Plan pracy oparty na teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera. Grupa Mandarynki Wczesne ustalenie uzdolnień, może bardzo dopomóc w wyborze doświadczeń korzystnych dla dziecka, ale równie ważne może być ustalenie jego słabych punktów. Jeśli bowiem zidentyfikuje się odpowiednio wcześnie taką słabą stronę, to istnieje możliwość zajęcia się nią zanim będzie za późno i zastosowania alternatywnych metod uczenia lub doskonalenia ważnych umiejętności." (H. Gardner, Wielorakie inteligencje, Poznań 2002, s. 30) Wstęp Według Howarda Gardnera, twórcy inteligencji wielorakich, każdy człowiek jest wyjątkowy i niepowtarzalny. Ten amerykański psycholog i neurolog, w swej koncepcji przywołuje liczne badania naukowe, które podważają istnienie jednej, określonej zdolności umysłowej. Badania dotyczące rozwoju dzieci zdolnych dowiodły, że różne rodzaje inteligencji są odrębnymi zdolnościami, ponieważ wybitne osiągnięcia w jednej dziedzinie, nie gwarantują powodzenia w innej. (H. Gardner, Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty wteoriiipraktyce,warszawa2009,s.18). Ważne jest, aby już w okresie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, kształcenie sprzyjało odkrywaniu przez dziecko własnych predyspozycji, mocnych stron, zdolności i zainteresowań oraz by było to zgodne z indywidualnym kanałem odbioru informacji. Teoria Howarda Gardnera ukazuje wyjątkowość każdego człowieka. Każdy z nas jest zdolny. Każdy ma któreś rodzaje inteligencji rozwinięte silniej, chociaż inne słabiej. Określając, co jest mocną, a co słabą stroną dziecka, można wspierać jego rozwój poprzez wykorzystywanie jego silnych inteligencji do wzmacniania tych słabszych. Można budować wysoką samooceną dziecka, które z jednej strony uświadamia sobie, że w jakiejś dziedzinie nie najlepiej sobie radzi, ale za to jest świetne w czymś innym. W związku z tym trzeba wspierać i rozwijać posiadane przez dziecko zdolności tak, aby odnosiło sukcesy w dziedzinach, które je interesują. Howard Gardner wyróżnił osiem rodzajów inteligencji: językową, matematyczno-logiczną, ruchową, wizualno-przestrzenną, muzyczną, przyrodniczą, intrapersonalną oraz interpersonalną. Dzieci, u których dana inteligencja dominuje, charakteryzują się: Dzieci z dominującą inteligencją językową lubią mówić, potrafią aktywnie słuchać, posiadają bogaty w stosunku do wieku zasób słownictwa, wypowiadają
się w barwny sposób, potrafią samodzielnie tworzyć oryginalne historie, mają dobrą pamięć słuchową. Są osobami wrażliwymi na rymy, dźwięki, znaczenie słów, dlatego łatwo uczą się nowych słów, nawet trudnych, a także słów w obcych językach. Mają dobrą pamięć do imion, nazwisk, nazw geograficznych. Chętnie i często zadają pytania. Z łatwością zapamiętują wiersze, fragmenty prozy, chętnie wygłaszają kwestie w przedstawieniach, małych formach teatralnych. Wcześnie podejmują próby czytania, szybciej uczą się i lubią czytać. Łatwiej zapamiętują symbole, np. kształty liter, kojarzą ich nazwy, zapamiętują wygląd prostych wyrazów nie potrafiąc jeszcze czytać. Chętnie spisują swoje myśli, układają różne formy wypowiedzi pisemnych w przejrzysty, jasny sposób. Dzieci z dominującą inteligencją matematyczno-logiczną są konkretne i dociekliwe, umiejętnie szeregują, wnioskują, klasyfikują zgodnie z jakąś zasadą lub cechą; dostrzegają związki przyczynowo-skutkowe, myślą logicznie. Korzystają z precyzyjnych instrukcji, lubią badać oraz zbierać różne informacje, zadają wiele pytań dotyczących otaczającego świata; są dociekliwe, kreatywnie rozwiązują problemy. Poznają świat poprzez eksperymentowanie i doświadczanie, a nie poprzez opowieści. Chętnie bawią się w gry logiczne, rozwiązują zagadki, łamigłówki. Lubią świat liczb, przeliczają różne przedmioty, rozumieją znaczenie symboli. Dzieci z dominującą inteligencją ruchową wykorzystują ruch w sposób celowy i świadomy, mają dobrą koordynację ruchową. Lubią ćwiczenia fizyczne, zabawy ruchowe, potrafią własnym ciałem wyrażać emocje; często podczas rozmowy używają mowy ciała, gestykulują. Szybko uczą się różnych sprawności ruchowych, np. jazdy na rowerze czy pływania, przodują wśród rówieśników w sportach. Mają dobre wyczucie odległości oraz przestrzeni. Są uzdolnione manualnie, sprawnie posługują się przedmiotami, chętnie wykonują różne prace ręczne. Łatwiej uczą się i rozwiązują problemy wykorzystując własne ciało i ruch do zapamiętywania, np. podczas wycieczek, spacerów, ćwiczeń fizycznych. Dzieci z dominującą inteligencją wizualno-przestrzenną są wrażliwe na kształty, obrazy, przestrzeń, kolory. Mają zdolność dostrzegania szczegółów otaczającego świata, mają dobrą pamięć obrazową i bogatą wyobraźnię. Chętniej słuchają czytanego tekstu, gdy jest on ilustrowany. Lubią rysować, rzeźbić, wycinać, lepić, modelować, tworzyć przestrzenne formy, dysponują dobrze rozwiniętym zmysłem dotyku. Z łatwością odnajdują drogę w nowym miejscu, mają znakomitą orientację przestrzenną. Szybko uczą się korzystać z map, diagramów, tabel, rozumieją schematy rysunkowe. Są zainteresowane sposobem działania różnorodnych przedmiotów, potrafią rozkładać je na części, a następnie złożyć z powrotem.
Dzieci z dominującą inteligencją muzyczną łączą muzykę z emocjami i własnym nastrojem, mają poczucie rytmu, są wrażliwe na wszelkie dźwięki, np. odgłosy przyrody, z łatwością zapamiętują rytmy oraz rymy. Lubią śpiewać, słuchać muzyki, posiadają dobry słuch muzyczny. Chętnie podśpiewują, mruczą, nucą podczas wykonywania codziennych czynności, a także w trakcie zabawy czy też nauki. Mają swoje ulubione piosenki, utwory, samodzielnie komponują" melodie, chętnie uczą się przy muzyce, próbują grać na instrumentach muzycznych i wydobywać dźwięki z przedmiotów niemuzycznych". Dzieci z dominującą inteligencją przyrodniczą są ciekawe świata, zafascynowane otaczającą je naturą, rozumieją" świat roślin oraz zwierząt. Lubią samodzielnie eksperymentować, doświadczać. Są zainteresowane zjawiskami przyrodniczymi, fizycznymi, chemicznymi; pasjonuje je ekologia. Dostrzegają zależności oraz wzorce w przyrodzie i otaczającym świecie, chętnie klasyfikują przedmioty w hierarchie, obserwują, rozpoznają, kategoryzują obiekty przyrody żywej i nieożywionej. Lubią zajęcia i zabawy związane z przebywaniem na powietrzu. Często kolekcjonują okazy przyrodnicze, zbierają albumy, obrazki, książki o tematyce przyrodniczej. Dobrze opiekują się zwierzętami, roślinami; mają własny ogródek", choćby na parapecie. Dzieci z dominującą inteligencją intrapersonalną wolą bawić się i pracować samodzielnie niż w grupie, dobrze znają oraz wykorzystują swoje mocne strony, samodzielnie budują wewnętrzną motywację. Są zaradne, niezależne, lubią decydować o swoich sprawach, potrafią wyrażać swoje uczucia. Poszukują odpowiedzi na tzw. trudne" pytania, samodzielnie wyznaczają, a także jasno precyzują cele własne. Posiadają umiejętność kierowania swoim postępowaniem, patrzą na świat ze swojego punktu widzenia. Dzieci z dominującą inteligencją interpersonalną posiadają zdolność patrzenia na świat z punktu widzenia innej osoby i współodczuwania. Umieją pracować w zespole, mają naturalne zdolności przywódcze, są komunikatywne, potrafią słuchać innych. Łatwo nawiązują kontakty społeczne, są lubiane przez rówieśników, dbają o dobre relacje z innymi osobami. Zachowują asertywność przy konfrontacji, potrafią negocjować, rozwiązywać konflikty. (M. Zatorska, A Kopik, Wielointeligentne odkrywanie świata, Warszawa 2012, s. 18-23) Program W naszym przedszkolu: 1. Każde dziecko jest zdolne. 2. Chwalimy wszystkie dzieci. 3. Dzieci rozumieją i akceptują niepowtarzalność i wyjątkowość każdego dziecka i osoby dorosłej.
4. Dzieci są świadome swoich różnorodnych uzdolnień, znają swoje mocne strony. 5. Dzieci są dobrze przygotowane do podjęcia nauki w szkole. Program opracowany został z myślą o wszystkich dzieciach, celem rozwijania ich zdolności zgodnie z posiadanymi przez nie predyspozycjami, a także do wykorzystywania ich mocnych stron do wspomagania rozwoju obszarów słabiej rozwiniętych. Program zawiera treści zgodne z podstawą programową, które w spójny sposób uzupełniają ją oraz rozwijają niektóre jej założenia. Program realizowany będzie podczas całego pobytu dziecka w przedszkolu, zarówno podczas zajęć dydaktycznych grupowych, jak i pracy indywidualnej, uczestnictwa w kołach zainteresowań, warsztatach, zajęciach kompensacyjno-wyrównawczych, terapeutycznych bądź logopedycznych. W ramach programu, opracowana została wieloletnia koncepcja pracy przedszkola Jak wychować mistrza", której ideą przewodnią jest rozbudzanie ciekawości świata, otwartości, spontaniczności, twórczości i aktywności, oraz kreatywnego myślenia zgodnie z indywidualnymi potrzebami dziecka, w oparciu o nowoczesną bazę i różnorodne techniki edukacyjne. Na bazie programu, nauczyciele opracowują miesięczne plany pracy opiekuńczo-wychowawczo- dydaktycznej w taki sposób, aby podczas zajęć uruchamiane były wszystkie typy inteligencji, a poznanie danego zagadnienia odbywało się przy wykorzystaniu różnych zdolności związanych z dominującymi u poszczególnych dzieci inteligencjami. Cele ogólne 1. Odnalezienie indywidualnej drogi edukacyjnej dla każdego dziecka poprzez dokonywanie diagnozy inteligencji wielorakich. 2. Tworzenie warunków do uczenia się przez doświadczanie i badanie. 3. Dostosowanie metod pracy i przebiegu zajęć do rodzajów inteligencji określanych jako silne ( mocne). 4. Rozwijanie zdolności dzieci zgodnie z ich predyspozycjami oraz wykorzystywanie mocnych stron do wspomagania rozwoju w zakresie obszarów słabiej rozwiniętych. 5. Uświadamianie dzieciom wiedzy o ich możliwościach, wyjątkowości niepowtarzalności każdego człowieka. 6. Przekazywanie rodzicom wiedzy o talentach i uzdolnieniach ich dzieci oraz o możliwościach dalszego rozwoju. 7. Wzmocnienie dialogu wszystkich podmiotów procesu edukacyjnego. Cele szczegółowe
- wnikliwa obserwacja rozwoju i postępów dziecka - opracowanie metod indywidualnego postępowania z każdym z dzieci - wykorzystywanie informacji zdobytych w toku diagnozy inteligencji do opracowywania miesięcznych planów pracy - dostosowanie kształcenia do zróżnicowanych potrzeb i możliwości dzieci - dostosowanie przebiegu zajęć do indywidualnych potrzeb - rozwijanie zdolności i pasji, przy umiejętnym wykorzystaniu możliwości każdego z dzieci - całościowe wspieranie rozwoju, rozwijanie zdolności specjalnych oraz słabych stron, poprzez wykorzystanie mocnych - stworzenie możliwości do realizacji różnych form aktywności - twórcze wspieranie zainteresowań i zdolności dzieci - zapraszanie gości (rodziców, artystów, ciekawych osobistości) prezentujących swoje talenty i zdolności związane z daną inteligencją Metody pracy - słowna (słuchanie opowiadań, pogadanek, dźwięków nagranych na płytę, wypowiedzi własne, zabawy logopedyczne, artykulacyjne, kończenie zdania, formułowanie pełnego zdania, Nazywanie świata" I. Majchrzak) - oglądowa (oglądanie ilustracji, rekwizytów, map) - czynna (prace plastyczne, zabawy ruchowe, muzyczne, zabawy wykorzystujące wszystkie zmysły, Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz) - doświadczenia i eksperymenty Formy pracy -zbiorowa -grupowa -w parach -indywidualna Ewaluacja programu Praca z dziećmi będzie na bieżąco monitorowana, celem sprawdzenia, czy podjęte kroki i działania prowadzą do wyznaczonego celu oraz aktualizowana w ramach bieżących potrzeb. Umiejętności dzieci będą badane standardowymi
lub opracowanymi w ramach potrzeb arkuszami obserwacji, a wnioski z obserwacji wdrażane będą do codziennej pracy z dzieckiem. BLOKI TEMATYCZNE NA MIESIĄC WRZESIEŃ GRUPA MANDARYNKI
TEMATYKA WRZEŚNIA: 1. JESTEM SOBIE PRZEDSZKOLACZEK. 2. JAK WYGLĄDA NASZE PRZEDSZKOLE? 3. WESOŁO JEST W OGRODZIE. 4. ZAJADAMY SMACZNE I ZDROWE WARZYWA I OWOCE. CHCEMY ABY DZIECI: UFNIE I BEZPOŚREDNIO ODNOSIŁY SIĘ DO WYCHOWAWCZYŃ ZAADAPTOWAŁY SIĘ W GRUPIE, W NOWYM OTOCZENIU WSPÓLNIE DBAŁY O BEZPIECZEŃSTWO NA SALI I W OGRODZIE ROZRÓŻNIAŁY, NAZYWAŁY I PRÓBOWAŁY OWOCE I WARZYWA SPOŻYWANE W PRZEDSZKOLU.