1 PROCEDURA WPROWADZANIA INNOWACJI PEDAGOGICZNYCH W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 3 IM. KRASNALA HAŁABAŁY W GORZOWIE WLKP. Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002 nr 56, poz. 506). 1. Cel procedury: - Poprawa jakości pracy przedszkola. - Poszukiwanie nowych, niekonwencjonalnych metod pracy wpływających korzystnie na wszechstronny rozwój dziecka. - Celowe, planowe i zorganizowane wprowadzenie działalności innowacyjnej. 2. Definicja przedmiotu procedury W świetle obowiązującego prawa innowacją pedagogiczną są nowatorskie rozwiązania programowe, organizacyjne lub metodyczne mające na celu poprawę jakości pracy przedszkola. Innowacja moŝe obejmować wszystkie lub wybrane zajęcia edukacyjne, całe przedszkole lub grupę, ale nie moŝe prowadzić do zmiany typu placówki. Obszarami podlegającymi innowacji są: programy nauczania, wychowania i opieki, organizacja pracy dydaktyczno-wychowawczej i opiekuńczej. 3. Kogo dotyczy procedura Procedura dotyczy dyrektora, nauczycieli oraz rodziców. 4. Obowiązki, odpowiedzialność, upowaŝnienia osób realizujących zadanie, które jest przedmiotem procedury Autor lub zespół autorów przygotowuje opis innowacji. Rada pedagogiczna i rada rodziców opiniuje innowację. Nauczyciele biorący udział w innowacji odpowiedzialni są za jej wdraŝanie i ewaluację.
2 Dyrektor: - odpowiada za wdroŝenie innowacji pedagogicznej na podstawie Uchwały Rady Pedagogicznej, - monitoruje wdraŝanie innowacji, - odpowiada za realizację innowacji poprzez zapewnienie odpowiednich warunków organizacyjnych, kadrowych i materialnych oraz ocenę wyników prowadzonej innowacji. 5. Opis pracy ustalona kolejność działań: 1. Rozpoczęcie innowacji jest moŝliwe po zapewnieniu przez przedszkole odpowiednich warunków kadrowych i organizacyjnych do realizacji planowanych działań innowacyjnych. MoŜe się to wiązać z doskonaleniem kadry wprowadzającej innowację, czy teŝ ze zmianą organizacyjną przedszkola. 2. Rekrutacja do przedszkola lub oddziałów, w których jest prowadzona innowacja, odbywa się na zasadzie powszechnej dostępności. 3. Udział nauczycieli w innowacji jest dobrowolny. 4. Innowacje nie mogą naruszać uprawnień dziecka do bezpłatnej nauki, wychowania i opieki, uzyskania wiadomości i umiejętności niezbędnych do ukończenia danego typu przedszkola. 5. Rada pedagogiczna podejmuje uchwałę w sprawie wprowadzenia innowacji po uprzednim uzyskaniu: a) zgody nauczycieli, którzy będą uczestniczyć w innowacji, b) pisemnej zgody autora (autorów) innowacji na jej prowadzenie w przedszkolu, w przypadku gdy załoŝenia innowacji nie były wcześniej publikowane, c) opinii rady pedagogicznej (występującej w roli rady przedszkola), po uprzednim zasięgnięciu opinii rady rodziców, co wynika z realizacji zawartego w art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) uprawnienia rady rodziców do występowania z wnioskami i opiniami dotyczącymi wszystkich spraw szkoły (przedszkola). 6. Innowacja, której wprowadzenie uchwala rada pedagogiczna powinna spełniać warunki dotyczące: a) określenia jej rodzaju, b) ustalenia zakresu, c) przedstawienia motywacji wprowadzenia i oczekiwań z nią związanych,
3 d) przedstawienia załoŝeń (treści innowacji), e) ewaluacji - opisane w Załączniku 1. 7. Tak podjętą uchwałę rady pedagogicznej wraz z krótkim opisem zasad innowacji oraz opinią rady pedagogicznej i zgodą autora (autorów) dyrektor przedszkola przekazuje kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu przedszkole w terminie do dnia 31 marca roku poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie innowacji. 8. JeŜeli innowacja wymaga przyznania przedszkolu dodatkowych środków naleŝy uzyskać pisemną zgodę organu prowadzącego na finansowanie planowanych działań. Organ prowadzący wyraŝa zgodę poprzez podjęcie uchwały przez Radę Miasta Gorzowa Wlkp. Kopię pisemnej zgody organu prowadzącego naleŝy załączyć do dokumentacji przekazywanej przez dyrektora przedszkola kuratorowi oświaty. 6. Wykaz materiałów i dokumentów: - pisemna zgoda autora (autorów) innowacji na jej prowadzenie w przedszkolu, - pisemna zgoda nauczycieli na uczestniczenie w realizacji innowacji, - opinia Rady rodziców, - Uchwała Rady Pedagogicznej w sprawie wprowadzenia innowacji, wraz z opisem zasad oraz opinią rady pedagogicznej i zgodą autora lub zespołu autorskiego innowacji, - w przypadku przyznania dodatkowych środków budŝetowych Uchwała Rady Miasta Gorzowa Wlkp. - Karta innowacji. Załącznik 2 7. Tryb dokonywania zmian: Zmian dokonuje dyrektor na wniosek: - Rady Pedagogicznej, - Rady Rodziców, - Kuratorium Oświaty - lub organu prowadzącego. Opinia Rady Pedagogicznej: pozytywna Niniejsza procedura wchodzi w Ŝycie z dniem ogłoszenia.
4 OPIS INNOWACJI Załącznik 1 I. Określenie rodzaju innowacji 1. Najlepiej przyjąć za rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002 r. nr 56, poz. 506) podział na programowe, organizacyjne lub metodyczne, moŝna rozszerzyć ten podział o rodzaje mieszane, np. programowo-metodyczne, organizacyjno-programowe, metodyczno-organizacyjne. 2. Stosować prostą zasadę uznawania za programowe tych innowacji, w których zmiany dotyczą programów zajęć edukacyjnych; za organizacyjne tych, które dotyczą organizacji kształcenia, wychowania lub opieki; za metodyczne tych, w których zmiany dotyczą metod pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej. 3. Określenia rodzaju innowacji powinien dokonać jej autor (autorzy) kierując się własną oceną wagi i znaczenia wprowadzanych zmian, i na tej podstawie zaliczając innowację do któregoś z ww. rodzajów. II. Zakres innowacji 1. Wskazać jakie zajęcia edukacyjne obejmuje innowacja (wszystkie, wybrany rodzaj zajęć edukacyjnych), 2. Wskazać do kogo adresowana jest innowacja, kto zostanie nią objęty (całe przedszkole, wybrane grupy lub grupa, wybrane dzieci lub dziecko), nie zapominać o wskazaniu typu przedszkola, 3. Określić przewidywany czas realizacji innowacji, wskazać termin jej rozpoczęcia i zakończenia (konkretny semestr, rok szkolny, etap edukacji od-do). III. Motywacja wprowadzenia innowacji i oczekiwania z nią związane 1. Określić powody, przyczyny, motywację opracowania i wprowadzenia innowacji. a) istotne jest tu wykazanie, Ŝe wprowadzenie innowacji zostało poprzedzone diagnozą istniejącej sytuacji i wynikającymi z tej diagnozy potrzebami wprowadzenia zmian, np. niezadowalające efekty pracy dydaktycznej lub wychowawczej; niezadowolenie z rezultatów własnej pracy; niedogodności wynikające z funkcjonowania przedszkola; narastanie niepokojących zjawisk w pracy przedszkola; oczekiwania odbiorców usług edukacyjnych i chęć sprostania im; aspiracje zawodowe, dąŝenie do mistrzostwa osobistego; chęć dotrzymania kroku zmianom zachodzącym w otoczeniu, w edukacji, inne, b) określić przewidywane efekty wdroŝenia innowacji, czyli: - jakie pozytywne zmiany w zakresie efektów kształcenia, wychowania lub opieki nastąpią, - jakie korzystne zmiany organizacyjne nastąpią w przedszkolu, - jakie będą pozytywne efekty zmian metodycznych, - inne korzyści z wprowadzenia innowacji. 2. Niezbędne jest teŝ ustalenie kryteriów sukcesu w odniesieniu do oczekiwanych efektów innowacji.
5 IV. ZałoŜenia innowacji (treść innowacji) 1. To zagadnienie powinno być potraktowane bardzo rzeczowo i czytelnie. JeŜeli przedstawiana jest innowacja programowa odnosząca się do konkretnego przedmiotu, polegająca na modyfikacji ogólnie dostępnego programu nauczania (a jest to najczęściej spotykany rodzaj innowacji) naleŝy koniecznie uwzględnić poniŝsze uwarunkowania. 2. Wskazać wyraźnie jaki program nauczania jest poddawany zmianom, podać jego nazwę, symbole, numer dopuszczenia. 3. Wskazać wyraźnie jakie treści z tego programu ulegają modyfikacji, jakie zostają usunięte, jakie nowe treści zostają wprowadzone do programu. Odnieść się do podstawy programowej danych zajęć edukacyjnych, określić czy wprowadzone do programu treści mieszczą się w treściach przewidywanych przez podstawę programową, jeŝeli wykraczają poza podstawę programową to wskazać w jakim zakresie. Pamiętać o tym, by poprzez usunięcie pewnych treści z programu nie doprowadzić do sytuacji, w której program nie będzie zawierał wszystkich treści wymaganych przez podstawę programową. 4. Określić przewidywane osiągnięcia, wiedzę i umiejętności wychowanków uzyskane poprzez wprowadzenie nowych treści do programu nauczania. 5. Odnieść się do przewidywanych sposobów realizacji nowych treści oraz zakładanych sposobów oceniania wiedzy i umiejętności wychowanków. 6. Przy wdraŝaniu innowacji przewidujących zwiększenie liczby godzin zajęć edukacyjnych wskazać precyzyjnie o jaką liczbę godzin zwiększa się zajęcia oraz określić źródło pochodzenia tych godzin. 7. Przy realizacji innowacji polegającej na łączeniu treści kilku zajęć edukacyjnych w ramach jednych odrębnych zajęć zasady wymienione w pkt 2-6 naleŝy stosować odpowiednio. 8. Przy innowacji polegającej na dopuszczeniu do uŝytku w przedszkolu tzw. autorskiego programu nauczania, czyli opracowanego przez nauczyciela (nauczycieli) na zasadach określonych w rozporządzeniu MENiS z 5 lutego 2004 r. w sprawie dopuszczania do uŝytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. z 2004 r. nr 25, poz. 220) naleŝy pamiętać o spełnieniu wymagań określonych w 24 ust.4-6 oraz 9-13 tego rozporządzenia. Szczególnie chodzi o uzyskanie dla programu pozytywnej opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wyŝsze wykształcenie i odpowiednie kwalifikacje. Dyrektor przedszkola przed dopuszczeniem programu do uŝytku i włączeniem do przedszkolnego zestawu programów nauczania powinien zasięgnąć opinii rady pedagogicznej i rady rodziców. PowyŜsze działania muszą być spełnione w związku z dopuszczeniem programu autorskiego do uŝytku w przedszkolu. 9. JeŜeli program, o którym mowa w punkcie 8, jest równocześnie zgłaszany jako innowacja naleŝy zastosować procedurę zgłoszenia określoną w rozporządzeniu z 9.04.2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej. V. Ewaluacja innowacji 1. Podstawowym zadaniem ewaluacji jest stwierdzenie: a) czy realizacja programu innowacyjnego przebiega zgodnie z jego załoŝeniami? b) czy uzyskuje się przewidywane efekty? c) czy nie naleŝy dokonać weryfikacji i zmian w programie innowacyjnym?
6 d) czy nie naleŝy zaprzestać realizacji innowacji ze względu na powodowane szkody edukacyjne? 2. W celu prowadzenia skutecznej ewaluacji naleŝy: a) ustalić jakie informacje o realizacji programu innowacyjnego będą zbierane, np. osiągnięcia w konkursach, turniejach, olimpiadach, zawodach, inne sukcesy wychowanków, pozytywne zmiany wychowawcze, opinie rodziców, innych osób, b) określić źródła informacji na temat programu innowacyjnego i jego skutków, np. opinie dzieci, rodziców, innych nauczycieli, dokumentacja przebiegu nauczania i wychowania, wywiad, obserwacja, inne źródła, c) określić jakie narzędzia i procedury zostaną wykorzystane do zbierania informacji, np. ankiety, testy, sprawdziany, arkusze diagnostyczne, obserwacja, hospitacja, d) określić kto, kiedy i w jakiej formie opracuje wyniki ewaluacji oraz jak zostaną one wykorzystane, komu będą udostępnione.
7 KARTA INNOWACJI Załącznik 2 Innowacja pedagogiczna:... (tytuł innowacji) I. Osoby wdraŝające innowację:... II. Termin wprowadzenia i czas trwania innowacji:... III. Miejsce realizacji (placówka):... IV. Zakres (grupy itp.):... V. Krótki opis innowacji:... VI. Cele i spodziewane efekty:... VII. Sposoby ewaluacji:... VIII. Rodzaj innowacji:... IX. Koszt innowacji:... X. Uchwała Rady Pedagogicznej Przedszkola... o wprowadzeniu innowacji (załącznik). XI. Pisemna zgoda dyrektora i zobowiązanie się do realizacji innowacji poprzez zapewnienie odpowiednich warunków organizacyjnych, kadrowych i materialnych oraz zobowiązanie do oceny wyników prowadzonej innowacji (załącznik).
8 Gorzów Wlkp.... Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. Przedszkole prowadzące innowację: Przedszkole Miejskie nr 3 im. Krasnala Hałabały ul. Słoneczna 11 66-400 Gorzów Wlkp. A. Dane o innowacji: 1. Autor (autorzy) innowacji (imię, nazwisko i stanowisko) 2. Realizator (realizatorzy innowacji) (imię, nazwisko i stanowisko) 3. Data rozpoczęcia i zakończenia innowacji (czas trwania) 4. Koszty innowacji, udokumentowane źródła finansowe oraz okres finansowania (w przypadku innowacji wymagającej nakładów finansowych) 5. Rodzaj innowacji ze względu na zawartość treściową (proszę wpisać X we właściwą kratkę) Programowa Organizacyjna Metodyczna 6. Rodzaj innowacji ze względu na zakres przedmiotowy (proszę wpisać X we właściwą kratkę) Dydaktyczna Wychowawcza Opiekuńcza 7. Liczba godzin wykraczających poza ramowy plan nauczania (w przypadku innowacji dydaktycznych)
9 8. Rodzaj innowacji ze względu na zasięg (w przypadku innowacji dydaktycznych) B. Opis innowacji Obejmuje jeden przedmiot nauczania Obejmuje więcej niŝ jeden przedmiot nauczania Obejmuje jedną klasę Obejmuje więcej niŝ jedną klasę Obejmuje całą szkołę Inna (jaka?) 1. Uzasadnienie potrzeby innowacji 2. Temat (nazwa innowacji) 3. Cel główny i cele szczegółowe innowacji... 4. Oryginalność innowacji (w stosunku do powszechnej praktyki)