Sylabus - Patofizjologia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne, profil ogólnoakademicki Rok akademicki: 2016/2017 Nazwa modułu/przedmiotu: Patofizjologia Kod przedmiotu (z systemu Pensum): 29503 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Zakład Fizjologii i Patofizjologii Człowieka Prof. Dr hab. Paweł Szulczyk 2 4 podstawowy Prof. Dr hab. Paweł Szulczyk Dr Grzegorz Witkowski Dr Bartłomiej Szulczyk Dr Ewa Nurowska Dr Maciej Gawlak Dr Aneta Książek Dr Przemysław Kurowski Lek. Magdalena Okarska-Napierała Mgr Katarzyna Grzelka NIE Dr Ewa Nurowska Strona 1 z 7
Liczba punktów ECTS: 5 2. Cele kształcenia 1. Cel kształcenia wiąże opis całego programu kształcenia z programem studiów. Cele kształcenia dostarczają podstawowych informacji o przedmiocie, opisują jakie kompetencje nabędzie student po zakończeniu danego kursu. Poznanie mechanizmów zaburzeń czynnościowych organizmu człowieka na poziomie molekularnym, komórkowym, tkankowym, narządowym i systemowym. Zakres nauczania obejmuje układ nerwowy, krążenia, oddechowy, pokarmowy, moczowy i hormonalny człowieka. W trakcie nauczania odkreślane będą zagadnienia związane z zaburzonymi mechanizmami regulacyjnymi ustroju i zaburzonym działaniem substancji biologicznie czynnych na komórki. 3. Wymagania wstępne 1. Student powinien znać podstawy biologii z zakresu szkoły średniej. 2. Student powinien znać pojęcia wprowadzone na I roku studiów, w ramach przedmiotu: Anatomia, Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, Biofizyka, Biologia z genetyką 3. Student powinien znać pojęcia wprowadzone na II roku studiów, semestr zimowy w ramach przedmiotu: Fizjologia. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Lista efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 W2 W3 W4 U1 U2 Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. zna (prawidłową budowę anatomiczną organizmu ludzkiego i) podstawowe zależności między budową i funkcją organizmu w warunkach (zdrowia i) choroby zna podstawy patofizjologii komórki i układów organizmu ludzkiego zna zaburzenia funkcji adaptacyjnych i regulacyjnych organizmu oraz zaburzenia przemiany materii; jest wstanie objaśnić mechanizmy rozwoju nowotworów zna molekularne aspekty cyklu komórkowego - proliferacja, apoptoza i transformacja nowotworowa ocenia uwarunkowania genetyczne rozwoju chorób w populacji ludzkiej stosuje mianownictwo anatomiczne do opisu stanu zdrowia Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. AW4 A.W7 A.W.8 A.W.15 A.U3 A.U4 Strona 2 z 7
U3 rozumie i opisuje mechanizmy rozwoju zaburzeń czynnościowych, prawidłowo interpretuje patofizjologiczne podłoże rozwoju chorób A.U7 U4 analizuje podłoże molekularne procesów patologicznych A.U12 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 30 nieobowiązkowe Seminarium nieobowiązkowe Ćwiczenia 45 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia W1-Wykład 1 W2-Wykład 2 W3-Wykład 3 W4-Wykład 4- W5-Wykład 5 W6-Wykład 6 W7-Wykład 7 W8-Wykład 8 W9-Wykład 9 W10-Wykład 10 Molekularne podłoże patofizjologii nerwów obwodowych, synapsy nerwowomięśniowej i mięśni poprzecznie prążkowanych. W1, W2, W3, Patofizjologia małych neuroprzekaźników dopaminy, serotoniny, noradrenaliny, acetylocholiny (podłoże chorób psychiatrycznych). W1, W2, Neurobiologia uzależnień. W1, W2, W3, Ból W1, W2, Patofizjologia wybranych chorób neurozwyrodnieniowych W1, W2, W3, Bóle głowy (klasyfikacja, etiopatogeneza, terapia). Fizjologia i patofizjologia snu. W1, W2, Choroby naczyniowe mózgu. Metody diagnostyki elektrofizjologicznej układu nerwowego. Metody neuroobrazowania ośrodkowego układu nerwowego. Badania strukturalne: tomografia komputerowa i magnetyczny rezonans jądrowy. Badania naczyniowe: angiografia, angio-tk i angio-mr. Badania funkcji mózgu: SPECT, PET, badanie czynnościowe magnetycznego rezonansu jądrowego. W1, W2, Patofizjologia układu hormonalnego. W1, W2, W3, Zaburzenia hemodynamiki serca, zaburzenia rytmu serca, diagnostyka zaburzeń hemodynamicznych serca oraz diagnostyka zaburzeń rytmu serca. W1, W2, W3, Patofizjologia układu krążenia ze szczególnym uwzględnieniem epidemiologii i podłoża molekularnego nadciśnienia tętniczego. W1, W2, W3, W11- Wykład 11 Patofizjologia układu oddechowego. W1, W2, W3, W12- Wykład 12 Patofizjologia układu pokarmowego. Choroba refluksowa i choroba wrzodowa. Patofizjologia wątroby: wirusowe zapalenia wątroby, typy żółtaczek. Etiologia i patogeneza zapalenia trzustki. Przyczyny i mechanizm powstawania biegunek. Rak jelita grubego W13-Wykład 13 Zaburzenia gospodarki wodno-mineralnej i kwasowo-zasadowej. W1, W2, W3, W14-Wykład 14 Patofizjologia funkcji nerek. Choroby nerek mind map. Niewydolność nerek: ONN i PChN. Kłębuszkowe zapalenia nerek. Nerki a równowaga kwasowo zasadowa. Nerki a leki. Leczenie nerko zastępcze dializoterapia. Strona 3 z 7
W1, W2, W3, W15 Wykład 15 Biologia nowotworów. W1, W2, W3, w4, C1- Ćwiczenia 1 Patofizjologia komórki. Patofizjologia krwi. Nekrotyczna śmierć komórki. Apoptyczna śmierć komórki. Powstawanie komórek nowotworowych. Klasyfikacja i mechanizm powstawania niedokrwistości niedoborowych i niedokrwistości aplastycznych. Zaburzeń różnicowania elementów morfotycznych krwi (białaczki, chłoniaki). Zaburzenia układu krzepnięcia. W1, W2, W3,W4, C2-Ćwiczenia 2 Patofizjologia stanu zapalnego. Komputerowa prezentacja procesu zapalnego. W1, W2, W3, C3-Ćwiczenia 3 Patofizjologia układu ruchowego (uszkodzenia górnego i dolnego motoneuronu, choroby jednostki ruchowej). Mechanizmy molekularne odpowiedzialne za powstawania zaburzeń pre- i postsynaptycznych płytki nerwowo-mięśniowej, (Miasthenia gravis, zespół Lamberta-Eatona, zatrucia toksyną tężca i toksyną botulinową). Patofizjologia mięśni poprzecznie prążkowanych (dystrofie mięśniowe, miotonie). Degeneracja i regeneracja nerwów. Kanałopatie nerwów obwodowych i mięśni poprzecznie prążkowanych. Demonstracje filmowe skutków uszkodzeń górnego i dolnego motoneuronu. W1, W2, C4-Ćwiczenia 4 Patofizjologia wybranych chorób układu pozapiramidowego. Demonstracje filmowe specyficznych zaburzeń układu pozapiramidowego.patomechanizmy neurodegeneracyjnych chorób układu ruchowego: choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, drżenie samoistne, ataksje móżdżkowe, MSA. Patofizjologia układu autonomicznego. Zatrucie muskaryną. Zatrucie związkami fosforoorganicznymi. Zespół Hornera. Zespół nadmiernej potliwości. W1, W2, W3, C5-Ćwiczenia 5 Patofizjologia, objawy kliniczne chorób afektywnych, zespołu nadaktywności psychoruchowej, stresu pourazowego. Demonstracje filmowe zaburzeń osobowości na podstawie wybranych filmów fabularnych. W1, W2, C6-Ćwiczenia 6 Inne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (padaczka, zespoły otępienne, choroby demielinizacyjne). Demonstracje filmowe napadowych zaburzeń neurologicznych. W1, W2, W3, C7-Ćwiczenia 7 Seminarium sprawdzające; podsumowanie omówionego materiału W1, W2, W3, W4, C8-Ćwiczenia 8 Patofizjologia układu hormonalnego. Cukrzyca. Zaburzenia czynności wydzielniczej przysadki mózgowej (gigantyzm, akromegalia, hiperprolaktynemia, choroba Cushinga). Nadczynność i niedoczynność tarczycy. Zaburzenia funkcji kory i rdzenia nadnerczy. Demonstracje filmowe skutków zaburzeń układu hormonalnego. W1, W2, W3, U1, U2, U3, U4 C9-Ćwiczenia 9 Patofizjologia układu krążenia. Miażdżyca naczyń. Nadciśnienie tętnicze pierwotne i wtórne. Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Zatorowość płuc. Demonstracje filmowe koronarografii, angioplastyki. W1, W2, W3, C10-Ćwiczenia 10 Patofizjologia układu pokarmowego Molekularne podłoże choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Patofizjologia wątroby. Patofizjologia trzustki. Otyłość, niedożywienie, awitaminozy. Mechanizmy Strona 4 z 7
odpowiedzialne za powstawanie chorób przewodu pokarmowego (achalazja, refluks żołądkowo-przełykowy, choroba Leśniowskiego - Crohna, colitis ulcerosa).demonstracja filmowa gastroskopii, kolonoskopii, zabiegów laparoskopowych. W1, W2, W3, C11 Ćwiczenia 11 Patofizjologia serca I.Niewydolność serca ostra i przewlekła; mechaniczne wspomaganie pracy serca, opcje operacyjne leczenia niewydolności serca. Demonstracje filmowe przykładów niewydolności serca i wad rozwojowych. Echo serca, rezonans serca. W1, W2, W3, C12-Ćwiczenia 12 Patofizjologia serca II. Choroby mięśnia sercowego: kardiomiopatie, zapalenie mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu serca i przewodzenia. Demonstracja filmowa aparatów do krążenia pozaustrojowego. Demonstracja filmowa i wyjaśnienie zasady działania defibrylatorów umieszczonych w miejscach publicznych. W1, W2, W3, C13-Ćwiczenia 13 Patofizjologia układu oddechowego. Astma. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). Ostra i przewlekła niewydolność oddechowa. Zespół snu z bezdechem. Wpływ palenia papierosów na układ oddechowy. Choroba wysokogórska. Demonstracje filmowe i symulacje komputerowe patomechanizmów obturacyjnych bezdechów podczas snu. W1, W2, W3, C14-Ćwiczenia 14. Seminarium sprawdzające; podsumowanie omówionego materiału W1, W2, W3, C14-Ćwiczenia 15 Patofizjologia nerek. Ostra i przewlekła niewydolność nerek. Kłębuszkowe zapalenia nerek: zespół nefrytyczny, zespół nerczycowy. Nadciśnienie nerkowopochodne. W1, W2, W3, 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia np. W1, U1, K1 W1 W2 W3 W4 U1 U2 U3 U4 Symbole form prowadzonych zajęć np. W, S, C W, C Sposoby weryfikacji efektu kształcenia Pole definiuje metody wykorzystywana do oceniania studentów np.: kartkówka, kolokwium, raport z ćwiczeń itp. Każda metoda powinna być opisana odrębnie. Kolokwium C Kolokwium Kryterium zaliczenia Strona 5 z 7
W1 W2 W3 W4 U1 U2 U3 U4 C Egzamin 8. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy (test jednokrotnego wyboru) ocena 2,0 (ndst) kryteria W tym polu definiujemy kryteria zaliczenia dla konkretnej metody oceniania. Wymagane jest określenie jedynie kryterium zaliczenia. Wymagania związane z uzyskaniem różnych oceny można określić fakultatywnie Do egzaminu dopuszczone są osoby które uzyskały na obu kolokwiach co najmniej 51 % punktów. Kryterium zaliczenia przedmiotu: uzyskanie co najmniej 51% punktów na egzaminie. 3,0 (dost) 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Sławomir Maśliński Jan Ryżewski, Patofizjologia tom 1-2, PZWL. 2010 Literatura uzupełniająca: 1. Jan W. Guzek. Patofizjologia człowieka w zarysie, PZWL. 2008 2. Stefan Silbernagl, Florian Lang, (red. pol.) Barbara Malinowska, Anna Hryniewicz, Hanna Kozłowska, Atlas Patofizjologii. MedPharm. 2011 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Strona 6 z 7
Wykład 30 1 Seminarium Ćwiczenia 45 2 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 30 1 Przygotowanie studenta do zaliczeń 40 1 Inne (jakie?) 11. Informacje dodatkowe Razem 145 5 Adiunkt do spraw dydaktycznych: adiunkt Ewa Nurowska; ewa.nurowska@wum.edu.pl, tel.: 22 116 61 63 Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 7 z 7