktura w Polsce się ustabilizowała. Wartość wskaźnika w listopadzie znalazła się na poziomie 52,1 pkt (gorzej od oczekiwań). W strefie euro obserwujemy wzrost wartości wskaźnika. We Francji wskaźnik ustabilizował się na poziomie powyżej 5 pkt. We Włoszech w listopadzie widać wyraźną poprawę w stosunku do października. Chiny oficjalnie podają, że wskaźnik nadal znajduje się poniżej 5 pkt. W Niemczech wartość wskaźnika wzrosła. W USA nastąpił silny spadek wartości wskaźnika poniżej wzrostu koniunktury. Ostatnio wskaźnik znajdował się na tym poziomie w 27 r. i wtedy poprzedzał recesję. Wzrasta wartość wskaźnika dla koniunktury światowej. Wskaźniki wyprzedzające PMI dla przemysłu JPM Globalny Przemysł Chiny ISM USA Francja Włochy Wlk. Brytania Niemcy Strefa euro SPOWOLNIENIE EKSPANSJA ponownie powyżej 52 pkt Chiny oficjalnie nadal poniżej 5 pkt Silny spadek indeksu w USA W Niemczech polepszenie wskaźnika 4 42 44 46 48 5 52 54 56 58 6 Listopad Październik Źródło: Bloomberg, Markit, opracowanie własne, dane na dzień 8.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 6 PMI dla przemysłu szersza perspektywa 65 6 Większość PMI powyżej 5 pkt Lepsze dane w październiku 55 5 45 4 35 USA poniżej 5 pkt. Francja odbicie powyżej 5 pkt. 3 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Paź 11 Lis 12 Lis 13 Lis 14 Lis 15 Poziom oznaczający ekspansję PMI UE PMI Niemcy PMI UK PMI Włochy PMI Francja ISM Manuf US Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 8.12.215 r. PMI Chiny JPM Globalny Przemysł PMI
Październik listopad 215 r. str. 7 Wskaźniki wyprzedzające PMI dla usług PMI w sektorze usługowym dla najważniejszych gospodarek na świecie nadal pozostają powyżej 5 pkt. We Francji w październiku tempo poprawy koniunktury okazało się wyższe niż we wrześniu. W listopadzie miał miejsce spadek wartości wskaźnika. Włochy w październiku odnotowały polepszenie w stosunku do września. W listopadzie nastąpiła stabilizacja wartości wskaźnika. W Niemczech w październiku i listopadzie wartość wskaźnika ponownie wzrosła. W strefie euro w październiku i w listopadzie wartość PMI wzrosła. W USA w listopadzie nastąpił spadek wartości wskaźnika. Na świecie w sektorze usług nadal panuje koniunktura. Jej siła jest nieco większa niż we wrześniu. Wskaźniki wyprzedzające PMI dla usług SPOWOLNIENIE EKSPANSJA JPM Globalne Usługi Chiny US ISM Non-Man Francja Włochy Wlk. Brytania Niemcy Strefa euro 3 35 4 45 5 55 6 65 7 Listopad Październik Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 8.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 8 PKB na świecie (r/r) W strefie euro w III kwartale wzrost gospodarczy wyniósł 1,5% r/r. W III kwartale 215 r. tempo wzrostu r/r wyniosło w Niemczech 1,7%, we Francji 1,2%, we Włoszech,9%, a w Hiszpanii 3,4%. W Chinach wzrost gospodarczy za III kwartał 215 r. wyniósł 6,9% r/r (lepiej od oczekiwań). USA w III kwartale 215 r. odnotowały wzrost gospodarczy na poziomie 2,1% r/r. Dane te okazały się lepsze od oczekiwań rynkowych. W Polsce wzrost gospodarczy w III kwartale 215 r. osiągnął poziom 3,5% r/r (to ostateczne dane GUS i dane lepsze od szacunkowych). W Japonii wzrost gospodarczy w III kwartale wyniósł -,8% w skali roku (gorzej od oczekiwań). Turcja osiągnęła w I kwartale 215 r. wzrost gospodarczy na poziomie 2,5% r/r. W II kwartale gospodarka urosła o 3,8% r/r. PKB na świecie (r/r) 18 15 12 9 6 3-3 -6-9 -12-15 -18 Wrz 3 Strefa euro Niemcy Włochy Wrz 4 Wrz 5 Wrz 6 Wrz 7 Francja Hiszpania UK Wrz 8 Odbicie w dynamice PKB Wrz 9 Wrz 1 US Chiny Wrz 11 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Okres słabego wzrostu PKB Wrz 12 Wrz 13 Wrz 14 Turcja Wrz 15
Październik listopad 215 r. str. 9 Dynamika produkcji przemysłowej Produkcja przemysłowa w strefie euro we wrześniu wzrosła o 1,7% r/r. W Niemczech w październiku produkcja przemysłowa była na takim samym poziomie jak w październiku 214 r. We Francji wzrost produkcji przemysłowej we wrześniu osiągnął poziom 1,8% r/r. W Polsce w październiku produkcja przemysłowa wzrosła o 2,4% r/r (lekko poniżej oczekiwań na poziomie 2,5% r/r). W Turcji we wrześniu nastąpił wzrost produkcji przemysłowej na poziomie 2,8% r/r (lepiej od oczekiwań na poziomie 2,3%). W Japonii w październiku produkcja spadła według wstępnych danych o 1,4% r/r. W Chinach odnotowano wzrost produkcji r/r na poziomie 5,6% w październiku (gorzej od oczekiwań na poziomie 5,6%). W USA w październiku miał miejsce dalszy spadek produkcji o,15% m/m (gorzej od oczekiwań). Wykorzystanie mocy produkcyjnych w październiku było na poziomie 77,5% (kolejny spadek). Dynamika produkcji przemysłowej Zmiana produkcji przemysłowej r/r w % 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 Sie 7 UE Wielka Brytania Włochy Sie 8 Sie 9 Hiszpania USA Niemcy Sie 1 Sie 11 Francja Japonia Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r. Chiny: tempo wzrostu produkcji przemysłowej stopniowo spada Sie 12 Sie 13 Sie 14 Chiny Sie 15 : gorzej od oczekiwań Niemcy: lepsze dane o wzroście produkcji przemysłowej
Październik listopad 215 r. str. 1 Ceny surowców Ceny surowców spadają w reakcji na umacnianie się dolara amerykańskiego. Jeżeli Fed rozpocznie cykl podwyżek, możliwa jest kontynuacja trendu. Brak większej reakcji na osłabienie dolara po decyzji EBC. Cena ropy jest zmienna obecnie w okolicach 4 dolarów za baryłkę. W dalszym ciągu spadają ceny miedzi. Mamy do czynienia z najsilniejszym El Niño od 1997 r. Na razie nie wpływa ono na zboża, a największy wpływ ma na ceny kakao. ROPA BRENT (USD/baryłkę) MIEDŹ (USD/tonę) 16 14 12 1 8 6 4 2 12 1 8 6 4 2 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Lis 11 Lis 12 Lis 13 Lis 14 Gru 15 PSZENICA (USD/bu) DJ UBS COMMODITIES 25 2 15 1 5 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Lis 11 Lis 12 Lis 13 Lis 14 Gru 15 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Lis 11 Lis 12 Lis 13 Lis 14 Gru 15 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Lis 11 Lis 12 Lis 13 Lis 14 Gru 15 14 12 1 8 6 4 2 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 11 Efekt = niska inflacja na świecie r/r Odczyty tempa inflacji pozostają niskie. Nastąpiło lekkie odbicie wskaźnika. W strefie euro w listopadzie inflacja była na poziomie,1% r/r. W Niemczech w listopadzie dynamika inflacji znalazła się na poziomie,4% r/r. W USA w październiku inflacja osiągnęła poziom,2% r/r. W Polsce w listopadzie poziom inflacji wyniósł -,5% r/r (konsensus na poziomie -,4% r/r). W Japonii inflacja znalazła się w październiku na poziomie,3% r/r. Efekt = niska inflacja na świecie r/r 7 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 Paź 6 Paź 7 Paź 8 Paź 9 Paź 1 Paź 11 Globalny spadek tempa inflacji Paź 12 Paź 13 Paź 14 Paź 15 Czy trwały powrót do odczytów poniżej %? UE USA UK Japonia Francja Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Niemcy
Październik listopad 215 r. str. 12 Stopa bezrobocia na świecie Stopa bezrobocia w % 3 25 2 15 1 Wybuch kryzysu Bezrobocie zaczyna rosnąć z pewnym przesunięciem Nadal wysoka stopa bezrobocia pomimo zaskakująco dobrego tempa wzrostu gospodarki Poprawa na rynku pracy we Włoszech Sprzedaż detaliczna 25 2 15 1 5-5 Hiszpania znaczna poprawa tempa wzrostu sprzedaży detalicznej W Polsce sprzedaż,8% r/r. Zapowiedzi nowego roku prokonsumpcyjne 5 USA: spadek stopy bezrobocia do 5,% -1 USA: tempo wzrostu sprzedaży detalicznej słabsze niż w 214 r. -15 Sty 6 Sty 7 Gru 7 Gru 8 Lis 9 Lis 1 Paź 11 Paź 12 Wrz 13 Wrz 14 Sie 15 Paź 11 Kwi 12 Paź 12 Kwi 13 Paź 13 Kwi 14 Paź 14 Kwi 15 Paź 15 UE Niemcy USA Francja Hiszpania Włochy USA (m/m) Francja Niemcy Hiszpania UE Włochy Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. W Polsce dalszy spadek stopy bezrobocia do poziomu 9,6% we wrześniu Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. UE powolny spadek stopy bezrobocia
Październik listopad 215 r. str. 13 Dług do PKB 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Początek kryzysu w USA Kryzys w strefie euro Wskaźniki zadłużenia do PKB generalnie nadal rosną Kwi 3 Kwi 4 Kwi 5 Kwi 6 Kwi 7 Kwi 8 Kwi 9 Kwi 1 Kwi 11 Kwi 12 Kwi 13 Kwi 14 Kwi 15 Grecja Włochy Niemcy Hiszpania Francja Węgry Japonia Źródło: Bloomberg, Eurostat, opracowanie własne, dane na dzień 14.9.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 14 Ryzyko polityczne* w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Cze 7 Cze 8 Cze 9 Malezja Tajlandia Chiny Korea Płd. Pakistan Indonezja Wietnam Indie Filipiny Średnia * Ryzyko odzwierciedlające możliwość m.in. obniżenia zdolności obsługi zadłużenia. Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Cze 1 Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Październik listopad 215 r. str. 15 Ryzyko walutowe* w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Malezja Cze 7 Cze 8 Tajlandia Cze 9 Chiny Korea Płd. Filipiny Pakistan Średnia Indonezja Wietnam Indie * Ryzyko dewaluacji o 25% w ciągu najbliższych 12m. Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Cze 1 Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Październik listopad 215 r. str. 16 Ryzyko sektora bankowego w wybranych regionach świata ( niskie ryzyko; 1 wysokie ryzyko) Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Region CEE Wartość indeksów EIU w punktach 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Kraje rozwinięte Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Lip 6 Turcja Lip 7 Lip 8 Ukraina Rosja Lip 9 Lip 1 Lip 11 Lip 12 Węgry Średnia Azja Południowo-Wschodnia Lip 13 Lip 14 Lip 15 Wartość indeksów EIU w punktach 8 7 6 5 4 3 2 1 Cze 6 Niemcy Włochy Cze 7 Cze 8 Grecja Hiszpania Cze 9 Cze 1 Cze 11 Francja Austria Wlk. Bryt. USA Ameryka Łacińska Cze 12 Cze 13 Kanada Australia Cze 14 Cze 15 Średnia Cze 6 Malezja Indonezja Cze 7 Cze 8 Tajlandia Wietnam Cze 9 Chiny Indie Korea Płd. Filipiny Pakistan Średnia Źródło: Bloomberg, Economist Intelligence Unit, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Cze 1 Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15 Cze 6 Brazylia Argentyna Cze 7 Cze 8 Urugwaj Chile Cze 9 Cze 1 Meksyk Średnia Cze 11 Cze 12 Cze 13 Cze 14 Cze 15
Październik listopad 215 r. str. 17 Rynek akcji Główne wydarzenia na rynku akcji Rynki rozwinięte Światowe indeksy odrabiają straty poniesione po tąpnięciu wywołanym słabymi danymi z Chin i aferze Volkswagena. Stopy zwrotu w rodzimych walutach dla większości najważniejszych indeksów rynków rozwiniętych są pozytywne. W Stanach Zjednoczonych NASDAQ od początku roku jest na plusie. S&P 5 oraz Dow Jones są na minusach. W Europie giełdy również odrabiały straty. Liderem od początku roku pozostaje włoski FTSE MIB ze stopą zwrotu na poziomie 13%. Francuski CAC 4 oraz niemiecki DAX zbliżają się do końca roku ze stopami zwrotu powyżej 8% YTD. Nikkei 225, podobnie jak reszta rynków rozwiniętych, jest na plusie z wynikiem 9% YTD. Rynki rozwijające się Sentyment inwestorów indywidualnych dla rynków rozwijających się, pomimo poprawy, pozostaje lekko negatywny. Mieszane stopy zwrotu dla różnych rynków rozwijających się wskazują, że poziom różnorodności tej grupy rynków jest dużo wyższy niż rynków rozwiniętych. W regionie CEE najwyższe stopy zwrotu od początku roku osiągnęły indeksy węgierski oraz rosyjski. Polski WIG stracił 11% od początku roku. Rynek turecki zachowuje się bardzo zmiennie. Powyborcza euforia została zniwelowana przez incydent z rosyjskim samolotem. Region Dalekiego Wschodu odnotował mieszane wyniki od -9% na Tajwanie do +6,85% w Chinach (licząc od początku roku). VIX indeks strachu 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Maj 99 Maj 1 Wysokie poziomy indeksy w dołkach Cze 3 Lip 5 Lip 7 Sie 9 Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r. Niskie poziomy indeksy wysoko Ponownie historyczne szczyty na S&P 5 Wrz 11 Wrz 13 Uspokojenie Paź 15 Tąpnięcie w Chinach i spadki na S&P 5
Październik listopad 215 r. str. 18 Rynek akcji Zwroty z indeksów giełdowych od początku 215 r. w walutach lokalnych 14 13 Na wielu indeksach widać silne odreagowanie po zawirowaniach z września Zwroty z indeksów giełdowych od początku 215 r. w USD 13 12 Mocno drożejący dolar obniża stopy zwrotu większości indeksów rynków wschodzących 12 11 11 1 1 9 9 8 8 7 7 6 24 sty 15 5 mar 15 14 kwi 15 24 maj 15 3 lip 15 12 sie 15 21 wrz 15 31 paź 15 1 gru 15 24 sty 15 5 mar 15 14 kwi 15 24 maj 15 3 lip 15 12 sie 15 21 wrz 15 31 paź 15 1 gru 15 Dow Jones SPX DAX WIG2 CAC ISE 1 MICEX BUX Nikkei Hang Seng Dow Jones SPX DAX WIG2 CAC ISE 1 MICEX BUX Nikkei Hang Seng Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r. Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 19 Rynek obligacji Główne wydarzenia na rynku obligacji Rynki rozwinięte Prawdopodobieństwo podwyżki stóp procentowych przez Fed w grudniu znacząco wzrosło. Począwszy od października (kiedy okazało się, że dane z rynku pracy w USA są znacząco lepsze od oczekiwań) taniały obligacje amerykańskie. Do posiedzenia Fed można się spodziewać dalszego wzrostu rentowności na całej krzywej. Od czerwca ceny obligacji krajów strefy euro systematycznie rosną. Rynki rozwijające się Rentowności polskich 1-latek podążały za trendem obligacji strefy euro. Poziomy rentowności są stosunkowo zmienne. W najbliższej przyszłości duże znaczenie będzie miał sposób i przebieg realizacji obietnic wyborczych. Rentowności 1-letnich obligacji tureckich, po znaczącym spadku związanym z ogłoszeniem wstępnych wyników wyborów, zniwelowały całość zysków, testując poziom 1% po incydencie z rosyjskim samolotem. Obecnie można obserwować pewne uspokojenie sytuacji na tym rynku.
Październik listopad 215 r. str. 2 Rynek obligacji Rynek obligacji przed i po zmianie retoryki Fed. Obecnie na wielu rynkach historyczne szczyty 12 Fed mówi o zmniejszaniu skali dodruku pieniądza EBC obniża stopy Wysoki poziom rentowności w Turcji 1 8 6, Węgry wzrosty porównywalne do tych w strefie euro 4 USA rentowności oscylują wokół poziomu 2%. Wzrosty słabsze niż w strefie euro 2 Silna pogoń za rentownościami. Część 1. Silna pogoń za rentownościami. Część 2.? Uspokojenie się sytuacji na rynku długu Maj 1 Gru 1 Lip 11 Sty 12 Sie 12 Lut 13 Wrz 13 Mar 14 Paź 14 Maj 15 Lis 15 Niemcy Francja Turcja USA Hiszpania Włochy Węgry Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 21 Rynek obligacji Rentowności 1- letnich obligacji od początku 215 r. 5 4 2 18 16 Rentowności obligacji tureckich oraz waluta ustabilizowały się na wysokich poziomach Rentowności w % 3 2 14 12 1 8 1 6 4 2 Spadek rentowności greckich obligacji po osiągnięciu porozumienia i akceptacji programu pomocowego. Rentowności nadal wysoko w stosunku do obligacji innych państw strefy euro Sty 15 Mar 15 Kwi 15 Maj 15 Cze 15 Sie 15 Wrz 15 Paź 15 Lis 15 Gru 15 Sty 15 Mar 15 Kwi 15 Maj 15 Cze 15 Sie 15 Wrz 15 Paź 15 Lis 15 Gru 15 Niemcy Francja USA Hiszpania Włochy Węgry Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r. Grecja Turcja Źródło: opracowanie własne, dane na dzień 9.12.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 22 Co napędza gospodarkę? Drogowskaz inwestycyjny cykl rotacji aktywów Produkcja rośnie, lekki spadek tempa wzrostu. Konsumpcja wzrost. Inwestycje wzrost w stosunku do 214 r.; spadek tempa wzrostu. Wraz z rozwojem cyklu gospodarczego różne klasy aktywów dają lepsze stopy zwrotu. Jako drogowskaz określający prawdopodobny rozwój sytuacji rynkowej można traktować moment cyklu, w którym się znajdujemy. Drogowskaz inwestycyjny cykl rotacji aktywów Maksimum tempa wzrostu PKB SUROWCE GOTÓWKA 1,5 1,,5 Maksima Minimum tempa inflacji Maksimum tempa inflacji, -,5 AKCJE OBLIGACJE -1, -1,5 Minima Minimum tempa wzrostu PKB Dynamika PKB Dynamika CPI
Październik listopad 215 r. str. 23 Podział tempa wzrostu PKB na poszczególne komponenty 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 4,6% 4,5% 4,8% 5,1% Gospodarka napędzana eksportem Gospodarka napędzana eksportem i konsumpcją. Powoli ruszają inwestycje 3,7% 2,2% 3,% 3,4%,7% 2,3% 1,3%,2%,5% 3,5% 3,3% 3,6% 3,1% Gospodarka napędzana inwestycjami i popytem wewnętrznym 3,3% 3,5% W III kwartale 215 r. wzrost eksportu netto % -1% -2% -3% Q1 211 Q2 211 Q3 211 Q4 211 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Q4 213 Q1 214 Q2 214 Q3 214 Q4 214 Q1 215 Q2 215 Q3 215 Eksport netto Zapasy Inwestycje Konsumpcja publiczna Konsumpcja prywatna PKB r/r * Dane szacunkowe. Źródło: GUS, opracowanie na dzień 3.11.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 24 Produkcja przemysłowa r/r w % versus wzrost gospodarczy w % W październiku wzrost produkcji przemysłowej osiągnął poziom 2,4% (nieznacznie gorzej od oczekiwań, jednak lepiej niż rok temu). Wskaźnik PMI dla sektora przemysłowego wzrósł powyżej poziomu 5 pkt, co powinno się przełożyć na wzrost tempa produkcji. W dalszym ciągu utrzymuje się chęć zatrudniania nowych pracowników. Wykorzystanie mocy produkcyjnych lekko wzrosło. Wskaźnik kontynuacji inwestycji pozostaje na wysokim poziomie. Wskaźnik nowych inwestycji jest na wyższym poziomie niż rok wstecz. Produkcja przemysłowa r/r w % versus wzrost gospodarczy w % 2 15 1 5-5 -1-15 -2 Lip 7 Lip 8 Lip 9 Lip 1 Produkcja (lewa oś) PKB (prawa oś) Źródło: Bloomberg, Markit, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Lip 11 Lip 12 Lip 13 Lip 14 Lip 15 8 6 4 2-2 -4-6 -8 12 1 8 6 4 2 Lip 93 Sty 96 Lip 98 Sty 1 Lip 3 Sty 6 Lip 8 Sty 11 Lip 13 Sty 16 Wykorzystanie mocy produkcyjnych (EUC) Wskaźnik kontynuacji inwestycji (NBP) Wskaźnik nowych inwestycji (NBP) Źródło: Bloomberg, Markit, Eurostat, NBP, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 25 Sprzedaż detaliczna r/r w % versus wzrost gospodarczy w % W październiku sprzedaż detaliczna wzrosła w stosunku do września o 5%. Sprzedaż detaliczna wzrosła w październiku o,8% r/r. Sprzedaż detaliczna r/r w % versus wzrost gospodarczy w % We wrześniu stopa bezrobocia spadła do 9,6%. Stopa bezrobocia w % 33 28 23 18 13 8 3-2 -7-12 -17 Sty 3 Mar 4 Maj 5 Lip 6 Sie 7 Paź 8 Gru 9 Lut 11 Mar 12 Maj 13 Lip 14 Wrz 15 9 7 5 3 1-1 -3-5 22% 2% 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Lip 1 Lip 2 Lip 3 Lip 4 Lip 5 Lip 6 Lip 7 Lip 8 Lip 9 Sie 1 Sie 11 Sie 12 Sie 13 Sie 14 Sie 15 Sprzedaż detaliczna r/r w % Zmiana PKB r/r w % (prawa oś) Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r.
Październik listopad 215 r. str. 26 Stopy procentowe Stopy procentowe 14 RPP w październiku utrzymała podstawową stopę procentową na poziomie 1,5%. Inflacja w październiku znalazła się na poziomie -,8%. Rynek FRA 9X12 osiągnął poziom zbliżony do podstawowej stopy procentowej. Scenariusz bazowy to niskie stopy przynajmniej do I kwartału 216 r. Możliwe są obniżki stóp o 5 pb w 216 r. Realne stopy procentowe spadają ze względu na spadek deflacji. 12 1 8 6 4 2-2 Wrz 2 Paź 3 Lis 4 Gru 5 Sty 7 Lut 8 Mar 9 Kwi 1 Maj 11 Cze 12 Lip 13 Sie 14 Podstawowa stopa procentowa P oziom stopy realnej FRA 9X12 CPI Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. Wrz 15 Spadające stopy realne FRA powyżej podstawowej stopy procentowej
Październik listopad 215 r. str. 27 Zmiana wartości WIG na tle podobnych okresów cyklu koniunkturalnego 25 23 21 19 Zmiana w % 17 15 13 11 9 7 5 1 1 19 28 Dołek PKB z 31.12.21 Dołek PKB z 31.3.25 37 46 55 64 73 82 Dołek PKB z 31.3.29 Dołek PKB z 28.3.213 91 Tygodnie od dołka PKB Źródło: Bloomberg, opracowanie własne, dane na dzień 3.11.215 r. 1 19 118 127 136 145 154 Średnia +26,83% +3,%
Październik listopad 215 r. str. 28 Zastrzeżenia prawne Powyższe informacje zostały umieszczone w celu reklamy i promocji usługi zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, świadczonej przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Informacje te nie stanowią oferty zawarcia Umowy o zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Z każdą strategią inwestycyjną związane są określone czynniki ryzyka, wskazane w Umowie o zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych, przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. oraz w Prospekcie informacyjnym świadczenia usług zarządzania portfelem instrumentów finansowych przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. uzyskało zezwolenie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) na rozszerzenie przedmiotu działalności o zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie (obecnie: działalność polegająca na zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub więcej instrumentów finansowych). Union Investment TFI S.A. ani zarządzane przez nie fundusze inwestycyjne nie gwarantują osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszu. Uczestnik funduszu musi się liczyć z możliwością zmniejszenia wartości lub utraty zainwestowanych środków. Wymagane prawem informacje, w tym informacje o ryzyku inwestycyjnym związanym z inwestycjami w jednostki uczestnictwa subfunduszu oraz informacje o podatku od dochodów kapitałowych obciążającym dochód z inwestycji w subfundusz, znajdują się w Prospekcie informacyjnym i w skrócie Prospektu informacyjnego funduszu. Prospekt informacyjny, Kluczowe informacje dla Inwestorów, tabela opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie www.union-investment.pl. Union Investment TFI S.A. przygotowała niniejszy dokument z dołożeniem wszelkiej staranności i z wykorzystaniem swojej najlepszej wiedzy. Informacje przedstawione i opisane w tym dokumencie opierają się na ocenie autora w momencie ich tworzenia i w stosunku do bieżącego stanu prawnego i podatkowego, które mogą ulec zmianie bez uprzedniego poinformowania. W dokumencie użyto informacji ze źródeł własnych oraz z publicznie dostępnych źródeł uznanych przez autora za wiarygodne. Union Investment TFI S.A. dołożyła należytych starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne i oparte na wiarygodnych źródłach, jednak nie może zagwarantować ich poprawności, kompletności i aktualności, szczególnie w przypadku gdyby informacje, na których oparto się przy ich sporządzaniu, okazały się niedokładne i niekompletne lub nie odzwierciedlały stanu faktycznego. Wszelkie dane oraz informacje zamieszczone w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie informacyjny. Nie należy kopiować tego dokumentu, czy to w całości, czy też jego fragmentów. Nie należy dokonywać w nim zmian, rozpowszechniać go wśród innych osób, podmiotów czy też publikować. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji inwestycyjnej ani nie należy go traktować w ten sposób. Niniejszy dokument nie stanowi też podstawy do rozpatrywania indywidualnych przypadków podczas świadczenia usług pomocy prawnej. Materiał ten nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Szczegóły dotyczące wyników funduszy i innych produktów zarządzanych przez Union Investment oraz ich klasyfikacji w odniesieniu do kategorii ryzyka oparte są na wynikach historycznych i/lub zmienności. Te informacje nie gwarantują uzyskania podobnych wyników w przyszłości. Jednocześnie Inwestorzy powinni mieć świadomość, że przyszłe wyniki i zmienność mogą się różnić. Szczegółowe informacje dostępne są w aktualnym Prospekcie informacyjnym oraz szczegółowych sprawozdaniach finansowych dostępnych na stronie internetowej www.union-investment.pl. Pomimo że ten dokument został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności, Union Investment TFI S.A. nie ponosi odpowiedzialności za aktualność, dokładność bądź kompletność publikowanych w nim informacji ani za negatywne efekty wynikające bezpośrednio lub pośrednio z dystrybucji, użytku, zmiany bądź streszczania jego treści. Przyjęcie tego dokumentu należy traktować jak zgodę na powyżej wymienione zastrzeżenia.