Podstawy logistyki - skrypt - dr Katarzyna Kolasińska - Morawska
Prolog przedsiębiorstwo wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka prowadząca działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku. - przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną oraz posiada osobowość prawną - potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne 2
Prolog otoczenie przedsiebiorstw czynniki demograficzne czynniki ekonomiczne czynniki naturalne konkurencja dostawcy + przedsiębiorstwo + pośrednicy + nabywcy społeczności MIKROOTOCZENIE czynniki technologiczne czynniki polityczno prawne czynniki społeczno kulturowe Rys. 1 Otoczenie marketingowe Źródło: L. Garbarski, I. Rutkowski, W. Wrzosek, Marketing Punkt zwrotny nowoczesnej firmy, PWE, Warszawa 1996 3
Łańcuch dostaw sieć producentów// usługodawców połączonych ze sobą przepływami strumieni (produktów/ informacji/ finansów) współpracujących ze sobą na każdym etapie procesu (od surowca do użytkownika) dostarczania dóbr wybranym klientom def. łańcucha dostaw 4
Łańcuch dostaw W ramach koncepcji zarządzania łańcuchem dostaw uwzględnia się: - źródła surowców i dostawców, - politykę zakupu i gromadzenia surowców, - przepływ materiałów wewnątrz firmy, - przechowywanie wyrobów gotowych, - dystrybucję, - magazynowani - i transport. 5
Funkcjonowanie przedsiębiorstw składowe firmy elementy strukturalne elementy pozastrukturalne - to aktywa materialne (budynki, wyposażenie, systemy komputerowe ) - to aktywa niematerialne (ludzie, polityka, zasady podejmowania decyzji ) 6
Funkcjonowanie przedsiębiorstw weryfikatorem wszelkich działań przedsiębiorstwa jest klient konsument, który decyduje o początku i końcu działalności przedsiębiorstwa zarządzanie jest procesem ciągiem działań i decyzji zmierzających do ustalenia efektywnych sposobów realizacji celów rynkowych zgodnie z zasadami orientacji prorynkowej 7
Funkcjonowanie przedsiębiorstw zakres procesu zarządzanie cele przedsiębiorstwa strategie instrumenty 8 zdefiniowanie sbu analiza sytuacji w ramach sbu analiza sytuacji na poziomie przedsiębiorstwa formułowanie strategii formułowanie celów i strategii dla sbu opracowanie planów operacyjnych i taktycznych organizowanie bieżące kierowanie realizacją planów kontrola i analiza
Funkcjonowanie przedsiębiorstw strategia: sposób w jaki przedsiębiorstwo zamierza realizować swoją misję zestaw działań za pomocą których przedsiębiorstwo zamierza osiągnąć swe długofalowe cele rynkowe zespół zaprogramowanych działań zapewniających egzystencję i rozwój firmy w długim okresie czasu zespół skoordynowanych, dostosowanych do sytuacji firmy oraz otoczenia sposobów osiągania celów 9
Funkcjonowanie przedsiębiorstw strategie funkcjonalne 10 - są to konkretne działania w obszarach funkcjonalnych strategie operacji i łańcucha dostaw - strategia wskazująca w jaki sposób elementy strukturalne i pozastrukturalne będą pozyskiwane i wykorzystywane w obszarze łańcucha dostaw celem wspierania ogólnie przyjętej strategii
Łańcuch dostaw _ struktura dostawcy drugiego rzędu dostawca pierwszego rzędu dostawca masy papierowej dostawca kartonów dostawca mieszanki uzupełniającej G Ó R A dostawca mleka dostawca mleka dostawca mleka 11 producent hurtownik detalista konsument D Ó Ł
Łańcuch dostaw Cele zarządzania łańcuchami dostaw: Minimalizacja całkowitych kosztów przepływu produktów i informacji przy zachowaniu wymaganego przez klientów poziomu jakości obsługi dostaw Zapewnienie jak najkrótszego czasu realizacji zamówień i możliwie wysokiej niezawodności, częstotliwości i elastyczności dostaw przy założonym poziomie kosztów przepływu Optymalizacja poziomu zapasów w skali łańcucha dostaw wraz z elastycznym dostosowaniem się do preferencji w zakresie obsługi dostaw poszczególnych segmentów rynku. 12
Łańcuch dostaw Obszary zarządzania łańcuchami dostaw: konfigurowanie produktu i sieci, co polega na podjęciu kluczowych decyzji o oferowanych produktach i usługach, strukturze podmiotowej i więziach ogniw łańcucha projektowanie wyrobów przy wykorzystaniu potencjału wiedzy dostawców formowanie sieci produkcyjnej bazujące na zadaniach produkcyjnych miejsc produkcji i utrzymywania zapasów oraz miejsc handlowych i logistycznych optymalizacja procesów zachodzących w łańcuchu związanych z fizycznym przepływem 13 produktów oraz przepływami informacji i środków finansowych
Łańcuch dostaw Wymiary wydajności łańcuchami dostaw: jakość, cechy produktu, które odnoszą się do zakresu zaspokojenia potrzeb przez produkt// usługę (osiągi// zgodność// niezawodność) czas dostawy (szybkość// niezawodność) okno dostawy elastyczność zakres reagowania na unikalne potrzeby (asortyment// zmiany// ilość) koszt (wynagrodzeń// materiałów// projektów// jakości ) 14
Łańcuch dostaw zdobywcy zamówień wymiary wydajność odróżniające ofertę firmy od konkurencji kwalifikatory zamówień wymiary wydajność spełniające pewien minimalny poziom wydajności 15
Logistyka - definicje koncepcja zarządzania procesami i potencjałem firmy dla skoordynowanej realizacji przepływów towarowych w skali firm i powiązań między jego partnerami rynkowymi (S.Kummer, J.Weber ) działania związane z zarządzaniem, przemieszczaniem produktów z miejsc, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również przepływ związanej z nimi informacji, w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi, po rozsądnych kosztach (F.J.Boor, K.Rutkowski ) - zintegrowany system kształtowania i kontroli procesów fizycznego przepływu towarów oraz ich informacyjnych uwarunkowań, zmierzających do osiągnięcia możliwie najkorzystniejszych relacji między poziomem świadczonych usług w poziomem i strukturą związanych z tym kosztów 16 (Cz.Skowronek, Z.Soniusz Wolski )
Logistyka cechy pojęcia transformacja czasowo przestrzenna przedmiotu przepływów (dóbr/ wartości) integracja funkcji planowania, sterowania oraz organizacji i kontroli procesów logistycznych przyporządkowanie przepływów informacji przepływom towarów orientacja na kryterium efektywności i użyteczności rynkowych (realizacja dostaw/ koszty) wyodrębnienie zakresu i struktury przedmiotu działalności logistycznej 17
Logistyka sfery działań 1. prognozowanie popytu 2. zaopatrzenie materiałowe produkcji 3. manipulacje materiałowe 4. transport 5. składowanie 6. gospodarowanie zapasami 7. pakowanie i znakowanie 8. realizacja zamówień klientów 9. zaopatrywanie w części zamienne 18
Logistyka koncepcje koncepcyjno funkcjonalnym logistyka to koncepcja zarządzania przepływami dóbr i informacji, w znaczeniu zbioru metod i funkcji planowania, sterowania, organizowania i kontroli opartych na zintegrowanym i systemowym ujmowaniu tych przepływów przedmiotowo strukturalnym logistyka to zintegrowany proces przepływów towarowych i informacyjnych oraz określony kompleks przedsięwzięć i rozwiązań strukturalnych związany z integracją i realizacją tych przepływów efektywnościowym logistyka to orientacja i determinanta wzrostu efektywności zorientowana na oferowanie pożądanego serwisu (jakości usług logistycznych) przy racjonalizacji kosztów i wzroście ogólnej 19 efektywności gospodarowania
Logistyka współcześnie klasyfikacja systemu logistycznego w ujęciu instytucjonalnym 1. systemy makro-logistyczne mają one charakter ogólnogospodarczy np. krajowy system łączności, komunikacji, kolejowy 2. systemy mikro- logistyczne systemy poszczególnych podmiotów gospodarczych przedsiębiorstw 3. systemy meta-logistyczne (zwane kanałami logistycznymi) mają one charakter między-organizacyjny, a warunkiem ich istnienia, powstania jest kooperacja kilku podmiotów zaangażowanych w przepływ dóbr i informacji 20
Logistyka współcześnie zadania i możliwości logistyki 1. wspomaga orientację rynkową przedsiębiorstwa zorientowana na oferowanie nabywcom optymalnego serwisu obsługi sprzyja przejrzystości rynku 2. stymuluje sprzedaż i serwis przy racjonalizacji kosztów całkowitych zwiększa się świadomość koszty korzyści 3. wykorzystuje zależności i synergię systemów 4. umożliwia rozwiązywanie problemów w miejscach sprzężeń przepływów towarów i informacji z innymi obszarami funkcjonalnymi (marketingiem/ finansami/itp.) 5. stymuluje integrację i hierarchizację celów przedsiębiorstw oraz powiązania z partnerami rynkowymi 6. wspomaga racjonalizację systemu organizacyjnego i przepływu 21 towarów 7. stymuluje wzrost ogólnej efektywności gospodarowania
procesy biznesowe def. proces - zestaw logicznie powiązanych zadań lub czynności wykonywanych celem osiągnięcia założonego wyniku biznesowy wykonawczy wspierający rozwojowy 22
procesy biznesowe mapowanie procesów proces opracowywania graficznych schematów powiązań organizacyjnych lub czynności składających się na proces biznesowy - pozwala zrozumieć proces (elementy, czynności, wyniki, wykonawców) - definiuje granice procesu - służy za punkt odniesienia w analizach efektów działań 23
procesy biznesowe mapowanie procesów mapowanie relacji mapowanie procesu identyfikacja głównych uczestników procesu identyfikacja wszystkich czynności procesu 24
procesy biznesowe mapa procesu zasady budowy 1. Identyfikacja jednostki centralnej. 2. Wyznaczenie granic procesu (punkt początkowy// końcowy). 3. Uproszczenie schematyczne. 25
procesy biznesowe mapa procesu - symbole punkt początkowy// końcowy utworzony dokument krok// czynność opóźnienie punkt decyzyjny kontrola nakłady// wyniki przeniesienie 26
procesy biznesowe mapa procesu _ przykład sklep faksuje zamówienie wydruk zamówienia 2% ginie zamówienie czeka w skrzynce 2 godz. czeka wewnętrzna poczta dostarcza faks 1% ginie 0 1 godz. zamówienie czeka w skrzynce dyspozytor zajmuje się zamówieniem czy towar jest w magazynie? nie zamówienie do dostawcy 2 godz. czeka 30 minut tak sklep otrzymuje zamówienie transport dostarcza przesyłkę kontrola zamówieni e zestawianie dostawy 27 1 godz. 3 godz. 10 minut 45 minut
procesy biznesowe mierzenie wydajności Wymiary wydajności : jakość, cechy produktu, które odnoszą się do zakresu zaspokojenia potrzeb przez produkt// usługę (osiągi// zgodność// niezawodność) czas dostawy (szybkość// niezawodność) okno dostawy elastyczność zakres reagowania na unikalne potrzeby (asortyment// zmiany// ilość) koszt (wynagrodzeń// materiałów// projektów// jakości ) 28
procesy biznesowe strategie doskonalenia ciągłe doskonalenie - filozofia wg. Której cząstkowe ulepszenia w długich okresach tworzą znaczne zwiększenie wydajności przebudowa procesów biznesowych - gruntowne i radykalne przekonfigurowanie procesu biznesowego w celu osiągnięcia znacznej poprawy business process reengineering 29
procesy biznesowe benchmarking - proces identyfikowania, poznawania i adaptowania wyróżniających się praktyk w odniesieniu do organizacji lub innej firmy w celu zwiększenia wydajności 30 konkurencyjny - porównanie procesów realizowanych przez organizację z procesami organizacji konkurencyjnych dane 1989 r
zarządzanie jakością def. jakości - cechy charakterystyczne produktu lub usługi, które rzutują na jego zdolność zaspokajania potrzeb; [ ujęcie wartościowe] - produkt pozbawiony wad wytworzenie zgodnie z zamierzeniami; [ujęcie zgodnościowe] 31
zarządzanie jakością wymiary jakości [ ujęcie wartościowe] 1. osiągi podstawowe cechy operacyjne produktu 2. elementy dodatkowe cechy dodatkowe poza podstawowymi 3. niezawodność czas bezawaryjnego działania 4. trwałość czas ekonomicznej eksploatacji 5. zgodność odzwierciedlenie specyfikacji 6. estetyka oddziaływanie na zmysły 7. łatwość obsługi naprawa/ konserwacja/ pomoc techniczna 8. wyobrażenie jakości opinia// wizerunek 32
zarządzanie jakością koszty jakości koszty całkowite = koszty błędów wewnętrznych + koszty błędów zewnętrznych + koszty błędów oceny + koszty prewencji 33 koszty defektów przed dostarczeniem do klienta (naprawy, przeróbki) koszty defektów których nie można było wykryć przed dostarczeniem do klienta (naprawy gwarancyjne, utraconych przyszłych zamówień, postępowania sądowe) koszty oceny jakości produktów (kontrola, badania odbiorcze) koszty ponoszone celem zapobiegani a błędom
koszt zarządzanie jakością całkowity koszt jakości [ ujęcie tradycyjne] koszty błędów wewnętrznych i zewnętrznych koszty prewencji całkowity koszt jakości minimalny koszt całkowity koszty oceny 100% błędów 0% błędów 34 Q* = jakość optymalna
koszt zarządzanie jakością całkowity koszt jakości [ ujęcie alternatywne] całkowity koszt jakości koszty błędów wewnętrznych i zewnętrznych koszty oceny i prewencji 100% błędów 0% błędów 35 minimalny koszt całkowity Q* = jakość optymalna
zarządzanie jakością TQM total quality management model zarządzania określający w jaki sposób organizacja powinna zarządzać w najważniejszych dla klientów wymiarach zasady: 1. koncentracja na klientach 2. zaangażowanie kierownictwa 3. ciągłe doskonalenie 4. upełnomocnienie pracowników 5. zapewnienie jakości 6. partnerstwo z dostawcami 36 7. strategiczny plan jakości
zarządzanie projektami def. projekt - jednorazowe przedsięwzięcie, którego realizacji służy osiągnięciu określonego celu np..: - opracowanie nowego produktu; - wniesienie budynku; - wdrożenie systemu informatycznego; - posiada początek oraz koniec, a po zrealizowaniu projektu ludzie i zasoby powracają na dawne pozycje 37
zarządzanie projektami różnice pomiędzy podejściem zarządczym i projektowym 1. Projekty nie są zadaniami rutynowymi. 2. Projekty sprawiają trudności w zarządzaniu ze względu na fakt braku znajomości stanu końcowego. 3. Projekty stawiają wyższe wymagania koordynacji działań ze względu na wielofunkcjonalność oraz wieloorganizacyjność 4. Projekty posiadają moment zakończenia. 38
potrzeby zasoby zarządzanie projektami fazy projektu faza planowania faza realizacji faza definicji projektu faza koncepcyjna punkty kluczow e faza powykonawcza - ogólny zarys i zakres projektu 39 - określenie sposobu wykonania i organizacji realizacji projektu (budżet, osoby, zasoby, harmonogramy) - szczegółowe plany (listy czynności, terminy realizacji, środki, zasoby, struktura organizacyjna) - faktyczne realizowanie zamierzeń projektu - potwierdzenie realizacji projektu i ocena działań czas
zarządzanie projektami narzędzia - wspomagają planowanie, mierzenie i śledzenie postępów realizacji projektów; - wspomagają zarządzanie w zakresie wykazania zakresu czynności, odpowiedzialności, czasów oraz kosztów realizacji wykres Gantta sieć czynności narzędzie graficzne prezentujące daty rozpoczęcia oraz zakończenia realizacji poszczególnych czynności w ramach projektu oraz śledzenie 40 poszczególnych czynności narzędzie graficzne prezentujące logiczne powiązania pomiędzy czynnościami projektu
zarządzanie projektami sieć czynności metoda ścieżki krytycznej (CPM) - każdej czynności przypisywany jest szacunkowy czas realizacji metoda PERT - każdej czynności przypisywanych jest kilka szacunkowych czas realizacji t31. 41 - należy zidentyfikować czynności; - ustalić ich kolejność; - określić relacje pomiędzy czynnościami;
zarządzanie projektami sieć czynności _ procedura 1. Wszystkie czynności projektu oznaczamy wielkimi literami. (jedna litera jedna czynność. 2 Wszystkie czynności prezentowane w postaci węzłów z czasami realizacji. (SIECI CZYNNOŚCI SYMBOLICZNYCH) 3. Czynności poprzedzone innymi czynnościami ilustrowane są strzałkami. 4. Identyfikacja najwcześniejszego momentu rozpoczęcia oraz najwcześniejszego momentu zamknięcia czynności. (ANALIZA POSTĘPOWA) 5. Wyznaczenie najpóźniejszego momentu zakończenia oraz najpóźniejszego momentu rozpoczęcia. (ANALIZA WSTECZNA) 6 Identyfikacja czynności krytycznych momenty najwcześniejszego rozpoczęcia pokrywają się z momentami najpóźniejszymi. Opóźnienie czynności powoduje wydłużenie czasu całego projektu. Identyfikacja ścieżki sieciowej logicznej sekwencji powiązanych czynności. Czas 42 realizacji projektu = czas ścieżki krytycznej.
rozwój produktu// usługi def. produktu - zbiór charakterystyk produktu// usługi określających jego zdolność do zaspokajania potrzeb przez użytkownika; to każdy obiekt wymiany rynkowej, - inaczej wszystko, co można zaoferować na rynku nabywcom do konsumpcji, użytkowania lub dalszego przerobu - produktem może być dobro materialne, usługa, czynność, osoba, miejsce, organizacja, a nawet pomysł czy idea 43
rozwój produktu// usługi funkcje produktu: - są związane z celem, któremu produkt służy. Relacje cel i funkcje decydują o przeznaczeniu, użyteczności, wydajności - funkcje dodatkowe to relacje człowiek produkt. Dotyczą one wygody, estetyki, opakowania, sposobu konserwacji itp. proces rozwoju produktu ujęcie generalne 44 - to ogólny proces tworzenia strategii, budowania organizacji, w tym generowania koncepcji, tworzenia i oceny planu produktu, planu marketingowego oraz zasad komercjalizacji produktu;
rozwój produktu// usługi proces rozwoju produktu ujęcie generalne powody rozwijania produktów: I. przewaga konkurencyjna korzyści dla klienta; II. korzyści dla firmy mniejsza liczba części oszczędności; III. możliwość wykorzystania istniejących możliwości Honda IV. blokada konkurencji; -motocykle; -samochody; -kosiarki do trawy; - skutery wodne 45 f. Gillette - golarka Sensor
rozwój produktu// usługi proces rozwoju produktu ujęcie generalne cykl życia produktu -to okres, w którym produkt znajduje nabywców na rynku - w tym okresie występują różne stadia sprzedaży produktu, tzw. fazy cyklu życia produktu: 46 faza wprowadzania faza wzrostu faza dojrzałości faza spadku
czas realizacji projektu rozwój produktu// usługi proces rozwoju produktu ujęcie wzg. pozostałych działów firmy w tym marketingu Fazy procesu rozwoju produktu model sekwencyjny I. Opracowanie koncepcji. II. Planowanie. III. Projektowanie i rozwój. IV. Przygotowanie komercyjne. V. Wprowadzenie na rynek. 47 - czynności realizowane są sekwencyjnie pokonywanie przeszkód
tworzenie wartości dodanej def. wartość - to zjawiska, fakty, doznania lub przeżycia o charakterze poznawczym, afektywno poznawczym, normatywnym bądź nie normatywnym, mogą to być wyobrażone przeżycia związane ze stanem nagrody przedsiębiorstwo - to suma przychodów funkcja ceny produktu i ilości sprzedanych sztuk pomniejszona o koszt 48 klient - konsument - to kombinacja korzysci uzyskiwanych przez klientów (jakość, cena, wygoda, itd.) uzyskiwane przed i po sprzedaży pomniejszona o koszt
tworzenie wartości dodanej tworzenie i realizacja wartości dodanej I. podnoszenie produktywności zasobów i usprawnienie procesu tworzenia i dostarczania wartości dla klienta II. opracowywanie nowych produktów (zestawów korzyści) oraz optymalizowanie asortymentu III. usprawnienia w procesach wytwórczych produktów 49
procesy organizacji ofertowania produkcji// usługowe def. proces - zestaw logicznie powiązanych zadań lub czynności wykonywanych celem osiągnięcia założonego wyniku 50 procesy produkcji dóbr trwałych procesy usługowe
procesy organizacji produkcji proces produkcyjny 1. obejmuje połączony kompatybilnie, sprzęt, rozmieszczenie przestrzenne oraz narzędzia informatyczne oraz ludzi 2. dyferencjacja procesu powinna być zgodna ze specyfiką wytwarzanych produktów 3. wytworzenie jednego wyrobu może wymagać różnych procesów produkcyjnych 51
procesy organizacji produkcji determinanty proces produkcyjny 1. fizyczne wymagania wyrobów 2. stopień ujednolicenia wyrobów przedsiębiorstwa 3. wielkość produkcji 4. miejsce i stopień indywidualizacji w łańcuchu dostaw 52
procesy organizacji produkcji typologia procesów produkcyjnych - procesy proste - procesy hybrydowe procesy identyfikowalne procesy łączące wyłącznie dla jednego większą liczbę procesów sposobu wytwarzania podstawowych 1. linia produkcyjna 2. produkcja ciągła 3. produkcja jednostkowa 4. produkcja seryjna 5. produkcja stacjonarna 1. elastyczne systemy produkcyjne 2. centra obróbcze 3. technologie grupowe 53
rodzaj procesu procesy organizacji produkcji łączenie procesów produkcyjnych w ramach łańcucha dostaw charakterystyka produktu duże ilości wystandaryzo wanych produktów kilka modeli duże, ilości szeroki asortyment, umiarkowane ilości pojedyncze egzemplarze indywidualnyc h produktów produkcja jednostkowa niedopasowanie produkcja małoseryjna produkcja wieloseryjna linia produkcyjna 54 niedopasowanie macierz produkt - proces
procesy organizacji produkcji indywidualizacja procesów produkcyjnych w ramach łańcucha dostaw - uwzględnienie potrzeby klienta - zaangażowanie klienta na rzecz współpracy różnica: stopień indywidualizacji punkt indywidualizacji 55 - poziomy indywidualizacji 1. produkty wytwarzane do magazynu 2. produkty montowane lub wykańczane na zamówienie 3. produkty wytwarzane na zamówienie 4. produkty projektowane na zamówienie
procesy organizacji produkcji indywidualizacja procesów produkcyjnych w ramach łańcucha dostaw - punkt indywidualizacji produkty projektowane na zamówienie projektowanie ZADANIA GÓRNEGO BIEGU - moment uwzględnienia potrzeb klienta pozyskiwanie materiałów produkcja produkty wytwarzane na zamówienie montaż i wykańczanie produkty montowane lub wykańczane na zamówienie produkty wytwarzane do magazynu 56 ZADANIA DOLNEGO BIEGU dystrybucja
procesy usługowe 1. Usługi stanowią integralną cześć łańcucha dostaw 2. Działalność usługowa bardziej różnorodna niż produkcyjna 3. Coraz częściej to firmy usługowe kształtują i zarządzają łańcuchami dostaw 57 4. Coraz częściej usługi kształtują wartość dodaną łańcucha dostaw
procesy usługowe pakiet usług w firmach produkcyjnych - fizyczne oraz niematerialne komponenty o wartości dodanej, które organizacja dostarcza klientowi różnica: stopień indywidualizacji intensywność kontaktu z klientem 58
przestrzenne rozmieszczenie zasobów typy rozmieszczenia decyzje organizacji procesu - przedmiotowy - sekwencyjnie, kolejność czynności - funkcjonalny - według zmienności funkcji - komórkowy - w podzbiorach produktów o zbliżonych potrzebach produkcyjnych 59 - stacjonarny
Logistyka system system - to całość złożona z elementów wzajemnie ze sobą powiązanych i od siebie uzależnionych, które przyczyniają się do działania i powodzenia tej całości system logistyczny jest to celowo zorganizowany i zintegrowany w obrębie danego układu gospodarczego (przedsiębiorstwo, państwo) przepływ materiałów i produktów oraz informacji - jest to system otwarty, który kontaktuje się z otoczeniem 60 wzajemne przenikanie procesów przemieszczania (przestrzeń) i magazynowania (czas) nie zmienia jakościowo produktów, które przepływają, ale zmienia je pod względem czasowo przestrzennym, a zmiany te dokonują się poprzez procesy ruchu i składowania, które wzajemnie się przenikają i zazębiają
sfery logistyki Logistyka system realną czyli przepływ fizyczny w której dominują procesy transportu i magazynowania regulacji czyli przepływów informacyjnych ta sfera wiąże się z procesami zarządzania logistycznego, który obejmuje czynności planowania, organizowania, kontrolowania sprawności przepływu dóbr i informacji wymogi wobec zarządzania logistycznego: 1. koordynacja procesów: - odnosi się do czasu i przestrzeni 61 2. integracja ze sobą dwóch systemów: - informacji i produkcji
Logistyka - zarządzanie zarządzanie logistyczne (logistic management / business logistics) - to dziedzina wiedzy o procesach logistycznych związanych z każdą działalnością gospodarczą oraz o sztuce zarządzania tymi procesami - jest to również proces: planowania, wdrażania i kontroli odbywających się w sposób efektywny i minimalizujący koszty procesów przepływu i magazynowania: - surowców, - zapasów produkcji w toku, - wyrobów gotowych, - odpowiedniej informacji; od punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w c e l u jak najlepszego dostosowania się do potrzeb klienta i ich zaspokojenia 62
Logistyka - zarządzanie ujęcia zarządzania logistycznego: ujęcie decyzyjne - strategie, działania operacyjne (transport, składowanie, sterowanie zapasami) dostosowanie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa do potrzeb logistyki ujęcie funkcjonalne - logistyka zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji, zagospodarowania odpadów 63
Logistyka - zarządzanie cele zarządzania logistycznego : 1. dostarczenie odpowiednich PRODUKTÓW lub USŁUG 2. w odpowiednie MIEJSCE 3. w odpowiedniej ILOŚCI 4. odpowiedniemu KLIENTOWI 5. w odpowiednim momencie - CZASIE 6. zachowując odpowiednią JAKOŚĆ 7. przy odpowiednim KOSZCIE 64
Logistyka - transport Def. Transport - jest to zespół czynności polegający na przemieszczaniu dóbr materiałowych w czasie i przestrzeni przy użyciu odpowiednich środków technicznych Cel: organizowanie i zsynchronizowanie fizycznego przepływu dóbr materiałowych od producentów lub hurtowników do ostatecznych konsumentów przez wszystkie fazy procesu produkcyjnego zgodnie z zarządzaniem logistycznym. Wybór właściwego środka transportu - odpowiednia ładowność - terminowość - niezawodność poziom obsługi klienta 65
Logistyka - transport Def. System transportowy jest określany jako uporządkowana całość wszystkich gałęzi transportu działających na określonym obszarze, a więc obejmująca cały majątek trwały i obrotowy transportu, czynnik ludzki i międzygałęziowe połączenia wewnętrzne tej całości, a także powiązanie całości systemu transportu z otoczeniem. 66 podsystemy: czynny: zbiór środków transportu bierny: zbiory szlaków transportowych, wielkość i rozmieszczenie ładunków oraz urządzenia warunkujące prawidłowe funkcjonowanie środków transportowych.
Logistyka - transport Elementy systemu transportowego: transportowany materiał - właściwości fizyko-chemiczne, podatność na transport środek transportu - dobór środka transportu proces transportu - Załadunek Przewóz Wyładunek 67
Logistyka - transport Charakterystyka infrastruktury transportowej: 1. Kryteria (klasyfikacja pionowa): Stosunek drogi przewozu do środka przewozu (transport wehikułowy, przesyłowy) Środowiska transportowe (transport lądowy, powietrzny, wodny) Gałąź transportu (transport samochodowy, kolejowy, rurociągowy i żegluga morska) 2. Kryteria (klasyfikacja pozioma): Wg przedmiotu przewozu Wg formy własności (transport państwowy, prywatny). Wg terytorium gospodarczego (transport krajowy, międzynarodowy) 68
Logistyka - transport Charakterystyka infrastruktury transportowej: Transport Transport osób Transport towarów Transport informacji transport wehikułowy transport przesyłowy transport lądowy: - bezszynowy - szynowy transport powietrzny: - lotniczy - kosmiczny transport wodny: - żegluga śródlądowa - żegluga morska transport przewodowy: - rurociągowy - ektrotransport transport bliski: - przenośnikowy - pionowy 69
Logistyka - transport Def. Środek transportu: urządzenia techniczne do przemieszczania ładunku, osób i informacji. Cechy systemu transportowego: niepodzielność, długi okres przedsięwzięć i długi okres użytkowania. Podział środków transportowych Przewozowe: Zespół trakcyjny: - pojazd trakcyjny (lokomotywa, ciągnik, holownik, pchacz, rakieta nośna) - pojazd ładowny ( przyczepa, wagon, barka, satelita) Tabor autonomiczny (samolot, samochód, barka motorowa, statek, wahadłowiec) Przesyłowe: Przewodowe (rurociągi, linie elektryczne, światłowody) Środki do transportu bliskiego (kolejki linowe, taśmociągi, transportery, urządzenia do transportu pionowego) 70
Logistyka proces transportowy Załadunek Przewóz Wyładunek Podział procesu przemieszczania na fazy i czynności robocze w transporcie konwencjonalnym (każda faza dzieli się na czynności robocze) Proces przemieszczania: Zdarzenia o charakterze stacjonarnym: Przygotowanie ładunku (faza) Przygotowanie pojazdu (faza) Przekazywanie ładunku (faza) Zdarzenia o charakterze przestrzennym: Powrót pojazdu (faza) Podstawienie pojazdu (faza) Naładunek (faza) Przewóz (faza) 71 Wyładunek (faza) Proces transportowy: prosty przebiega bez powtarzania faz; złożony powtarzanie się tych samych faz od miejsca dostawy do miejsca odbioru
Logistyka proces transportowy Łańcuch transportowy Jednoczłonowy łańcuch transportowy Wieloczłonowy łańcuch transportowy Transport przerywany (ze zmianą pojemnika transportowego często z pośrednim magazynowaniem; ułatwienie za-, wy- i przeładunku dzięki paletom 72 Transport kolejowy załadowanych pojazdów samochodowych Transport kombinowany Transport w pojemnikach
Logistyka klasyfikacja kontenerów kontenery ładunkowe lotnicze + kontenery ładunkowe nie lotnicze specjalne izotermiczne zbiornikowe do przewozu ładunków sypkich zamknięte uniwersalne 73 specjalizowane: - zamknięte z wentylacją - z dachem otwartym - o podstawie płytowej - płytowe inne kontenery specjalne - izolowane - chłodzone - chłodnicze - ogrzewane - chłodzone lub chłodnicze i ogrzewane
Logistyka - zarządzanie zarządzanie łańcuchem dostaw : Sieci dostaw budowane są na relacji dostawca odbiorca, najczęściej o produkt o charakterze fizycznym - analizujemy ją w układach rozmieszczenia 3 czynności (działań), firm i zasobów sieci logistyczne policentryczne oparte na więzach informacyjnych oparte na kontaktach osobistych oparte na więzach technicznych oparte na udziałach kapitałowych 74 hierarchiczne koordynowane przez przedsiębiorstwo produkcyjne koordynowane przez przedsiębiorstwo handlowe koordynowane przez przedsiębiorstwo logistyczne
Logistyka - organizacja Formy organizacji logistyki: integracja w ramach jednego przedsiębiorstwa dezintegracja na kilka jednostek organizacyjnych plusy skoncentrowania zadań logistycznych w ramach jednego przedsiębiorstwa: - ograniczenie konfliktów między jednostkami organizacyjnymi; - unikanie dyskryminacji funkcji logistycznych; - eliminacja zakłóceń w przepływie informacji, błędów i opóźnień logistycznych; przy podejściu dekoncentracyjnym wymagana jest budowa instrumentu koordynacyjnego nad jednostkami zajmującymi się logistyką 75
Logistyka - organizacja koncepcje umiejscowienia logistyki w ramach struktury organizacyjnej: 1. koncepcja jednej drogi (one way approach) zakłada, że najbardziej uzasadnioną konsekwencją logistyki jest jej zintegrowanie w ramach jednej sfery (działu) i podporządkowanie bezpośrednio jednemu członkowi zarządu 2. koncepcja cyklu życia (life-cycle approach) wiąże się z cyklem życia organizacji - rozwój logistyki powinien łączyć się z rozwojem organizacji 3. koncepcja sytuacyjna (contingency approach) logistyka powinna być wdrażana jednorazowo i uzależniona od sytuacji danego przedsiębiorstwa i układów wewnętrznych i zewnętrznych 76
zapasy def. to nie zagospodarowane w danej chwili dobra rzeczowe, utrzymywane w przedsiębiorstwie w celu użycia ich w przyszłości głównym powodem ich utrzymywania jest: minimalizacja występowanie przerw w ciągłości łańcucha logistycznego oraz konieczność wyrównywania różnych intensywności strumieni przepływów 77
zapasy wykorzystywane są w: procesie produkcyjnym - surowce - półprodukty oraz produkty w toku 78 działalności pomocniczej - materiały konserwacyjne - materiały naprawcze - materiały operacyjne obsłudze klienta - produkty gotowe - części zamienne
zapasy _ rodzaje I. - poddostawcy - producenci - hurtownicy zapas cykliczny (bieżący) - detaliści zapas bezpieczeństwa - to zapas części// produktów nabywanych w dużych ilościach, stopniowo zużywanych i po jakimś czasie nabywanych ponownie 79 - to dodatkowy zasób towarów utrzymywany przez przedsiębiorstwo w celu zabezpieczenia się przed nieprzewidzianymi zmianami poziomu popytu lub czasu realizacji zamówień
zapasy _ rodzaje II. zapas antycypacyjny - to zapas towarów przechowywany względem przewidywań skali popytu 80 - poddostawcy - producenci - hurtownicy - detaliści zapas asekuracyjny - to zapas gromadzony celem zabezpieczenia przed wydarzeniami nieprzewidzianymi (strajki, wzrosty cen, ) ale mogą one nigdy nie nastąpić
zapasy _ rodzaje III. zapas w drodze - to zapas towarów przemieszczający się w danej chwili z jednego punktu w łańcuchu dostaw do drugiego - poddostawcy - producenci - hurtownicy - detaliści zapas wygładzający - to zapas służący niwelacji różnic pomiędzy wielkościami produkcji w górnej i poziomem popytu w dolnej części łańcucha 81
zapasy czynniki sprzyjające gromadzeniu zapasów - niepewność podaży i popytu (z. bezpieczeństwa// asekuracyjny) - niedopasowanie popytu zgłaszanego przez partnerów z dolnej części łańcucha dostaw do efektywnych wielkości produkcji partnerów z górnej części (z. cykliczny) - niedopasowanie popytu zgłaszanego przez partnerów z dolnej części łańcucha dostaw do mocy produkcyjnych partnerów z górnej części (z. wygładzający) - niedopasowanie rozłożenia popytu w czasie do terminów realizacji dostaw (z. antycypacyjny// z. w drodze) 82
systemy zarządzania zapasami czynniki przy ustalaniu poziomu zapasu: długość czasu dostawy potrzebna na odtworzenie zapasu prawdopodobieństwo przekroczenia czasu dostawy i wielkości dostawy założony poziom obsługi klienta liczba magazynów 83
systemy zarządzania zapasami popyt sterowany przez firmę zapasy niezależne - to zapasy na które popyt nie jest kontrolowany przez organizację zapasy zależne - to zapasy na które popyt jest ściśle powiązany z poziomem produkcji innego wyrobu 84
systemy zarządzania zapasami zapasy niezależne - to zapasy na które popyt nie jest kontrolowany przez organizację metody zarządzania kontrola okresowa - stan zapasu produktu jest sprawdzany w regularnych odstępach czasu i uzupełniany do określonego poziomu 85 kontrola ciągła - stan zapasu produktu jest bez przerwy kontrolowany, zamówienia uzupełniające są składane gdy poziom rezerw osiąga punkt ponownego zamówienia zapas jednookresowy - metoda stosowana w przypadkach występowania popytu jednookresowego
opakowanie _ w logistyce jednostka logistyczna - pojemnik; skrzynie składane; palety (skrzyniowe, płaskie, słupkowe); jednostki pakietowane; pakowany towar tworzenie jednostek logistycznych wymaga: - łączenie towarów w większe jednostki; - normalizacja jednostek pod względem kształtu i wymiarów; - zastosowanie środków mechanicznych przy manipulacji; - przystosowanie jednostek do układania w stosy; - wybór jednostki, która umożliwia skrócenie jak najbardziej ciągłego łańcucha transportowego od dostawcy do odbiorcy. 86
opakowanie warunki stosowania określonego rodzaju opakowań - stopniu wpływu na środowisko naturalne opakowań - liczbie koniecznych przepakowań - kosztach logistycznych - dokładności i szybkości identyfikacji - możliwości kontroli jakościowej i ilościowej - ilości strat i ubytków w czasie transportu 87 zasada 3*R - redukcja ilości odpadów oraz opakowań - reusing wielokrotne używanie tych samych opakowań - recykling wtórne wykorzystanie odpadów
Logistyka - koszty koszty logistyczne przedsiębiorstw stanowią około 10 40% wartości sprzedawanych towarów i stanowią grupę kosztów, w której istnieć mogą największe rezerwy oszczędności metody obliczania kosztów logistycznych I. miejsce powstania II. III. IV. nośnik kosztów pozycja analityczna (zmienne stałe) względem procesów logistycznych 88
Logistyka - koszty optymalizacja kosztów logistycznych - koncepcje I. koncepcja globalnych komponentów logistycznych II. III. koncepcja współzależności komponentów koncepcja unikania suboptymalizacji 89
Życzę Udanego Egzaminu dr Katarzyna Kolasińska - Morawska 90