Aleksandra Kotarska-Kolmas Edukacja artystyczna w przedszkolu i klasach I III Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli nr 4, 49-54 2008
Zabawa jest ciągłym przeżyciem twórczym, dającym radość i niezapomniane wrażenie. Dzieci po prostu bawią się, a zabawa jest wypadkową wspólnej gry: wyobraźni, przypadku i otoczenia. Bawmy się więc i rozwijajmy predyspozycje sensoryczne naszych dzieci, gdyż ułatwi im to w przyszłości efektywnie się uczyć i poznawać świat. Sylwia Kurcab Bibliografia: Atlas efektywnego uczenia się, M. Taraszkiewicz & C. Rose, Warszawa 2006. Dzieci potrzebują wiary w siebie. Zabawy ruchowe, które czynią mądrymi i silnymi, R. Zimmer, 2001. Co widzisz wokół siebie, R. Seitz, 2001. Gry i zabawy kształtujące pewność siebie, R. Portmann, Kielce 2001. Zabawy rozwijające dla małych dzieci, H. Trawińska, Warszawa 1981. Witajcie nogi!: gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat, K. W. Vopel przekł. z jęz. niem. M. Rudna, Kielce 1999. Witajcie ręce!: gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do6 lat, K. W. Vopel przekł. z jęz. niem. M. Rudna, Kielce 1999. W. Kandinsky, O duchowości w sztuce, Łódź 1996. W. Jastriewcew, Moje wspomnienia o M. A. Rymskim-Korsakowie, t.1, Muzgiz 1959. http://www.synestezja.pl/teoria/synchronizacja/ http://pl.wikipedia.org/wiki mgr Aleksandra Kotarska-Kolmas Publiczna Katolicka Szkoła Podstawowa Sióstr Zmartwychwstanek w Częstochowie EDUKACJA ARTYSTYCZNA W PRZEDSZKOLU I KLASACH I III E dukacja artystyczna odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Niesłusznie jest dość często traktowana jako zapełnienie wolnego czasu lub tylko zabawa. Istnieje duża zależność między dziecięcą twórczością i nabytymi w tym czasie umiejętnościami a późniejszymi osiągnięciami w wielu dziedzinach życia. Wiek wczesnoszkolny pozwala na kształcenie twórczej postawy, upodobań i nawyków estetycznych. Edukacja artystyczna pozwala na rozwinięcie konkretnych cech i umiejętności: EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 49
kształci koncentrację, kształci spostrzegawczość, ćwiczy pamięć, rozwija zdolności, rozwija sprawność manualną, uczy podejmowania decyzji, kształtuje osobowość, daje poczucie wiary we własne siły, uczy nawiązywania kontaktu z otoczeniem, posiada funkcję terapeutyczną. Praca twórcza dziecka jest formą naturalnego, intymnego zwierzenia. Zatem nie powinien nas dziwić obraz ośmioletniego Wojtka, który w niezwykłym skupieniu, pochylony nad białą kartką, rysuje spacer po parku. Mozolnie próbuje przypomnieć sobie jak wyglądała ruda wiewiórka. Zastanawia się, czy na pewno dobrze narysował puszysty ogon. Sam nie wie, czy dorysować jeszcze drugą wiewiórkę, której nie widział. To trudna decyzja. Po wielominutowych zmaganiach z uśmiechem na twarzy przynosi gotowy obrazek i oczekuje od nas pochwały. To była lekcja pilnego obserwowania świata, ćwiczenie pamięci i koncentracji uwagi. Wojtek musiał wykazać się także samodzielnością działania i podejmowania decyzji. Dziecko powinno tworzyć w atmosferze życzliwości i szacunku. Zadaniem nauczyciela jest ukierunkowanie, ale nie ingerowanie w bezpośredni proces twórczy. Ważne jest, by dostarczyć mu odpowiednich i różnorodnych wrażeń estetycznych. Nie jest dobrze, gdy dla siedmio- czy ośmiolatków telewizja jest jedynym źródłem inspiracji. Uważa się ją za najłatwiejszą rozrywkę. Nadmiar agresywnych wzorców współczesnej kultury masowej i wirtualna rzeczywistość gier komputerowych może trwale i bezpowrotnie okaleczyć wyobraźnię dziecka. Odpowiednio prowadzone zajęcia artystyczne dają szansę na skierowanie uwagi dziecka w stronę rzeczywistego świata natury i piękna. Jesień może być doskonałą inspiracją do działań twórczych. Dary jesieni wspaniale działają na zmysły i rozbudzają wyobraźnię, a dodatkowo wzbogacają wiedzę o otaczającym świecie. Ukierunkowane przez nauczyciela dzieci z pewnością dostrzegą bogactwo i różnorodność ciepłych czerwieni i żółci migoczących w jesiennym słońcu. Zmysły i wyobraźnię małych twórców rozbudzi zapach przyniesionych do klasy jabłek. Zaciekawi je gładka powierzchnia lśniących, rudych kasztanów i chropowata faktura suchych liści. Chciałabym zaproponować cykl najprostszych, dostosowanych do wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego działań plastycznych. Pamiętajmy o tym, aby nie zniechęcać dzieci zbyt skomplikowanymi zadaniami. 50 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008
DARY JESIENI Jeżyk Do wykonania pracy przestrzennej posłużą dzieciom naturalne elementy. Należy przygotować połówkę jabłka, małego okrągłego ziemniaka i wykałaczki. Z tych elementów dzieci wykonają jeża. Do wykonania oczu i nosa możemy użyć ziarenek pieprzu. Jeżyk kompozycja przestrzenna z ziemniaka, jabłka i wykałaczek Jesienne owoce Tę kompozycję dzieci wykonują na podstawie obserwacji kompozycji ułożonej w klasie. Do jej stworzenia wystarczy biała kartka i farby lub suche pastele. Uczniowie na pewno zwrócą uwagę na ciepłą, jesienną tonację barw i posłużą się plamą barwną. Martwa natura suche pastele EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 51
Wyklejanka z suchych liści. Wiewiórka Z różnobarwnych, jesiennych liści można stworzyć ciekawe postacie zwierząt lub jesienny bukiet. Do wykonania pracy potrzebny będzie klej i biała kartka. Dzieci bardzo lubią przedstawiać postacie zwierząt. Potrafią zaskoczyć nas w tym działaniu niezwykłą pomysłowością. Wiewiórka wyklejanka z suchych liści Ludziki z kasztanów To stara tradycyjna technika. Przy odrobinie wyobraźni można wyczarować ciekawe postacie i dobrze się bawić. Do wykonania pracy można użyć kasztanów, ale także żołędzi, jarzębiny i wykałaczek. Ludziki kompozycja przestrzenna z zapałek i kasztanów 52 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008
Odbitka z liści Najprostsza technika graficzna, w której za matryce służy jesienny liść.. Na liścia nanosimy niewielką ilość farby, przykładamy go na kartkę, przykrywamy go drugą kartką i zaprasowujemy dłonią. Na kartce pozostaje nam ślad pięknie odbitych żyłek i kształtu liścia. W ten sposób można stworzyć ciekawą jesienną kompozycję. Liście odbijanka z liści technika graficzna Jesienne liście. Malowanie farbami Na białej kartce dzieci szkicują ołówkiem kształt liścia, a następnie malują go farbami. Zwróćmy ich uwagę na ciepłą gamę jesiennych barw występującą w przyrodzie jesienią. Przy tym zadaniu przypominają one sobie kształt i wygląd liści z różnych gatunków drzew. Jesienne liście malunek farbami EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008 53
Wydzieranka Tradycyjna metoda, która ćwiczy wytrwałość, koncentrację i sprawność manualną. Do wykonania pracy potrzebny jest papier kolorowy, klej i kartka z naszkicowanym kształtem jesiennego owocu. Jabłko wydzieranka z papierów kolorowych Twórczość dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym jest nie tylko przejawem radości i naturalnym sposobem wypowiedzi, ale przede wszystkim podstawowym źródłem wiedzy o lękach, przeżyciach i zainteresowaniach. Nie lekceważmy więc tego. Aleksandra Kotarska-Kolmas 54 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 4/2008