RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Rodzice są partnerami szkoły

Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie Al. XX lecia 2 96 515 Teresin RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Rodzice są partnerami szkoły Zespół ewaluacyjny: Tomasz Daczko koordynator ewaluacji Anna Rękawek Klaudia Kantorska Beata Pożarska Małgorzata Kaźmierczak Raport opracowali: Tomasz Daczko, Joanna Pąk Data sporządzenia raportu: 10 czerwca 2016 r. Teresin, 21 czerwca 2016 r. /data posiedzenia Rady Pedagogicznej/ 1

Spis treści: 1. Wstęp - przebieg ewaluacji 3 2. Wprowadzenie do problemu 3 3. Cele ewaluacji 3 4. Problematyka ewaluacji (pytania kluczowe, kryteria) 3 5. Metody i narzędzia ewaluacji 4 6. Charakterystyka próby badawczej 4 7. Opis wyników i ich interpretacja 5 8. Wnioski /szczegółowe i uogólnione/ 15 9. Rekomendacje 18 10. Podsumowanie 19 10. Załączniki 20 2

1. Wstęp - przebieg ewaluacji Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie przez zespół nauczycieli powołany do ewaluacji, mającej na celu zebranie informacji na temat tworzenia przestrzeni do współpracy z rodzicami rozumianej jako współdecydowanie i współodpowiedzialność za to, co się dzieje w szkole, zaangażowania rodziców w zgłaszanie inicjatyw na rzecz rozwoju ich dzieci i rozwoju szkoły, celowości działań podejmowanych z inicjatywy rodziców oraz efektów zrealizowanych działań i ich wpływu na rozwój szkoły i rozwój uczniów. Jej wyniki zostaną wykorzystane zarówno do ustalenia mocnych stron szkoły w wyżej wymienionym zakresie, jak też pozwolą na podjęcie stosownych działań niwelujących jej słabe strony. Badanie zostało zrealizowane w okresie od XII 2015 r. do V 2016 r. przez zespół nauczycieli, w skład którego weszli: Tomasz Daczko, Anna Rękawek, Beata Pożarska, Klaudia Kantorska, Małgorzata Kaźmierczak, Joanna Pąk. Na podstawie zebranych danych został sporządzony poniższy raport. 2. Wprowadzenie do problemu Prowadzenie skutecznych działań edukacyjnych i wychowawczych wymaga współdziałania szkoły (nauczycieli) i rodziców. Ważną rolę odgrywają tu partnerskie relacje, których budowanie wymaga zaangażowania ze strony szkoły. Powinna ona stwarzać przestrzeń i motywować do kontaktowania się rodziców z nauczycielami i osobami odpowiedzialnymi za kierowanie szkołą. W efektywnych szkołach partnerstwo z rodzicami nie polega tylko na ich obecności podczas szkolnych wydarzeń i uroczystości, ale przede wszystkim służy ustalaniu wspólnych działań na rzecz wspierania uczniów w uczeniu się. Wszystkie związane z tym tematem badania dowodzą, że o sukcesie edukacyjnym uczniów w dużym stopniu decyduje wsparcie otrzymywane w domu rodzinnym. Zaangażowanie rodziców w proces edukacyjny pozytywnie wpływa na osiągnięcia uczniów, dlatego dobre szkoły nie tylko zachęcają, a wręcz żądają udziału rodziców w tym procesie. Partnerstwo powinno zakładać także angażowanie rodziców w proces podejmowania decyzji dotyczących istotnych aspektów pracy szkoły. Znaczenie takich działań podkreśla wymaganie zachęcające do partnerskich relacji szkoły z rodzicami. 3. Cele ewaluacji 1. Opis realizacji i efektów dotychczas prowadzonej współpracy szkoły z rodzicami. 2. Identyfikacja możliwości angażowania się rodziców. 3. Identyfikacja oczekiwań i potrzeb szkoły. 4. Problematyka ewaluacji (pytania kluczowe, kryteria) Pytania kluczowe: 1.Jakie oczekiwania dotyczące działań rodziców ma szkoła? 2.Na co liczą rodzice i jakie mają potrzeby? 3.Jakie warunki do angażowania się rodziców w sprawy szkoły stwarza gimnazjum? 3

4. Co szkoła robi, aby komunikacja z rodzicami była jak najlepsza? 5. W jaki sposób szkoła pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy? 6. Co wskazuje na to, że działania szkoły dotyczące współpracy z rodzicami mają charakter systemowy? 7. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę uczestniczą rodzice? 8. Na czym polega udział rodziców w procesie podejmowania decyzji? 9. Jakie inicjatywy zgłoszone przez rodziców na rzecz rozwoju dzieci i szkoły zostały zrealizowane przez szkołę? Kryteria ewaluacji: - SYSTEMOWOŚĆ rozwiązań zapewniających zbieranie i uwzględnianie opinii rodziców w procesie podejmowania decyzji; - ADEKWATNOŚĆ współpracy szkoły z rodzicami do potrzeb rozwojowych uczniów; - PARTYCYPACJA rodziców w procesach decyzyjnych i realizowanych działaniach; - SKUTECZNOŚĆ działań podejmowanych przez szkołę w zachęcaniu rodziców do zgłaszania inicjatyw; - UŻYTECZNOŚĆ realizowanych inicjatyw; 5. Metody i narzędzia ewaluacji Badanie ankietowe nauczycieli/wychowawców Wywiad z dyrektorem Badanie ankietowe rodziców Analiza dokumentów 6. Charakterystyka próby badawczej Próba badawcza 1 26 nauczyciele 118 rodzice dyrektor 4

7. Opis wyników i ich interpretacja 1.Jakie oczekiwania dotyczące działań rodziców ma szkoła? Oczekiwania szkoły wobec rodziców dotyczą głównie dwóch obszarów: 1) aby rodzice brali odpowiedzialność za wychowanie swoich dzieci (także byli dla nich wzorem, uczyli je dyscypliny) i wspierali je w nauce, uczestniczyli w życiu szkoły, wykazywali inicjatywę, przychodzili na zebrania do szkoły oraz 2) by relacje w szkole opierały się na zaufaniu. Nauczyciele wielokrotnie wspominali w wywiadzie o tym, że rodzice coraz mniej czasu poświęcają dzieciom nie pilnują ich w domu z nauką, nie egzekwują obowiązków, nie uczą sumienności. Często jednak obserwacje te formułowane były nie jako problem konkretnych rodziców, ale raczej problem ogólnospołeczny, czy wręcz cywilizacyjny. Rodzice zwykle właściwie odczytują te oczekiwania szkoły, widząc w nich często pewien niezrealizowany postulat większego zaangażowania albo ze strony większej liczby rodziców, albo rodziców dzieci sprawiających problemy wychowawcze czy wkładania większego wysiłku w wychowanie dzieci. Nawet jeśli szkoła nasza oczekuje zaangażowania rozumianego jako współdecydowanie (rodzice jako MY, szkoła jako wspólnota), przedstawiania własnych pomysłów, to komunikaty te nie zawsze docierają do rodziców, którzy odczytują je raczej w kategoriach bycia upominanym, oczekiwania, że powinni wspierać szkołę (materialnie, pomagając w organizacji imprez) i po prostu przychodzić na wywiadówki. Nauczyciele Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie tak oto uszeregowali swoje oczekiwania dotyczące działań rodziców: Czego nauczyciele oczekują od rodziców? 10 10 92% 88% 84% 84% 81% 81% 8 6 4 nauczyciele 2 1 2 3 4 5 6 7 1. Efektywna współpraca przy rozwiązywaniu problemów 2. Szczera rozmowa o dziecku i jego problemach 3. Niewyrażanie złych opinii na temat szkoły i nauczycieli przy dzieciach 4. Zaangażowania w życie klasy i szkoły 5. Otwartość i zrozumienie 5

6. Systematyczny kontakt z nauczycielem i szkołą 7. Stosowanie ustalonych oddziaływań (ujednolicenie oddziaływań wychowawczych) Wsparcie w procesie nauczania. 2. Na co liczą rodzice i jakie mają potrzeby? Na co liczą rodzice i jakie mają potrzeby? 7 6 5 4 3 2 1 69% 68% 65% 61% 56% 5 48% 47% 1 2 3 4 5 6 7 8 rodzice 1. Sprawiedliwe traktowanie dziecka 2. Zapewnienie bezpieczeństwa 3. Indywidualne podejście do ucznia 4. Udzielanie pomocy w trudnych sytuacjach 5. Rozwijanie uzdolnień i zainteresowań ucznia 6. Fachowość i rzetelność pracy nauczyciela, wykwalifikowana kadra 7. Wskazanie metod skutecznego uczenia się 8. Wyposażenie dziecka w operatywną wiedzę i umiejętności. Jak pokazują powyższe wyniki, oczekiwania rodziców dotyczą obszarów związanych z realizacją przez szkołę swoich statutowych funkcji: wysokiej jakości edukacji dla swoich dzieci, w tym fachowej kadry pedagogów, zapewnienia bezpieczeństwa dzieci w szkole, wsparcia ze strony pedagogów w wychowaniu dzieci. Jednakże rodzice oczekują od szkoły też pewnej dozy otwartości i zrozumienia dla swoich problemów, bycia wysłuchanym, informowanym czy ogólniej dogodnego kontaktu z nauczycielami i dyrektorem. Szkoła nasza zwykle trafnie odczytuje oczekiwania rodziców dotyczące swoich podstawowych funkcji, ale nie zawsze w wystarczającym stopniu zauważa te potrzeby dotyczące wzajemnych relacji i kontaktów z rodzicami, a także pewne problemy, które się z tym wiążą, np. wsparcie w wychowaniu dzieci rodzice zgłaszają, że w dzisiejszych czasach trudno im poradzić sobie z wychowaniem swoich dzieci i widzą tu ważną rolę szkoły. Oczekują od niej wsparcia także w obszarach niezwiązanych bezpośrednio ze szkołą, wierząc, że osoby w niej pracujące, posiadają odpowiednią wiedzę psychologiczną i pedagogiczną. W wielu wypadkach taką pomoc otrzymują. Jednakże wiążą się z tym pewne sytuacje problemowe np. nie wszyscy rodzice są gotowi taką pomoc przyjąć. Dlatego ważne jest zwrócenie większej uwagi na formę tego wsparcia, a także na język, odejście od stosowania pojęcia pedagogizacji rodziców, upominania, w kierunku wspólnego rozwiązywania 6

problemów i wspólnego wypracowania formuły wsparcia. Rodzice niekoniecznie oczekują, że szkoła rozwiąże ich problemy z dziećmi, często zależy im po prostu na możliwości podzielenia się z nauczycielami swoimi problemami i propozycjami, by wspólnie zastanowić się nad optymalnym rozwiązaniem. Szkoła nasza stwarza rodzicom możliwość rozmowy z innymi rodzicami np. organizując warsztaty, debaty, podejmując podczas nich kwestię sposobów radzenia sobie z różnymi trudnościami wychowawczymi. Pozwala to uniknąć problemu pouczania podczas takiej wspólnej rozmowy nikt nie musi być ekspertem, ale każdy ma przecież jakieś doświadczenia, którymi może się podzielić z innymi. Wychowawcy klas na początku roku szkolnego pytali (częściowo również w formie ankiety) o oczekiwania rodziców. Ich postulaty zostały włączone do planu pracy szkoły oraz planów pracy poszczególnych wychowawców klas. 3. Jakie warunki do angażowania się rodziców w sprawy szkoły stwarza gimnazjum? Czy rodzice współdecydują w sprawach szkoły? 3 25% 24% 27% 26% 2 15% rodzice 1 6% 5% 2% tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie nie Ponad połowa badanych rodziców (51%) jest zdania, że może współdecydować w istotnych dla szkoły sprawach. 26% ankietowanych rodziców nie ma zdania na ten temat. Ponad 6 natomiast podejmuje działania na rzecz rozwoju dzieci w szkole. Rodziców zachęca do zaangażowania na rzecz szkoły z jednej strony znajomość celu konkretnego działania i przekonanie, że ma ono sens. Ważne jest też odpowiednie docenienie ich wysiłku, podziękowanie ze strony nauczycieli czy dyrektora za zaangażowanie poszczególnych osób, zarówno w rozmowach indywidualnych, jak i podczas spotkań w szerszym gronie w szkole, czy też na stronie internetowej. Przeprowadzone badania pokazują, że podziękowanie jest elementem mobilizującym rodziców do aktywności. Rodzice są zachęcani do udziału w życiu szkoły. Oprócz zebrań i dni otwartych nauczyciele prowadzą pogadanki i szkolenia dotyczące tematów wychowawczych. Rodzice są 7

zapraszani na uroczystości i imprezy szkolne. Dyrektor i nauczyciele przekazują rodzicom wszystkie ważne informacje dotyczące problemów i osiągnięć szkoły. 4. Co szkoła robi, aby komunikacja z rodzicami była jak najlepsza? Kontakty między nauczycielem a rodzicami ucznia mają kilka celów. Jednym z nich jest tworzenie spójnych, bezpiecznych i przyjaznych warunków do edukacji i wychowania dla dziecka, dbałość o jego prawidłowy i harmonijny rozwój. Aby jednak zorganizować względnie jednolite, bezpieczne środowisko, dorośli muszą najpierw komunikować się otwarcie i uzgodnić wspólne cele oraz zaplanować działania. Nauczyciel ma już na początku relacji z rodzicami danego ucznia możliwość ustalenia z nimi, czemu służą ich wzajemne kontakty i dlaczego są ważne. Poza tym współpraca nauczycieli i rodziców uczy dzieci postawy partnerstwa, wpływa na ich społeczną aktywność. Jest to również ważne po prostu dla klimatu szkoły, a więc także atmosfery, jaka towarzyszy nauczycielom w ich pracy. Z tych i wielu innych powodów warto zadbać o relacje z rodzicami uczniów. Rodzic odnajdujący w kontaktach ze szkołą sens i wyraźny cel, jakim jest edukacja i wychowanie swojego dziecka, będzie miał motywację, by w zaangażowany sposób współpracować z nauczycielem. To dyrektor i nauczyciele są gospodarzami w szkole i to od nich w dużej mierze zależy, jak się ułożą kontakty z rodzicami. Obszar wzajemnych relacji nauczycieli i rodziców uczniów w naszej szkole to pole codziennych eksperymentów i prób zbudowania najlepszej możliwej formuły kontaktów. Badania, które przeprowadziliśmy, podobnie jak wcześniejsze badania i analizy tego obszaru, dowodzą że podstawą dobrych kontaktów nauczycieli i rodziców uczniów jest między innymi pozytywne nastawienie nauczyciela do rodziców, jego otwarta, przyjazna postawa, chęć dzielenia się z nimi swoją wiedzą o uczniu, a także wysłuchania pomysłów, oczekiwań, przemyśleń rodziców. Można więc powiedzieć, że to nic szczególnego, a jednocześnie jest to jeden z warunków tego, żeby relacje nauczycieli i rodziców w ogóle miały szansę się rozwinąć. Suma takich zwykłych działań tworzy dobry klimat dla rodziców w szkole. To, w jaki sposób nauczyciele naszego gimnazjum wpływają na poprawę komunikacji z rodzicami, ilustruje poniższy wykres: Co szkoła robi, aby komunikacja z rodzicami była lepsza? 10 92% 88% 84% 81% 8 65% 65% 6 nauczyciele 4 2 1 2 3 4 5 6 8

1.Jestem otwarty na spostrzeżenia rodziców i ich sugestie - wykorzystuję je w swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej. 2.Jestem obecna/obecny podczas zebrań z rodzicami oraz umożliwiam spotkania z rodzicami w innych terminach. 3. Podczas rozmów z rodzicami dbam o atmosferę życzliwości i zrozumienia. 4. Na bieżąco informuję rodzica o uzyskanych ocenach i zachowaniu dziecka. 5. Umieszczam na stronie internetowej szkoły informacje na temat życia szkoły. 6. Angażuję rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły. 5. W jaki sposób szkoła pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy? Zdania rodziców i nauczycieli na temat pozyskiwania przez szkołę opinii na temat jej pracy są na ogół zbieżne: Czy szkoła pozyskuje opinie rodziców na temat swojej pracy? 9 8 7 6 5 4 3 2 1 84% 59% 19% 25% 12% tak raczej tak trudno powiedzieć 2% raczej nie 0,8% nie nauczyciele rodzice Nauczyciele biorą pod uwagę opinie rodziców w swojej pracy z uczniami. Tezę tę ilustruje poniższy wykres: 9 8 81% 7 6 5 4 3 2 48% 19% 29% 1 nauczyciele rodzice 1 2% 1,7% tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie nie 9

Nauczyciele preferują następujące formy pozyskiwania opinii na temat swojej pracy: Preferowane przez nauczycieli formy pozyskiwania informacji na temat swojej pracy 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 96% 88% 77% 73% 61% 61% 7% nauczyciele Zebrane w ten sposób i odpowiednio opracowane informacje (np. w formie protokołu z zebrania czy podsumowania wyników ankiety) są komunikowane społeczności szkolnej z użyciem możliwie wielu kanałów komunikacji (np. podczas wywiadówek, na stronie internetowej). Pytamy rodziców nie tylko o ich oczekiwania, ale też zróżnicowane potrzeby oraz zastanawiamy się, jak można ich wesprzeć zarówno w kontekście szkolnym (warsztaty i indywidualne konsultacje nt. tego, jak pracować z dzieckiem w domu i jak pomagać mu w rozwoju), jak i pozaszkolnym (warsztaty wzmacniające kompetencje rodzicielskie, wsparcie w uzyskaniu pomocy z gminy). Oczekiwania i opinie rodziców są ważną informacją dla szkoły i służą poprawie jakości jej pracy. Szkoła korzysta z wiedzy i umiejętności rodziców w swoich problemach organizacyjnych. Grupa rodziców, integrująca się wokół spraw zespołu klasowego, przyczynia się też do lepszego współdziałania dzieci w szkole i pozytywnie promuje szkołę w środowisku lokalnym. 6. Co wskazuje na to, że działania szkoły dotyczące współpracy z rodzicami mają charakter systemowy? Analiza dokumentów i wywiad z dyrektorem szkoły wskazują na to, że działania szkoły dotyczące współpracy z rodzicami mają charakter systemowy. W szkole wypracowano zasady współpracy z rodzicami, które zapisane zostały w Planie Pracy (wspomagania) Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie na rok szkolny : Cel ogólny: Podniesienie efektywności współpracy z rodzicami. 10

Zadania, sposoby ich realizacji: 1.Uświadomienie rodzicom potrzeby systematycznego kontaktowania się ze szkołą. 2. Monitorowanie frekwencji rodziców na zebraniach i dniach otwartych. 3. Kontynuowanie wypracowanego przez szkołę stałego sposobu kontaktowania się rodziców z wychowawcą i nauczycielami. 4. Zachęcanie rodziców do współpracy ze szkołą poprzez angażowanie ich w organizację imprez i uroczystości szkolnych. 5. Zachęcanie rodziców do współdecydowania w sprawach szkoły i uczestniczenia w podejmowanych działaniach. 6. Wspieranie rodziców w wychowywaniu ich dzieci. 7. Stworzenie Szkolnego Uniwersytetu dla Rodziców (warsztaty, kursy, szkolenia, spotkania z ekspertami: psychologiem, lekarzem, pedagogiem, prawnikiem, policjantem itp.). Wspieranie nieprofesjonalnych wychowawców w ich działaniach. 8. Umożliwienie rodzicom prezentacji efektów swoich zainteresowań. 9. Zapraszanie rodziców wykonujących ciekawe zawody na lekcje wychowawcze. 10. Zbieranie opinii o własnym (szkoły) działaniu (informacji na temat pracy szkoły i realizowanego w niej procesu edukacyjnego), jak również informowanie rodziców o swoich intencjach i celach. 11. Edukacja rodziców: pedagogizacja, zachęcanie do sprawowania kochającej kontroli nad dzieckiem, rozwijanie umiejętności wychowawczych, wspieranie w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, upowszechnianie informacji o możliwościach wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych. 7. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę uczestniczą rodzice? Istnieje dość istotna rozbieżność rodziców i nauczycieli w odpowiedzi na to pytanie kluczowe. Świadczy o tym poniższe zestawienie: W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę uczestniczą rodzice? 10 8 96% 88% 88% 92% 96% 10 79% 92% 10 6 5 48% 49% 4 25% 31% 29% 25% 2 nauczyciele rodzice 11

Analiza odpowiedzi respondentów pokazuje w niektórych wypadkach duże dysproporcje w odpowiedziach z jednej strony nauczycieli, a z drugiej rodziców. Przyczyny mogą być różnorakie. Nauczyciele traktują być może wymienione działania jako ofertę, z której potencjalnie mogą skorzystać rodzice. Rodzice natomiast mogą widzieć siebie nie tyle jako potencjalnych odbiorów tych działań, ile jako osoby, które już z tej formy wsparcia korzystają (i te formy wsparcia w związku z tym dostrzegają). Różnice w odpowiedziach mogą wynikać z tego, że rodzice nie są wystarczająco dobrze poinformowani o możliwościach skorzystania w szkole z różnych form wsparcia lub uważają je za nieskuteczne. Wygląda na to, że jeśli szkoła takie działania podejmuje, to uczestniczy w nich niewielka grupa rodziców, co pokazuje, że nie są to powszechne działania szkoły, tylko kierowane, być może, do wybranej grupy rodziców dzieci, które napotykają problemy w szkole. Okazuje się zatem jak niezwykle istotne jest, aby rodzice znali oczekiwania szkoły, by były one jasno komunikowane przez dyrektora, wychowawców i nauczycieli. Przeprowadzone badania pokazują, jak wielkie może być pole nieporozumienia w tym obszarze i jak współpraca z rodzicami może na tym ucierpieć. Analiza dokumentów szkoły wykazuje niezbicie, że placówka zachęca rodziców do czynnego udziału w proponowanych formach aktywności oraz do podejmowania wspólnych działań. Zapisy statutowe dowodzą, że rodzice są w pełni uprawnieni do podejmowania decyzji w sprawach dotyczących edukacji ich dzieci. Statut Szkoły: - podkreśla, że szkoła w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki współpracuje z rodzicami; - precyzuje kompetencje i zadania działalności Rady Rodziców, jako rodzicielskiego organu szkoły w zakresie wszystkich spraw dotyczących placówki; - podkreśla, iż zadania wychowawcy obejmują współdziałanie z rodzicami; - zobowiązuje do zapoznania rodziców z dokumentami regulującymi funkcjonowanie szkoły podczas zebrania z wychowawcą w pierwszej klasie oraz do zapoznania rodziców z przepisami prawa oświatowego - zwłaszcza szczegółowymi zasadami systemu oceniania, za co odpowiada wychowawca klasy; - podkreśla możliwość uzyskiwania rzetelnej informacji na temat swojego dziecka, jego zachowania, postępów w nauce oraz przyczyn niepowodzeń szkolnych - za co odpowiada wychowawca oraz nauczyciele przedmiotów; - podkreśla możliwość wpływania na zakres treści i form pracy wychowawczej szkoły poprzez możliwość zgłaszania wniosków i propozycji do programu wychowawczego szkoły i planu pracy wychowawczej w danej klasie. Szkolny Program Wychowawczy: - podkreśla w zadaniach wychowawcy wspieranie rodziców w procesie wychowania oraz włączanie ich w sprawy życia klasy i szkoły; - podkreśla, iż zadaniem szkoły jest, aby rodzic wiedział, że szkoła robi wszystko, by jak najlepiej wykształcić i przygotować do życia jego dziecko; - miał poczucie bezpieczeństwa i fachowej opieki, jakimi szkoła otacza wszystkich uczniów; - wiedział, że poprzez swoich demokratycznie wybranych przedstawicieli ma wpływ na to, co sie dzieje w szkole; - miał zawsze pełne i wyczerpujące informacje o sukcesach i niepowodzeniach swojego dziecka oraz wiedział wszystko o organizacji pracy szkoły; 12

- wiedział, że szkoła wspomaga go w procesie wychowania, dlatego może liczyć na fachowe doradztwo i pomoc w rozwiązaniu trudnych problemów; - miał poczucie, że szkoła zapobiega niedostosowaniu społecznemu, przeciwdziała zjawiskom patologicznym, prowadzi szeroką profilaktykę uzależnień. Protokoły z zebrań z rodzicami oraz wpisy w dziennikach lekcyjnych potwierdzają regularność kontaktów z rodzicami. Po każdym zebraniu wychowawca zobowiązany jest do napisania protokołu z przebiegu zebrania. Analiza treści protokołów z zebrań z rodzicami potwierdza, iż rodzice w toku zebrań uzyskują różnorodne informacje dotyczące zarówno funkcjonowania szkoły, jak i spostrzeżeń nt. uczniów, ze zwróceniem uwagi na ich mocne i słabe strony, wyniki dydaktyczne oraz funkcjonowanie w zespole klasowym. Analiza wpisów w dziennikach lekcyjnych wskazuje, iż wszyscy wychowawcy kontaktują się z rodzicami uczniów indywidualnie. Najczęściej są to rozmowy dotyczące uczniów opuszczających lekcje, mających problemy w nauce lub z zachowaniem. Indywidualne rozmowy z rodzicami przeprowadzane są także przez lub w obecności pedagoga szkolnego, co również potwierdzają wpisy w dziennikach lekcyjnych. Wychowawcy umieszczają informacje nt. terminów przeprowadzonych zebrań z rodzicami. Gimnazjum posiada dobrze funkcjonującą i regularnie aktualizowaną stronę internetową. Strona ta może stanowić ważne ogniwo w komunikacji z rodzicami, gdyż zawiera różnego rodzaju informacje dotyczące funkcjonowania gimnazjum, w tym nt. planu lekcji i zajęć dodatkowych, egzaminów, dni wolnych od zajęć dydaktycznych, terminów zebrań z rodzicami, podręczników, ważnych wydarzeń z życia szkoły, projektów edukacyjnych, informator dla rodziców. 8. Na czym polega udział rodziców w procesie podejmowania decyzji? O czym rodzice mogą wspólnie decydować w szkole? 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 92% 55% 58% 47% 96% 79% 69% 4 54% 28% 92% 5 65% 17% nauczyciele rodzice 13

Ustawa o systemie oświaty wskazuje pewne obszary, które szkoła powinna konsultować z rodzicami program profilaktyki, program wychowawczy, zasady oceniania, etc. Praktyka pokazuje, że w naszej szkole traktuje się te zapisy poważnie i rodzice mają możliwość wypowiedzenia się na ten temat. Analiza tego problemu pokazuje też, że rodzice mają wpływ na działania szkoły, ale nie w każdym obszarze jej działalności. Zdaniem nauczycieli rodzice najczęściej uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących kwestii związanych z organizacją wycieczek (według 96% nauczycieli) oraz kwestii związanych z przeznaczeniem środków finansowych gromadzonych przez rodziców (takiego zdania jest 92% nauczycieli) i udziale dziecka w zajęciach wyrównawczych (92%). Rodzice uznali natomiast, że najmniejszy zakres decyzyjny mają w kwestiach związanych ze sposobem sprawowania opieki nad dzieckiem (17%) i rodzaju zajęć dodatkowych (28%). Należy jednak zaznaczyć, że w opisanym powyżej procesie bierze udział przede wszystkim Rada Rodziców, która jest ciałem sformalizowanym, mającym konkretne zadania do wykonania, w jej skład może wejść ograniczona liczba osób, które, choć formalnie reprezentują innych rodziców, to de facto w wielu wypadkach nie mają kontaktu z nimi, nie zbierają informacji na temat ich potrzeb i problemów, ani nie komunikują podjętych decyzji, raczej uwalniają innych rodziców od ciężaru i konieczności angażowania się. Tym samym wielu rodziców, którzy są gotowi poświęcić swój czas, energię i talent, mogą podzielić się swoimi pomysłami, nie znajdują w szkole miejsca do tego. Mogą oni rzecz jasna zgłosić się do wychowawcy lub do dyrektora problem w tym, że jedni rodzice to zrobią, inni zaś z różnych powodów nie (nie chcą się wychylać, wstydzą się, nie mogą przyjść w godzinach dyżurów, etc.). 9. Jakie inicjatywy zgłoszone przez rodziców na rzecz rozwoju dzieci i szkoły zostały zrealizowane przez szkołę? 18 % badanych rodziców nie zgłaszało żadnych inicjatyw. Analiza odpowiedzi na to pytanie kluczowe uwidacznia po raz kolejny duże dysproporcje w opiniach nauczycieli i rodziców: 10 5 Jakie inicjatywy zgłaszane przez rodziców zostały zrealizowane przez szkołę? 81% 84% 77% 53% 32% 29% 65% 77% 61% 7% 13% 29% nauczyciele Z powyższego wynika, że w opinii rodziców zgłaszane przez nich inicjatywy są realizowane przez szkołę w stopniu niewystarczającym. 14

8. Wnioski EWALUACJA WEWNĘTRZNA - Rodzice są partnerami szkoły Pytania kluczowe (badawcze) 1.Jakie oczekiwania dotyczące działań rodziców ma szkoła? 2.Na co liczą rodzice i jakie mają potrzeby? 3.Jakie warunki do angażowania się rodziców w sprawy szkoły stwarza gimnazjum? 4. Co szkoła robi, aby komunikacja z rodzicami była jak najlepsza? 5. W jaki sposób szkoła pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy? Wnioski szczegółowe 1. Efektywna współpraca przy rozwiązywaniu problemów. 2. Szczera rozmowa o dziecku i jego problemach. 3. Niewyrażanie złych opinii na temat szkoły i nauczycieli przy dzieciach. 1. Sprawiedliwe traktowanie dziecka. 2. Zapewnienie bezpieczeństwa. 3. Indywidualne podejście do ucznia. 1.Rodzice są zachęcani do angażowania się w życie szkoły. 2. Wysiłek rodziców jest doceniany. 3. Rodzice za swoje zaangażowanie na rzecz szkoły otrzymują stosowne podziękowania. 4. Podziękowanie jest elementem mobilizacji rodziców do aktywności. 5. Dyrektor i nauczyciele przekazują rodzicom wszystkie istotne informacje dotyczące osiągnięć i problemów szkoły. 1.Nauczyciele są otwarci na spostrzeżenia rodziców i ich sugestie - wykorzystują je w swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej. 2. Nauczyciele są obecni podczas zebrań z rodzicami oraz umożliwiają spotkania z rodzicami w innych terminach. 3. Podczas rozmów z rodzicami nauczyciele dbają o atmosferę życzliwości i zrozumienia. 4. Nauczyciele na bieżąco informują rodzica o uzyskanych ocenach i zachowaniu dziecka. 5. Nauczyciele umieszczają na stronie internetowej szkoły informacje na temat życia szkoły. 6. Wychowawcy angażują rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły. 1. Szkoła pozyskuje opinie rodziców na temat swojej pracy. 2. Nauczyciele biorą pod uwagę opinie rodziców. 3. Opinie te pozyskiwane są przede wszystkim poprzez: bezpośrednie rozmowy z rodzicami, zebrania, ewaluację wewnętrzną. 4. Oczekiwania i opinie rodziców są ważną informacją dla szkoły i służą poprawie jakości pracy. 15

6. Co wskazuje na to, że działania szkoły dotyczące współpracy z rodzicami mają charakter systemowy? 7. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę uczestniczą rodzice? 8. Na czym polega udział rodziców w procesie podejmowania decyzji? 9. Jakie inicjatywy zgłoszone przez rodziców na rzecz rozwoju dzieci i szkoły zostały zrealizowane przez szkołę? 1. W szkole wypracowano zasady współpracy z rodzicami, które mają charakter systemowy (Plan Pracy (wspomagania). 1. Istnieje dość istotna rozbieżność rodziców i nauczycieli w odpowiedzi na to pytanie kluczowe. 2. Różnice w odpowiedziach mogą wynikać z tego, że rodzice nie są wystarczająco dobrze poinformowani o możliwościach skorzystania w szkole z różnych form wsparcia lub uważają je za nieskuteczne. 3.Wygląda na to, że jeśli szkoła takie działania podejmuje, to uczestniczy w nich niewielka grupa rodziców, co pokazuje, że nie są to powszechne działania szkoły, tylko kierowane, być może, do wybranej grupy rodziców dzieci, które napotykają problemy w szkole. 1. Rodzice mają wpływ na działania szkoły, ale nie w każdym obszarze jej działalności. 2. Zdaniem nauczycieli rodzice najczęściej uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących kwestii związanych z organizacją wycieczek (według 96% nauczycieli) oraz kwestii związanych z przeznaczeniem środków finansowych gromadzonych przez rodziców (takiego zdania jest 92% nauczycieli) i udziale dziecka w zajęciach wyrównawczych (92%). 3.Rodzice uznali, że najmniejszy zakres decyzyjny mają w kwestiach związanych ze sposobem sprawowania opieki nad dzieckiem (17%) i wyborem rodzaju zajęć dodatkowych (28%). 1. W opinii rodziców zgłaszane przez nich inicjatywy są realizowane przez szkołę w stopniu niewystarczającym. Wnioski uogólnione: 1. Rodzice dzielą się opiniami na temat pracy szkoły, wykorzystując tradycyjne sposoby dzielenia się informacjami (najczęściej podczas zebrań lub indywidualnych spotkań dla rodziców). 2. Nauczyciele i inni pracownicy szkoły są otwarci na opinie rodziców dotyczące pracy szkoły i procesu nauczania; rodzice dzielą się swoimi opiniami, bo według większości respondentów stwarza się im takie możliwości. 3. Sprzeczne wypowiedzi respondentów w różnych pytaniach mogą sugerować zakłócenia w przepływie informacji między szkołą a domem lub to, że zdanie rodziców nie zawsze jest brane pod uwagę przez pracowników naszej szkoły. 16

4. Część wskazywanych sposobów wpływu rodziców dotyczy kwestii uregulowanych prawem, więc trudno tu mówić o aktywności rodziców, raczej o ustawowych obowiązkach szkoły. 5. Nauczyciele deklarują prowadzenie różnych form wsparcia przez rodziców, deklaracje te w części potwierdzają rodzice; ich opinie o oferowanym wsparciu rozmijają się jednak w niektórych punktach z wypowiedziami nauczycieli. 6. Rodzice mają wpływ na działania szkoły, ale głównie sprowadza się on do kwestii uroczystości, imprez, finansów; szerzej wpływ ten jest dostrzegany przez nauczycieli i dyrektora w sprawach organizacyjnych oraz związanych z wychowaniem. 7. Według dyrektora i nauczycieli rodzice uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły; uczestnictwo to ograniczone jest jednak wyłącznie do przedstawicieli Rady Rodziców. 17

9. Rekomendacje (wnioski do dalszej pracy): Warto podjąć próbę budowania zasad lepszej współpracy z rodzicami poprzez wspólne przeanalizowanie sytuacji w szkole. W tym celu proponujemy: 1. zorganizować szkolną debatę z udziałem rodziców i nauczycieli poświęconą współpracy z zaakcentowaniem roli Rady Rodziców; 2. wspólnie opracować wieloletni programu rozwijania współpracy nauczycieli i rodziców (opracowanie strategii informacyjnej, edukacyjnej, interwencyjnej); 3. stworzyć Bank Pomocy Szkole, włączać rodziców w proces planowania i realizacji zadań szkoły; 4. zorganizować dla rady pedagogicznej szkolenia na temat form rozwijających współpracę nauczycieli z rodzicami czy sposobów prowadzenia zebrań; 5. omawiać wspólnie na zebraniach z rodzicami (uczniowie, rodzice, nauczyciele) zrealizowane działania, doświadczenia oraz pojawiające się nowe problemy; 6. przeprowadzać systematyczną ewaluację przyjętego programu współpracy nauczycieli i rodziców. 18

10. Podsumowanie EWALUACJA WEWNĘTRZNA - Rodzice są partnerami szkoły Ogólnie można zauważyć, że udział rodziców w pracach dla szkoły jest niewystarczający. Przyczyny tego zjawiska są różne. Rodzice tłumaczą się związanym z sytuacją zawodową brakiem czasu. Obecnie obserwuje się wzrost troski rodziców o zabezpieczenie materialne bytu dziecka, zmniejsza się natomiast ich zainteresowanie sferą potrzeb i doznań psychicznych. Gdy oboje rodzice pracują, często opiekę nad dzieckiem do godzin popołudniowych przejmuje szkoła (świetlica), a rodzice, wracając późnym popołudniem do domu, tłumaczą, że nie mogli zdążyć z pracami i zajęciami domowymi, nie mają czasu na przypilnowanie swoich pociech, aby odrobiły zadanie czy też nauczyły się lekcji. Rodzice często nie poczuwają się do obowiązku pomagania szkole. Współpraca rodziców ze szkołą to sprawa trudna i delikatna ze względu na dużą liczbę czynników, które różnicują środowisko rodzinne. Są nimi: wiek rodziców, pochodzenie społeczne, poziom życia kulturalnego, środki materialne itd. Jej pomyślność zależy od rozpoznania, z jakim środowiskiem mamy do czynienia. Wiedza ta wskaże kierunek podjęcia działań w celu przybliżenia rodzicom wiedzy o rozwoju wychowania i nauczania swoich pociech. Często wiedza ta jest niewystarczająca, nabyta spontanicznie, tradycyjna, uzależniona od poziomu wykształcenia. W tej sytuacji zwiększanie wiedzy rodziców o wychowaniu, potrzebach rozwojowych staje się niezmiernie ważne. Każde spotkanie z rodzicami powinno mieć cechy partnerskiego dialogu, a nie monologu nauczyciela. Żadna ze stron nie musi czuć się mniej wartościowa. Tylko współpraca może przynieść zamierzone efekty, a motorem tej współpracy powinien być nauczyciel. Aby uczestnictwo rodziców w życiu szkoły było coraz większe, należy ich włączać w sprawy życia szkoły. Rodzice powinni brać aktywny udział w procesie jej rozwoju. Mogą oni dostrzec takie sprawy, które wymykają się spod kontroli nauczycieli, a które są ważne dla szkoły. Dlatego należy pozwolić rodzicom na wyrażanie ich opinii i oczekiwań wobec szkoły, przeprowadzać ankiety, otwarte rozmowy, tak, aby czuli się potrzebni i docenieni. Nauczyciele powinni zabiegać o włączenie się rodziców do prac na rzecz szkoły zachęcać ich do pomocy, ukazywać korzyści z tym związane. Dużą rolę ma również do odegrania dyrektor, który na różnego rodzaju spotkaniach z rodzicami może apelować o ich pomoc, zachęcać do prac na rzecz szkoły, pamiętać o podziękowaniu za dotychczasowe, uświadamiać rodziców, że pracując dla szkoły pracują dla dobra swoich dzieci. Pozyskiwanie rodziców przez wychowawców klas oraz dyrektora szkoły powinno odnieść pozytywny skutek. Niektórym rodzicom trzeba wskazać kierunki działania, zachęcić, pokazać korzyści, a na pewno włączą się w proces życia szkoły. Czas poświęcony szkole przez rodziców i ich praca na rzecz szkoły nie mogą być niezauważone. Każda praca, szczególnie społeczna, powinna być doceniona. Podziękowanie za jej wkład powinien wyrazić dyrektor szkoły z okazji nadarzającej się uroczystości szkolnej czy też w bezpośredniej rozmowie z zainteresowanym. 19

11. Załączniki EWALUACJA WEWNĘTRZNA - Rodzice są partnerami szkoły Załącznik 1 Podsumowanie wyników ankiet i wywiadów Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli 1. Czego Pani/ Pana oczekuje od rodziców?(proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Szczerej rozmowy o dziecku i jego problemach 24 92% o Efektywnej współpracy przy rozwiązywaniu problemów 26-10 o Aby przy dzieciach nie wyrażali złych opinii na temat szkoły i nauczycieli 23 88% o Otwartości i zrozumienia 22 84% o Systematycznego kontaktu z nauczycielem i szkołą 21 81% o Stosowania ustalonych oddziaływań (ujednolicenia oddziaływań wychowawczych) 21 81% o Zaangażowania w życie klasy i szkoły 22 84% o Wywiązywania się z zobowiązań finansowych 13 50 % o Wsparcia w procesie nauczania 21 81% o Inne (brak odpowiedzi) 2. Jak Państwo pozyskują opinie rodziców na temat swojej pracy? o Wywiad 16 61 % o Ankieta 19 73% o Rozmowy z rodzicami 25-96% o Zebrania z rodzicami 23 88% o Debata 16 61% o Ewaluacja 20-77% o Inne 2 7% rozmowy z absolwentami o ich zasobach wiedzy wyniesionych z gimnazjum - rozmowy z dziećmi 3. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę mogą uczestniczyć rodzice? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Współorganizować imprezy szkolne 25-96% o Uczestniczyć w uroczystościach 25-96% o Przedstawić swoje propozycje do planu wychowawczego 23 88% o Wspomóc materialnie 23 88% o Przedstawić swoje oczekiwania 24 92% o Proponować i pomagać w organizacji imprez kulturalnych i szkolnych 25-96% o Współpracować z wychowawcami 26-10 o Współorganizować wycieczki do zakładów pracy, w których pracują rodzice 24 92% o Spotkania/ warsztaty dla rodziców organizowane w szkole 26-10 o Inne (brak odpowiedzi) 20

4. O czym rodzice mogą wspólnie decydować w szkole? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Środkach finansowych gromadzonych przez rodziców 24 92% o Systemie pomocy dzieciom w trudnej sytuacji losowej 15 58% o Wycieczkach szkolnych 25-96% o Programie i metodach wychowawczych szkoły 8-69% o Rodzaju zajęć dodatkowych 14-54% o Udziału dziecka w zajęciach wyrównawczych 24 92% o Sposobie sprawowania opieki nad dziećmi 17-65% o Inne (brak odpowiedzi) 5. Jakie inicjatywy zgłaszane przez rodziców zostały zrealizowane przez szkołę? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Tematyka godzin wychowawczych 22 84% o Wycieczki szkolne 21 81% o Tematyka zebrań z rodzicami 20-77% o Debaty 17-65% o Grill podczas Święta Szkoły Polskiej 20-77% o Przebieg uroczystości i imprez klasowych oraz szkolnych 16-61% o Inne (brak odpowiedzi) o Nie było takich inicjatyw (brak odpowiedzi) 6. W jaki sposób Pan/ Pani wpływa na poprawę komunikacji z rodzicami? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Na bieżąco informuję rodzica o uzyskanych ocenach i zachowaniu dziecka 21 81% o Umieszczam na stronie internetowej szkoły informacje na temat życia szkoły 17-65% o Jestem otwarty na spostrzeżenia rodziców i ich sugestie - wykorzystuje je w swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej 24 92% o Angażuję rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły 17-65% o Podczas rozmów z rodzicami dbam o atmosferę życzliwości i zrozumienia 22 84% o Jestem obecna/obecny podczas zebrań z rodzicami oraz umożliwiam spotkania z rodzicami w innych terminach 23 88% 7. Poniżej zamieszczone twierdzenia opisują realia szkolnej codzienności. Proszę określić na ile każde z nich w Pani/Pana odczuciu da się odnieść do szkoły, w której Pan/Pani pracuje. Swój wybór proszę oznaczyć znakiem,,x w odpowiedniej rubryce tabeli. Moja szkoła Tak 21 Raczej tak Trudno powiedzieć Raczej nie Szkoła pozyskuje opinie rodziców na 22 temat swojej pracy 84% 5-19% - - - Nauczyciele i nauczycieli biorą pod 21 uwagę opinie rodziców w swojej 81% pracy z uczniami 5-19% - - - Szkoła współpracuje z rodzicami na 21 rzecz rozwoju ich dzieci 81% 3-11% - - - Rodzice uczestniczą w działaniach 7-11- organizowanych przez szkołę 27% 42% 7-27% 1-3,5% - Rodzice współdecydują w sprawach 12-11- 2 7% 1-3,5% - Nie

szkoły 46% 42% Rodzice podejmują działania na rzecz rozwoju dzieci w szkole 5-19% 10-38% Rodzice podejmują działania na rzecz 2 10- rozwoju szkoły 7% 38% Jestem zadowolona/zadowolony ze 1-21 współpracy z rodzicami 3,5% 81% 10-38% 1-3,5% - 13-5 1-3,5% - 4-15% - - 22

Kwestionariusz ankiety dla rodziców 1. Czego Państwo oczekują od szkoły? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Indywidualnego podejścia do ucznia76 65% o Rzetelnych informacji o działaniach szkoły 24-20 % o Nauczania samodzielności, korzystania z różnych źródeł informacji 50 43% o Rozwijania uzdolnień i zainteresowań ucznia 65-56% o Wskazanie metod skutecznego uczenia się 56 48% o Fachowości i rzetelności pracy nauczyciela, wykwalifikowanej kadry 59-5 o Wyposażenia dziecka w operatywną wiedzę i umiejętności 55 47% o Zapewnienia bezpieczeństwa79 68% o Sprzyjania rozwojowi osobowości 43 37% o Różnorodnej oferty zajęć pozalekcyjnych 30 25% o Sprawiedliwego traktowania dziecka 81 69% o Udzielania pomocy w trudnych sytuacjach 71 61% o Bieżącej informacji o postępach dziecka 53 45% o Inne 1 0,8 % stosowanie się nauczycieli do zaleceń opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej 2. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę mogą uczestniczyć rodzice?(proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Uczestniczyć w uroczystościach 59-5 o Przedstawić swoje propozycje do planu wychowawczego 30 25% o Wspomóc materialnie 36-31% o Przedstawić swoje oczekiwania 34-29% o Proponować i pomagać w organizacji imprez kulturalnych i szkolnych 56 48% o Współpracować z wychowawcami 92-79% o Współorganizować wycieczki do zakładów pracy, w których pracują rodzice 30-25% o Brać udział w spotkaniach/ warsztatach/debatach dla rodziców organizowanych w szkole 57-49% o Inne (brak odpowiedzi) 3. O czym rodzice mogą wspólnie decydować w szkole? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Środkach finansowych gromadzonych przez rodziców 64-55% o Systemie pomocy dzieciom w trudnej sytuacji losowej 55-47% o Wycieczkach szkolnych 92-79% o Programie i metodach wychowawczych szkoły 47-4 o Rodzaju zajęć dodatkowych 33-28% o udziale dziecka w zajęciach wyrównawczych 58 5 o Sposobie sprawowania opieki nad dziećmi 20 17% o Inne (brak odpowiedzi) 23

4. Jakie inicjatywy zgłaszane przez Panią/Pana zostały zrealizowane przez szkołę? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) o Wycieczki szkolne 62-53% o Tematyka godzin wychowawczych 37-32% o Tematyka zebrań z rodzicami 34 29% o Debaty 9-7% o Grill podczas Święta Szkoły Polskiej 15-13% o Przebieg uroczystości i imprez klasowych oraz szkolnych 34-29% o Inne (brak odpowiedzi) o Nie zgłaszałam/zgłaszałem żadnych inicjatyw 21-18% 5. Poniżej zamieszczone twierdzenia opisują realia szkolnej codzienności. Proszę określić, na ile każde z nich da się odnieść do szkoły, w której uczy się Pani/Pana dziecko. Swój wybór proszę oznaczyć znakiem,,x w odpowiedniej rubryce tabeli. Szkoła mojego dziecka 1. Szkoła pozyskuje opinie rodziców na temat swojej pracy 2. Nauczyciele biorą pod uwagę opinie rodziców w swojej pracy z uczniami 3. Szkoła współpracuje z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci 4. Rodzice uczestniczą w działaniach organizowanych przez szkołę Tak 59-5 Raczej tak 30-25% Trudno powiedzieć 14 12% Raczej nie Nie 3-2% 1 0,8% 56 48% 34 29% 12-1 2-1,7% 2-1,7% 56 48% 36-31% 39 33% 36-31% 13 11% 2-1,7% 2-1,7% 24-20 % 8 7% - 5. Rodzice współdecydują w sprawach szkoły 28 24% 32 27% 31 26% 7 6 % 3-2% 6. Rodzice podejmują działania na rzecz rozwoju dzieci w szkole 7. Rodzice podejmują działania na rzecz rozwoju szkoły 8. Jestem zadowolona/zadowolony ze współpracy ze szkołą 26 22% 49 42% 22 19% 4 3% 4 3% 22 19% 36-31% 36-31% 5 4 % 4 3% 74-63% 34 29% 6 5% - 2-1,7% 24

Kwestionariusz ankiety z dyrektorem 1. Czego Pani oczekuje od rodziców? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) Szczerej rozmowy o dziecku i jego problemach Efektywnej współpracy przy rozwiązywaniu problemów Aby przy dzieciach nie wyrażali złych opinii na temat szkoły i nauczycieli Otwartości i zrozumienia Systematycznego kontaktu z nauczycielem i szkołą Stosowania ustalonych oddziaływań (ujednolicenia oddziaływań wychowawczych) Zaangażowania w życie klasy i szkoły Wywiązywania się z zobowiązań finansowych Wsparcia w procesie nauczania Inne brak odpowiedzi 2. Jak szkoła pozyskuje opinie rodziców na temat swojej pracy? Wywiad Ankieta Rozmowy z rodzicami Zebrania z rodzicami Debata Ewaluacja Inne brak odpowiedzi 3. Co robi szkoła, aby komunikacja z rodzicami była jak najlepsza? Wychowawcy i nauczyciele na bieżąco informują rodzica o uzyskanych ocenach i zachowaniu dziecka Umieszczanie na stronie internetowej szkoły informacje na temat życia szkoły Angażowanie rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły Dbanie o atmosferę życzliwości i zrozumienia Obecność rady pedagogicznej podczas zebrań z rodzicami oraz umożliwianie spotkań z rodzicami w innych terminach Inne brak odpowiedzi 4. Co wskazuje na to, że działania szkoły dotyczące współpracy z rodzicami mają charakter systemowy? - Plan Pracy (wspomagania) - udział rodziców w debatach, warsztatach - coroczny udział w święcie Szkoły Polskiej, organizacja grilla - pomoc w organizacji imprez szkolnych - organizacja loterii fantowej - pomoc w pozyskiwaniu funduszy - cykliczne zebrania z rodzicami 5. O czym rodzice mogą wspólnie decydować w szkole? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) Środkach finansowych gromadzonych przez rodziców Systemie pomocy dzieciom w trudnej sytuacji losowej Wycieczkach szkolnych Programie i metodach wychowawczych szkoły Rodzaju zajęć dodatkowych 25

Udziału dziecka w zajęciach wyrównawczych Sposobie sprawowania opieki nad dziećmi Inne brak odpowiedzi 6. Jakie inicjatywy zgłaszane przez rodziców zostały zrealizowane przez szkołę? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) Wycieczki szkolne Tematyka godzin wychowawczych Tematyka zebrań z rodzicami Debaty Grill podczas Święta Szkoły Polskiej Przebieg uroczystości i imprez klasowych oraz szkolnych Nie było takich inicjatyw Inne brak odpowiedzi 7. Na co liczą Pani zdaniem rodzice i jakie mają potrzeby? - na wsparcie w wychowaniu dziecka - na rozwijanie przez szkołę zainteresowań i pasji 8. W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę mogą uczestniczyć rodzice? (Proszę zaznaczyć dowolną liczbę odpowiedzi) Współorganizować imprezy szkolne Uczestniczyć w uroczystościach Przedstawić swoje propozycje do planu wychowawczego Wspomóc materialnie Przedstawić swoje oczekiwania Proponować i pomagać w organizacji imprez kulturalnych i szkolnych Współpracować z wychowawcami Współorganizować wycieczki do zakładów pracy, w których pracują rodzice Spotkania/ warsztaty dla rodziców organizowane w szkole Inne brak odpowiedzi 26

Analiza dokumentów Analiza dokumentów szkoły wykazuje, że placówka zachęca rodziców do czynnego udziału w proponowanych formach aktywności oraz do podejmowania wspólnych działań. Zapisy statutowe dowodzą, że rodzice są w pełni uprawnieni do podejmowania decyzji w sprawach dotyczących edukacji ich dzieci. STATUT SZKOŁY - podkreśla, że szkoła w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki współpracuje z rodzicami; - precyzuje kompetencje i zadania działalności Rady Rodziców, jako rodzicielskiego organu szkoły w zakresie wszystkich spraw dotyczących placówki; - podkreśla, iż zadania wychowawcy obejmują współdziałanie z rodzicami; - zobowiązuje do zapoznania rodziców z dokumentami regulującymi funkcjonowanie szkoły podczas zebrania z wychowawcą w pierwszej klasie oraz do zapoznania rodziców z przepisami prawa oświatowego - zwłaszcza szczegółowymi zasadami systemu oceniania, za co odpowiada wychowawca klasy; - podkreśla możliwość uzyskiwania rzetelnej informacji na temat swojego dziecka, jego zachowania, postępów w nauce oraz przyczyn niepowodzeń szkolnych - za co odpowiada wychowawca oraz nauczyciele przedmiotów; - podkreśla możliwość wpływania na zakres treści i form pracy wychowawczej szkoły poprzez możliwość zgłaszania wniosków i propozycji do programu wychowawczego szkoły i planu pracy wychowawczej w danej klasie. SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY - podkreśla w zadaniach wychowawcy wspieranie rodziców w procesie wychowania oraz włączanie ich w sprawy życia klasy i szkoły; - podkreśla, iż zadaniem szkoły jest, aby rodzic wiedział, że szkoła robi wszystko, by jak najlepiej wykształcić i przygotować do życia jego dziecko; - miał poczucie bezpieczeństwa i fachowej opieki, jakimi szkoła otacza wszystkich uczniów; - wiedział, że poprzez swoich demokratycznie wybranych przedstawicieli ma wpływ na to, co sie dzieje w szkole; - miał zawsze pełne i wyczerpujące informacje o sukcesach i niepowodzeniach swojego dziecka oraz wiedział wszystko o organizacji pracy szkoły; - wiedział, że szkoła wspomaga go w procesie wychowania, dlatego może liczyć na fachowe doradztwo i pomoc w rozwiązaniu trudnych problemów; - miał poczucie, że szkoła zapobiega niedostosowaniu społecznemu, przeciwdziała zjawiskom patologicznym, prowadzi szeroką profilaktykę uzależnień. PROTOKOŁY Z ZEBRAŃ Z RODZICAMI WPISY W DZIENNIKACH LEKCYJNYCH STRONA INTERNETOWA SZKOŁY Protokoły z zebrań z rodzicami oraz wpisy w dziennikach lekcyjnych potwierdzają regularność kontaktów z rodzicami. Po każdym zebraniu wychowawca zobowiązany jest do napisania protokołu z przebiegu zebrania. Analiza treści protokołów z zebrań z rodzicami potwierdza, iż rodzice w toku zebrań uzyskują różnorodne informacje dotyczące zarówno funkcjonowania szkoły, jak i spostrzeżeń nt. uczniów, ze zwróceniem uwagi na ich mocne i słabe strony, wyniki dydaktyczne oraz funkcjonowanie w zespole klasowym. 27

Analiza wpisów w dziennikach lekcyjnych wskazuje, iż wszyscy wychowawcy kontaktują się z rodzicami uczniów indywidualnie. Najczęściej są to rozmowy dotyczące uczniów opuszczających lekcje, mających problemy w nauce lub z zachowaniem. Indywidualne rozmowy z rodzicami przeprowadzane są także przez lub w obecności pedagoga szkolnego, co również potwierdzają wpisy w dziennikach lekcyjnych. Wychowawcy umieszczają informacje nt. terminów przeprowadzonych zebrań z rodzicami. Gimnazjum posiada dobrze funkcjonującą i regularnie aktualizowaną stronę internetową. Strona ta może stanowić ważne ogniwo w komunikacji z rodzicami, gdyż zawiera różnego rodzaju informacje dotyczące funkcjonowania gimnazjum, w tym nt. planu lekcji i zajęć dodatkowych, egzaminów, dni wolnych od zajęć dydaktycznych, terminów zebrań z rodzicami, podręczników, ważnych wydarzeń z życia szkoły, projektów edukacyjnych, informator dla rodziców. 1. Na co liczą rodzice i jakie mają potrzeby? /analiza protokołów z zebrań z rodzicami, protokoły ze spotkań rady rodziców/ dobra komunikacja między szkołą a rodzicami dziennik elektroniczny sprawiedliwego traktowania uczniów zapewnienia bezpieczeństwa w czasie zajęć szkolnych pomocy w rozwiązywaniu trudności wychowawczych 2.W jaki sposób szkoła pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy? /analiza protokołów z zebrań z rodzicami, sprawozdania z ewaluacji wewnętrznej/ Nauczyciele oraz dyrektor pozyskują opinie na temat swojej pracy głównie podczas rozmów z rodzicami, na zebraniach, spotkaniach indywidualnych, z ankiet ewaluacyjnych 3.W jakich działaniach podejmowanych przez szkołę uczestniczą rodzice? /analiza protokołów z zebrań z rodzicami, sprawozdania z imprez szkolnych/ Święto Szkoły Polskiej, Święto Patrona, Święto Edukacji Narodowej, zakończenie roku szkolnego pomoc wychowawcy w wyborze kierunku wycieczek szkolnych, organizacji wycieczki pomoc materialna uczniom w trudnej sytuacji losowej nagrody dla uczniów ( konkursy, wyróżnienia, itp.) debaty udział w zebraniach udział w organizowanych warsztatach, pogadankach, spotkaniach szkoleniowych 4. Jakie inicjatywy zgłoszone przez rodziców na rzecz rozwoju dzieci i szkoły zostały zrealizowane przez szkołę? /analiza protokołów z zebrań z rodzicami, protokoły ze spotkań rady rodziców/ wycieczki tematyka godzin wychowawczych tematyka spotkań z rodzicami pożegnanie klas trzecich grill podczas Święta Szkoły Polskiej 28