IMIGRANCI ABSOLWENCI W OCZACH PRACODAWCÓW Elżbieta Świdrowska 27 marca 2015, Warszawa Projekt zrealizowany dzięki współfinansowaniu przez Europejski Fundusz Obywateli Państw Trzecich i budżet państwa
BADANIA Z PRACODAWCAMI v Czy pracodawcy obawiają się zatrudniania cudzoziemców jeśli tak, to dlaczego? v Jak pracodawcy postrzegają absolwentów imigrantów?
KOGO BADALIŚMY? 36 PRACODAWCÓW WARSZAWA (22) WROCŁAW (14) q największa liczba studentów zagranicznych q Największa liczba cudzoziemców posiadających ważne karty pobytu q prężne ośrodki akademickie potencjalne źródło absolwentów o niepolskim obywatelstwie q Porgram Study in Wrocław
DOBÓR RESPONDENTÓW: Sektory gospodarki + Zatrudnienie obcokrajowców media instytucja 3 publiczna 6 Uczelnia 3 Ngo 6 biznes 18 Niezatrudniający 22 zatrudniający 14 Zatrudnienie wielu obcokrajowców 6 pracodawców kilku obcokrajowców - 5 pracodawców jednego lub dwóch obcokrajowców - 3 pracodawców
DOBÓR RESPONDENTÓW: Respondenci według sektorów i doświadczeń w zatrudnianiu obcokrajowców instytucje publiczne 1 5 organizacje pozarządowe 2 4 uczelnie media 0 0 3 3 zatrudniający niezatrudniający biznes 9 9
GŁÓWNE WNIOSKI: Zjawisko obecności obcokrajowców na polskim rynku pracy jest zupełnie nierozpoznane i nieuświadomione przez pracodawców Nie różnicują swojego podejścia na Polaków i obcokrajowców Nie wiedzą, że mogą wśród obcokrajowców szukać pracowników nie wiedzą jak do nich dotrzeć Największymi barierami kwesje formalne + kwesje językowe
GDZIE PRACUJĄ IMIGRANCI? q BIZNES à szczególnie duże, międzynarodowe korporacje (mają sposoby docierania do obcokrajowców i ich integracji) à poza korporacjami zatrudnienie imigranta jest sytuacją wyjątkową, splotem nieoczekiwanych okoliczności a nie strategią firmy à Korporacje z racji swojego międzynarodowego charakteru potrzebują obcokrajowców do obsługi klientów z konkretnych części świata imigranci najczęściej pracują w działach call center, w centrach administracyjnych lub w obsłudze logistyki eksportowej q UCZELNIE zwykle jako kontynuacja zatrudnienia w trakcie doktoratu lub realizacji projektu
GDZIE PRACUJĄ IMIGRANCI? q Brak specyfiki branżowej ALE: q Głównie na pozycjach niższych, związanych z początkiem kariery - pozycje administracyjne sekretarka, kierownik biura, osoba administracyjna, logistyka, asystenci projektu, pracownicy call center q Ogromne zapotrzebowanie na obcokrajowców w branżach IT i medycynie LUB q Niezależni, indywidualni specjaliści informatycy, wykładowcy, nauczyciele, niezależni badacze/ naukowcy, a w jednym przypadku - kierownicy projektu
SKĄD PRACODAWCY CZERPIĄ PRACOWNIKÓW? System znajomości i poleceń najbardziej efektywny sposób rekrutacji nowych pracowników. Rekrutacje otwarte portale, własne strony, system aplikacji online, portale branżowe, sieci społecznościowe Rekrutacja indywidualna rzadko, stanowiska wyższe, obszary z popytem na pracownika (np. IT) Rekrutacja poprzez program staży i praktyk dłuższa obserwacja potencjalnego pracownika powoduje, że jest to bardzo ceniony I skuteczny sposób rekrutacji pracowników Współpraca z pośrednictwem instytucji rynku pracy agencje head hunterskie, uczelnie, ngosy, Urzędu Pracy,
GDZIE MOGLIBY PRACOWAĆ IMIGRANCI? KORPORACJE I T I MEDYCYNA (szczególnie prywatna) FIRMY MAJĄCE POTENCJAŁ ROZWOJU NA KRAJE ROZWIJAJĄCE SIĘ
IMIGRANCI A REKRUTACJE Pracodawcy bardzo rzadko spotykają się z aplikacjami obcokrajowców Zgłoszeń na staż czy praktykę od obcokrajowców praktycznie nie ma Zatrudnienie imigranta jest kwesją przypadku Efekt wzajemnego braku informacji: PRACODAWCÓW: Gdzie szukać pracowników imigrantów? OBCOKRAJOWCÓW: Jak skutecznie szukać pracy? W niewielkim stopniu uczestniczą w prowadzonych rekrutacjach, stażach czy praktykach.
ISTOTNE CECHY PRACOWNIKA Umiejetnosci miekkie inicjatywnosc, kreatywnosc, samodzielnosc, umiejtnosc pracy pod presja czasu, umiejetnosc nawiazywania kontaktow etc. Wiedza ogolna, Zainteresowania, szerokie horyzonty Osobowosc Jezyki obce Kierunek wyksztalcenia i rodzaj uczelni
IMIGRANT DOBRO POŻĄDANE CZY ŹRÓDŁO OBAW Brak naturalnego myślenia o zatrudnieniu obcokrajowców nawet tam, gdzie brakuje polskich specjalistów IT, medycyna Firmy z własnej inicjatywy nie szukają pracowników na rynkach wschodnich bądź w środowiskach obcokrajowców w Polsce - wynik bezradności pracodawców braku wiedzy i informacji, gdzie takich osób szukać - i utartych schematów myślenia: Nie ma obcokrajowców Badania nie pokazały, by istniały jednoznaczne opory i blokady przed zatrudnianiem obcokrajowców
BARIERY PRZED ZATRUDNIANIEM IMIGRANTA Typy zagrożeń, jakie pracodawcy wiążą z zatrudnieniem obcokrajowców: Brak wiedzy i niejasność przepisów formalnych, strach przed formalnościami Brak płynności w posługiwaniu się językiem polskim - utrudniona komunikacja z klientem, z zespołem, Wschodni akcent tzw. zaśpiew, utrudniona dokumentacja pisemna Względy kulturowe - zbyt niska orientacja w polskiej rzeczywistości oczekiwanie wobec obcokrajowca, ale też wyzwanie wobec pracodawcy Potrzeba zapewniania pracy Polakom
ZALETY ZATRUDNIENIA IMIGRANTA Pracodawcy nie mieli kłopotu z określaniem zalet zatrudniania imigranta otwartość na świat inna perspektywa patrzenia sieć kontaktów niezależność w podejmowaniu nowych kroków znajomość rynku lokalnego (w perspektywie:szanse rozwoju firmy)
REKOMENDACJE PRACODAWCÓW DLA UCZELNI W przypadku obcokrajowców powinny być stosowane te same miary co wobec kształcenia i wspierania Polaków Większy nacisk na praktykę w programie nauczania Poszerzenie liczby i zakresu wykonywanych podczas studiów praktyk Nawiązywanie kontaktów z pracodawcami i informowanie o ułatwieniach prawnych w zatrudnianiu absolwentów imigrantów. Większe wsparcie w odnajdowaniu się na rynku pracy poprzez: - naukę pisania dobrych aplikacji - naukę jak wygląda polski rynek pracy, jakie obowiązują na nim zasady prawno- moralne (np. wykluczenie łapówek) - pomoc w układaniu kwesji formalno- prawnych obcokrajowca
REKOMENDACJE PRACODAWCÓW DLA IMIGRANTÓW Te same co wobec Polaków - wobec Polaków, jak i wobec obcokrajowców stosowane są te same miary podczas studiów aktywnie szukać praktyk, staży, pracy innych form działania (niekoniecznie 100% zgodne z kierunkeim wykształcenia) Starać myśleć o sobie w kategoriach swoich zalet i chęci w czym jestem dobry i co chciałbym robić? Umiejętnie i porządnie pisać aplikacje, ale także czytać je z uwagą, tak by odpowiadać realnie na zapotrzebowania (nie warto ukrywać swojego pochodzenia, bowiem bardziej może to zaszkodzić niż pomóc) Znać szczegóły prawne swojego zatrudnienia i sytuacji prawnej przebywania w Polsce Aktywnie szukać swojej niszy i roli na rynku pracy nie czekając na ogłoszenia Podkreślać swoją inność jako atut i wartość
WNIOSKI Z BADAŃ Obecność imigrantów z dyplomem na polskim rynku pracy jest nierozpoznawalna przez pracodawców Głównymi barierami zatrudnienia są kwesme formalne i językowe, bardzo rzadkie stereotypowe postrzeganie pracownika imigranta ze względu na jego narodowość Niezbędna jest szeroka i długotrwała promocja kampania społeczna na rzecz zatrudniania obcokrajowców o wyższym wykształceniu Stworzenie i szeroka dystrybucja publikacji wyjaśniającej wszystkie zawiłości prawne zatrudniania obcokrajowców i możliwe jego interpretacje Rozwoju wymaga współpraca organizacji pozarządowych działających na rzecz obcokrajowców z pracodawcami Promocja zatrudnienia powinna szczególnie obejmować branże medyczną i IT, w których istnieją istotne niedobory pracowników