Literka.pl Ćwiczenia w zakresie grafomotoryki dla dzieci w młodszym wieku szkolnym Data dodania: 2006-09-21 07:49:50 O powodzeniu dziecka w początkowym okresie nauki decyduje jego prawidłowy rozwój intelektualny, społeczny, emocjonalny, fizyczny, motoryczny oraz poziom funkcji analityczno syntetycznych. Rozważając problematykę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, należy poświęcić nieco uwagi często spotykanemu pojęciu dojrzałość szkolna". ĆWICZENIA W ZAKRESIE GRAFOMOTORYKI DLA DZIECI W MŁODSZYM WIEKU SZKOLNYM O powodzeniu dziecka w początkowym okresie nauki decyduje jego prawidłowy rozwój intelektualny, społeczny, emocjonalny, fizyczny, motoryczny oraz poziom funkcji analityczno syntetycznych. Rozważając problematykę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, należy poświęcić nieco uwagi często spotykanemu pojęciu dojrzałość szkolna". Określenie dojrzałość dotyczy poziomu rozwoju dziecka, natomiast sformułowanie szkolna pozwala nam zrozumieć, iż idzie tu o taki poziom rozwoju, który uczyniłby dziecko gotowym do przekroczenia progu szkoły i sprostania stawianym przed nim w szkole zadaniom i obowiązkom1. Doniosłe znaczenie dla współczesnej koncepcji dojrzałości szkolnej miały prace S. Szumana. Ukazał on, że pomyślny start szkolny dziecka i jego dalsze losy szkolne uwarunkowane są przez poziom rozwoju fizycznego, umysłowego, emocjonalnego i społecznego. Ponieważ praca ta przedstawia ćwiczenia z zakresu grafomotoryki szerzej zajmiemy się nieco dojrzałością fizyczną i psychomotoryczną2. Dojrzałość fizyczna warunkuje dojrzałość psychomotoryczną dziecka, która ma wpływ na dobrą orientację w przestrzeni, koordynację ruchową i wzrokowo słuchowo -ruchową. Przejawem tej dojrzałości jest także zręczność, sprawność ruchów rąk, opanowanie ruchów narzędziowych, wykonywanie ruchów ciągłych (przy łączeniu elementów graficznych), zdolność utrzymania kierunku ruchu. Podstawowym elementem dojrzałości psychoruchowej jest umiejętność przetwarzania statycznego obrazu graficznego na obraz dźwiękowy oraz obu tych obrazów na obraz ruchu. Do osiągnięcia tej dojrzałości niezbędny jest określony poziom pamięci wzrokowej i słuchowej. Ręce dziecka są naturalnym instrumentem przy pomocy, którego może ono wykonać bardzo precyzyjne czynności. Żadne wyuczone działanie, czyli żaden nawyk ruchowy nie może być aktem nieświadomym. Nawyk ruchowy jest wykształconą w wyniku nauczania lub praktyki życiowej formą działania ruchowego. Z punktu widzenia teorii wychowania, sprawność manualna przejawia się w płynności, elastyczności, dokładności i skoordynowaniu ruchów ręki w czasie wykonywania czynności. Samodzielne i umiejętne radzenie sobie w sytuacjach codziennych świadczy o wysokiej sprawności manualnej
dziecka. Opanowanie umiejętności ruchowych ręki, orientacji przestrzeni spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo -ruchowej przed rozpoczęciem przez dziecko nauki w klasie pierwszej ma ogromny wpływ na powodzenie w nauce pisania. Brak prawidłowych nawyków przy trzymaniu ołówka, pędzla, kredki, wykonywania linii poziomych, pionowych, ukośnych i innych uniemożliwia dziecku naukę pisania. By dobrze przygotować dziecko do nauki szkolnej proponuję zestaw ćwiczeń z zakresu grafomotoryki. ĆWICZENIA GRAFOMOTORYCZNE RODZAJE ĆWICZEŃ LEPIENIE MALOWANIE SPOSÓB REALIZACJI 1. ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni koła, kwadratu, trójkąta; 2. wałkowanie cienkich wałeczków i obwodzenie nimi figur geometrycznych, liści; układanie zwierzątek, kwiatków; 3. lepienie postaci zwierząt ze szczególnym zwróceniem uwagi na części składowe: głowa, tułów, szyja, nogi; 4. zalepianie całej powierzchni kartkitworzenie w ten sposób tła do nalepionych postaci; 5. toczenie kulek a następnie ulepienie z nich różnych drzew: duże, małe, kolorowe; 6. lepienie postaci ludzkiej ze szczególnym uwzględnieniem części składowych; 7. ozdabianie tekturowych talerzyków elementami z plasteliny; 8. wylepianie z plasteliny większych całości na płaszczyźnie np. domek, zabawy dzieci, nasza ulica; 1. malowanie palcem (na całej powierzchni): kolorowych kłębuszków zachowując kierunek malowania przeciwny do wskazówek zegara, latające jaskółki (dzieci malują po uprzednio odbytej obserwacji w czasie zabawy), skoków małego ptaszka, żaby, psa, zająca, różnokolorowych dywaników; 2. malowanie pędzlem po linii poziomej i
pionowej, zachowując kierunek od lewej ku prawej, z góry na dół, jezdni po której jeżdżą samochody, dróżki w parku, zamalowywanie różnymi kolorami pól między liniami poziomymi i pionowymi, malowanie po linii ukośnej, a następnie obok linii ukośnych bez wzoru, pędzlem dywaników bez wzoru, przy użyciu trzech kolorów zielonego, żółtego, niebieskiego, pędzlem po wzorze, krótkich pionowych kresek, dzieci bawiących się w węża, po wzorze linii falujących, linii spiralnych, pętli dużych i małych, ślimaka- kierunek przeciwny do wskazówek zegara, kółek w kółkach: od najmniejszych do największych, od największych do najmniejszych, omijanie przeszkody lub malowanie okularów, zamalowywanie całej powierzchni kartki zawieszonej, zachowując kierunek poziomy i pionowy, zamalowywanie pędzelkiem ilustracji; 3. malowanie flamastrem: zamalowywanie określonym kolorem miejsc wykropkowanych na papierze, domalowywanie brakujących części na obrazku, zamalowywanie powierzchni korali o określonym kolorze, w tej samej kolejności, według wzoru, zamalowywanie kwiatów- jeden żółty, dwa niebieskie, trzy czerwone, zamalowywanie kwiatów o tym samym kształcie, domalowywanie kwiatów brakujących w poszczególnych szeregach, zamalowywanie baloników na
UKŁADANIE WYCINANIE RYSOWANIE taki sam kolor jaki jest na zawieszonym obrazku; 1. układanie z klocków, 2. układanie według wzoru z korków, kapsli, pestek itd., 3. układanie z patyczków różnej wielkości (mebli, roślin, budowli,), 4. układanie postaci ludzi i zwierząt z mozaiki geometrycznej, 5. układanie z kolorowych paseczków papieru- płotek, drabina, 6. układanie z tasiemki kwadratu, prostokąta, trójkąta oraz zapełnianie ich wnętrza, 7. układanie ze sznurka- ozdabianie kwiatów, zwijanie w kulki; 1. po linii prostej- paseczki, drużki, wstążeczki, trawa, 2. bez linii narysowanej (na zasadzie linii równoległej do brzegu papieru), 3. wycinanie pasków papieru jednakowej szerokości (miejsce cięcia zaznaczone kropkami), 4. wycinanie po linii falującej i łamanej, 5. wycinanie figur geometrycznych (dużych i małych) po linii, 6. wycinanie po łuku z kartonu; 7. wycinanie różnych elementów np. roślin, zwierząt, postaci ludzkich, domków, 8. wycinanie części obrazków do składania, 1. rysowanie symboliczne zabawa w węza, biegi z omijaniem przeszkody, zjeżdżania na sankach, rzucanie kulkami, przebieganie przez gęsty las, skoki różnych ptaków, podlewanie trawnika, błyskawica w czasie burzy, jazda na łyżwach, gałązka choinkowa, wirujące liście na wietrze, loty pszczoły, 2. rysowanie ze zmianą i zachowaniem kierunku:
KALKOWANIE WYDZIERANIE WYSZYWANIE STEMPLOWANIE nawlekanie korali różnie rozrzuconych, zagadki rysunkowe (łączenie kropek), rozmieszczanie na kartce papieru figur geometrycznych według wskazówek nauczyciela np. koło na górze, prostokąt na środku, obrysowywanie szablonów figur geometrycznych i różnych przedmiotów, dorysowywanie brakujących części, dokańczanie rysowania np. dachówek na dachu, uzupełnianie rysunków według wzoru, zapełnianie części rysunków, 3. kreślenie znaków literopodobnych w liniaturze; 1. przekalkowywanie przez kalkę techniczną określonych przedmiotów, kompozycji, według wzoru, 1. wypełnianie wydzieranką określonych powierzchni, 2. wykonywanie kompozycji według własnego pomysłu; 1. wyszywanie wzorów na zakładce tekturowej o kształcie prostokątnego paska (wcześniej przygotowane wzory ściegu wyznaczonego przy pomocy dziurek), 1. komponowanie szlaczków w układzie pasowym poziomym i pionowym, 2. stemplowanie w górę w dół, ze zmiennym rytmem motywów, 3. odciskanie stempli na całej powierzchni kartki tworząc określone sceny, kompozycje, 4. odciskanie stempli według wzoru, 5. uzupełnianie brakujących elementów w szeregu, 6. stemplowanie klockami drewnianymi, 7. stemplowanie przy pomocy stempli wykonanych z gumy, korka, ziemniaka;
Literatura: 1. M. Kwiatowska- Podstawy pedagogiki przedszkolnej" WSiP 1988r. 2. S. Szuman- O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich" Nowa Szkoła nr 6/62 3. A. Dzierżanka -Wyszyńska- Rozwój psychomotoryki małego dziecka" PZWS 1972r. W-wa 4. B. Wilgocka Okoń- Dojrzałość szkolna a środowisko" PWN 1972 Opracowała: mgr Dorota Tracz Literka.pl Literka.pl