PROGRAM WYCHOWAWCZY ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO W ZESPOLE SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W TYCHACH 1
Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 7. 09. 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U z 2004 r.> nr 256, poz.2572 z późn. zm.) 2. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego 3. Program wychowania przedszkolnego M. Kwaśniewskiej, W. Żaby- Żabińskiej Nasze przedszkole" 4. Konwencja Praw Dziecka z dn. 20. 11. 1989 r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ ( Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526) 5. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dn. 02. 04. 1997 r. Program wychowawczy jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego, która opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym. Przedszkole w równej mierze pełni funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Naszym zadaniem jest zapewnienie dzieciom możliwości wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych. 2
Osiągnięcie celów wychowania zawarte jest w następujących obszarach: kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych (1) kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymania ładu i porządku (2) wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych (6) wychowanie do poszanowania roślin i zwierząt (12) wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne (15) ZAŁOŻENIA PROGRAMU 1. Najważniejsze jest w przedszkolu dziecko jego osobowość, jego wartości, sukcesy. Aby dziecko czuło się szczęśliwe w domu i w przedszkolu musimy działać wspólnie z rodzicami, budować razem jego system wartości, dać dziecku możliwość identyfikowania się z dobrymi wzorami wychowania. 2. Zgodnie z reformą Systemu Oświaty i jej założeniami dużą rolę w działalności przedszkola odgrywają rodzice. Mają swoje prawa, głos doradczy, opiniują, wspomagają rozwój swojego dziecka. 3. Zgodnie z reformą Systemu Oświaty i jej założeniami nauczyciel odpowiedzialny jest za optymalny rozwój dziecka, jego bezpieczeństwo oraz ścisłą współpracę z jego rodzicami, bądź prawnymi opiekunami. 3
SPOSÓB REALIZACJI 1. Współpraca z rodzicami - zajęcia otwarte, udział w uroczystościach, spotkania klasowe i indywidualne. 2. Systematyczna praca wychowawcza nauczycieli w poszczególnych grupach 3. Program realizowany będzie przez nauczycieli, rodziców i pośrednio przez pracowników administracyjno-obsługowych. ZADANIA GŁÓWNE 1. Kształtowanie norm i cech indywidualnych, niezbędnych dla osobowości wychowanków, mających szczególne znaczenie dla umiejętnego współżycia w zespole. 2. Uświadomienie dziecku jego praw, obowiązków i przywilejów wynikających z uczestnictwa w grupie. 3. Rozwijanie dbałości o własny rozwój fizyczny, zdrowie i higienę psychiczną. 4. Wyrabianie świadomego i odpowiedzialnego stosunku do własnej pracy oraz szacunku dla pracy innych. 5. Wskazywanie na wychowawcze funkcje rodziny, na prawa i obowiązki dzieci, obowiązki rodziców wobec własnych członków rodziny. 6. Kształtowanie u dzieci poczucia odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze, w którym żyją. 7. Rozwijanie wrażliwości estetycznej i potrzeby uczestnictwa w kulturze narodowej. 8. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów. 9. Nabywanie umiejętności dostrzegania sytuacji zagrażających własnemu i innych bezpieczeństwu. ZADANIA WYCHOWAWCZE NAUCZYCIELI 1. Systematycznie poszerzać zakres swoich kompetencji wychowawczych, zwłaszcza umiejętność skutecznej komunikacji interpersonalnej, 2. Poznać środowisko wychowawcze dziecka, 3. Poznać oczekiwania rodziców wobec przedszkola, 4
4. Tworzyć bezpieczną dla dziecka atmosferę warunkującą zdrowie fizyczne i psychiczne, 5. Kształtować postawy wychowanków zgodnie z normami określonymi w programie wychowawczym przedszkola, 6. Stosować metody wychowawcze wzmacniające pozytywne zachowania dzieci oraz eliminować zachowania niepożądane zgodnie z obowiązującymi w przedszkolu zasadami, 7. Ściśle współdziałać z rodziną dziecka w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych, 8. Przekazywać rodzicom informacje o stanie rozwoju dziecka wg zaleceń określonych w warunkach realizacji podstawy programowej, 9. Wzajemnie wspierać swoje działania w ramach pracy zespołowej nauczycieli. CELE GŁÓWNE 1. Akceptacja, życzliwość, tolerancja, wzajemne zaufanie, empatia. 2. Systematyczne rozwijanie umiejętności kulturalnego zachowania się i współdziałania w grupie. 3. Kultywowanie dóbr kultury narodowej, ukazywanie jej bogactwa i piękna, kształtowanie postaw dziecięcych pro-zdrowotnych i proekologicznych. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Uświadomienie dziecku jego praw, obowiązków i przywilejów wynikających z uczestnictwa w grupie. 2. Nawiązywanie ciepłych i serdecznych relacji z każdym dzieckiem, zaspakajanie jego potrzeb oraz poczucia bezpieczeństwa. 3. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów w zespole (dziecięcym). 5
4. Nawiązywanie właściwych kontaktów z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami. 5. Kształtowanie szacunku do wytworów własnych oraz dla pracy innych. DZIECKO W PRZEDSZKOLU MA WSZYSTKIE PRAWA WYNIKAJĄCE Z KONWENCJI PRAW DZIECKA W TYM: Prawidłowo zorganizowanego procesu opiekuńczo- wychowawczo-dydaktycznego zgodnie z zasadami higieny pracy umysłowej. Poszanowania wszystkich jego potrzeb, życzliwego i podmiotowego traktowania. Ochrony przed wszelkimi formami wyrażania przemocy fizycznej bądź psychicznej. Wyrażania swoich uczuć i myśli. Umożliwienie zdobywania nauki przez zabawę z uwzględnieni indywidualnych możliwości. Opieki i ochrony. DZIECKO W PRZEDSZKOLU MA ZAGWARANTOWANE PRAWO DO: Poszanowania własnej godności i prawo do nietykalności Posiadania własnego zdania i możliwości wyrażania go Proszenia o to czego chce, ale nie wymagania tego Popełniania błędów i możliwości naprawiania ich Akceptacji takim, jakim ono jest Przebywania w warunkach sprzyjających jego rozwojowi Indywidualnego tempa procesu rozwojowego Przebywania w warunkach zabezpieczających bezpieczeństwo, ochronę zdrowia oraz zdrowe jedzenie Korzystania z dóbr kulturalnych Poszanowania własności Znajomości swoich praw i korzystania z nich 6
Ciszy, spokoju i samotności, gdy tego potrzebuje Korzystania z kontaktów interpersonalnych z dziećmi i dorosłymi Kształtowania prawidłowych kontaktów społecznych Bawienia się i wybierania towarzyszy zabaw Przebywania wśród osób odpowiedzialnych i zaangażowanych, do których może się zwrócić Pomocy nauczyciela w sytuacjach trudnych dla niego Zdobywania wiedzy i umiejętności, badania i eksperymentowania Podejmowania decyzji (ograniczonego względami bezpieczeństwa) i ponoszenia ich konsekwencji. Uczestniczenia we wszystkich formach aktywności, Snu i wypoczynku, jeśli tego potrzebuje Jedzenia i picia, gdy jest głodne i spragnione Regulowania własnych potrzeb Ochrony przed wszelkimi formami wyrażania przemocy fizycznej lub psychicznej DZIECKO W PRZEDSZKOLU MA OBOWIĄZEK, W TROSCE O BEZPIECZEŃSTWO WŁASNE I KOLEGÓW: Przestrzegać wszelkie umowy zawarte z nauczycielką, a w szczególności: Nie oddalać się od grupy bez wiedzy nauczycieli. Sygnalizować złe samopoczucie i potrzeby fizjologiczne oraz zgłaszać. wszelkie przykre wypadki, uszkodzenia itp. związane ze zdrowiem dzieci. Dbać o sprzęt i zabawki znajdujące się w przedszkolu. Dbać o estetykę i czystość pomieszczeń, w których przebywa. Przejawiać właściwy stosunek do rówieśników, osób starszych, wynikający z postaw respektowania podstawowych norm społecznych i etycznych. 7
lp Zadania główne Normy postępowania Zadania szczegółowe 1. * używaj form grzecznościowych: proszę, dziękuję, przepraszam samodzielne podejmowanie prostych obowiązków w domu i w przedszkolu sprzątanie swoich zabawek, układanie książek, opieka nad swoim zwierzakiem, * nie mów z pełnymi ustami, uwrażliwienie dzieci na potrzeby innych członków rodziny spokojne i ciche * okazuj szacunek dorosłym, zachowanie podczas gdy inni odpoczywają, opiekowanie się osobami chorymi, starszym osobom, starszymi, * pamiętaj o kulturalnym uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach zachowaniu w trakcie powitań i (dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam). pożegnań (dzień dobry, do dostarczenie dzieciom wzorców właściwego zachowania się (postawa widzenia), nauczycielki, postacie z literatury, itp.), Bądź * bądź miły dla innych osób utrwalenie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych, kulturalny (kolegów i dorosłych), * dbaj o porządek wokół siebie (nie poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów oraz innych, śmieć, sprzątaj po zabawie), uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowania innym za te słowa, * słuchaj, kiedy inni mówią, mów rozmawianie z dziećmi na temat prostych przepisów savoir - vivr'u, stosowanie kiedy inni słuchają. ich w sytuacjach codziennych, szanowanie wspólnych zabawek i odkładanie ich na wyznaczone miejsce, opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia (np. nie mówienie z pełnymi ustami, używanie serwetki, itp.), przyzwyczajanie dzieci do przestrzegania zasad dotyczących utrzymywania porządku i szanowania zieleni w najbliższym otoczeniu (papierki wrzucamy do 2. Bądź koleżeński * zgodnie baw się z kolegami, * szanuj cudzą własność, * dziel się z innymi tym co masz, * nie bądź zawzięty w kontaktach z innymi, * nie wyrządzaj krzywdy innym, * nie rób drugiemu, co tobie nie kosza, nie depczemy trawników i skwerków, nie niszczymy drzew, krzewów) zawieranie umów z dziećmi dotyczących właściwego zachowania w przedszkolu, konsekwentne ich przestrzeganie interesowanie się wytworami swoich kolegów, dostrzeganie wysiłku włożonego w ich powstanie, poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów, rozumienie, że inni mają takie same potrzeby jak ja: uczestnictwa w zabawach, korzystania z zabawek, 8
3. Kontroluj swoje zachowanie miłe (nie wyśmiewaj się, nie przedrzeźniaj, nie przezywaj), * pomagaj tym, którzy tej pomocy potrzebują * unikaj krzyku, kłótni * przestrzegaj zawartych umów, reguł, * oceniaj zachowanie, a nie osoby, * wyrażaj swoje emocje w sposób kontrolowany, * korzystaj z pomocy dorosłych w trudnych sytuacjach, * ciesz się z sukcesów, przyjmuj z godnością porażki, * wystrzegaj się kłamstwa, * odróżniaj dobro od zła, * mów o swoich uczuciach uczenie się właściwego zachowania podczas rozwiązywania zaistniałego konfliktu, używanie zwrotów grzecznościowych, korzystanie z pomocy i doradztwa nauczycielki, zrozumienie tego, co przeżywają inni, słuchanie kolegów pełniących dyżur w grupie, podporządkowywanie się ich poleceniom i uwagom, wyrabiane nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni lub na podwórku (mówienie dzień dobry, skinienie ręką, itp.), sprawianie radości choremu koledze przez: wspólne napisanie listu, przygotowanie upominku, odwiedziny, dostrzeganie i przeciwstawianie się przejawom samolubstwa, przezywania, dokuczania (rozumienie przeżyć z tym związanych), sprawianie radości innym dzieciom przez składanie życzeń imieninowych, urodzinowych, wykonywanie dla nich laurek, opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi, którzy tej pomocy potrzebują ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich: * zgodnego zachowania się podczas zabaw * kulturalnego włączania się do zabaw kolegów * korzystania ze sprzętu i zabawek * mądrego rozwiązywania zaistniałych konfliktów: przestrzeganie zasad podporządkowania się dyżurnym np. łazienka, sala ponoszenie konsekwencji łamania przyjętych umów reagowanie na umówione sygnały np. sygnał kończący zabawę uczenie dzieci właściwego zachowania w stosunku do innych (nie stosujemy obraźliwych słów) uczenie dzieci umiejętności określania swoich uczuć, wyrażania swoich oczekiwań w sposób zrozumiały dla innych poznawanie wzorców właściwego zachowania (postawa nauczyciela, postacie z literatury) uczenie właściwego przyjmowania pochwał i krytyki udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury: 9
4. Dbaj o bezpieczeństwo * nie oddalaj się od grupy z miejsca zabaw * nie próbuj nieznanych ci produktów i potraw nieznanego pochodzenia, * informuj dorosłych o swoich dolegliwościach (skaleczenie, złe samopoczucie), * pamiętaj swój adres zamieszkania, * unikaj niebezpiecznych zabaw i zachowań, * zachowaj ostrożność w kontaktach z obcymi, * nie zbliżaj się do nieznanych zwierząt, * przestrzegaj zasad ruchu * rozróżnianie prawdy, fałszu, fantazji, kłamstwa w utworach literackich i w sytuacjach codziennych * podejmowanie prób oceny i ocenianie postępowania bohaterów bajek i opowiadań układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania, wyciąganie wniosków rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych podejmowanie oceny postępowania własnego i kolegów w konkretnych sytuacjach systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań i przedstawienie argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami drugiej osoby uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych cykliczne spotkania z policjantem: "Bądź ostrożny na drodze", "Obcy niebezpieczny", "Policjant moim przyjacielem", "Bezpieczna zima', "Bezpieczne wakacje" w ramach programu profilaktycznego Bezpieczny Przedszkolak ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren) oraz na wycieczkach przestrzeganie zakazu spożywania produktów nieznanego pochodzenia (owoce, rośliny, grzyby, słodycze otrzymywane od obcych) omówienie sposobu postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia, określonej dolegliwości zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania w toku zajęć scenek rodzajowych, dramy poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu oglądanie slajdów, filmów o właściwym zachowaniu w miejscach publicznych spotkanie z weterynarzem - omówienie zachowań zwierząt, gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore rozumienie przestrzegania zasad kodeksu drogowego dla pieszych 10
5. Dbaj o swoje zdrowie 6. Poznaj swoje tradycje rodzinne i narodowe drogowego dla pieszych. * nie krzycz, mów umiarkowanym głosem, * często korzystaj z pobytu na świeżym powietrzu, hartuj swój organizm, * ubieraj się odpowiednio do tempera-tury i pory roku * zjadaj przygotowane dla ciebie posiłki, * pamiętaj o korzystaniu z zabiegów higienicznych, * zasłaniaj nos i usta przy kichaniu i kaszlu * nie obawiaj się wizyty u lekarza, * mów o tym, czego się boisz, * kultywuj tradycje swojej rodziny * rozmawiaj z rodzicami o ich pracy * pamiętaj o uroczystościach rodzinnych dostarczenie wzorców właściwego zachowania na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki) zorganizowanie quizu Umiem się bezpiecznie poruszać po drodze" konkurs plastyczny Jak dbam o swoje bezpieczeństwo" dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania w różnych sytuacjach (E. Burakowska Cicho... głośno") czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę (zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, pobyt na świeżym powietrzu) uczenie się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody (wykorzystanie pomocy dydaktycznych Ubieram się sam", historyjek, filmu kształtowanie nawyku zjadania śniadania wspólne przygotowywanie surówek systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych oraz mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji, mycie zębów po posiłku, rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza pediatry oraz stałego kontrolowania i leczenia zębów - spotkania z lekarzem, wizyta w gabinecie stomatologicznym, uświadamianie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła witamin (poprzez spożywanie posiłków w przedszkolu, zajęcia dydaktyczne, zajęcia gospodarcze, hodowle prowadzone w kąciku przyrody, filmy edukacyjne itp.) udział dzieci w konkursach dotyczących zdrowia, np. Wiem wszystko o zdrowiu", W zdrowym ciele zdrowy duch" oraz ich organizowanie w przedszkolu np. Biały ząbek" organizacja spartakiady przedszkolnej pobudzanie ciekawości do interesowania się historią i tradycjami swojej rodziny wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez udział rodziców i dziadków w uroczystościach organizowanych w przedszkolu, zajęciach otwartych, festynach. prowadzenie rozmów i zajęć dotyczących poznawania pracy zawodowej 11
* bądź dumny z kraju, w którym mieszkasz * szanuj język ojczysty i tradycje narodowe * poznaj piękno swojego kraju, regionu, miasta rodziców i dziadków, zapraszanie przedstawicieli na zajęcia do przedszkola, odwiedzanie zakładów pracy rodziców, realizowanie tematów kompleksowych dotyczących poznawania zawodów: np. strażaka, policjanta, lekarza, nauczyciela w trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji uświadamianie dzieciom ich przynależności narodowej jesteśmy Polakami, mówimy po polsku, rozumiemy znaczenie słowa Ojczyzna zapoznawanie dzieci z barwami narodowymi, godłem i hymnem Polski pomaganie w orientowaniu się na mapie Polski utworzenie kącika Jestem Polakiem i Europejczykiem, KRYTERIA SUKCESU: Dziecko: 1. Dostrzega i rozumie potrzeby innych, akceptuje ich odrębność 2. Rozumie i przestrzega zasady zgodnego współżycia w grupie 3. Potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych 4. Ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności 5. Potrafi nazywać, wyrażać i kontrolować swoje emocje 6. Szanuje wolność innych, cudze zdanie 7. Wyraża swoje uczucia, potrzeby i oczekiwania, a także dostrzega je u innych 8. Rozumie znaczenie dialogu w rozwiązywaniu sporów, potrafi argumentować swoje racje, oceny i odczucia 9. Przestrzega kontraktu grupy 10. Zna i kultywuje tradycje rodzinne, lokalne, regionalne i narodowe 11. Ma świadomość przynależności narodowej: rozpoznaje godło i barwy narodowe, rozumie pojęcie ojczyzna 12. Rozumie konieczność przestrzegania zasad zgodnego współżycia ze światem przyrody, przejawia postawy proekologiczne 13. Rozumie potrzebę stosowania profilaktyki prozdrowotnej 14. Zauważa sytuacje zagrażające bezpieczeństwu własnemu i innych, potrafi unikać zagrożeń 15. Umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętym powszechnie kanonem norm społecznych 16. Zna swoje prawa i obowiązki 12
17. Szanuje wartości: prawdę, dobroć, piękno, sprawiedliwość, uczciwość, życzliwość, szacunek, wyrozumiałość 18. Rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w trudnych sytuacjach 19. Ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności i wytrwałości decydujące o doprowadzeniu do końca rozpoczętej pracy 20. Potrafi cieszyć się z własnych sukcesów, docenia sukcesy innych, umie z godnością przyjmować porażki 21. Interesuje się otaczającym światem, poszukuje odpowiedzi na nurtujące go pytania STOSOWANE W PRZEDSZKOLU NAGRODY nagradzanie pochwałą ( pochwała indywidualna, przed grupą, do rodzica) atrakcyjne spędzanie czasu wg pomysłów dzieci przywilej pełnienia dyżuru np. w sali, łazience, w szatni różne emblematy - minki, serduszka, słoneczka, medale, dyplomy drobne nagrody rzeczowe ( naklejki) zaznaczenie pozytywnego zachowania na tablicy Jacy Jesteśmy emblemat, ŚRODKI ZARADCZE STOSOWANE W PRZEDSZKOLU ZA NIEPRZESTRZEGANIE USTALONYCH NORM ZACHOWAŃ upomnienie ustne (tłumaczenie i wyjaśnienie), czasowe odebranie przydzielonej funkcji, chwilowe odsunięcie dziecka od zabawy, poinformowanie rodziców o zachowaniu. 13
Ewaluacja Podstawą do ewaluacji programu wychowawczego będą zapisy w dzienniku zajęć, scenariusze zajęć, dokumentacja spotkań z rodzicami, stworzenie ankiety dla rodziców ( Załącznik Ankieta dla Rodziców), miesięczne plany pracy dydaktyczno-wychowawczej, arkusze obserwacyjne. 14