Sylabus - Opieka farmaceutyczna 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne, profil ogólnoakademicki Rok akademicki: 2016/2017 Nazwa modułu/przedmiotu: Opieka farmaceutyczna Kod przedmiotu (z systemu Pensum): 29560 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Zakład Farmacji Klinicznej i Opieki Farmaceutycznej Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska V rok zimowy kierunkowy prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska dr Magdalena Makarewicz-Wujec dr Anna Dworakowska dr Izabella Bednarczyk-Bochenek mgr Agnieszka Lisowska mgr Marta Polkowska mgr Karol Tudrej Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Dr Magdalena Makarewicz-Wujec Liczba punktów ECTS: 4 Strona 1 z 8
2. Cele kształcenia Zapewnienie pacjentowi korzyści z zaleconego przez lekarzy leczenia oraz współistniejącego samoleczenia. Nabycie umiejętności prowadzenia i dokumentowania opieki farmaceutycznej przede wszystkim nad pacjentem przewlekle chorym, wymagającym stałej farmakoterapii, pacjentami stosującymi politerapię i osobami nadużywającymi leków stale lub okresowo. Rozwinięcie umiejętności fachowego prowadzenia wywiadu oraz doradzania pacjentom w rozpoznawaniu nowych zagrożeń zdrowia. 3. Wymagania wstępne 1. Student powinien posiadać zakres wiadomości na temat produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety, w szczególności na temat mechanizmów działania, wskazań i przeciwwskazań do stosowania oraz właściwości farmakodynamicznych i farmakokinetycznych leków. 2. Wymagane zaliczenie następujących przedmiotów: Anatomia Prawidłowa, Fizjologia, Patofizjologia, Farmakognozja, Leki pochodzenia Naturalnego, Farmakodynamika z Farmakologią, Farmakokinetyka, Bromatologia, Chemia Leków, Higiena i Epidemiologia, Psychologia z Socjologią, Toksykologia. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W2 W3 W4 W5 W6 W7 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. zna i rozumie ideę opieki farmaceutycznej; zna zasady prowadzenia wywiadu medycznego, służącego do wykrywania, klasyfikowania i rozwiązywania problemów lekowych, a także stosowane na świecie systemy klasyfikacji problemów lekowych; zna narzędzia i zasady dokumentowania opieki farmaceutycznej; zna i rozumie podstawy prawne prowadzenia opieki farmaceutycznej w warunkach polskiego systemu zdrowotnego; zna i rozumie zasady monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii indywidualnego pacjenta w procesie opieki farmaceutycznej, a także narzędzia ułatwiające wykrywanie problemów lekowych; zna i rozumie znaczenie i rolę farmaceuty w nadzorowaniu farmakoterapii pacjentów przewlekle chorych; zna i rozumie zasady indywidualizacji farmakoterapii uwzględniające różnice w działaniu leków spowodowane czynnikami fizjologicznymi w stanach chorobowych; Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. EW5 EW6 EW7 EW8 EW9 E0 E2 Strona 2 z 8
W8 W9 0 1 2 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10 U11 zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania niepożądanych działań leków; zna i rozumie przyczyny występowania oraz metody zapobiegania i zmniejszania częstości występowania powikłań polekowych spowodowanych: stosowaniem leków poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label), nieuwzględnianiem przeciwwskazań i ograniczeń do ich stosowania, nieracjonalną farmakoterapią, reklamą leków w środkach masowego przekazu oraz powszechną dostępnością leków, zwłaszcza z grupy OTC; zna zagadnienia dotyczące nowoczesnej farmakoterapii wybranych chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia, w oparciu o zasady postępowania medycznego określanego jako medycyna oparta na dowodach (evidence based medicine, EBM), standardy terapeutyczne oraz wytyczne polskich i europejskich towarzystw lekarskich; zna rolę farmaceuty w monitorowaniu terapii bólu, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z samoleczeniem; zna prawa pacjenta. wskazuje produkty lecznicze i wyroby medyczne wymagające specjalnych warunków przechowywania; demonstruje sposób użycia wyrobów medycznych i testów diagnostycznych, a także przeprowadza rozmowę z pacjentem w celu doradzenia produktu leczniczego lub innego produktu w aptece; przygotowuje plan opieki farmaceutycznej obejmujący ustalenie celów terapii oraz wskazanie działań pozwalających na ich realizację; określa i różnicuje zakres informacji zdrowotnych niezbędnych w procesie opieki farmaceutycznej dla pacjentów z różnymi chorobami przewlekłymi; przygotowuje plan edukacji pacjenta, w celu rozwiązania wykrytych problemów lekowych; określa zagrożenia związane ze stosowaną farmakoterapią w różnych grupach pacjentów oraz planuje działania prewencyjne; bierze udział w działaniach promocji zdrowia prezentuje prawidłowe postawy etyczno-moralne w sytuacjach pojawiających się w praktyce aptecznej; rozumie potrzebę rozwoju postawy i wrażliwości etyczno-moralnej w praktyce zawodowej; przeprowadza konsultację farmaceutyczną podczas wydawania leku OTC; przygotowuje informację szczegółową dotyczącą warunków przechowywania leków i wyrobów medycznych, realizuje zamówienie leku do apteki oraz informuje pacjenta o sposobie użycia wyrobu medycznego i testu diagnostycznego; E3 E4 EW22 EW24 EW52 EU3 EU4 EU5 EU7 EU8 EU9 EU24 EU29 EU30 EU32 EU33 Strona 3 z 8
U12 U13 U14 U15 U16 U17 U18 przeprowadza wywiad z pacjentem w celu zebrania informacji niezbędnych do wdrożenia i prowadzenia opieki farmaceutycznej; przygotowuje dla pacjenta zindywidualizowane materiały edukacyjne, w tym ulotki dotyczące leków oraz zasad samodzielnego monitorowania wybranych parametrów klinicznych; wykrywa i klasyfikuje problemy lekowe oraz proponuje ich rozwiązanie; określa potrzeby lekowe pacjenta oraz ocenia stopień ich zaspokojenia, na podstawie analizy uzyskanych informacji; przeprowadza edukację pacjenta związaną ze stosowanymi przez niego lekami oraz innymi problemami dotyczącymi jego zdrowia i choroby, jeżeli mogą mieć wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo farmakoterapii; korzysta z drukowanych i elektronicznych narzędzi dokumentowania opieki farmaceutycznej; przewiduje wpływ różnych czynników na właściwości farmakokinetyczne i farmakodynamiczne leków i rozwiązuje problemy dotyczące indywidualizacji i optymalizacji farmakoterapii; EU34 EU35 EU36 EU37 EU38 EU39 EU40 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 20 nieobowiązkowe Seminarium 13 nieobowiązkowe Ćwiczenia 27 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia WYKŁADY: W 1 Opieka farmaceutyczna- komu potrzebna i czemu ma służyć, W4, 2, W 2 Przyczyny występowania i metody zmniejszania działań niepożądanych leków W5, W6, W9, W 3 Opieka nad pacjentem z nadwagą i otyłością W6, 0, U4 W 4 Opieka nad pacjentem z cukrzycą W6, 0, U4 W 5 Bezpieczeństwo stosowania suplementów diety W6, W9, U4 W 6 Opieka nad pacjentem z niewydolnością serca W6, 0, U4, W 7 Opieka farmaceutyczna we wspomaganiu rzucenia paleni W6,0, W 8 Doradzanie pacjentom z chorobami infekcyjnymi dróg moczowych W6, 0, U4 W 9 Opieka nad pacjentem ze schorzeniami mięśniowo-szkieletowymi W6, 0, U4 W 10 Ochrona danych osobowych w aptece. W3 Strona 4 z 8
SEMINARIA: S1 Problemy lekowe w praktyce aptecznej -W2, W5, U5, U18 S2 Rola aptekarza w profilaktyce pierwotnej i wtórnej W6, U3, U4, U7, U13, S3 Metody prowadzenia wywiadu i edukacji pacjenta w ramach opieki farmaceutycznej W2, U13, S4 Opieka nad pacjentem dermatologicznym W6, U16 S5 Problemy pacjentów w zależności od wieku i stanu fizjologicznego (pacjent pediatryczny, kobieta w ciąży i karmiąca). U3, U18 ĆWICZENIA: C1 Narzędzia psychologiczne w komunikacji z pacjentem i lekarzem ze szczególnym uwzględnieniem postaw etyczno-moralnych. U8, U9, U12 C2 Wykorzystanie wyrobów medycznych w zespole metabolicznym U1, U2, U11, C3 Interakcje pacjent-aptekarz studium U6, U8, U10, U16 C4 Testy diagnostyczne edukacja pacjenta U2, U11, C5 Doradzanie w samoleczeniu W9, U6, U8, U9, U12, U16, C6 Tworzenie planu prowadzenia opieki farmaceutycznej z wykorzystaniem narzędzi informatycznych W3, U3, U12, U15, U16, u17 C7 Problemy lekowe w praktyce aptecznej-w9, U14 np.: -Wykład 1- Temat - Treści kształcenia - Symbol/e przedmiotowego efektu kształcenia- Wykładowca- prof. dr hab. Jan Nowak (podanie wykładowcy jest nieobowiązkowe) W2-Wykład 2- Temat - Treści kształcenia - Symbol/e przedmiotowego efektu kształcenia - Wykładowcaprof. dr hab. Jan Nowak (podanie wykładowcy jest nieobowiązkowe) S1-Seminarium 1- Temat - Treści kształcenia - Symbol/e przedmiotowego efektu kształcenia - Wykładowca- prof. dr hab. Jan Nowak (podanie wykładowcy jest nieobowiązkowe) C1-Ćwiczenia 1- Temat - Symbol/e przedmiotowego efektu kształcenia - Wykładowca- prof. dr hab. Jan Nowak (podanie wykładowcy jest nieobowiązkowe) 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia np., U1, K1 Symbole form prowadzonych zajęć np. W, S, C Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Pole definiuje metody wykorzystywana do oceniania studentów np.:, kolokwium, raport z ćwiczeń itp. Każda metoda powinna być opisana odrębnie. Kryterium zaliczenia Strona 5 z 8
W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 0 1 2 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10 U11 U12 U13 U14 S1, S3 C6, 0 S1, W2 Kartkówka S2, S4 W2-W9 Kartkówka S5 W2 W2, W5, C5, C7 W3-W9 W9 C2 C2, C4 S2,S5, C6 S2, W-3-W9 C6, S1 C3, C5 S2 C1, C3, C5 C1, C3, C5 C3, C5 C2, C4 C1, C3, C5, C6, S3 S2, S3 S1, C7 Strona 6 z 8
U15 U16 U17 U18 8. Kryteria oceniania C3, C5, C6 S4, C3, C5, C6 /kartkowka C6 S1, S5 Forma zaliczenia przedmiotu: np. egzamin testowy, egzamin praktyczny lub zaliczenie bez oceny (nie dotyczy) ocena 2,0 (ndst) 3,0 (dost) kryteria student nie zna i nie rozumie w stopniu wystarczającym idei i zasad prowadzenia opieki farmaceutycznej student zna i rozumie w stopniu wystarczającym idee i zasady prowadzenia opieki farmaceutycznej; 3,5 (ddb) 4,0 (db) student zna i rozumie idee i zasady prowadzenia opieki farmaceutycznej w stopniu dobrym; 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) student zna i rozumie ideę i zasady prowadzenia opieki farmaceutycznej w stopniu bardzo dobrym; 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. P. Rutter: Opieka farmaceutyczna Urban & Partner Wrocław 2009 2. K.Lennecke, K.Hagel, K.Przondzionko. Opieka farmaceutyczna w samoleczeniu wybranych chorób. MedPharm 2013 3. C. Galler Opieka Farmaceutyczna. Choroby serca i układu krążenia. MedPharm 2011 4. J. Lehnen Opieka Farmaceutyczna. Choroby dróg oddechowych. MedPharm 2011 5. I. Hinneburg Opieka Farmaceutyczna. Cukrzyca. MedPharm 2011 Literatura uzupełniająca: 1. S. Janicki, A. Fiebig, M. Sznitowska (red.): Farmacja stosowana, PZWL, Warszawa 2003. 2. R. Jachowicz: Farmacja Praktyczna PZWL 2010. 3. W. Kostowski, Z. Herman: Farmakologia. T.1 2. Podstawy farmakoterapii, PZWL, Warszawa 2008. 4. A. Maciejczyk, I. Łagocka (red.): Nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii, Oinpharma, Warszawa 2008. 5. Orzechowska-Juwzenko K. (red.): Farmakologia kliniczna. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006. Strona 7 z 8
10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 20 1 Seminarium 17 0,5 Ćwiczenia 23 1 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 10 0,5 Przygotowanie studenta do zaliczeń 15 1 11. Informacje dodatkowe Razem 100 4 Osoba opiekująca się przedmiotem: dr Magdalena Makarewicz-Wujec e-mail: magdalena.wujec@wum.edu.pl Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 8 z 8