PROGRAM WYCHOWAWCZY I PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W BĘDKOWICACH Rk szklny 2011/2012 PROGRAM WYCHOWAWCZY Będąc szkłą prpagującą idee integracji, chcemy dążyć d teg, aby nasi wychwankwie uczyli się i wychwywali w atmsferze wzajemnej tlerancji, pszanwania prawa d gdnści sbistej. W swich działaniach dydaktycznych, wychwawczych i piekuńczych kierujemy się dbrem uczniów, trską ich zdrwie, pstawę mralną i bywatelską. Zadania d realizacji załżeń prgramu wychwawczeg w klasach 0-VI zstały pracwane ddzielnie d pszczególnych pzimów kształcenia. W parciu cele peracyjne i zadania szczegółwe każdy wychwawca klasy układa własny plan wychwawczy, uwzględniając specyfikę i ptrzeby własneg zespłu klasweg. 1
CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO : kształcenie wli ucznia i zaspakajanie ptrzeby przeżywania sukcesów: - uczeń staje się bwiązkwy i wytrwały w swich działaniach, - uczeń staje się dpwiedzialny za siebie i innych, - uczeń bierze aktywny udział w życiu grupy, klasy i szkły, - uczeń umie wyznaczyć sbie cele d zrealizwania i siągnąć je, - uczeń wierzy we własne siły, dzięki czemu siąga sukcesy, kształtwanie śrdwiska sprzyjająceg uczeniu się - rzwijanie mtywacji uczniów jak jednej z najważniejszych sił ukierunkwujących działania uczniów: - uczeń umie współpracwać w grupie i zesple, - uczeń jest tlerancyjny i pmaga swim kleżankm i klegm, - uczeń umie rzpznać ptrzeby innych i zająć wbec nich właściwą pstawę, - uczeń rzumie, że wspólnta, taka jak śrdwisk szklne czy lkalne, pełni ważną rlę w życiu człwieka, - uczeń szanuje innych, ich gdnść i indywidualnść, - uczeń dstrzega i interpretuje przyczyny swich sukcesów lub prażek, c stanwi główny wyznacznik mtywacji siągnięć, wspieranie rzwju fizyczneg i zdrwtneg ucznia: - uczeń umie dbać własną sprawnść fizyczną, umie racjnalnie zaplanwać i wykrzystać swój czas wlny, - uczeń ptrafi dbać higienę sbistą i swój wygląd, umie zachwać się w spsób nie zagrażający zdrwiu i bezpieczeństwu, - uczeń ptrafi stswać zasady prawidłweg dżywiania, - uczeń zna i stsuje w praktyce zasady ruchu drgweg, przygtwanie d życia w rdzinie: - uczeń rzumie i dcenia wartść rdziny w życiu sbistym człwieka - uczeń pznał i akceptuje swją płciwść - uczeń rzumie swje emcje, dtyczące kleżeństwa i przyjaźni wspieranie rzwju intelektualneg ucznia: - uczeń umie uczyć się, pracwać samdzielnie i twórcz, rzwijać swje zdlnści i zaintereswania, - uczeń umie wypwiadać się i samdzielnie wyszukiwać ptrzebne mu infrmacje, - uczeń umie zastswać w praktyce wiedzę teretyczną, wspieranie rzwju psychiczneg ucznia: - uczeń pznał swją sferę uczuciwą, umie myśleć wartściując, - uczeń umie cenić własne pstępwanie i panwać nad własnymi emcjami, - uczeń umie wyciągnąć właściwe wniski bez wpływu emcji, - uczeń zachwuje pprawne kntakty z ludźmi, jest twarty i ufny, - uczeń zna i stsuje zasady prawidłweg kmunikwania się z ludźmi, - uczeń rzpznaje i akceptuje pzytywne wzrce zachwania, wykrzystuje je w swim życiu, 2
przygtwanie d życia we współczesnym świecie przyrdy - młdy eklg: - uczeń rzumie zależnści istniejące w śrdwisku przyrdy, dstrzega zmiany tam zachdzące, - uczeń umie zachwać się właściwie w stsunku d zwierząt i taczającej przyrdy, - uczeń pczuwa się d dpwiedzialnści za śrdwisk naturalne, zna mechanizmy i skutki niepżądanych zmian zachdzących w nim, przygtwanie d życia we współczesnym świecie techniki i mediów: - uczeń rzpznaje swje predyspzycje techniczne, umie psługiwać się prstymi urządzeniami technicznymi, - uczeń przygtwany jest d życia w spłeczeństwie infrmatycznym i infrmacyjnym, - uczeń umie świadmie i dpwiedzialnie krzystać ze śrdków maswej kmunikacji, - uczeń zna i wykrzystuje w praktyce pdstawwe zasady psługiwania się kmputerem i technlgią infrmacyjną, kształtwanie pstaw patritycznych: - uczeń pznaje i szanuje drbek kulturalny swjeg reginu i państwa. - uczeń bierze czynny udział w twrzeniu życia kulturalneg szkły i śrdwiska lkalneg. ZADANIA NAUCZYCIELA WYCHOWAWCY 1. Oddziałem piekuje się nauczyciel uczący w danym ddziale, któremu pwierzn pełnienie funkcji wychwawcy. 2. Dla zapewnienia ciągłści i skutecznści pracy wychwawczej wychwawca piekuje się danym ddziałem w ciągu całeg etapu edukacyjneg. 3. Dyrektr mże zmienić nauczyciela wychwawcę w przypadku: a) uzasadnineg wnisku nauczyciela wychwawcy; b) przeniesienia nauczyciela; c) długtrwałej niebecnści nauczyciela; d) braku efektów w pracy wychwawczej; e) z własnej inicjatywy na wnisek uczniów lub rdziców, p zasięgnięciu pinii Rady Pedaggicznej. 4. Zadaniem wychwawcy jest sprawwanie pieki nad uczniami danej klasy, której jest wychwawcą, a w szczególnści: a) krdynwanie działań zespłu nauczycieli uczących w danej klasie; b) twrzenie warunków wspmagających rzwój ucznia; c) inspirwanie i wspmaganie działań zespłwych uczniów; d) rzwiązywanie knfliktów w zesple uczniów raz pmiędzy uczniami a innymi człnkami spłecznści szklnej. 5. Wychwawca, w celu realizacji zadań: a) tacza indywidualną pieką każdeg wychwanka, pznając jeg śrdwisk rdzinne; b) pilnuje i rganizuje wspólnie z uczniami i ich rdzicami różne frmy życia zespłweg klasy, zgdnie z Planem wychwawczym; c) współdziała z nauczycielami uczącymi, krdynując realizację ścieżek edukacyjnych raz działań wychwawczych wbec gółu uczniów, a także 3
wbec uczniów szczególnie uzdlninych, uczniów z trudnściami i niepwdzeniami; d) utrzymuje kntakt z rdzicami uczniów w celu pznania i ustalenia ptrzeb piekuńcz-wychwawczych ich dzieci i wspmagania działań wychwawczych w dmu, zapbiegania patlgim raz włączenia ich w życie klasy i szkły; e) współpracuje z pedaggiem szklnym, Specjalistyczną Pradnią Psychlgiczn-Pedaggiczną Pwiatu Krakwskieg, służbą zdrwia w rzpznawaniu i zaspkajaniu ptrzeb, zaintereswań, uzdlnień i pknywania trudnści, zgdnie z przepisami szczegółwymi w sprawie zasad udzielania ucznim pmcy psychlgicznej i pedaggicznej; f) diagnzuje prblemy wychwawcze. 6. Współdziałanie wychwawcy z rdzicami w sprawach ich dzieci dbywa się w ciągu całeg cyklu kształcenia w następujących frmach: a) cykliczne sptkania plenarne we wrześniu, październiku, styczniu i kwietniu; b) sptkania indywidualne według ptrzeb; c) lekcje twarte dla rdziców; d) współrganizwanie imprez i wycieczek klaswych; e) bserwacja pracy uczniów pdczas zajęć lekcyjnych i pzalekcyjnych, p uzyskaniu zgdy nauczyciela prwadząceg te zajęcia; f) analiza sytuacji wychwawczej klasy przez Radę Klaswą Rdziców, przy współudziale nauczycieli uczących i pedagga (na życzenie rdziców). 7. Wychwawca krzysta w swjej pracy z pmcy merytrycznej i metdycznej pedagga, dyrekcji, Specjalistycznej Pradni Psychlgiczn-Pedaggicznej Pwiatu Krakwskieg. 8. W sytuacji wyczerpania mżliwści ddziaływań wewnątrzklaswych, na życzenie wychwawcy i rdziców, pedagg szklny zbwiązany jest d szukania pmcy w pzaszklnych instytucjach wychwawczych. 9. Nauczyciel wychwawca wyknuje swe zadania w parciu Plan pracy wychwawczej klasy, pwstający jak wynik wspólneg planwania wychwawcy, uczniów, rdziców realizujący załżenia Planu wychwawczeg szkły. 10. Wychwawca klasy wyknuje następujące czynnści administracyjne dtyczące klasy i jest za te czynnści dpwiedzialny: a) prwadzenie dziennika zajęć i arkuszy cen; b) sprządzanie pinii uczniach; c) wypisywanie świadectw prmcyjnych ukńczenia szkły; d) prwadzenie dkumentacji wynikającej z zasad ustalania ceny zachwania; e) prwadzenie dkumentacji szklnej, która wynika z WSO, pracwanie rczneg planu pracy wychwawczej, wynikająceg ze Szklneg Prgramu Wychwawczeg. 4
PROGRAM PROFILAKTYCZNY W naszej szkle prfilaktyka jest kategrią nadrzędną w stsunku d różnych prblemów z którymi sptykamy się. W związku z wiekiem rzwjwym dzieci d 6 d 12 lat raz tym, że jest t szkła wiejska, gdzie istnieje dbra współpraca śrdwiska lkalneg ze szkłą, która jest isttnym czynnikiem chrniącym, uczniwie naszej szkły nie są grupą wyskieg ryzyka zagrżeń. Tak więc prgram prfilaktyczny szkły piera się na prfilaktyce pierwszrzędwej (uprzedzającej), w której większy nacisk płżny zstał na czynniki chrniące i prmujące zdrwy styl życia raz późniające wiek inicjacji. Prwadzna jest wzmżna kampania infrmacyjna ze szczególnym uwzględnieniem kmunikatu POCZEKAJ!!! NADRZĘDNE CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO : twrzenie warunków d plepszenia stanu drgi i dsknalenie umiejętnści wykrzystania znajmści przepisów dtyczących szerk rzumianeg bezpieczeństwa; dstarczenie dziecim wiedzy i umiejętnści z zakresu edukacji emcjnalnej raz prfilaktyki uzależnień. Aby zrealizwać nadrzędne cele szklneg prgramu prfilaktyczneg wyszczególnin w nim trzy mduły dtyczące: bezpieczeństwa fizyczneg dzieci; edukacji emcjnalnej; prfilaktyki zagrżeń i uzależnień. Wszystkie mduły prgramu zstaną dstswane d dwóch grup wiekwych jakimi są uczniwie nauczania zintegrwaneg i uczniwie klas IV-VI. W ramach w/w mdułów przygtwan szczegółwe plany i wykazy zajęć. Taka struktura prgramu raz spsób realizacji wyznaczają szczegółwe zadania szklneg prgramu prfilaktyczneg. SZCZEGÓŁOWE ZADANIA PROGRAMU: Pznanie zasad bezpieczneg użytkwania sprzętu, pracująceg z wykrzystaniem energii elektrycznej, znajdująceg się w naszym cdziennym tczeniu (szkła, dm); Pznanie pdstawwych zasad udzielania pierwszej pmcy w nagłych wypadkach; Pznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z kmputerem; Zapznanie się z gólnymi zasadami i pdstawwym sprzętem chrny przeciwpżarwej; Zdbycie umiejętnści rzpznawania i dczytywania znaków pwszechnej infrmacji i BHP znajdujących się w najbliższym tczeniu; 5
Zdbycie umiejętnści stswania się d znaków i sygnałów stswanych w wypadku zagrżeń; Zapznanie się z zasadami ruchu drgweg; Ostrzeżenie przed iluzryczną wizją świata jak miejsca ciągłej rzrywki, przyjemnści i sukcesu; Zmiana biegwych przeknań tym, że wszystkieg trzeba w życiu spróbwać; Dstarczenie infrmacji na temat zgubnych skutków używania papiersów, alkhlu, narktyków; Ukazanie zagrżeń wynikających z sięgania p te śrdki; Pkazywanie mżliwści zdrweg życia, które daje radść i satysfakcję; Integracja grupy; Obserwacja siebie i rzpznawanie swich uczuć ; twrzenie własneg słwnika uczuć; Analiza pdejmwanych działań i przewidywanie ich knsekwencji; Rzumienie uczuć i trsk innych sób, respektwanie różnic w uczuciach, które budzą w ludziach te same rzeczy; Samakceptacja-pstrzeganie siebie w krzystnym świetle, rzpznawanie swich słabych i silnych punktów; Asertywnść przedstawianie swich uczuć i trsk bez złści i rezygnacji; Prezentacja i wypróbwanie etapów Rzwiązywania Prblemów bez Prażek. SZCZEGÓŁOWY PLAN ZAJĘĆ Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTWA 1. ZNAKI POWSZECHNEJ INFORMACJI. pznanie pdstawwych znaków BHP znajdujących się w najbliższym tczeniu; zdbycie umiejętnści stswania się d znaków pwszechnie stswanych w wypadku zagrżeń. 2. POZNAJEMY SYGNAŁY ALARMOWE. zapznanie uczniów z planem ewakuacji szkły na wypadek zagrżenia; uświadmienie kniecznści zachwania prządku i dyscypliny pdczas ewakuacji; 6
zapznanie i zapamiętanie ustalneg dla szkły sygnału alarmweg; pznanie drgi ewakuacji w całym budynku; wyuczenie dyscypliny i sprawnści puszczania budynku. 3. OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA. pznanie przyczyn pwstawania pżarów; zapznanie uczniów z pdstawwymi śrdkami gaśniczymi i mżliwściami ich stswania w danej sytuacji; zdbycie umiejętnści psługiwania się pdstawwym sprzętem gaśniczym będącym na wypsażeniu szkły; 4. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY. pznanie pdstawwych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy w szkle; przypmnienie zasad bezpieczneg użytkwania sprzętu szklneg pdczas zajęć; przypmnienie zasad krzystania z pracwni kmputerwej; pznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z kmputerem; zdbycie umiejętnści rganizwania bezpiecznej i kulturalnej zabawy na przerwie międzylekcyjnej. 5. BAWIMY SIĘ BEZPIECZNIE, PRZYJEMNIE I KULTURALNIE. pznanie zasad bezpiecznej i kulturalnej zabawy pdczas przerw międzylekcyjnych i w czasie wlnym; pdniesienie świadmści uczniów dtyczącej skutków niebezpiecznych zabaw. 6. BEZPIECZNA WYCIECZKA. zapznanie z zasadami rganizwania bezpiecznej wycieczki szklnej zgdnie z gólnymi przepisami dtyczącymi rganizacji pzaszklnych frm nauczania; zapznanie z regulaminem zachwania się na wycieczce; uświadmienie ucznim kniecznści bezwzględneg przestrzegania pstanwień regulaminu wycieczki. 7
7. NIEBEZPIECZEŃSTWA GROŻĄCE DZIECIOM. kreślenie znaczenia niebezpieczne sytuacje ; jak uniknąć niebezpiecznych sytuacji ; uświadmienie skutków niebezpiecznych sytuacji ; pznanie zasad prawidłweg zachwania się w niebezpiecznej sytuacji. 8. HIGIENA MOJEGO UMYSŁU. zapznanie uczniów z pjęciem higieny ciała i umysłu; pdniesienie umiejętnści kreślenia wpływu czynników śrdwiska naturalneg, sztuczneg i spłeczneg na zdrwie fizyczne i psychiczne człwieka; pdniesienie świadmści na temat reakcji rganizmu ludzkieg na działanie tych czynników; 9. BEZPIECZNE PORUSZANIE SIĘ PO DRODZE. pznanie znaków drgwych; zapznanie z pdstawwymi zasadami ruchu drgweg; zdbycie umiejętnści ceny sytuacji na drdze i zaplanwania dpwiednieg pstępwania. 10. BEZPIECZEŃSTWO MŁODEGO ROWERZYSTY. pznanie zasad bezpieczneg pruszania się rwerem; uświadmienie skutków brawury i nieprzestrzegania przepisów; zdbycie umiejętnści prawidłweg zachwania się w ruchu drgwym; uświadmienie ptrzeby nszenia kasku chrnneg przez rwerzystę. 11. PODSTAWOWE ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY I POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU. 8
zaznajmienie z zasadami udzielania pierwszej pmcy; zapznanie się z zagadnieniami budwy i czynnści rganizmu; zdbycie umiejętnści pstępwania w nagłych wypadkach; nabycie umiejętnści pwiadamiania dpwiednich służb ratwnictwa medyczneg i drgweg. SZCZEGÓŁOWY PLAN ZAKRESU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ 1. JAK POZOSTAĆ SOBĄ W DZISIEJSZYM ŚWIECIE? strzeżenie przed iluzryczną wizją świata kształtwaną przez media; wzmcnienie czujnści zdystanswania wbec złudnych miraży świata; uzmysłwienie, że nie jest grszy ten, kt nie pdąża bezkrytycznie za mdą, szpanem, sukcesem. 2. ZAGROŻENIA OKRESU DOJRZEWANIA - PRESJA GRUPY. zastanwienie się nad swją pzycją w grupie rówieśniczej; uświadmienie, jakie cechy psiada dbry klega; zrzumienie ptrzeby wybru dbreg klegi- prawdziweg przyjaciela; ćwiczenie pstawy asertywnści. 3. O SZKODLIWOŚCI PALENIA TYTONIU. przekazanie rzetelnych infrmacji szkdliwym działaniu tytniu zmiana biegwych przeknań uspkajającym działaniu niktyny; wyrabianie przeknania słusznści stanwczej dmwy w przypadku presji grupy; uświadmienie ucznim, że nie muszą zgadzać się na bycie biernym palaczem. 9
4. DLACZEGO LUDZIE PIJĄ? ukazanie przyczyn, w których ludzie sięgają p alkhl; zmianę biegwych pinii na temat picia alkhlu; przekazanie infrmacji : czym jest chrba alkhlwa i jak trudn ją leczyć. 5. NARKOTYKI - KONSEKWENCJA PIERWSZEGO RAZU. ukazanie niektórych przyczyn zażywania narktyków; przestrzeganie przed wzięciem narktyku na próbę ; ukazanie mechanizmu uzależnienia; ptrzeba pmcy sbm uzależninym i ich rdzinm. SZCZEGÓŁOWY PLAN ZAKRESU EDUKACJI EMOCJONALNEJ. 1. ŚWIADOMOŚĆ WŁASNYCH UCZUĆ ustalenie wspólnych zasad pracy w grupie; integracja grupy, stwrzenie miłej, dprężającej atmsfery; uświadmienie dziecim pdstawwych uczuć wyrażanych w życiu cdziennym; pszerzenie słwnictwa związaneg z tematyką uczuć i emcji; uświadmienie dziecim, w jakich sytuacjach wyrażają uczucia pdstawwe raz na pstawie jakich sygnałów, pchdzących d ciała, mgą je rzpznawać. 2. NAZYWANIE UCZUĆ INNYCH. EMPATIA. uświadmienie dziecim pszczególnych uczuć w twrzeniu układów międzyludzkich; pkazanie, jakie uczucia wywłują pewne układy między ludźmi pprzez pracwanie krótkich scenek i dgrywanie ich przez dzieci. 3. PANOWANIE NAD EMOCJAMI. KOMUNIKAT JA. uświadmienie dziecim, jak bchdzą się ze złścią, która jest pdstawwym uczuciem dla każdeg człwieka; 10
ukazanie spsbów wyrażania złści spłecznie akceptwanych; prezentacja budwy kmunikatu ja. 4. AKTYWNE SŁUCHANIE. JA I TY. dknanie rzróżnienia pmiędzy sytuacjami, kiedy należy aktywnie słuchać, a kiedy stswać kmunikat ja ; uczenie różnych frm wypwiedzi akceptujących uczucie; słuchanie bardz uważne (język ciała); zaakceptwanie uczuć; kreślenie tych uczuć. 5. POSTAWA BEST ( z czeg jestem zadwlny, c u siebie lubię). umżliwienie dziecim uświadmienia sbie swich mcnych strn i nauczenie się ich rzpznawania; wzajemne pinfrmwanie, jakie zachwania innych są dbierane jak wsparcie; uświadmienie dziecim kniecznści zaakceptwania słabści i wad, jeżeli pragną siągnąć realne i żywe pczucie własnej wartści. 6. POCHWAŁA. ukazanie typwych frm chwalenia (zawierających cenę dziecka); uczenie pchwały piswej, unikanie ceny sby. 7. PROBLEM KLASY. ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW KLASOWYCH ukazanie knsekwencji typwych frm rzwiązywania knfliktów; prezentacja i wypróbwanie etapów metdy rzwiązywania prblemów bez prażek; 11