Praktyczne aspekty zastosowania

KOŁO NAUKOWE ZARZĄDZANIA FINANSAMI Kontrakty terminowe Praktyczne aspekty zastosowania DRUGA EDYCJA Wojciech Gudaszewski,, Wojciech Wasilewski Tadeusz Gudaszewski Prezentacja dla Biura Maklerskiego BPH PBK S.A. Wrocław, 4 października 2002 r. 1

CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawowe informacje o kontraktach terminowych 2

Strony w kontrakcie FUTURES Kontrakt terminowy - umowa,, w której dwie strony zobowi bowiązują się do zawarcia w ustalonym okresie w przyszłości transakcji po ustalonej cenie dotyczącej przyszłej wartości instrumentu bazowego Kupujący (pozycja długa) Izba rozrachunkowa (gwarantuje rozliczenia) symetria zobowiązań Sprzedający (pozycja krótka) 3

Pozycje inwestora na rynku Futures Otwarcie pozycji: kupno kontraktu terminowego (pozycja długa) sprzedaż kontraktu terminowego (pozycja krótka) Zamknięcie pozycji: przyjęcie pozycji odwrotnej na tej samej serii kontraktu 4

Pozycja długa w kontraktach terminowych inwestor zarabia na wzroście instrumentu podstawowego inwestor traci na spadku instrumentu podstawowego zysk strata instrument podstawowy (np. WIG20) 5

Pozycja krótka w kontraktach terminowych inwestor zarabia na spadku instrumentu podstawowego inwestor traci na wzroście instrumentu podstawowego zysk strata Instrument podstawowy 6

Cechy kontraktów terminowych miejsce występowania rynek giełdowy (ryzyko w kontrakcie w większości przejmuje giełda) instrument standaryzowany zależność ceny kontraktu od ceny instrumentu podstawowego możliwość zamknięcia pozycji w dowolnym momencie lub przytrzymania kontraktu do czasu wygaśnięcia marking-to to-market (codzienne( rozliczanie pieniężne) dzienny limit zmian cen podstawa prawna PoPOPW,, Regulamin Giełdy 7

Rodzaje kontraktów terminowych Instrument podstawowy: indeksowe indeks giełdowy akcyjne akcje renomowanych spółek walutowe procentowe waluta zagraniczna obligacje, bony skarbowe, depozyty 8

Depozyty zabezpieczające Depozyt zabezpieczający służy jako zabezpieczenie wobec kontrahenta zabezpieczenie wobec kontrahenta transakcji depozyt wstępny ustalona przez KDPW wielkość procentowa liczona od wartości kontraktu liczona od wartości kontraktu określonej na podstawie ostatniego kursu podstawie ostatniego kursu rozliczeniowego, którą należy wnieść w którą należy wnieść w momencie zawarcia transakcji transakcji depozyt właściwy (tzw. depozyt utrzymania) wielkość procentowa liczona od wartości otwartego kontraktu, poniżej otwartego kontraktu, poniżej której inwestor zobowiązany jest uzupełnić upełnić zobowiązany jest uzupełnić środki na rachunku. Gdy tego nie uczyni biuro rachunku. Gdy tego nie uczyni biuro maklerskie ma obowiązek maklerskie ma obowiązek niezwłocznego zamknięcia pozycji inwestora zamknięcia pozycji inwestora depozyt wstępny=140% * depozyt utrzymania 9

Depozyty zabezpieczające Nazwa instrumentu Depozyt wstępny Depozyt właściwy Futures na WIG20 8,1% 5,8% Futures na TECHWIG 13,2% 9,4% Futures na MIDWIG 4,2% 3,0% Futures na USD 7,0% 5,0% Futures na EURO 7,0% 5,0% 10

Depozyt zabezpieczający w % 15 10 5 0 Futures na WIG20 Futures na TECHWIG Depozyt wstępny Futures na MIDWIG Futures na USD Futures na EURO Depozyt właściwy

Depozyty zabezpieczające Nazwa instrumentu Futures na Elektrim Futures na TPSA Futures na PKN Futures na Agora Futures na KGHM Futures na PKO Futures na BRE Futures na Prokom Futures na BPHPBK Depozyt wstepny 35,6% 15,1% 11,5% 15,7% 19% 11,8% 10,4% 12,9% 8,1% Depozyt właściwy 25,4% 10,8% 8,2% 11,2% 13,6% 8,4% 7,4% 9,2% 5,8% 12

Depozyty zabezpieczające Formy wnoszenia depozytu w środkach pieniężnych w środkach niepieniężnych Zgodnie z zasadami KDPW 60% depozytu zabezpieczającego może być wniesione w postaci obligacji Skarbu Państwa o oraz akcji wchodzących w skład WIG20 13

Depozyty zabezpieczające Papiery wartościowe mogące stanowić zabezpieczenie Nazwa papieru Obligacje SP AGORA COMPUTERLAND ELEKTRIM KGHM ORBIS BPHPBK PROKOM SOFTBANK Stopa uznania 90% 60% 50% 70% 70% 50% 70% 70% 60% 14

Marking-to to-market codzienne dopisywanie zysków i odpisywanie strat na rachunku depozytowym, wynikających ze zmiany ceny kontraktu futures Długa pozycja Krótka pozycja Wzrost ceny kontraktu Zysk (+) Strata (-) Spadek ceny kontraktu Strata (-) Zysk (+) dokonywane zawsze na zamknięcie sesji po dziennym kursie rozliczeniowym rozliczenie pieniężne w dniu wykonania kontraktu wylicza się w stosunku do ostatecznej ceny rozliczeniowej 15

Marking-to to-market (przykład 1) Obliczanie zysków i strat na zamknięcie na przykładzie kontraktu Futures na WIG20 Cena kontraktu 1450 pkt 1500 pkt 1400 pkt Posiadacz długiej pozycji 1 kontrakt (50 pkt) * 10 = + 500 zł (-100 pkt) * 10 = -1000 zł Posiadacz krótkiej pozycji 1 kontrakt (-50 pkt) * 10 = - 500 zł (100 pkt) * 10 = +1000zł 16

Marking-to to-market (przykład 2) Inwestor nabył kontrakt terminowy (pozycja długa) na WIG20 po kursie 1450 pkt Kurs zamknięcia depozyt wstępny (8,1%) depozyt właściwy (5,8) saldo konta depozytowego (margin account) Dzień 0 1450 pkt 1174,5 zł 841 zł 1174,5 zł Dzień 1 1500 pkt - 870 zł 1674,5 zł Dzień 2 1400 pkt - 812 zł 674,5 zł Inwestor zobowiązany jest uzupełnić depozyt do wysokości min 812 zł 17

Obrót kontraktami na GPW S.A. notowane w systemie ciągłym 8:30 9:00 9:00 9:00 16:00 16:00 16:10 16:10 16:10 16:30 Przed otwarciem Otwarcie (określanie kursu) Notowania ciągłe Przed zamknięciem Zamknięcie (określanie kursu) Przed otwarciem dostępne wszystkie rodzaje zleceń systemu WARSET ograniczenia wahań kursów +/- 10% z możliwością rozszerzenia do 15% 18

Droga zlecenia składanego przez inwestora PUNKT OBSŁUGI KLIENTA MAKLER GIEŁDOWY CENTRALA BIURA MAKLERSKIEGO INWESTOR KOMPUTER GIEŁDY

Kalendarz obrotu kontraktami na indeksy obrót dokonywany w seriach (seria wszystkie kontrakty danego typu o tej samym terminie wykonania) w każdym momencie w obrocie znajdują się trzy serie kontraktów z różnymi datami wykonania ostatnim dniem obrotu każdą serią jest trzeci piątek miesiąca wykonania 20

Kalendarz obrotu kontraktami na akcje zawsze w obrocie są 3 serie kontraktów (dwa wygasające w dwóch najbliższych miesiącach kalendarzowych i jeden najbliższy z marcowego cyklu kwartalnego) w każdym miesiącu wygasa jeden kontrakt serie kontraktów wygasających w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu są notowane na GPW przez 5 miesięcy pozostałe serie są notowane tylko przez 2 miesiące 21

Oznaczenie miesięcy wykonania miesiąc Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień kod F G H J K M N Q U V X Z 22

Standard kontraktu nazwa skrócona kontraktu kod kontraktu instrument podstawowy jednostka transakcyjna (wielkość kontraktu) jednostka notowania minimalny krok notowania wartość minimalnego kroku notowania miesiące wykonania ostatni dzień obrotu i dzień wygaśniecia dzienny kurs i dzienna cena rozliczeniowa ostateczny kurs rozliczeniowy sposób rozliczenia depozyt zabezpieczający wnoszony przez inwestora 23

Standardy kontraktów terminowych na indeksy Symbol Wielkość kontraktu Min zmiana ceny (tik) Strata/zysk przy zmianie ceny o podaną jednostkę Futures na WIG20 FW20 10zł x indeks WIG20 1pkt=10zł 1pkt=10zł Futures na TECHWIG FTECH 10zł x indeks TECHWIG 1pkt=10zł 1pkt=10zł Futures na MIDWIG FMID 10zł x indeks MIDWIG 1pkt=10zł 1pkt=10zł 24

Standardy kontraktów terminowych na waluty Symbol Wielkość kontraktu Min zmiana ceny (tik) Strata/zysk przy zmianie ceny o podaną jednostkę Futures na USD FUSD kurs x 10000 USD 0.01 zł/100 USD = 1zł 1 zł=100zł Futures na EURO FEUR kurs x 10000 EURO 0.01 zł/100 EURO = 1zł 1zł=100zł 25

Przykład kontrakt na USD Inwestor zajął krótką pozycję w kontraktach na USD. Cena kontraktu spadła z 415zł na 410zł (za 100 USD) Jeden tik na dolarowych kontraktach na GPW wynosi 0,01 zł / 100USD i jego wartość jest równa 1zł Ruch o 5 zł oznacza zmianę 500-krotnie większą, czyli zmiana wartości pozycji wynosi 500 zł Inwestor zarobił więc 500 zł,, podczas gdy cena 1 dolara spadła tylko o 5 groszy 26

Standardy kontraktów terminowych na akcje symbol Wielkość kontraktu Min. zmiana ceny(tik) Strata/zysk KGHM PKN Orlen TPSA FKGH FPKN FTPS Kurs x 500 akcji 0,10zł=50zł 1zł=500zł Agora BPHPBK BRE FAGO FBPH FBRE Kurs x 200 akcji 0,10zł=20zł 1zł=200zł Elektrim FELE Kurs x 300 akcji 0,10zł=30zł 1zł=300zł PKO Prokom FPEO FPKM Kurs x 100 akcji 0,10zł=10zł 1zł=100zł 27

Przykład kontrakt na Elektrim Inwestor zakupił 5 kontraktów na akcje Elektrimu Jego zlecenie zostało zrealizowane po kursie 48,30 zł za kontrakt Cena rozliczeniowa na koniec sesji wyniosła 47,20 zł (47,20-48,30) * 5 kontraktów * 300 (wielkość kontraktu) = -1650 zł Wynik (strata) z tej transakcji wynosi 1650 zł 28

CZĘŚĆ DRUGA Jak stosować kontrakty w praktyce? 29

Strategie inwestowania w kontrakty terminowe Hedging zabezpieczanie się przed niekorzystnymi zmianami cen instrumentu podstawowego Spekulacja przyjęcie ponadprzeciętnego ryzyka w celu osiągnięcia ponadprzeciętnych zysków (zastosowanie dźwigni finansowej) Arbitraż osiągnięcie zysku bez ponoszenia ryzyka, dzięki równoczesnemu zawarciu transakcji na dwóch różnych rynkach (np. kasowym i terminowym) 30

Hedging Hedging to działanie polegające na zabezpieczaniu się przed niekorzystnymi zmianami instrumentu podstawowego poprzez zajmowanie przeciwnej pozycji na rynku terminowym Cechy hedgingu: ograniczenie ryzyka związanego z nieprzewidywalnymi ruchami cen transfer ryzyka od zabezpieczających do spekulantów zabezpieczający się w zamian za pewność co do wartości swego portfela pozbawiają się niespodziewanych zysków 31

Hedging sprzedażowy (zabezpieczenie krótkie) Rynek kasowy Rynek Futures REZULTAT Posiadamy aktywa (tzn. zajmujemy długą pozycję) Należy zająć pozycję krótką, czyli dokonać sprzedaży kontraktu Zajęte pozycje są przeciwstawne, dlatego chronią nas przed spadkiem ceny na rynku kasowym.. Każdy spadek cen jest równoważony zyskami ze sprzedanego kontraktu futures 32

Hedging zakupowy (zabezpieczenie długie) Rynek kasowy Rynek Futures REZULTAT Mamy krótką pozycję,, gdyż sprzedaliśmy aktywa Należy zająć pozycję długą, czyli zakupić kontrakt futures Zajęte pozycje są przeciwstawne, dlatego chronią nas przed ryzykiem wzrostu ceny na rynku kasowym.. Każdy wzrost cen jest równoważony zyskami z kupionego kontraktu futures 33

Hedging -przykłady Inwestor dysponuje portfelem o wartości 10.000zł i chce otworzyć krótkie pozycje na kontraktach WIG20 po kursie 1320 pkt.. Depozyt wstepny wynosi 8,1%. Ile powinien zakupić kontraktów? N = wartość portfela cena kontraktu x mnożnik x wstępny depozyt N = 10.000 / (1320 x 10 x 8,1%) = 9 kontraktów 34

Hedging - przykłady rynek spot rynek futures rezultat WIG20=1500 pkt portfel inwestora (S) = 75 000 PLN po czasie t WIG20 spada o 20% do poziomu 1200pkt Strata inwestora wynosi 20% a wiec 15 000 PLN F=1500 pkt inwestor sprzedaje 5 kontraktów (5*1500 *10 = 75 000 PLN) Po czasie t cena kontraktu spada do poziomu 1200pkt Inwestor zamyka pozycje przez nabycie 5 kontraktów 5*1200*10 = 60 000 PLN Zysk inwestora z kontraktów wynosi 20% 75000 60000 = 15 000 PLN Strata na portfelu inwestora została zrekompensowana zyskiem z transakcji na kontraktach terminowych. Mimo spadku WIG20 aż o 20% wartość środków w posiadaniu inwestora została ustabilizowana i niezmieniona na poziomie 75 000 zł 35

Hedging case study Główny udziałowiec spółki PROKOM Ryszard Krauze posiada znaczny pakiet akcji w ilości 100 tys szt Rynkowa cena akcji wynosi 150 zł co oznacza,że posiada portfel o wartości 15 mln zł Obawia się w przyszłości spadku cen akcji lecz nie chce ich sprzedawać. Zabezpiecza więc swój portfel. Aktualna cena kontraktu czerwcowego na akcje PROKOM wynosi 152 zł. Krauze zabezpiecza posiadany portfel przez sprzedaż 1000 kontraktów (1000 x 100 x 152=15,2 mln zł) W ciągu 3 m-cym cena akcji Prokom spadła o 33,3% do poziomu 100zł, a kurs kontraktu spadł do poziomu 101zł.. Jaki jest obecnie portfel Krauzego? 36

Hedging case study W wyniku spadku ceny akcji Prokomu do 100zł wartość portlela spadła do poziomu 10mln (100tys szt x 100zł), czyli aż o 5 mln Inwestor zamyka pozycje na rynku terminowym odkupując 1000 szt kontraktów na akcje Prokomu w wyniku czego otrzymuje zysk równy (152-101) 101) x 100 x 1000 = 5,1 mln zł W związku z powyższym straty poniesione na rynku kasowym 5 mln zł zostały zrekompensowane przez zyski na rynku terminowym 5,1 mln zł W efekcie Krauze ma portfel równy 15,1mln zł (równy początkowemu) 37

Spekulacja Spekulacja polega na przejęciu ryzyka od zabezpieczających się Spekulanci zajmują pozycję w oczekiwaniu, iż w przyszłości ceny kontraktów zmienią się w sposób zapewniający im zysk Gdy oczekujesz wzrostu cen instrumentu podstawowego Zajmij pozycję długą (kup kontrakt) Gdy oczekujesz spadku cen instrumentu podstawowego Zajmij pozycję krótką (sprzedaj kontrakt) 38

Spekulacja Spekulacja wiąże się z oczekiwaniem ponadprzeciętnych dochodów przy ponoszeniu ponadprzeciętnego ryzyka (efekt tzw. DŹWIGNI FINANSOWEJ) Przy stosunkowo niskich nakładach własnych kapitału (tylko depozyt zabezpieczający) możliwe jest osiągnięcie zwielokrotnionych zysków i poniesienie olbrzymich strat 100% d f = DZ (%) 39

Spekulacja dźwignia finansowa nazwa instrumentu depozyt wstępny dźwignia Futures na WIG20 8,1% 12,3 x Futures na TECHWIG 13,2% 7,6 x Futures na MIDWIG Futures na USD, EURO Futures na TPSA 4,2% 7,0% 15,1% 23,8 x 14,3 x 6,6 x 40

Spekulacja przykład dźwigni finansowej (kontrakt na WIG20) Inwestor zpodziewającsię zwyżki spółek z indeksu WIG20 zakupił (pozycja długa) kontrakt Futures na indeks WIG20 po kursie 1400 pkt. Wniósł depozyt zabezpieczający w wysokości : 8,1% * 1400 pkt * 10 (mnożnik kontraktu) = 1134 zł Następnego dnia inwestor zamknął pozycję po kursie 1450 pkt. Wynik z jego operacji (przy pominięciu kosztów transakcyjnych) wyniósł: (1450-1400)*10 = 500 zł Stopa zwrotu z tej inwestycji wynosi: 500zł / 1134 zł = 44%, podczas gdy indeks wzrósł tylko 3,6% (50 zł/ 1400zł). Jest to więc 12,3 raza większy dochód 41

Spekulacja efekt dźwigni finansowej (c.d.) Futures WIG20 zysk na Futures WIG20 zysk na WIG20 1400 1450 42

Spekulacja przykłady (kontrakt na PKN) Inwestor działa jako krótkoterminowy spekulant Sprzedał 10 kontraktów na PKN Orlen po cenie 22 zł W ciągu następnych 20 minut ich cena spadła do 21 zł Jeden kontrakt na PKN Orlen opiewa na 500 akcji (22 21) * 500 * 10 kontraktów = 5000 zł Inwestor zarobił w ciągu 20 minut 5000 zł angażując kwotę 12650 zł 22 * 11,5% (depozyt wstępny) * 500 * 10 = 12650 zł Stopa zwrotu inwestora z kontraktu wynosi 40% podczas gdy kurs akcji spadł tylko o 4,5% 43

Transakcje arbitrażowe Arbitraż polega na osiągnięciu zysku bez ponoszenia ryzyka dzięki jednoczesnemu zawarciu transakcji na dwóch lub więcej rynkach (np. kasowym i terminowym) 44

Transakcje arbitrażowe pojęcie bazy Baza różnica między ceną instrumentu podstawowego na rynku kasowym a ceną kontraktu terminowego BAZA = S - F 45

Transakcje arbitrażowe Konwergencja - różnica między ceną futures i ceną spot maleje w miarę zbliżania się do terminu wykonania W momencie rozliczenia cena futures jest równa cenie spot Cena Cena futures Cena z rynku g otówkowego Dostawa Czas 46

Transakcje arbitrażowe. Cena kontraktu Futures powinna podążać za wartością instrumentu podstawowego. (powinna go naśladować) 47

qe Transakcje arbitrażowe Gdy F>S Baza jest ujemna Kontrakt notowany z premią CONTANGO (report ( report) Sytuacja typowa Gdy S>F Baza jest dodatnia Kontrakt notowany z dyskontem BACKWARDATION (deport ( deport) Sytuacja nietypowa kajdshkdsdh ah h asihs saiausadi saidf saiuhf ssaidhulisauh sa dsalih fsalidu ssfiuhfsdaliuhf f fwqweu po k dqeww hdsalkjh f9q wq9 fkjh;dsfreq wfq wquoi foewq foqwieq fwqwoeqowf w saidhulisauh sa dsalih fsalidu ssfiuhfsdaliuhf f fwqweu po k dqeww hdsalkjh f9q wq9 fkjh;dsfreq wfq wquoi foewq foqwieq fwqwoeqowf wqe saidhulisauh sa dsalih fsalidu ssfiuhfsdaliuhf f fwqweu po k dqeww hdsalkjh f9q wq9 fkjh;dsf req wfq wquoi foewq foqwieq fwqwoeqowf wqe saidhulisauh sa dsalih fsalidu ssfiuhfsdaliuhf f fwqweu po k dqeww hdsalkjh f9q wq9 fkjh;dsfreq wfq wquoi foewq foqwieq fwqwoeqowf wqe aidhulisauh sa dsalih fsalidu ssfiuhfsdaliuhf f fwqweu po k dqeww hdsalkjh f9q wq9 fkjh;dsfreq wfq wquoi foewq foqwieq fwqwoeqowf wqe 48

Transakcje arbitrażowe Wycena kontraktu futures (tzw. fair value - cena teoretyczna) model cost cost-of-carry Oznaczenia: F = (S-D) D)ebt fair F cena kontraktu futures (z rynku terminowego) S cena instrumentu podstawowego (z rynku kasowego) D bieżąca wartość dywidendy, której prawo ustalenia wypada w trakcie życia kontraktu e podstawa logarytmu naturalnego (~2,71) b stopa cost cost-of-carry t termin pozostały do wykonania kontraktu (w latach) 49

Transakcje arbitrażowe Model cost-of-carry (kosztów utrzymania) zakłada: kapitalizację ciągłą istnienie tzw. kosztów utrzymania (np. kosztów kredytu, ubezpieczenia) Cena Futures (F) powinna być teoretycznie wyższa od ceny spot (S), wynika to ze zmiennośći wartości pieniądza w czasie. Może zdarzyć się że S>F, np. gdy spółka wypłaca dywidendę. 50

Objaśnienia do modelu cost cost-of-carry kontrakty na akcje nie płacące dywidendy kontrakty na indeksy i akcje płacące dywidendy kontrakty na waluty b = r ; D=0 b = r q b = r r f ; D=0 b stopa cost cost-of-carry q dividend yield (stopa dywidendy) r stopa procentowa wolna od ryzyka (krajowa) r f stopa procentowa wolna od ryzyka (zagraniczna) 51

Arbitraż cash cash-and-carry stopa repo Implikowana wewnętrzna stopa repo r repo F ln S-D = + q t Arbitraż cash-and and-carry pozwala uzyskać korzyści z różnicy stóp procentowych r repo - wewnętrzna implikowana stopa repo (mówi o tym jak drogi jest kontrakt; im wyższa stopa repo tym droższy kontrakt) r stopa wolna od ryzyka (na rynku kasowym) 52

Transakcje arbitrażowe (arbitraż cash-and and-carry) Zysk arbitrażysty to różnica między wyceną kontraktu przez rynek a wartością teoretyczną pomniejszona o koszty transakcyjne kontrakty przewartościowane kontrakty niedowartościowane F M > F fair r repo > r F M < F fair r repo < r sprzedaż kontraktów kupno instrumentu podstawowego kupno kontraktów krótka sprzedaż instrumentu podstawowego 53

Wartość teoretyczna i rynkowa kontraktu 54

Przykład arbitraż cash cash-and-carry W dniu t indeks WIG20 wynosi 1400 pkt, a kurs kontraktu Futures na WIG20 wygasającego za 2 miesiące wynosi 1425 pkt Czy istnieje możliwość dokonania arbitrażu, jeśli stopa wolna od ryzyka wynosi 8 %? Wartość teoretyczna (fair value) kontraktu wynosi: F fair = S * e rt = 1400 pkt * 2,71 ( 0,08 * 0,16 ) = 1418 pkt Wartość rynkowa kontraktu jest wyższa niż jego wartość teoretyczna. Należy więc dokonać zakupu instrumentu podstawowego (np. zakup MiniWIG20) i sprzedaży kontraktu futures na WIG20 55

Przykład arbitraż cash cash-and-carry cd. Stosując kryterium wewnętrznej stopy wzrotu do poprzedniego przykładu, otrzymujemy: r repo = [ ln(1425/1400) ] / 0,16 = 11% Wewnętrzna stopa zwrotu repo wynosi 11%, jest wyższa od stopy wolnej od ryzyka wynoszącej 8% Z tego wynika, że kontrakt jest drogi (przewartościowany) i należy go sprzedać 56

Kto powiedział, że kontrakty Futures są tylko dla odważnych? Ty również wypróbuj swoich sił i zacznij zarabiać... 57

Jak rozpocząć grę na kontraktach terminowych? Otworzyć rachunek praw pochodnych w biurze maklerskim (np. w BM BPHPBK) Uzyskać indywidualny numer NIK - Numer Identyfikacyjny Klienta nadawany prze KDPW (bezpłatnie w ciągu 3-53 5 dni) Wnieść depozyt zabezpieczający do biura maklerskiego zarówno w przypadku kupna jak też sprzedaży kontraktu 58

Prowizje za obrót kontraktami futures (BM BPHPBK) prowizja z tytułu zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży kontraktu internetowa prowizja z tytułu zawarcia transakcji day-trading 18 zł / kontrakt 15 zł / kontrakt preferencyjne stawki, np. zwrot prowizji od transakcji odwrotnych zawartych w ciągu jednej sesji w wysokości 5 zł od każdego kontraktu (z zastrzeżeniem, że prowizja od transakcji odwrotnych nie może być niższa niż 8zł od kontraktu) 59

Podsumowanie dlaczego kontrakty??? Kontrakt Futures - nowoczesny instrument finansowy Gra o sumie zerowej (Ty wygrywasz, inni tracą) Łatwy dostęp (występują na giełdzie) Bezpieczeństwo obrotu zapewnia KDPW Wysoka płynność Motytywy gry na kontraktach (hedging, spekulacja, arbitraż) Niskie koszty transakcyjne Zarabiasz również podczas bessy (na spadkach) Twój nakład tylko depozyt zabezpieczający 60

Podsumowanie dlaczego kontrakty??? Codzienne rozliczanie (możesz swobodnie inwestować nadwyżkę gotówki) Zarabiasz więcej niż na rynku spot (efekt dźwigni) Zróżnicowane terminy realizacji ułatwiają prowadzenie inwestycji z różnym horyzontem czasowym W dowolnym momencie możesz wycofać się z inwestycji i zamknąć pozycję 61

Parę słów na zakończenie... Hitem na GPW jest kontrakt Futures na WIG20 o najbliższym terminie wygaśnięcia. Obroty tym instrumentem są porównywane z obrotami na rynku akcji 62

Dziękujemy za uwagę! KN Manager BM BPH PBK życzą udanych inwestycji 63