INFORMACJA Z KONTROLI BEZPIECZEŃSTWA GRILLI I PODPAŁEK DO GRILLI Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Poznaniu przeprowadził kontrole w zakresie bezpieczeństwa grilli i podpałek do grilli 14 przedsiębiorstwach. Badaniem objęto 64 partii produktów wartości 99.850 zł, w tym : 54 partii grilli wartości 81.536 zł. 10 partii podpałek do grilli wartości 18.314 zł Zakwestionowano ogólne bezpieczeństwo : 3 partii grilli wartości 25.354 zł 1 partii podpałek do grilli wartości 7.536 zł ze względu na: w grillach : zastosowano roŝna słuŝące do szaszłyków, których uchwyty były krótsze od wymaganych, tj. posiadały długość 6,5 cm zamiast 10 cm, co stwarzało zagroŝenie dla zdrowia i Ŝycia uŝytkowników poprzez moŝliwość oparzenia w płynnych rozpałkach do grilli zbyt niską temperaturę zapłonu (<20 0 C), dla których zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy PN-EN 1860-3 Urządzenia, paliwa stałe i podpałki do grilla. Część 3: Podpałki do rozpalania paliw stałych stosowane w urządzeniach do grillowania temperatura powinna być wyŝsza bądź równa 55 C. Ponadto niewłaściwie zamocowano dozownik, który oddzielał się od butelki oraz wypadał z opakowania tego produktu przy naciśnięciu butelki podczas dozowania. RównieŜ w zakresie oznakowania zakwestionowano : 36 partii grilli (82%) 5 partii płynnych podpałek (rozpałek) (7 %) z uwagi na brak wymaganych informacji i ostrzeŝeń w zakresie bezpiecznego uŝytkowania i stosowania tych produktów.
2 Podmiotowy i przedmiotowy zakres kontroli 1. Ogólne bezpieczeństwo produktów Ocenie w zakresie bezpieczeństwa produktów, w tym sprawdzeniu czy przedsiębiorca dołącza informacje i ostrzeŝenia niezbędne do bezpiecznego korzystania z wyrobu poddano 64 partii. Zakwestionowano 41 partii z tego : 4 partii ze względu na znaczne prawdopodobieństwo, Ŝe produkty nie są bezpieczne, 41 partii zł ze względu na brak lub niepełne informacje dotyczące ostrzeŝeń. 1.1. Ogólne bezpieczeństwo produktów - badania organoleptyczne i laboratoryjne A) Oceny bezpieczeństwa grilli Oceny bezpieczeństwa grilli dokonano poprzez przeprowadzenie badań organoleptycznych podczas których sprawdzono takŝe czy przedsiębiorcy dołączyli informacje i ostrzeŝenia niezbędne do bezpiecznego korzystania z tych wyrobów. Badaniem objęto 54 partii grilli kwestionując bezpieczeństwo 3 partii co dotyczyło grilli : grill Berbeque art. nr 13 grill Berbeque art. nr 14 grill Berbeque art. nr 15 Stwierdzono, Ŝe w wyŝ. wym. grillach zastosowano roŝna słuŝące do szaszłyków, których uchwyty były krótsze od wymaganych, tj. posiadały długość 6,5 cm zamiast 10 cm, co stwarzało zagroŝenie dla zdrowia i Ŝycia uŝytkowników poprzez moŝliwość oparzenia. Przedsiębiorca wstrzymał sprzedaŝ kwestionowanych grilli, bowiem istnieje znaczne prawdopodobieństwo, Ŝe wyŝ. wym. produkty nie spełniają wymagań bezpieczeństwa. Pozostałe 51 partii grilli spełniało wymagania bezpieczeństwa, w których stwierdzono: montaŝ i demontaŝ grilli walizkowych był moŝliwy według opisu podanego w instrukcjach obsługi albo bez pomocy narzędzi, albo za pomocą narzędzi dołączonych do urządzenia,
3 krawędzie i naroŝa grilli dostępne podczas montaŝu, uŝytkowania i obsługi były gładkie, pozbawione zadziorów, nakładane ręcznie ruszty na Ŝywność o długości największego boku do 400 mm były wyposaŝone w co najmniej w jeden uchwyt, natomiast ruszty o większych wymiarach (tj. o średnicy lub długości największego boku powyŝej 400 mm) były wyposaŝone w dwa uchwyty. Jeśli połoŝenie rusztu na Ŝywność było regulowane, to regulacja ta była moŝliwa bez bezpośredniego kontaktu ręki obsługującego z rusztem, roŝna, w które były wyposaŝone grille posiadały końcówki o kształcie ściętego stoŝka o średnicy nie mniejszej niŝ 1,5 mm i nie przekraczającej 3 mm, długość uŝytkowa uchwytów wynosiła co najmniej 100 mm, paleniska posiadały minimalną głębokość na ponad 80% swej powierzchni uŝytkowej. JeŜeli palenisko mogło pracować w kilku połoŝeniach, to było wyposaŝone w blokady zabezpieczające go w kaŝdym z tych połoŝeń, otwory w płaskiej podstawie paleniska były wyposaŝone w popielniki, ruchome elementy stojaków składanych posiadały moŝliwość zablokowania w pozycji pracy grilli. Nie było moŝliwości niezamierzonego uruchomienia urządzeń słuŝących do blokowania i odblokowywania elementów ruchomych. Nie zachodziło podejrzenie, by grille uŝytkowane zgodnie z instrukcja obsługi mogły się przewracać lub mogła odpaść z nich jakaś część, stojaki badanych grilli posiadały 3 lub 4 stabilnie osadzone nóŝki, w przypadku, gdy posiadały kółka przemieszczanie grilla następowało tylko po przyłoŝeniu siły i przy uŝyciu uchwytu, w który wyposaŝono grille tego typu. Nie zachodziła konieczność przeprowadzenia badań laboratoryjnych ocenianych organoleptycznie grilli. B) Ocena bezpieczeństwa płynnych podpałek - badania organoleptyczne i laboratoryjne Badania organoleptyczne Badaniem objęto 10 partii płynnych podpałek (rozpałek) do grilli. W odniesieniu do 9 partii stwierdzono, Ŝe podpałki (rozpałki) do grilli posiadały szczelne, nie uszkodzone opakowania bez śladów wycieku lub nasiąknięć, opakowania posiadały zamknięcia utrudniające ich
4 otwarcie przez dzieci, pojemniki z tworzywa były stabilne po ustawieniu na płaskiej powierzchni. Badania laboratoryjne W celu ustalenia czy płynne podpałki spełniają wymagania bezpieczeństwa w zakresie temperatury zapłonu przekazano 5 próbek o wartości 51 zł do badań w Laboratorium IH w Bydgoszczy. Próbki pobrano z 5 partii następujących podpałek: alkoholowej rozpałki do grilla i kominka 0,5 l, podpałki parafinowej do grilla 1 l piekielnie dobrej rozpałki 1 l piekielnie dobrej rozpałki 0,5 l podpałki parafinowej barbecue 500 ml Zakwestionowano w wyniku badań laboratoryjnych dokonanych przez laboratorium IH w Bydgoszczy 1 partii rozpałki alkoholowej do grilla i kominka 0,5 l. Ze sprawozdania z badań tego laboratorium wynikało, Ŝe temperatura zapłonu jest niŝsza niŝ wymagane 55 º C i wynosiła < 20 º C. Ponadto stwierdzono niewłaściwe zamocowanie dozownika, który oddzielał się od butelki oraz wypadał z opakowania przy naciśnięciu butelki podczas dozowaniu płynu. Z raportu z badań dokonanych przez to laboratorium wynika, Ŝe temperatura zapłonu rozpałki wynosi 13 º C. W związku z zakwestionowaniem bezpieczeństwa rozpałki alkoholowej do grilla i kominka 0,5 l. w zakresie temperatury zapłonu oraz dozownika podjęto ponowną kontrolę u sprzedawcy. Pozostałe badane przez laboratorium 4 partii podpałek (rozpałek) wykazały, Ŝe parametry są zgodne z wymaganiami normy PN-EN 1860-3:2005 w zakresie : temperatury zapłonu, mocowania dozownika. Wszystkie badane laboratoryjnie podpałki spełniały wymogi Ustawy o towarach paczkowanych w zakresie zgodności deklarowanej masy netto.
5 1.2 Oznakowanie w zakresie ogólnego bezpieczeństwa grilli W powyŝszym zakresie ocenie poddano 54 partii grilli z czego zakwestionowano 36 partii (82%) ze względu na brak ostrzeŝeń, które powinny być umieszczone bezpośrednio na grillach, jak równieŝ całkowity brak lub niepełne informacje i ostrzeŝenia umieszczone w instrukcjach uŝytkowania. a) Oznakowanie grilla Stwierdzono, Ŝe na 27 partiach grilli brak było ostrzeŝenia przed stosowaniem niewłaściwego rodzaju paliwa do rozpalenia grilla, tj. spirytusu i benzyny, co dotyczyło: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego o 21 partii partii produktów pochodzących z importu Ponadto w odniesieniu do 27 partii grilli brak było trwałych oznaczeń informujących o nazwie wytwórcy lub dystrybutora, co dotyczyło: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, o 21 partii partii produktów pochodzących z importu. Instrukcje uŝytkowania dla grilli Stwierdzono brak lub niewłaściwie sformułowane informacje umieszczone w instrukcjach uŝytkowania, dotyczące: - oznaczenia modelu lub typu oraz widoku pokazującego wzajemne ułoŝenie części wraz z ich wykazem dla 6 partii w tym : o 1 partii importowanej stwierdzono brak widoku pokazującego wzajemne ułoŝenie części o 5 partii pochodzenia krajowego zamieszczono oznaczenie modelu (typu) oraz widok pokazujący wzajemne ułoŝenie części wraz z ich wykazem nie dostosowany do konkretnego modelu grilla. - komunikatu informującego o tym, Ŝe przed uŝyciem grilla naleŝy go zainstalować na stabilnym, poziomym podłoŝu odniesieniu do 11 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, o 5 partii wyrobów pochodzących z importu.
6 - sposobu prawidłowego montaŝu w odniesieniu do 9 partii w tym: o 5 partii produktów pochodzenia krajowego, o 4 partii produktów pochodzących z importu. - wskazówek dotyczących bezpiecznej obsługi grilla w odniesieniu do 11 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, dla 3 partii podano tylko informację: przy montaŝu poszczególnych wersji grilla naleŝy zwrócić szczególna uwagę na zachowanie poziomu szpikulców, o 5 partii produktów pochodzących z importu. - zaleceń, Ŝe grill powinien być rozgrzany, a paliwo utrzymywane w formie rozŝarzonej przez co najmniej 30 min przed pierwszym przyrządzeniem potraw na grillu w odniesieniu do 11 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego przy czym dla 3 partii podano informację: smaŝenie potraw rozpoczynać w momencie optymalnego rozŝarzenia się węgla, a unikniemy odymienia się przyrządzanej potrawy, o 5 partii produktów pochodzących z importu. - zalecanego paliwa oraz maksymalna jego ilości, jaka moŝe być stosowana w odniesieniu do 12 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, dla 3 partii podano tylko rodzaj paliwawęgiel drzewny, o 5 partii produktów pochodzących z importu, o 1 partii produktu pochodzącego z importu, (nie podano tylko maksymalnej ilości paliwa) - właściwego sposobu rozpalania wraz z informacją nie przyrządzać potraw zanim paliwo nie pokryje się powłoką popiołu - w odniesieniu do 14 partii, w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, o 8 partii produktów pochodzących z importu.
7 - następujących ostrzeŝeń: UWAGA! Grill moŝe być bardzo gorący, nie przesuwać podczas pracy w odniesieniu do 13 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, o 7 partii produktów pochodzących z importu. Nie uŝywać wewnątrz pomieszczeń! w odniesieniu do 11 partii w tym: o 6 partii produktów pochodzenia krajowego o 5 partii produktów pochodzących z importu. UWAGA! Nie uŝywać spirytusu, benzyny lub podobnych płynów do rozpalania oraz ponownego zapalania po zgaśnięciu! w odniesieniu do 28 partii przy czym : dla 11 partii w ogóle nie podano tego ostrzeŝenia w tym: - 6 partii produktów pochodzenia krajowego, - 5 partii produktów pochodzących z importu dla 17 partii w instrukcji niewłaściwe sformułowano ostrzeŝenia o treści: UWAGA! Nie uŝywać spirytusu, benzyny lub innych podobnych płynów do rozpalania oraz ponownego zapalania po zagaśnięciu!,,,nigdy nie uŝywać rozpuszczalnika, benzyny, alkoholu itp. do rozpalania grilla lub podtrzymania płomienia po zgaśnięciu. Stosować wyłącznie specjalne przeznaczone do tego celu podpałki w płynie, w kostkach lub Ŝelu., zamiast UWAGA! Nie uŝywać spirytusu ani benzyny do rozpalania oraz ponownego rozpalania po zgaśnięciu! UŜywać wyłącznie podpałek zgodnych z EN 1860-3! w tym : - 17 partii produktów pochodzących z importu. OSTRZEśENIE! Chronić przed dostępem dzieci i zwierząt domowych w odniesieniu do 11 partii w tym : o 6 partii produktów pochodzenia krajowego, o 5 partii produktów pochodzących z importu.
8 We wszystkich przypadkach przedsiębiorcy podjęli dobrowolne działania naprawcze i do zakwestionowanych wyrobów dołączyli informacje, ostrzeŝenia, uwagi warunkujące i podnoszące bezpieczeństwo uŝytkowania produktów przez konsumentów. b) Oznakowanie podpałek do grilli W 9 placówkach sprawdzono prawidłowość oznakowania płynnych podpałek do grilli w świetle przepisów Ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11 poz. 84 z póz. zm.) z uwzględnieniem normy PN-EN 1860-3 Urządzenia, paliwa stałe i podpałki do grilla. Część 3: Podpałki do rozpalania paliw stałych stosowane w urządzeniach do grillowania. Wymagania i metody badań. Badaniem objęto łącznie 8 partii z czego zakwestionowano oznakowanie 5 partii (62 %) a mianowicie: Parafinowy olej do rozpalania grilli i kominków 0,5 l z uwagi na brak w oznaczeniu: - ostrzeŝenia Przechowywać poza zasięgiem dzieci (S 2 ) - informacji, Ŝe przed przyrządzaniem potraw podpałka powinna być całkowicie spalona, a paliwo do grilla powinno pokryć się popiołem. Ponadto stwierdzono niezgodność oznakowania z danymi zawartymi w karcie charakterystyki z dnia 01.04.2008r. w zakresie przywołania przepisów prawnych oraz nazwy wyrobu. Na etykiecie dołączonej do wyrobu zamieszczono nazwę Parafinowy olej do rozpalania grilli i kominków zaś w karcie charakterystyki nazwa brzmiała: Podpałka parafinowa a etykiecie dołączonej do wyrobu nazwa wyrobu obejmowała : Podpałkę parafinową do grilla 1,0 l z uwagi na: - brak napisów określających znaczenie znaków ostrzegawczych - brak brzmienia zwrotu R 11 i zwrotu S 2 Podpałkę do węgla drzewnego, brykietu, drewna kominkowego z uwagi na brak: - informacji, Ŝe przed rozpoczęciem przyrządzania potraw podpałka powinna być całkowicie spalona, a paliwo do grilla pokryte popiołem,
9 - nazwy substancji chemicznej obecnej w preparacie, - zwrotów określających warunki bezpiecznego stosowania, takich jak: S16 Nie przechowywać w pobliŝy źródeł zapłonu, nie palić tytoniu, S 24/25 Unikać zanieczyszczenia skóry i oczu, S46 W razie połknięcia niezwłocznie zasięgnij porady lekarza pokaŝ opakowanie i etykietę. Podpałkę do grilla 500ml z uwagi na brak: - informacji o zagroŝeniach i warunkach bezpieczeństwa ( brak symboli i opisów R11, R36, R67 S7, S16, S24/25 oraz S26) - informacji przed rozpoczęciem przyrządzania potraw podpałka powinna być całkowicie spalona a paliwo do grilla pokryte popiołem, Ponadto stwierdzono rozbieŝności w oznakowaniu piktogramami; na etykiecie podano znak łatwopalny i draŝniący natomiast w punkcie 15 Karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych podano: wysoce łatwopalny i draŝniący. Podpałkę parafinowa barbecue 500ml z uwagi na brak: - nazwy chemicznej substancji obecnej w produkcie zaklasyfikowanym zgodnie z kryteriami klasyfikacji jako szkodliwy ( w karcie charakterystyki podano Zawiera: parafinę ciekłą C14- C17 ) - zwrotów R67 Pary mogą wywoływać uczucie senności i zawroty głowy, S 51 Stosować wyłącznie w dobrze wentylowanych pomieszczeniach, co wynika z przedłoŝonej karty charakterystyki. dostawcom. Kwestionowane 4 partii podpałek zostały wycofane ze sprzedaŝy w celu zwrócenia ich 2. Dodatkowe zagadnienia do kontroli 1. Sprawdzenie prawidłowości oznakowania wyrobów z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących oznakowania produktów: art. 20 ustawy z dni 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173, poz. 1807 ze zm.)
10 art. 7 i 7a Ustawy z dnia 7.10.1999r. o j. polskim (Dz. U. nr 90, poz. 999 ze zm.) Badaniem objęto 64 partii grilli z czego zakwestionowano 12 partii (18 %) z uwagi na brak : - nazwy i adresu producenta bądź importera dystrybutora w odniesieniu do 6 partii oferowanych do sprzedaŝy grilli. W toku kontroli wyŝ. wym. wyroby zostały prawidłowo oznaczone. Importerem w/w grilli była firma w Warszawie. - pełnej nazwy producenta w odniesieniu do 6 partii grilli oferowanych do sprzedaŝy przez producenta. W toku kontroli wyŝ wym. wyroby zostały prawidłowo oznaczone. 2. Oznakowanie opakowań jednostkowych płynnych podpałek do grilli W powyŝszym zakresie zbadano 8 partii z czego zakwestionowano oznakowanie 5 partii co szczegółowo opisano na stronach 10-11 niniejszej informacji. 3. Karty gwarancyjne i instrukcje Stwierdzono, Ŝe odrębne karty gwarancyjne dołączone były do 2 partii grilli. W kartach gwarancyjnych importer nie określił czasu w jakim będzie dokonana naprawa wyrobu. Firma została poinformowana o obowiązku uzupełnienia kart gwarancyjnych Natomiast importer 1 partii grilli - wózek grillowy w instrukcji uŝytkowania zamieścił postanowienia o treści: Gwarancja. Gwarancja grilla wynosi trzy lata od daty zakupu grilla. Gwarancja obejmuje braki produkcyjne i niesprawne części oraz ich wymianę. Koszty przesyłki montaŝu, wymiana części zuŝytych lub inne nie są objęte gwarancją. Gwarancja wygasa w przypadku niewłaściwego uŝytkowania grilla lub dokonania jakichkolwiek zmian w budowie grilla. Inspektorat uznał, Ŝe powyŝsze oświadczenie gwarancyjne nie kształtuje obowiązków gwaranta i uprawnień kupującego tym samym nie spełnia wymagań wynikających z art. 13 ustawy z dnia 27.07.2002r. o szczególnych warunkach sprzedaŝy konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz. 1176) i skierował wystąpienie pokontrolne o dokonanie stosownych zmian deklarowanych w warunkach gwarancyjnych.
11 Nie stwierdzono naruszenia postanowień art. 7 i 7 a ustawy z dnia 7.10.1999r. o języku polskim. 4. Przestrzeganie przepisów : ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz.1050 ze zm.) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaŝy (Dz. U. Nr 99, poz. 894 ze zm.). W 9 kontrolowanych przedsiębiorstwach, w których prowadzono sprzedaŝ detaliczną wyroby oferowane do sprzedaŝy były oznaczone cenami w sposób prawidłowy, zgodnie z wyŝej wymienionymi przepisami. 5. Legalność prowadzonej działalności gospodarczej Przedsiębiorstwa objęte kontrolą prowadziły działalność po zgłoszeniu jej do ewidencji działalności gospodarczej ( 7 przedsiębiorstw) lub rejestru sadowego ( 7 przedsiębiorstw). W jednym przypadku stwierdzono prowadzenie działalności niezgodnej ze zgłoszoną do ewidencji działalności gospodarczej. Dotyczyło to przedsiębiorcy, który nie zgłosił do ewidencji działalności w zakresie produkcji węgla drzewnego, brykietów, podpałek lecz zgłosił do ewidencji produkcję wyrobów tartacznych oraz sprzedaŝ hurtową towarów. Właściciel zobowiązał się to uzupełnić tzn. zgłosić do ewidencji działalności gospodarczej zmiany danych dot. rodzaju wykonywanej działalności. Pozostałe kontrolowane przedsiębiorstwa prowadziły działalność zgodną ze zgłoszoną do organu rejestrowego. 6. Czyny nieuczciwej konkurencji W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono naruszenia przepisów art. 10 ustawy z dnia 19.04.1993. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity Dz. U. nr 153 poz. 1503 ze zm.).
12 Wykorzystanie ustaleń kontroli Ustalenia kontroli dały podstawę do : Zakwestionowanych pod względem ogólnego bezpieczeństwa 3 partii grilli. Ponadto Inspektorat zakwestionował 1 partii rozpałki do grilli w zakresie temperatury zapłonu i mocowania dozownika nałoŝenia 6 mandatów z art. z art. 35 ust 1 ustawy o substancjach i preparatach chemicznych, 136 2 Kw. i 60 2 Kw. skierowania 1 pouczenia na podstawie art. 41 Kw. postawienia 5 Ŝądań porządkowo- organizacyjnych skierowania 15 wystąpień pokontrolnych do producentów, dystrybutorów skierowania 5 wystąpień do Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych PODSUMOWANIE W wyniku przeprowadzonych badań organoleptycznych grilli stwierdzono, Ŝe kontrolowane wyroby w zdecydowanej większości nie wykazywały cech mogących stwarzać realne zagroŝenie dla zdrowia lub Ŝycia uŝytkowników. Jedynie w przypadku 6 % wszystkich ocenianych partii grilli oraz 20% partii podpałek do grilli badanych laboratoryjnie w zakresie temperatury zapłonu, stwierdzono iŝ nie spełniają wymagań bezpieczeństwa. Niepokojącym jest stwierdzenie w podpałce do grilli zaniŝonej 5-krotnie temperatury zapłonu ( 13 º C zamiast co najmniej 55 º C). Oceniając prawidłowość oznakowania produktów stwierdzono, Ŝe w przypadku 36 partii grilli (67% badanych), a takŝe 5 partii podpałek (62 % badanych) brak było informacji i ostrzeŝeń lub były one niepełne zarówno na samym produkcie, jak i w dołączonej do niego instrukcji. Informacje te były niezbędne do bezpiecznego uŝytkowania oraz wyeliminowania potencjalnych zagroŝeń. Nadmienić naleŝy, Ŝe podczas kontroli realizowanych w II kwartale 2007r. wskaźnik zakwestionowanych partii grilli w zakresie oznakowania takŝe był wysoki i wynosił 69 %, przy czym nie kwestionowano ogólnego bezpieczeństwa tych produktów.
13 Jako pozytywne naleŝy uznać szybkie, dobrowolne oraz skuteczne działania naprawcze, podjęte przez przedsiębiorców zmierzające do wyeliminowania z obrotu wyrobów nie spełniających wymagań bezpieczeństwa oraz poprawy oznaczeń handlowych.