NUMER 9 (47) Grudzień 2009 wydawca: Księgowi i Biegli Rewidenci Sp. z o.o.
SPIS TREŚCI PROBLEMATYKA PODATKOWA 3 ARTYKUŁY I KOMENTARZE 3 KONSEKWENCJE WYROKU W SPRAWIE MAGOORA 3 BADANIE I PRZEGLĄD SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 5 CZYM RÓśNI SIĘ BADANIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO OD PRZEGLĄDU? 5 INTERPRETACJE I WYROKI 7 WESZŁY W śycie 7 2
PROBLEMATYKA PODATKOWA ARTYKUŁY i KOMENTARZE Konsekwencje wyroku w sprawie Magoora Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o. o. odniósł się do wprowadzonych w Polsce ograniczeń w prawie do odliczenia podatku VAT od paliwa zakupionego przez osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz zgodność tych ograniczeń z prawem unijnym. ETS w wyroku powołał się na treść przepisu art. 176 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego system podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347 z 11.12.2006). Dyrektywa ta wprowadza zasadę standstill która stanowi, iŝ państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia prawa do odliczenia podatku VAT przewidziane w prawie krajowym przez przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia. Wyrok ETS zgodnie z art. 234 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską stanowi wiąŝącą wykładnię przepisów aktów przyjętych przez Instytucję Wspólnoty. Wykładnia zastosowana przez ETS jest wiąŝąca dla sądów i organów administracji publicznej, czyli dla organów skarbowych równieŝ. W celu ustalenia konsekwencji wyroku naleŝy przywołać jakie przepisy obowiązywały przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej jaki i równieŝ w późniejszym okresie. Zgodnie z art. 25 ust 1 pkt 3a ustawy o VAT obowiązującej do 30 kwietnia 2004 roku obniŝenie kwoty lub zwrot róŝnicy podatku naleŝnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanego do napędu samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności 500 kg. W praktyce podatnik miał prawo do pełnego odliczania podatku w przypadku nabycia samochodu posiadającego homologację cięŝarową. Konsekwencją takiego zapisu w ustawie było pojawienie się zmian konstrukcyjnych w samochodach takich jak np. zamontowanie kratki. Przepisy te dawały równieŝ prawo pełnego odliczania VAT od zakupu paliwa na samochody posiadające homologację. W stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 maja 2004 roku został wprowadzony tzw. wzór Lisaka. Samochody osobowe oraz inne których dopuszczalna ładowność nie przekraczała wartości określonej wg wymienionego wzoru podatnik miał moŝliwość odliczenia jedynie 50% kwoty podatku określonej na fakturze maksymalnie 5000 zł. JednakŜe w przypadku tych samochodów nie przysługiwało odliczanie podatku od zakupionego paliwa. Kolejna nowelizacja ustawy weszła w Ŝycie dnia 22 sierpnia 2008 roku i faktycznie obowiązuje do dnia dzisiejszego. Pełne odliczenie podatku VAT przysługuje w przypadku nabycia samochodów, innych niŝ cięŝarowe, których całkowita masa przekracza 3,5 tony. Podatnicy posiadający takie samochody mają prawo do odliczania podatku od paliwa w pełnej wysokości. W przypadku innych samochodów, podatnicy nie mają prawa odliczania podatku od paliwa, a przy zakupie samochodu mogą odliczyć 60% wartości podatku, nie więcej niŝ 6 000 zł. 3
PowyŜsze zmiany w ustawodawstwie obowiązujące na przestrzeni kilku lat miały róŝne konsekwencje dla róŝnych grup podatników. Wynikiem takiego stanu rzeczy są róŝne skutki wyroku ETS dla podatników. NaleŜy jednoznacznie zauwaŝyć, iŝ prawo do odliczenia podatku naliczonego uległo ograniczeniu w stosunku do stanu prawnego obowiązującego przed akcesją Polski do Unii Europejskiej, przez co została złamana klauzula standstill. Konsekwencje wyroku Z wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, iŝ regulacje wprowadzone po akcesji Polski do Unii Europejskiej, mające na celu ograniczenie prawa do odliczenia podatku są niezgodne z prawem wspólnotowym w zakresie jakiem rozszerzają ograniczenie do odliczanie podatku VAT od zakupu paliwa. Wyrok ten pomimo tego, iŝ odnosi się tylko do odliczania paliwa moŝe być równieŝ stosowany w przypadku odliczeń podatku przy nabyciu samochodu, imporcie, wewnątrzwspólnotowym nabyciu oraz leasingu poniewaŝ te przepisy mają ścisły związek z prawem do odliczenia VAT od zakupu paliwa. W praktyce wyroku uprawnia do pełnego odliczenia podatku VAT zarówno od nabycia samochodu jak i równieŝ od paliwa, jeŝeli podatnikowi przysługiwało takie prawo przed akcesją Polski do Unii. W celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT, podatnicy muszą złoŝyć korektę deklaracji za okres w którym odpowiednie kwoty zostały nadpłacone. Dodatkowo podatnicy wykorzystujący w działalności gospodarczej samochody posiadające homologację cięŝarową i spełniające wymóg dopuszczalności ładowności mają prawo do dokonywania odliczeń VAT od zakupów paliwa do ich napędu na bieŝąco. Zgodnie z art. 86 ust 13 ustawy o VAT podatnik moŝe obniŝyć kwotę podatku naleŝnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniŝenia podatku naleŝnego, nie później jednak niŝ w ciągu pięciu lat, licząc od końca roku, w którym wystąpiło prawo do obniŝenia podatku naleŝnego. Z tego wynika, iŝ termin do dokonania korekty za 2004 rok minął w 2008 roku, czyli podatnicy którzy nie złoŝyli korekty utracili prawo do odliczenia za ten rok. NaleŜy podkreślić, iŝ do korekty VAT podatnicy powinni złoŝyć uzasadnienie, w którym mogą się bezpośrednio powołać na wyrok ETS oraz w przypadku korekty wynikającej z zakupu paliwa wniosek o zwrot nadpłaty zgodnie z art. 74 Ordynacji podatkowej. Na wezwanie urzędu skarbowego podatnik powinien odpowiednio udokumentować prawo do odliczenia. Organy podatkowe mogą Ŝądać od podatnika oryginałów faktur wraz z numerem rejestracyjnym samochodu, odpowiednich dokumentów świadczących o tym, Ŝe samochód był uŝywany w działalności gospodarczej i nie był samochodem osobowym o dopuszczalnej ładowności poniŝej 500 kg. W praktyce oznacza to przedstawienie dowodu rejestracyjnego oraz odpowiednich świadectw homologacji. Obowiązek posiadania tego ostatniego dokumentu jest dyskusyjny. Do 1 maja 2004 roku wymóg posiadania homologacji wynikał z rozporządzenia, po 1 maja 2004 roku został wpisany do ustawy i obowiązywał do sierpnia 2005 roku. Zgodnie z art. 217 Konstytucji istotne elementy konstrukcyjne podatków powinny być uregulowane w ustawie. W związku z tym ograniczenia odliczenia podatku VAT powinny wynikać z ustawy a nie z rozporządzenia. Takie stanowisko potwierdził NSA w wyroku z dnia 14 września 2004 roku w sprawie FSK 413/04 z którego wynika, iŝ pozbawienie podatnika prawa do odliczania podatku naliczonego naleŝy traktować w tych samych kategoriach co obciąŝenie go obowiązkiem podatkowym. NałoŜenie zatem na podatnika takiego obowiązku powinno być jednoznacznie przewidziane w ustawie. Z powyŝszego wynika, Ŝe moŝna byłoby uznać, iŝ obowiązek posiadania homologacji zawarty w rozporządzeniu nie obowiązywał, jako niezgodny z Konstytucją, wprowadzenie tego wymogu do ustawy z dnia 1 maja 2004 naleŝałoby uznać za rozszerzenie ograniczenia do odliczenia VAT. Reasumując moŝna dojść do wniosku, iŝ podatnicy, którzy 4
nie są w stanie przedstawicie organom podatkowym świadectwa homologacji mogą próbować zakwestionować prawo organów do Ŝądania takiego dowodu. Dodać naleŝy, iŝ korekty moŝna dokonać tylko za miesiące kiedy posiadany samochód faktycznie spełniał warunki określone ustawą. W przypadku gdy podatnik dokonała po 1 maja 2004 roku zmiany konstrukcyjne w samochodzie o dopuszczalnej ładowności powyŝej 500 kg co skutkowało tym, iŝ samochód nie spełniał warunków dla kategorii samochodów cięŝarowych, prawo do odliczenia przysługiwać mu nie będzie. Podatek dochodowy NaleŜy podkreślić, iŝ korekta w zakresie VAT pociąga za sobą konieczność dokonania odpowiednich rozliczeń w zakresie podatku dochodowego. W przypadku dokonania korekty i odliczenia podatku VAT uznanego wcześniej za koszt uzyskania przychodu, podatnicy mają obowiązek zaliczyć uzyskany zwrot podatku VAT do przychodów podatkowych. Podsumowanie Wyrok w sprawie Magoora jest korzystny dla podatników, którzy utracili prawo do odliczania podatku VAT od zakupionych samochodów oraz od zakupu paliwa do napędu pojazdów na skutek wprowadzenia nowych przepisów z dnia 1 maja 2004 roku oraz nowelą z dnia 22 sierpnia 2005 roku. Główną konsekwencją wyroku jest moŝliwość dokonania korekty podatku naliczonego za wspomniany okres. Podatnik dokonując korekty powinien być w stanie przedstawić władzą podatkowym oryginały faktur dokumentujących nabycie samochodu lub zakup paliwa, kopię dowodów rejestracyjnych oraz kopię świadectw homologacyjnych. Z prawa do odliczenia podatku VAT moŝna korzystać w ramach bieŝących rozliczeń z fiskusem, jeŝeli samochody wykorzystywane przez podatników w bieŝącej działalności spełniają kryteria samochodów cięŝarowych potwierdzone w homologacji oraz ich ładowność jest wyŝsza niŝ 500 kg. Badanie i przegląd sprawozdań finansowych Czym róŝni się badanie sprawozdania finansowego od przeglądu? Obowiązkowi badania sprawozdania finansowego podlegają jednostki określone w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Pozostałe jednostki niespełniające kryteriów obligatoryjnego badania sprawozdania mogą poddać się dobrowolnie badaniu sprawozdania finansowego. JednakŜe w ramach kontroli wewnętrznej jednostki prowadzące księgi rachunkowe i sporządzające sprawozdania finansowe (takie, które nie mają obowiązku badania sprawozdania finansowego) mogą poddać swoje sprawozdanie finansowe przeglądowi przez biegłego rewidenta. Celem badania sprawozdania finansowego jest wyraŝenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami rachunkowości, czy jest rzetelne i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową jednostki oraz jej wynik finansowy (art. 65 ust. 1 ustawy o rachunkowości). 5
Natomiast celem przeglądu sprawozdania finansowego jest stwierdzenie przez biegłego rewidenta, na podstawie jego wiedzy, doświadczenia, znajomości jednostki oraz dokonanych analiz, zapytań i wglądu w księgi rachunkowe, czy konieczne jest dokonanie w sprawozdaniu finansowym jednostki istotnych zmian, dla uznania, Ŝe przedstawia ono rzetelnie, prawidłowo i jasno jej sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy (załącznik nr 1 do uchwały nr 539/43/2002 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 12 listopada 2002 r.).sprawozdanie finansowe poddawane przeglądowi jest sprawozdaniem finansowym obejmującym zwykle okres krótszy niŝ rok obrotowy i sporządzane jest na inny dzień, aniŝeli koniec roku obrotowego. Zakres przeglądu sprawozdania finansowego obejmuje uzyskanie informacji o: zmianach rodzaju i rozmiarów działalności gospodarczej jednostki z uwzględnieniem sytuacji w branŝy, zmianach przyjętych zasad polityki rachunkowości w stosunku do zasad uprzednio stosowanych i ich wpływie na dane sprawozdania finansowego poddanego przeglądowi, sprawach spornych, znajdujących się w toku postępowania sądowego, administracyjnego, sporach z organami podatkowymi, zobowiązaniach warunkowych oraz o wszystkich zdarzeniach, które nastąpiły po dacie sporządzonego sprawozdania poddanego przeglądowi oraz wpływie tych zdarzeń na przyszłą sytuację finansową jednostki, aktualnym stanie spraw, które zostały przedstawione w opinii oraz raporcie z badania sprawozdania finansowego jednostki za rok poprzedzający okres objęty przeglądem w formie zastrzeŝeń lub pisma skierowanego do kierownika jednostki. Z przeglądu sprawozdania sporządza się raport, który jest kierowany do właścicieli jednostki lub organu nadzoru jednostki. Metody i zakres przeprowadzonego przeglądu sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta nie zezwalają mu na wydanie pisemnej opinii wraz z raportem w rozumieniu art. 65 ustawy o rachunkowości. Za sporządzenie sprawozdania finansowego przekazanego do przeglądu odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Jednostka nie ma obowiązku składania raportu z przeglądu sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego oraz urzędu skarbowego. W myśl art. 69 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym następujące dokumenty: roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeŝeli sprawozdanie podlegało badaniu, z zastrzeŝeniem art. 69 ust. 1a ww. ustawy, w świetle którego kierownik jednostki sporządzającej uproszczone sprawozdanie finansowe zgodnie z art. 50 ust. 2 ww. ustawy, w miejsce opinii biegłego rewidenta, składa do rejestru sądowego informację o rodzaju tej opinii wraz ze wskazaniem czy zawiera ona dodatkowe objaśnienia, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz o podziale zysku lub pokryciu straty, sprawozdanie z działalności. Stosownie do postanowień art. 27 ust. 2 updop, obowiązek złoŝenia opinii i raportu nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania. Jednostka nie ma obowiązku składania raportu z przeglądu sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego oraz urzędu skarbowego. 6
INTERPRETACJE i WYROKI W uchwale z dnia 16 listopada 2009 roku, sygnatura akt: I FPS 2/09, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iŝ za dodatkowe zobowiązania podatkowe w VAT nie odpowiadają członkowie zarządu. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe niezapłacone w terminie płatności przez spółkę nie stanowi zaległości podatkowej w rozumieniu 116 1 w związku z art. 51 1 Ordynacji podatkowej, za którą odpowiada członek zarządu. W wyroku z dnia 16 listopada 2009 roku, sygnatura akt III SA/Wa 1021/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, Ŝe spółka zagraniczna ma prawo do odsetek z tytułu nieterminowego zwrotu podatku naliczonego, mimo, Ŝe przepisy ustawy o VAT z 1993 roku nie wskazują na to bezpośrednio. NaleŜy je interpretować rozszerzająco m.in.: z uwagi na zasadę demokratycznego państwa prawnego zawartą w art. 2 Konstytucji. W wyroku z dnia 10 listopada 2009 roku, sygnatura akt: III SA/Wa 986/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, iŝ polski ustawodawca nie ustanowił przepisów regulujących kwestii korekty podatku naleŝnego w sytuacji gdy dochodzi do transakcji, a dopiero następnie zajdzie okoliczność zewnętrzna implikująca zmianę stawki podatku. W przedmiotowej sprawie było nią wprowadzenie przez wydawcę zmian prowadzących do braku moŝliwości uznania czasopisma za specjalistyczne, wobec czego stawka podatku VAT wyniesie 7% zamiast 0%. NaleŜy uznać, iŝ jeŝeli faktury za przedpłatę nie zawierały błędów, a przyczyny zmiany stawki podatku zaszły po ich wystawieniu, korekta powinna być dokonana na bieŝąco (czyli za okres w którym powstała jej przyczyna) a nie z data wsteczną. WESZŁY W śycie W Dz. U. nr 179 z 28 października 2009 r., pod poz. 1383, opublikowano ustawę z dnia 28 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pienięŝnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ustawa ta zmieniła z dniem 12.11.2009 r. brzmienie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.). Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeŝeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Przypomnijmy, Ŝe przepis ten w poprzednim brzmieniu został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z konstytucją (wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r., opubl. w Dz. U. nr 119, poz. 771) W Dz. U. nr 179 z 28 października 2009 r., pod poz. 1388, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na szkolenia. Rozporządzenie określa szczegółowe warunki udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc na szkolenia, do której mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. Ulgi powyŝsze są w formie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłoŝenia zapłaty podatku na raty, odroczenia lub rozłoŝenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a Ordynacji podatkowej, oraz umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty 7
prolongacyjnej, wraz ze wskazaniem przypadków, w których ulgi są udzielane jako pomoc indywidualna. Jednocześnie straciło moc poprzednio obowiązujące w tej sprawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 maja 2007 r. (Dz. U. nr 93, poz. 622). Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 12 listopada 2009 r. W Dz. U. nr 183 z 2 listopada 2009 r., pod poz. 1425, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc regionalną. Niniejsze rozporządzenie nowelizuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 2008 r. w tej samej sprawie (Dz. U. nr 116, poz. 734). Rozporządzenie to ma na celu: wdroŝenie rozwiązań w zakresie procedury udzielania pomocy regionalnej stosowanej w Unii Europejskiej, zgodnie z warunkami określonymi w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (Dz. Urz. UE L 214 z 9 sierpnia 2008 r., str. 3), precyzyjne określenie warunków, na jakich podmiot moŝe udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc regionalną na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa. Wnioski o udzielenie pomocy regionalnej, złoŝone i nierozpatrzone przed dniem wejścia w Ŝycie omawianego rozporządzenia, podlegają rozpatrzeniu na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia. Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 17 listopada 2009 r. W Dz. U. nr 183 z 2 listopada 2009 r., pod poz. 1426, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na zatrudnienie pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Rozporządzenie to zastąpiło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2007 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na zatrudnienie (Dz. U. nr 158, poz. 1106). Niniejsze rozporządzenie określa szczegółowe warunki udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na rekrutację pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Pomoc udzielana będzie w drodze decyzji podejmowanych przez organy udzielające tej pomocy, w formie odroczenia, rozłoŝenia na raty lub umorzenia zobowiązania podatkowego w całości lub w części, umorzenia opłaty prolongacyjnej, itp. Regulacje zawarte w tym rozporządzeniu są zgodne z warunkami określonymi w ww. rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008. Rozporządzenie stosuje się do dnia 30 czerwca 2014 r. 8
Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 17 listopada 2009 r. PARAGON FISKALNY BĘDZIE DOWODEM KSIĘGOWYM??? Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, paragony fiskalne nie mogą być podstawą ujęcia wydatku w księgach rachunkowych. Wynika to z faktu, Ŝe paragony fiskalne nie zawierają niezbędnych elementów, jakie muszą zawierać dowody księgowe, np. określenia stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej (elementy, jakie powinien zawierać dowód księgowy, określa art. 21 ustawy o rachunkowości). MoŜliwe jednak, Ŝe niedługo paragony fiskalne będą mogły być podstawą zapisu w księgach rachunkowych. Komisja "Przyjazne Państwo" przygotowała bowiem projekt zmiany ustawy o podatku od towarów i usług i ustawy o rachunkowości. Projekt ten zakłada moŝliwość niezamieszczania w dowodzie księgowym m.in. określenia stron (nazwy, adresów) dokonujących operacji gospodarczej, jeŝeli wynika to z odrębnych przepisów lub techniki dokumentowania zapisów księgowych. Celem powyŝszych zmian jest ułatwienie dokumentowania wydatków przy pomocy paragonów fiskalnych (i innych dokumentów niebędących fakturami) i uniknięcie obowiązku posiadania faktury w odniesieniu do określonej grupy wydatków. Dotyczy to wydatków na usługi taksówek osobowych, usługi przewozu osób, usługi gastronomiczne, zakup paliwa silnikowego, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu pojazdów samochodowych, a takŝe innych towarów i usług związanych z eksploatacją tych pojazdów oraz zapłatę za usługi parkowania pojazdów. Wydatki, o których mowa powyŝej, udokumentowane paragonami fiskalnymi (lub innymi dowodami niebędącymi fakturami), będą mogły być zaliczone do kosztów podatkowych (o ile będzie istniał związek poniesionego wydatku z przychodami i wydatki nie będą wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów). Przypomnijmy jednak, Ŝe obecnie czynni podatnicy VAT dokonujący sprzedaŝy na rzecz podmiotów gospodarczych mają bezwzględny obowiązek wystawienia faktur VAT. Aby zatem cel nowelizacji ustawy o rachunkowości mógł być osiągnięty, niezbędne jest wprowadzenie określonych zmian równieŝ w zakresie VAT i umoŝliwienie dokumentowania transakcji między podmiotami gospodarczymi równieŝ innymi, niŝ faktura, dokumentami (np. paragonami z kasy fiskalnej). Z tego teŝ względu w projekcie nowelizacji zaproponowano dodanie ust. 4a do art. 106 ustawy o VAT, na podstawie którego za fakturę będzie się uznawało równieŝ: 1) dokumenty potwierdzające zarejestrowanie sprzedaŝy przy pomocy kasy rejestrującej następujących towarów i usług, chociaŝby nie zawierały wszystkich danych określonych w art. 106 ust. 1 ustawy o VAT oraz w przepisach wydanych na podstawie ust. 8: a) usług taksówek osobowych, b) usług przewozu osób, c) usług gastronomicznych, d) paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu pojazdów samochodowych, a takŝe innych towarów i usług związanych z eksploatacją tych pojazdów; 2) dowody zapłaty za usługi parkowania pojazdów. 9
Jednocześnie zastrzeŝono, Ŝe na Ŝądanie nabywców towarów i usług podatnicy zobowiązani będą do wystawienia faktury zawierającej wszystkie dane, przewidziane dla faktur VAT. Przepisy powyŝsze nie będą mogły być jednak stosowane do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz do sprzedaŝy wysyłkowej z terytorium kraju. Warto jednak zaznaczyć, Ŝe dokumentem, na podstawie którego podatnik dokonuje odliczenia VAT, jest zasadniczo faktura VAT. Wprawdzie w 17 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur wymieniono dokumenty, które uznaje się za faktury i które uprawniają do odliczenia podatku naliczonego (np. paragony fiskalne dokumentujące przejazd autostradami płatnymi - jeŝeli zawierają określone elementy), lecz są to bardzo nieliczne wyjątki. Oznacza to, Ŝe co do zasady, paragony fiskalne nie są podstawą do odliczenia VAT. Niestety, po wprowadzeniu omawianych zmian do ustawy o VAT, kwestia ta się nie zmieni. Pomimo, Ŝe w określonych przypadkach paragony fiskalne i inne dokumenty, niebędące sensu stricte fakturami VAT będą prawidłowymi dowodami dokumentującymi transakcję, to nie będą one uprawniały do odliczenia podatku naliczonego. Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.rewit.com.pl REDAKCJA PULSU Małgorzata Wojnowska Magdalena Mrozowska 10
NUMER 9 (47) Grudzień 2009 wydawca: Księgowi i Biegli Rewidenci Sp. z o.o.
SPIS TREŚCI PROBLEMATYKA PODATKOWA 3 ARTYKUŁY I KOMENTARZE 3 KONSEKWENCJE WYROKU W SPRAWIE MAGOORA 3 BADANIE I PRZEGLĄD SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 5 CZYM RÓśNI SIĘ BADANIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO OD PRZEGLĄDU? 5 INTERPRETACJE I WYROKI 7 WESZŁY W śycie 7 2
PROBLEMATYKA PODATKOWA ARTYKUŁY i KOMENTARZE Konsekwencje wyroku w sprawie Magoora Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o. o. odniósł się do wprowadzonych w Polsce ograniczeń w prawie do odliczenia podatku VAT od paliwa zakupionego przez osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz zgodność tych ograniczeń z prawem unijnym. ETS w wyroku powołał się na treść przepisu art. 176 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego system podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347 z 11.12.2006). Dyrektywa ta wprowadza zasadę standstill która stanowi, iŝ państwa członkowskie mogą utrzymać wszystkie wyłączenia prawa do odliczenia podatku VAT przewidziane w prawie krajowym przez przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia. Wyrok ETS zgodnie z art. 234 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską stanowi wiąŝącą wykładnię przepisów aktów przyjętych przez Instytucję Wspólnoty. Wykładnia zastosowana przez ETS jest wiąŝąca dla sądów i organów administracji publicznej, czyli dla organów skarbowych równieŝ. W celu ustalenia konsekwencji wyroku naleŝy przywołać jakie przepisy obowiązywały przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej jaki i równieŝ w późniejszym okresie. Zgodnie z art. 25 ust 1 pkt 3a ustawy o VAT obowiązującej do 30 kwietnia 2004 roku obniŝenie kwoty lub zwrot róŝnicy podatku naleŝnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanego do napędu samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności 500 kg. W praktyce podatnik miał prawo do pełnego odliczania podatku w przypadku nabycia samochodu posiadającego homologację cięŝarową. Konsekwencją takiego zapisu w ustawie było pojawienie się zmian konstrukcyjnych w samochodach takich jak np. zamontowanie kratki. Przepisy te dawały równieŝ prawo pełnego odliczania VAT od zakupu paliwa na samochody posiadające homologację. W stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 maja 2004 roku został wprowadzony tzw. wzór Lisaka. Samochody osobowe oraz inne których dopuszczalna ładowność nie przekraczała wartości określonej wg wymienionego wzoru podatnik miał moŝliwość odliczenia jedynie 50% kwoty podatku określonej na fakturze maksymalnie 5000 zł. JednakŜe w przypadku tych samochodów nie przysługiwało odliczanie podatku od zakupionego paliwa. Kolejna nowelizacja ustawy weszła w Ŝycie dnia 22 sierpnia 2008 roku i faktycznie obowiązuje do dnia dzisiejszego. Pełne odliczenie podatku VAT przysługuje w przypadku nabycia samochodów, innych niŝ cięŝarowe, których całkowita masa przekracza 3,5 tony. Podatnicy posiadający takie samochody mają prawo do odliczania podatku od paliwa w pełnej wysokości. W przypadku innych samochodów, podatnicy nie mają prawa odliczania podatku od paliwa, a przy zakupie samochodu mogą odliczyć 60% wartości podatku, nie więcej niŝ 6 000 zł. 3
PowyŜsze zmiany w ustawodawstwie obowiązujące na przestrzeni kilku lat miały róŝne konsekwencje dla róŝnych grup podatników. Wynikiem takiego stanu rzeczy są róŝne skutki wyroku ETS dla podatników. NaleŜy jednoznacznie zauwaŝyć, iŝ prawo do odliczenia podatku naliczonego uległo ograniczeniu w stosunku do stanu prawnego obowiązującego przed akcesją Polski do Unii Europejskiej, przez co została złamana klauzula standstill. Konsekwencje wyroku Z wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, iŝ regulacje wprowadzone po akcesji Polski do Unii Europejskiej, mające na celu ograniczenie prawa do odliczenia podatku są niezgodne z prawem wspólnotowym w zakresie jakiem rozszerzają ograniczenie do odliczanie podatku VAT od zakupu paliwa. Wyrok ten pomimo tego, iŝ odnosi się tylko do odliczania paliwa moŝe być równieŝ stosowany w przypadku odliczeń podatku przy nabyciu samochodu, imporcie, wewnątrzwspólnotowym nabyciu oraz leasingu poniewaŝ te przepisy mają ścisły związek z prawem do odliczenia VAT od zakupu paliwa. W praktyce wyroku uprawnia do pełnego odliczenia podatku VAT zarówno od nabycia samochodu jak i równieŝ od paliwa, jeŝeli podatnikowi przysługiwało takie prawo przed akcesją Polski do Unii. W celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT, podatnicy muszą złoŝyć korektę deklaracji za okres w którym odpowiednie kwoty zostały nadpłacone. Dodatkowo podatnicy wykorzystujący w działalności gospodarczej samochody posiadające homologację cięŝarową i spełniające wymóg dopuszczalności ładowności mają prawo do dokonywania odliczeń VAT od zakupów paliwa do ich napędu na bieŝąco. Zgodnie z art. 86 ust 13 ustawy o VAT podatnik moŝe obniŝyć kwotę podatku naleŝnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniŝenia podatku naleŝnego, nie później jednak niŝ w ciągu pięciu lat, licząc od końca roku, w którym wystąpiło prawo do obniŝenia podatku naleŝnego. Z tego wynika, iŝ termin do dokonania korekty za 2004 rok minął w 2008 roku, czyli podatnicy którzy nie złoŝyli korekty utracili prawo do odliczenia za ten rok. NaleŜy podkreślić, iŝ do korekty VAT podatnicy powinni złoŝyć uzasadnienie, w którym mogą się bezpośrednio powołać na wyrok ETS oraz w przypadku korekty wynikającej z zakupu paliwa wniosek o zwrot nadpłaty zgodnie z art. 74 Ordynacji podatkowej. Na wezwanie urzędu skarbowego podatnik powinien odpowiednio udokumentować prawo do odliczenia. Organy podatkowe mogą Ŝądać od podatnika oryginałów faktur wraz z numerem rejestracyjnym samochodu, odpowiednich dokumentów świadczących o tym, Ŝe samochód był uŝywany w działalności gospodarczej i nie był samochodem osobowym o dopuszczalnej ładowności poniŝej 500 kg. W praktyce oznacza to przedstawienie dowodu rejestracyjnego oraz odpowiednich świadectw homologacji. Obowiązek posiadania tego ostatniego dokumentu jest dyskusyjny. Do 1 maja 2004 roku wymóg posiadania homologacji wynikał z rozporządzenia, po 1 maja 2004 roku został wpisany do ustawy i obowiązywał do sierpnia 2005 roku. Zgodnie z art. 217 Konstytucji istotne elementy konstrukcyjne podatków powinny być uregulowane w ustawie. W związku z tym ograniczenia odliczenia podatku VAT powinny wynikać z ustawy a nie z rozporządzenia. Takie stanowisko potwierdził NSA w wyroku z dnia 14 września 2004 roku w sprawie FSK 413/04 z którego wynika, iŝ pozbawienie podatnika prawa do odliczania podatku naliczonego naleŝy traktować w tych samych kategoriach co obciąŝenie go obowiązkiem podatkowym. NałoŜenie zatem na podatnika takiego obowiązku powinno być jednoznacznie przewidziane w ustawie. Z powyŝszego wynika, Ŝe moŝna byłoby uznać, iŝ obowiązek posiadania homologacji zawarty w rozporządzeniu nie obowiązywał, jako niezgodny z Konstytucją, wprowadzenie tego wymogu do ustawy z dnia 1 maja 2004 naleŝałoby uznać za rozszerzenie ograniczenia do odliczenia VAT. Reasumując moŝna dojść do wniosku, iŝ podatnicy, którzy 4
nie są w stanie przedstawicie organom podatkowym świadectwa homologacji mogą próbować zakwestionować prawo organów do Ŝądania takiego dowodu. Dodać naleŝy, iŝ korekty moŝna dokonać tylko za miesiące kiedy posiadany samochód faktycznie spełniał warunki określone ustawą. W przypadku gdy podatnik dokonała po 1 maja 2004 roku zmiany konstrukcyjne w samochodzie o dopuszczalnej ładowności powyŝej 500 kg co skutkowało tym, iŝ samochód nie spełniał warunków dla kategorii samochodów cięŝarowych, prawo do odliczenia przysługiwać mu nie będzie. Podatek dochodowy NaleŜy podkreślić, iŝ korekta w zakresie VAT pociąga za sobą konieczność dokonania odpowiednich rozliczeń w zakresie podatku dochodowego. W przypadku dokonania korekty i odliczenia podatku VAT uznanego wcześniej za koszt uzyskania przychodu, podatnicy mają obowiązek zaliczyć uzyskany zwrot podatku VAT do przychodów podatkowych. Podsumowanie Wyrok w sprawie Magoora jest korzystny dla podatników, którzy utracili prawo do odliczania podatku VAT od zakupionych samochodów oraz od zakupu paliwa do napędu pojazdów na skutek wprowadzenia nowych przepisów z dnia 1 maja 2004 roku oraz nowelą z dnia 22 sierpnia 2005 roku. Główną konsekwencją wyroku jest moŝliwość dokonania korekty podatku naliczonego za wspomniany okres. Podatnik dokonując korekty powinien być w stanie przedstawić władzą podatkowym oryginały faktur dokumentujących nabycie samochodu lub zakup paliwa, kopię dowodów rejestracyjnych oraz kopię świadectw homologacyjnych. Z prawa do odliczenia podatku VAT moŝna korzystać w ramach bieŝących rozliczeń z fiskusem, jeŝeli samochody wykorzystywane przez podatników w bieŝącej działalności spełniają kryteria samochodów cięŝarowych potwierdzone w homologacji oraz ich ładowność jest wyŝsza niŝ 500 kg. Badanie i przegląd sprawozdań finansowych Czym róŝni się badanie sprawozdania finansowego od przeglądu? Obowiązkowi badania sprawozdania finansowego podlegają jednostki określone w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Pozostałe jednostki niespełniające kryteriów obligatoryjnego badania sprawozdania mogą poddać się dobrowolnie badaniu sprawozdania finansowego. JednakŜe w ramach kontroli wewnętrznej jednostki prowadzące księgi rachunkowe i sporządzające sprawozdania finansowe (takie, które nie mają obowiązku badania sprawozdania finansowego) mogą poddać swoje sprawozdanie finansowe przeglądowi przez biegłego rewidenta. Celem badania sprawozdania finansowego jest wyraŝenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami rachunkowości, czy jest rzetelne i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową jednostki oraz jej wynik finansowy (art. 65 ust. 1 ustawy o rachunkowości). 5
Natomiast celem przeglądu sprawozdania finansowego jest stwierdzenie przez biegłego rewidenta, na podstawie jego wiedzy, doświadczenia, znajomości jednostki oraz dokonanych analiz, zapytań i wglądu w księgi rachunkowe, czy konieczne jest dokonanie w sprawozdaniu finansowym jednostki istotnych zmian, dla uznania, Ŝe przedstawia ono rzetelnie, prawidłowo i jasno jej sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy (załącznik nr 1 do uchwały nr 539/43/2002 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 12 listopada 2002 r.).sprawozdanie finansowe poddawane przeglądowi jest sprawozdaniem finansowym obejmującym zwykle okres krótszy niŝ rok obrotowy i sporządzane jest na inny dzień, aniŝeli koniec roku obrotowego. Zakres przeglądu sprawozdania finansowego obejmuje uzyskanie informacji o: zmianach rodzaju i rozmiarów działalności gospodarczej jednostki z uwzględnieniem sytuacji w branŝy, zmianach przyjętych zasad polityki rachunkowości w stosunku do zasad uprzednio stosowanych i ich wpływie na dane sprawozdania finansowego poddanego przeglądowi, sprawach spornych, znajdujących się w toku postępowania sądowego, administracyjnego, sporach z organami podatkowymi, zobowiązaniach warunkowych oraz o wszystkich zdarzeniach, które nastąpiły po dacie sporządzonego sprawozdania poddanego przeglądowi oraz wpływie tych zdarzeń na przyszłą sytuację finansową jednostki, aktualnym stanie spraw, które zostały przedstawione w opinii oraz raporcie z badania sprawozdania finansowego jednostki za rok poprzedzający okres objęty przeglądem w formie zastrzeŝeń lub pisma skierowanego do kierownika jednostki. Z przeglądu sprawozdania sporządza się raport, który jest kierowany do właścicieli jednostki lub organu nadzoru jednostki. Metody i zakres przeprowadzonego przeglądu sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta nie zezwalają mu na wydanie pisemnej opinii wraz z raportem w rozumieniu art. 65 ustawy o rachunkowości. Za sporządzenie sprawozdania finansowego przekazanego do przeglądu odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Jednostka nie ma obowiązku składania raportu z przeglądu sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego oraz urzędu skarbowego. W myśl art. 69 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym następujące dokumenty: roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeŝeli sprawozdanie podlegało badaniu, z zastrzeŝeniem art. 69 ust. 1a ww. ustawy, w świetle którego kierownik jednostki sporządzającej uproszczone sprawozdanie finansowe zgodnie z art. 50 ust. 2 ww. ustawy, w miejsce opinii biegłego rewidenta, składa do rejestru sądowego informację o rodzaju tej opinii wraz ze wskazaniem czy zawiera ona dodatkowe objaśnienia, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz o podziale zysku lub pokryciu straty, sprawozdanie z działalności. Stosownie do postanowień art. 27 ust. 2 updop, obowiązek złoŝenia opinii i raportu nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania. Jednostka nie ma obowiązku składania raportu z przeglądu sprawozdania finansowego do Krajowego Rejestru Sądowego oraz urzędu skarbowego. 6
INTERPRETACJE i WYROKI W uchwale z dnia 16 listopada 2009 roku, sygnatura akt: I FPS 2/09, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iŝ za dodatkowe zobowiązania podatkowe w VAT nie odpowiadają członkowie zarządu. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe niezapłacone w terminie płatności przez spółkę nie stanowi zaległości podatkowej w rozumieniu 116 1 w związku z art. 51 1 Ordynacji podatkowej, za którą odpowiada członek zarządu. W wyroku z dnia 16 listopada 2009 roku, sygnatura akt III SA/Wa 1021/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, Ŝe spółka zagraniczna ma prawo do odsetek z tytułu nieterminowego zwrotu podatku naliczonego, mimo, Ŝe przepisy ustawy o VAT z 1993 roku nie wskazują na to bezpośrednio. NaleŜy je interpretować rozszerzająco m.in.: z uwagi na zasadę demokratycznego państwa prawnego zawartą w art. 2 Konstytucji. W wyroku z dnia 10 listopada 2009 roku, sygnatura akt: III SA/Wa 986/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, iŝ polski ustawodawca nie ustanowił przepisów regulujących kwestii korekty podatku naleŝnego w sytuacji gdy dochodzi do transakcji, a dopiero następnie zajdzie okoliczność zewnętrzna implikująca zmianę stawki podatku. W przedmiotowej sprawie było nią wprowadzenie przez wydawcę zmian prowadzących do braku moŝliwości uznania czasopisma za specjalistyczne, wobec czego stawka podatku VAT wyniesie 7% zamiast 0%. NaleŜy uznać, iŝ jeŝeli faktury za przedpłatę nie zawierały błędów, a przyczyny zmiany stawki podatku zaszły po ich wystawieniu, korekta powinna być dokonana na bieŝąco (czyli za okres w którym powstała jej przyczyna) a nie z data wsteczną. WESZŁY W śycie W Dz. U. nr 179 z 28 października 2009 r., pod poz. 1383, opublikowano ustawę z dnia 28 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pienięŝnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Ustawa ta zmieniła z dniem 12.11.2009 r. brzmienie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.). Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeŝeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Przypomnijmy, Ŝe przepis ten w poprzednim brzmieniu został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z konstytucją (wyrok TK z dnia 24 czerwca 2008 r., opubl. w Dz. U. nr 119, poz. 771) W Dz. U. nr 179 z 28 października 2009 r., pod poz. 1388, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na szkolenia. Rozporządzenie określa szczegółowe warunki udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc na szkolenia, do której mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. Ulgi powyŝsze są w formie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłoŝenia zapłaty podatku na raty, odroczenia lub rozłoŝenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a Ordynacji podatkowej, oraz umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty 7
prolongacyjnej, wraz ze wskazaniem przypadków, w których ulgi są udzielane jako pomoc indywidualna. Jednocześnie straciło moc poprzednio obowiązujące w tej sprawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 maja 2007 r. (Dz. U. nr 93, poz. 622). Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 12 listopada 2009 r. W Dz. U. nr 183 z 2 listopada 2009 r., pod poz. 1425, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc regionalną. Niniejsze rozporządzenie nowelizuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 2008 r. w tej samej sprawie (Dz. U. nr 116, poz. 734). Rozporządzenie to ma na celu: wdroŝenie rozwiązań w zakresie procedury udzielania pomocy regionalnej stosowanej w Unii Europejskiej, zgodnie z warunkami określonymi w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (Dz. Urz. UE L 214 z 9 sierpnia 2008 r., str. 3), precyzyjne określenie warunków, na jakich podmiot moŝe udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc regionalną na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa. Wnioski o udzielenie pomocy regionalnej, złoŝone i nierozpatrzone przed dniem wejścia w Ŝycie omawianego rozporządzenia, podlegają rozpatrzeniu na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia. Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 17 listopada 2009 r. W Dz. U. nr 183 z 2 listopada 2009 r., pod poz. 1426, opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2009 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na zatrudnienie pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Rozporządzenie to zastąpiło rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2007 r. w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na zatrudnienie (Dz. U. nr 158, poz. 1106). Niniejsze rozporządzenie określa szczegółowe warunki udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na rekrutację pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji i na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych. Pomoc udzielana będzie w drodze decyzji podejmowanych przez organy udzielające tej pomocy, w formie odroczenia, rozłoŝenia na raty lub umorzenia zobowiązania podatkowego w całości lub w części, umorzenia opłaty prolongacyjnej, itp. Regulacje zawarte w tym rozporządzeniu są zgodne z warunkami określonymi w ww. rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008. Rozporządzenie stosuje się do dnia 30 czerwca 2014 r. 8
Rozporządzenie weszło w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 17 listopada 2009 r. PARAGON FISKALNY BĘDZIE DOWODEM KSIĘGOWYM??? Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów, paragony fiskalne nie mogą być podstawą ujęcia wydatku w księgach rachunkowych. Wynika to z faktu, Ŝe paragony fiskalne nie zawierają niezbędnych elementów, jakie muszą zawierać dowody księgowe, np. określenia stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej (elementy, jakie powinien zawierać dowód księgowy, określa art. 21 ustawy o rachunkowości). MoŜliwe jednak, Ŝe niedługo paragony fiskalne będą mogły być podstawą zapisu w księgach rachunkowych. Komisja "Przyjazne Państwo" przygotowała bowiem projekt zmiany ustawy o podatku od towarów i usług i ustawy o rachunkowości. Projekt ten zakłada moŝliwość niezamieszczania w dowodzie księgowym m.in. określenia stron (nazwy, adresów) dokonujących operacji gospodarczej, jeŝeli wynika to z odrębnych przepisów lub techniki dokumentowania zapisów księgowych. Celem powyŝszych zmian jest ułatwienie dokumentowania wydatków przy pomocy paragonów fiskalnych (i innych dokumentów niebędących fakturami) i uniknięcie obowiązku posiadania faktury w odniesieniu do określonej grupy wydatków. Dotyczy to wydatków na usługi taksówek osobowych, usługi przewozu osób, usługi gastronomiczne, zakup paliwa silnikowego, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu pojazdów samochodowych, a takŝe innych towarów i usług związanych z eksploatacją tych pojazdów oraz zapłatę za usługi parkowania pojazdów. Wydatki, o których mowa powyŝej, udokumentowane paragonami fiskalnymi (lub innymi dowodami niebędącymi fakturami), będą mogły być zaliczone do kosztów podatkowych (o ile będzie istniał związek poniesionego wydatku z przychodami i wydatki nie będą wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów). Przypomnijmy jednak, Ŝe obecnie czynni podatnicy VAT dokonujący sprzedaŝy na rzecz podmiotów gospodarczych mają bezwzględny obowiązek wystawienia faktur VAT. Aby zatem cel nowelizacji ustawy o rachunkowości mógł być osiągnięty, niezbędne jest wprowadzenie określonych zmian równieŝ w zakresie VAT i umoŝliwienie dokumentowania transakcji między podmiotami gospodarczymi równieŝ innymi, niŝ faktura, dokumentami (np. paragonami z kasy fiskalnej). Z tego teŝ względu w projekcie nowelizacji zaproponowano dodanie ust. 4a do art. 106 ustawy o VAT, na podstawie którego za fakturę będzie się uznawało równieŝ: 1) dokumenty potwierdzające zarejestrowanie sprzedaŝy przy pomocy kasy rejestrującej następujących towarów i usług, chociaŝby nie zawierały wszystkich danych określonych w art. 106 ust. 1 ustawy o VAT oraz w przepisach wydanych na podstawie ust. 8: a) usług taksówek osobowych, b) usług przewozu osób, c) usług gastronomicznych, d) paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu pojazdów samochodowych, a takŝe innych towarów i usług związanych z eksploatacją tych pojazdów; 2) dowody zapłaty za usługi parkowania pojazdów. 9
Jednocześnie zastrzeŝono, Ŝe na Ŝądanie nabywców towarów i usług podatnicy zobowiązani będą do wystawienia faktury zawierającej wszystkie dane, przewidziane dla faktur VAT. Przepisy powyŝsze nie będą mogły być jednak stosowane do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz do sprzedaŝy wysyłkowej z terytorium kraju. Warto jednak zaznaczyć, Ŝe dokumentem, na podstawie którego podatnik dokonuje odliczenia VAT, jest zasadniczo faktura VAT. Wprawdzie w 17 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur wymieniono dokumenty, które uznaje się za faktury i które uprawniają do odliczenia podatku naliczonego (np. paragony fiskalne dokumentujące przejazd autostradami płatnymi - jeŝeli zawierają określone elementy), lecz są to bardzo nieliczne wyjątki. Oznacza to, Ŝe co do zasady, paragony fiskalne nie są podstawą do odliczenia VAT. Niestety, po wprowadzeniu omawianych zmian do ustawy o VAT, kwestia ta się nie zmieni. Pomimo, Ŝe w określonych przypadkach paragony fiskalne i inne dokumenty, niebędące sensu stricte fakturami VAT będą prawidłowymi dowodami dokumentującymi transakcję, to nie będą one uprawniały do odliczenia podatku naliczonego. Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.rewit.com.pl REDAKCJA PULSU Małgorzata Wojnowska Magdalena Mrozowska 10