Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy. Badanie społeczne

Transkrypt

1 Ogólna charakterystyka projektu Imigranci o wysokich kwalifikacjach na polskim rynku pracy. Badanie społeczne Joanna Konieczna-Sałamatin

2 CELE BADANIA 1. Dostarczenie wiedzy o sytuacji na rynku pracy imigrantów posiadających wyższe wykształcenie, w szczególności zbadanie funkcjonowania w praktyce regulacji prawnych dających preferencje w dostępie do polskiego rynku pracy absolwentom polskich uczelni. 2. Ujawnienie barier utrudniających integrację imigrantów poprzez rynek pracy. W szczególności barier związanych ze społecznym wizerunkiem imigrantów jako pracowników i pracodawców. 3. Wsparcie imigrantów będących absolwentami wyższych uczelni (polskich i zagranicznych) w znalezieniu zatrudnienia odpowiadającego ich kwalifikacjom i ambicjom.

3 ANALIZY WPROWADZAJĄCE Teoretyczne ujęcia badanej problematyki Analiza dotychczas prowadzonych badań sytuacji cudzoziemców na rynku pracy Cudzoziemcy w Polsce w świetle statystyki publicznej PROJEKT EFI BADANIE KONTEKSTU Analiza prawa regulującego sytuację imigrantów w Polsce Analiza dyskursu medialnego wokół cudzoziemców Ekonomiczny aspekt pozycji imigrantów na rynku pracy PANEL 1 PANEL 2 BADANIE PODMIOTÓW RYNKU PRACY Badanie cudzoziemców (studentów i absolwentów polskich uczelni) PANEL 3 Badanie pracodawców Badanie instytucji rynku pracy

4 BADANIE KONTEKSTU Analiza prawnych uwarunkowań przyjazdu, pobytu i pracy cudzoziemców w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem osób posiadających wyższe wykształcenie (w tym zdobyte w Polsce) Analiza społecznego klimatu wokół cudzoziemców (badanie mediów) Analiza ekonomicznego aspektu pozycji imigrantów (kontekst ekonomiczny na podstawie badania danych dotyczących rynku pracy i badanie dyskryminacji na rynku pracy metodą eksperymentalną)

5 PODMIOTY RYNKU PRACY - cudzoziemcy Studenci polskich uczelni - jakie mają motywacje do studiowania w Polsce - jak się czują w Polsce - jakie są ich dalsze plany edukacyjne i zawodowe Absolwenci polskich uczelni - czy napotykają bariery w dostępie do rynku pracy - w jakim stopniu te bariery są związane z ich statusem cudzoziemców

6 PODMIOTY RYNKU PRACY - pracodawcy Czy pracodawcy obawiają się zatrudniania cudzoziemców? Jeśli tak, to dlaczego? Czy negatywne stereotypy są barierą? Czy absolwenci-imigranci napotykają na innego rodzaju bariery niż absolwenci z polskim obywatelstwem?

7 PODMIOTY RYNKU PRACY - instytucje Jakie cechy absolwentów są najbardziej cenione przez pracodawców i w jakim stopniu kończący polskie uczelnie cudzoziemcy spełniają oczekiwania pracodawców; Czy nieznajomość przepisów przez polskich pracodawców stanowi dla cudzoziemców istotną barierę? Czy pracodawcy obawiają się zatrudniania cudzoziemców, z czego te ewentualne obawy wynikają i co można zrobić, aby je zredukować? Badane instytucje: - Agencje pośrednictwa pracy - Urzędy pracy - Uczelniane biura karier

8 Ogólne wnioski z badania Rola Polski jako kraju przyjmującego (a nie tylko wysyłającego imigrantów) jest zjawiskiem nowym i w znacznej mierze zaskakującym zarówno dla wielu instytucji publicznych (w szczególności dla publicznych służb zatrudnienia), jak i dla pracodawców oraz obywateli; Brakuje systematycznego monitoringu sytuacji imigrantów na rynku pracy w skali całego kraju. Brakuje też danych o liczbie imigrantów przebywających w Polsce. Instytucje państwowe (w szczególności statystyka publiczna) nie zbierają danych o zatrudnieniu cudzoziemców, w szczególności o zatrudnieniu imigrantów posiadających wyższe wykształcenie. Wiele instytucji publicznych, w szczególności na szczeblu lokalnym nie jest w ogóle przygotowana do obsługi mieszkających w Polsce cudzoziemców (nie ma procedur lub pracownicy nie są przeszkoleni). Dotyczy to także przedstawicielstw dyplomatycznych RP za granicą

9 Ogólne wnioski z badania Wśród przybywających do Polski imigrantów dominują obywatele krajów sąsiednich (głównie Ukrainy i Białorusi), którzy dzięki bliskości kulturowej stosunkowo łatwo adaptują się do polskiej rzeczywistości, szybko uczą się języka i wtapiają się w polskie społeczeństwo, które w związku z tym nie odczuwa problemów związanych z obecnością obcych w kraju. Bliskość kulturowa dominującej grupy imigrantów powoduje, że zarówno instytucje publiczne, jak np. pracodawcy nie widzą potrzeby specjalnego przygotowania się do współpracy z imigrantami i do podejmowania specjalnych działań zmierzających do wciągania ich w życie społeczne lub polityczne kraju. Niektóre instytucje zaczęły dostrzegać szanse związane z przyjazdem i osiedlaniem się cudzoziemców w Polsce (np. widząc w nich potencjalną możliwość uzupełnienia deficytów siły roboczej w niektórych branżach lub uratowania przed zamknięciem szkół i uczelni zmagających się ze skutkami zmian demograficznych)