opracowanie: mgr Dorota Sowa KREATYWNOŚĆ W SZKOLE I W DOMU Bez kreatywności nie byłoby świata Howard Gardner

Transkrypt

1 opracowanie: mgr Dorota Sowa KREATYWNOŚĆ W SZKOLE I W DOMU Bez kreatywności nie byłoby świata Howard Gardner Zmieniający się świat wymaga zmieniającej się szkoły. Rodzice troszczący się o przyszłość swoich dzieci, nie są obojętni, w jaki sposób szkoła przygotuje je do życia. Coraz częściej są gotowi uczestniczyć w tym procesie. Koncepcja elastycznego modelu edukacji opartego na teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera jest propozycją, którą nauczyciele i rodzice powinni się zainteresować, by wieloaspektowo wspierać rozwój dziecka. Howard Gardner, amerykański neuropsycholog, zasugerował istnienie dziewięciu zupełnie odmiennych rodzajów inteligencji, różniących się między sobą i związanych z różnymi obszarami mózgu. Każdy z nas rodzi się z inteligencjami: lingwistyczno-werbalną, logicznomatematyczną, kinestetyczno-ruchową, muzyczną, wizualno-przestrzenną, interpersonalną, intrapersonalną, przyrodniczą i egzystencjalną. Odróżniają nas jednak wrodzone predyspozycje do rozwijania poszczególnych inteligencji. Każdy z nas jest uzdolniony w co najmniej jednej dziedzinie, a zadaniem szkoły i rodziców jest pomóc w odkryciu tych uzdolnień. Aby taka pomoc była możliwa, konieczne jest stworzenie jak najbardziej wszechstronnych możliwości nauczania, dostosowanych do indywidualnych potrzeb ucznia. Ważne jest, aby dzieci już na początku swoich ścieżek edukacyjnych mogły odkrywać różnorodność świata, a jednocześnie dowiadywać się, jakie są ich wrodzone talenty, które będą mogły rozwijać przez całe życie. W osiągnięciu tego celu sprzyjać będzie dobrze wyposażona sala lekcyjna, kąciki zainteresowań, zajęcia, na których dzieci będą mogły realizować swoje pasje oraz harmonijna współpraca nauczycieli z rodzicami, owocująca szeregiem inicjatyw na rzecz rozwoju każdego dziecka. Zintegrowanie działań rodziców i nauczyciela w celu poznania profilu inteligencji dziecka oraz zorganizowanie inspirującej przestrzeni edukacyjnej w szkole i w domu, ma dla przyszłości ucznia fundamentalne znaczenie. Dysponując wiedzą na temat różnych inteligencji, można łatwiej rozpoznawać style uczenia się, charakterystyczne dla poszczególnych ludzi.

2 Inteligencje wielorakie Inteligencja językowa (werbalna) czytać, pisać, opowiadać historyjki zapamiętywaniu imion, dat, nazw geograficznych, uczeniu się języków obcych mówienie, słuchanie, wzrokowe śledzenie tekstu Należy z dzieckiem grać w gry pamięciowe dotyczące nazw i miejsc, czytać opowiadania i anegdoty, układać zagadki i gry ortograficzne, redagować gazetkę klasową, pisać pamiętnik, brać udział w debatach i dyskusjach. Zachowania rodziców w domu powinny służyć komunikacji i wytworzeniu silnej więzi z dzieckiem. Warto więc bawić się razem opowiadając i spisując bajki, które dziecko wymyśla. Inteligencja matematyczno-logiczna eksperymenty, gry, łamigłówki, zagadki, wyszukiwać informacje logicznym myśleniu, rozwiązywaniu problemów, wnioskowaniu kategoryzowanie, abstrakcyjne przykłady, precyzyjne instrukcje Wskazane są gry wymagające obliczeń matematycznych, zachęta do doświadczeń poszukujących, stymulacja rozumowania, analizowania i rozwiązywania problemów. Rodzice powinni stawiać przed dzieckiem zadania polegające na szacowaniu, liczeniu w pamięci i rozwiązywaniu problemów, zadawać intrygujące matematyczne zagadki, dzięki którym dziecko na chwilę się zatrzyma i pomyśli.

3 Inteligencja wizualno-przestrzenna rysować, budować, projektować, konstruować, fantazjować, oglądać obrazki, albumy i filmy wyobrażaniu sobie różnych rzeczy, wiernym odtwarzaniu z pamięci, układaniu puzzli, odczytywaniu schematów, map, diagramów wizualizacje, opracowywanie schematów, wyobrażanie sobie rzeczy w formie obrazów Rozwojowi służy stworzenie warunków do swobodnej twórczości plastycznej oraz zwiedzanie muzeum, wizualizacja różnych zagadnień, wykorzystywanie mimiki, grupowanie elementów, tworzenie kompozycji płaskich i przestrzennych, projektowanie gier planszowych.rodzice mogą wspólnie z dzieckiem sklejać modele, tworzyć układanki, zachęcać do czytania mapy. Inteligencja muzyczna śpiewać, słuchać muzyki, grać na instrumentach zapamiętywaniu melodii, rytmów, radzeniu sobie z czasem włączanie rytmów i muzyki w proces nauki Jak twierdzi Howard Gardner, inteligencja muzyczna pojawia się najwcześniej, co oznacza, że łatwo ten dar u dziecka zauważyć. Poza śpiewem piosenek i zachęcaniem dziecka do śpiewu, grą na różnych instrumentach i uczestnictwie w koncertach można również opowiadać historie za pomocą samych dźwięków, zwracając uwagę na nastrój i zachęcać do połączenia zadanych wzorów matematycznych z muzyką.

4 Inteligencja przyrodnicza zwierzęta, rośliny, pogodę, geografię, obserwacje środowiska naturalnego klasyfikowaniu, kategoryzowaniu, organizowaniu aktywności w środowisku naturalnym projektowanie umieszczone w naturze, rozumienie konstrukcji i budowy Należy zapewnić dziecku odpowiednie narzędzia do prowadzenia obserwacji, pomagać przy tworzeniu albumów przyrodniczych, odwiedzać muzea przyrodnicze i ogrody zoologiczne, prowadzić cykliczne obserwacje, zachęcać do wspólnego oglądania programów przyrodniczych oraz poznawać przez zabawy różne zawody związane ze światem przyrody. Inteligencja ruchowa (kinestetyczna) ruch, dotykanie przedmiotów podczas mówienia o nich, używanie języka ciała sporcie, tańcu, grze aktorskiej, czynnościach manualnych naukę w terenie, połączenie poruszania się w przestrzeni z przyswajaniem wiedzy Pomoc dziecku polegać powinna na zachęcaniu go do wszelkiego rodzaju aktywności fizycznej i ruchowej, ułatwianiu nauki poprzez poznanie i działanie, a także inscenizowaniu ruchem tego, co jest przedmiotem nauki, organizowaniu wycieczek, zachęcaniu do udziału w grach zespołowych, uczeniu zabaw z dzieciństwa i bawieniu się z dzieckiem w klasy, tory przeszkód, zabawy tropiące oraz wspólnym ćwiczeniu wymyślonych przez dziecko układów ruchowych.

5 Inteligencja interpersonalna (społeczna) rozmawiać z ludźmi, mieć wielu przyjaciół, przynależeć do grupy radzeniu sobie w roli lidera grupy, rozumieniu innych porównania, współpracę, tworzenie relacji między rzeczami, zadawanie pytań, dyskusję Organizujemy naukę w grupie lub w parze tak, aby dzieci mogły dzielić się wiedzą, uczymy pomagania innym i określać związki przyczynowo-skutkowe. W rodzinie należy powierzać dziecku odpowiedzialność za zaplanowanie np. wspólnego spaceru lub wyprawy rowerowej. Oglądając wspólnie film, analizować, w jaki sposób aktorzy poruszają się i mówią, żeby przekazać to, co myślą. Należy również szukać okazji, żeby wspierać dziecko i zachęcać innych do chwalenia jego osiągnięć. Inteligencja intrapersonalna (intuicyjna) pracować samodzielnie, poświęcać uwagę własnym zainteresowaniom samoocenie, działaniach instynktownych, dążeniu do realizacji własnych celów, byciu oryginalnym pracę samodzielną, realizowanie indywidualnych zadań Uczymy dziecko dociekliwości, wdrażamy do refleksyjności, dyskutujemy, wypytujemy o określone działanie i pozwalamy mu na bycie odmiennym od grupy. Ponadto zachęcamy dziecko do traktowania własnych błędów jako szans na wyciągnięcie wniosków na przyszłość, żeby następnym razem wypaść lepiej. Wszystkie wyróżnione przez Howarda Gardnera inteligencje wzajemnie ze sobą współpracują, mogą być modyfikowane i ciągle rozwijane. Temu właśnie służy odpowiednia organizacja środowiska edukacyjnego, poprzez które ich rozwój jest stymulowany.