MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO

Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl

PODSTAWA PROGRAMOWA, STANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH, PROGRAM NAUCZANIA, WYMAGANIA EDUKACYJNE. mgr Jolanta Gadowcz

Podstawa programowa to zapis tego, czego państwo zobowiązuje się nauczyć przeciętnie uzdolnionego ucznia. prof. Zbigniew Marciniak

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO TO: dokument, który musi być realizowany przez wszystkich nauczycieli, obowiązkowe na danym etapie kształcenia zestawy celów i treści nauczania oraz umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględnione w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych.

PODSTAWA PROGRAMOWA Dokumentem obowiązującym jest Podstawa Programowa zawarta w : Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (lista lektur według etapów edukacyjnych) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17)

DZIAŁALNOŚĆ EDUKACYJNA SZKOŁY JEST OKREŚLONA PRZEZ:

SZKOŁA W ZAKRESIE NAUCZANIA, CO STANOWI JEJ ZADANIE SPECYFICZNE, ZAPEWNIA UCZNIOM W SZCZEGÓLNOŚCI: 1) naukę poprawnego i swobodnego wypowiadania się, pisania i czytania ze zrozumieniem, w tym w językach obcych, 2) poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy na poziomie umożliwiającym co najmniej kontynuację nauki na następnym etapie kształcenia, 3) dochodzenie do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych treści, 4) rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo - skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych), 5) rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego, 6) przekazywanie wiadomości przedmiotowych w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie, 7) poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego, 8) poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej.

W SZKOLE UCZNIOWIE KSZTAŁCĄ SWOJE UMIEJĘTNOŚCI WYKORZYSTYWANIA ZDOBYWANE J WIEDZY, ABY W TEN SPOSÓB LEPIEJ PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO PRACY W WARUNKACH WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA. NAUCZYCIELE TWORZĄ UCZNIOM WARUNKI DO NABYWANIA NASTĘPUJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI: 1) planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności, 2) skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, językami obcymi oraz przygotowania do publicznych wystąpień, 3) efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm, 4) rozwiązywania problemów w sposób twórczy, 5) poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną, 6) odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków, 7) rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, 8) przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.

NAUCZYCIELE W PRACY WYCHOWAWCZEJ, WSPIERAJĄC W TYM ZAKRESIE OBOWIĄZKI RODZICÓW, ZMIERZAJĄ DO TEGO, ABY UCZNIOWIE W SZCZEGÓLNOŚCI: 1) znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym), 2) rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, 3) mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak i całej edukacji na danym etapie, 4) stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością innych, 5) poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, 6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie, 7) przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się, 8) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

STANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH to zwięzłe opisy osiągnięć na końcu poszczególnych etapów kształcenia; normy wymagań obowiązujące w toku egzaminów; norma wiedzy i umiejętności ustalona i ogłoszona przez MEN. Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie standardów wymagań będących Dz.U. nr 92, poz.1020 Rozporządzeniu MEN z dnia 28 sierpnia 2007 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów. (DzU Nr 157, poz. 1102)

PROGRAM NAUCZANIA, PODRĘCZNIKI ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 6 stycznia 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r.) Program nauczania ogólnego stanowi opis sposobu realizacji zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Obejmuje co najmniej jeden etap edukacyjny i dotyczy kształcenia zintegrowanego, przedmiotu, ścieżki edukacyjnej, bloku przedmiotowego lub ich części.

Każdy program nauczania powinien obejmować obok treści oryginalnej dla danego programu, odpowiednią podstawę programową. Podstawa programowa jest zakresem treści nauczania ustanowionym przez Ministerstwo Edukacji Narodowej jako obowiązujący w danym przedmiocie szkolnym na danym szczeblu kształcenia. Współcześnie program nauczania jest rozumiany jako układ czynności opanowywanych przez ucznia pod kierunkiem nauczycieli i : zorientowanych na określone cele i odpowiadające im zadania, mający charakter ramowego planu, stale ulegający modernizacji.

Dobry, nowoczesny program powinien zawierać: wstęp z ogólną informacją o programie (autor, adresat, geneza programu, koncepcja, założenia dydaktyczne i wychowawcze), podstawę programową cele ogólne programu, wymagania programowe, materiał nauczania ze szczegółowymi celami edukacyjnymi (kształcenie i wychowanie) uwzględniającymi treści nauczania określone w podstawie programowej, opis założonych osiągnięć ucznia, procedury osiągania szczegółowych celów edukacyjnych, propozycje metod oceniania osiągnięć uczniów (z uwzględnieniem standardów wymagań), warunki dotyczące realizacji programu, obudowę metodyczna (przykładowe scenariusze, sprawdziany, karty pracy) szczegółowy rozkład zajęć informację o ewaluacji programu literaturę

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA Szkolny zestaw programów musi uwzględniać całość podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Szkolny zestaw programów dopuszcza do użytku szkolnego dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły, a jeżeli nie została ona nie powołana-opinii rodziców. Wyboru program nauczania dokonuje nauczyciel prowadzący te zajęcia, uwzględniając możliwości i zainteresowania uczniów oraz wyposażenia szkoły, spośród programów wpisanych do wykazu lub opracowuje własny program. Program nauczania ogólnego opracowany przez nauczyciela może zostać dopuszczony do użytku wdanej szkole i włączony do szkolnego zestawu programów po uzyskaniu pozytywnej opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe w zakresie zgodnym z zakresem treści nauczania, które program obejmuje.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Rozporządzenie MENiS z dnia 7 września 2004 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych Nauczyciele mają wymóg oceniania osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia oraz formułowania wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskiwania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych a także informowania uczniów i ich rodziców o tych wymaganiach i sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Materiał nauczania stanowi uporządkowana informacja rzeczowa. Natomiast wymagania programowe to oczekiwane osiągnięcia ucznia.

Wymagania programowe to zamierzone osiągnięcia ucznia wynikające z programu nauczania (sformułowane przez autora programu w oparciu o Podstawę programową kształcenia ogólnego dla danej edukacji i standardy egzaminacyjne) a wymagania edukacyjne to oczekiwane przez nauczyciela osiągnięcia ucznia i formułowane przez niego w oparciu o realizowany program nauczania. Spełnione wymagania edukacyjne stają się osiągnięciami ucznia. Ustalając wymagania dokonujemy ostatecznej selekcji elementów treści nauczania, rozsądnie zmniejszając ich liczbę; ustalenie wymagań jest więc ostatnią okazją powstrzymania nadmiernych oczekiwań wobec uczniów i pozbycia się niejasności w doborze treści.

MODELE BUDOWANIA WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH Model wielopoziomowy Wymagania konieczne (K) Wymagania podstawowe (P) Wymagania rozszerzające (R) Wymagania dopełniające (D) Wymagania wykraczające (W) Program nauczania Wymagania programowe Wymagania dopełniające D Wymagania rozszerzające R Wymagania Podstawowe P

MODELE BUDOWANIA WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH Model dwupoziomowy Wymagania podstawowe (P) Wymagania ponadpodstawowe (Pp) Program nauczania Wymagania programowe Wymagania ponadpodstawow e Pp Wymagania podstawowe P

MODEL TRZYPOZIOMOWY /WIELOPOZIOMOWY Największe znaczenie mają wymagania podstawowe (P), które stanowią znaczną część wymagań pełnych zawartych w treści programu nauczania. Wyznaczają one granicę pomiędzy pozytywnymi, a negatywnymi wynikami, od nich zależy poprawność sformułowania wymagań na wszystkie oceny szkolne. Spełnienie przez ucznia ok. 75% (przykładowa norma) tych wymagań upoważnia nauczyciela do wystawienia oceny dostatecznej. Spełnienie wymagań rozszerzających (R) w ok. 75% upoważnia do wystawienia oceny dobrej. Spełnienie również ok. 75% wymagań dopełniających (D) upoważnia do wystawienia oceny bardzo dobrej. W modelu wielopoziomowym dodatkowo wprowadza się wymagania konieczne (K), których spełnienie można uznać za równoważne ocenie dopuszczającej. Wymagania wykraczające (W), upoważniające do wystawienia oceny celującej, dotyczą uczenia, który opanował w pełni wymagania programowe, a jego wiadomości umiejętności są złożone, twórcze naukowo i wykraczają poza program nauczania.

Model dwupoziomowy. Konsekwencją modelu dwupoziomowego jest opracowanie dla ucznia wymagań podstawowych (P), które uwzględniają wiadomości i umiejętności łatwe, praktyczne życiowo, bazowe dla przedmiotu, umożliwiają uczenie się innych przedmiotów, są pewne wdrożone w praktyce. Spełnienie przez ucznia np. ok. 75% tych wymagań upoważnia nauczyciela do wystawienia oceny dostatecznej Jeżeli uczeń spełni ok. 50% wymagań podstawowych otrzymuje ocenę dopuszczającą. Wymagania ponadpodstawowe (Pp) obejmują wiadomości i umiejętności trudne bardzo trudne, teoretyczne, mniej przydatne życiowo, rozszerzające pogłębiające podstawy przedmiotu, hipotetyczne problemowe. Ocenę dobrą otrzyma uczeń, który spełni ok. 75% wymagań podstawowych i ok. 50% wymagań ponadpodstawowych. Ocenę bardzo dobrą otrzyma uczeń spełniający ok. 75% wymagań podstawowych i 75% wymagań ponadpodstawowych. Natomiast wymagania wykraczające (W), upoważniające do wystawienia oceny celującej, dotyczą uczenia, który opanował w pełni wymagania programowe, a jego wiadomości umiejętności są złożone, twórcze naukowo i wykraczają poza program nauczania (tak samo jak w modelu trzypoziomowym).

TAKSONOMIA CELÓW POZNAWCZYCH ABC CELE POZNAWCZE Poziom: Poziom I Wiadomości Poziom II Umiejętności Kategoria A zapamiętanie wiadomości B rozumienie wiadomości C stosowanie w sytuacjach typowych D stosowanie w sytuacjach problemowych

PROPOZYCJA PRZYPORZĄDKOWANIA OPERACYJNYCH CELÓW KSZTAŁCENIA DO ODPOWIEDNIEJ KATEGORII WYBRANEJ TAKSONOMII CELÓW KSZTAŁCENIA I DO POZIOMU WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH. model trzypoziomowy kategoria poziom wymagania celu wymagań programowe A P B C R D D

PROPOZYCJA PRZYPORZĄDKOWANIA OPERACYJNYCH CELÓW KSZTAŁCENIA DO ODPOWIEDNIEJ KATEGORII WYBRANEJ TAKSONOMII CELÓW KSZTAŁCENIA I DO POZIOMU WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH. model dwupoziomowy kategoria poziom wymagania celu wymagań programowe A P B C Pp D

A teraz wielopoziomowa PRZERWA