Metadane scenariusza Oznaczanie pospolitych gatunków roślin nagonasiennych 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: - główne jednostki systematyczne, - zasady budowy klucza, - zasady posługiwania się kluczem. b) Umiejętności Uczeń potrafi: - przyporządkować nazwy określonym jednostkom systematycznym, - posługiwać się przygotowanym fragmentem klucza do oznaczania, - odszukiwać cechy podane w kluczu na okazach zielnikowych, - oznaczyć wybrane gatunki drzew iglastych, korzystając z klucza. c) Postawy Uczeń: - rozwija zainteresowania botaniczne, - organizuje pracę w grupie i wspólnie z innymi rozwiązuje problemy. 2. Metoda i forma pracy ćwiczenia w grupach, dyskusja, praca indywidualna i zespołowa 3. Środki dydaktyczne karty pracy, okazy zasuszone, zielniki 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza
Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela, porządkując wiadomości z poprzednich lekcji: Co jest cechą wspólną wszystkich organizmów należących do królestwa roślin? Jakie grupy roślin zaliczamy do królestwa roślin? Jakie kryteria pozwoliły podzielić rośliny na poszczególne grupy, czyli co odróżnia grupy roślin między sobą? Nauczyciel informuje uczniów, co będzie tematem lekcji i jakie są jej cele. Następnie dzieli klasę na grupy oraz rozdaje karty prace i zielniki. b) Faza realizacyjna Nauczyciel tłumaczy uczniom, jaka jest zasada budowy klucza do oznaczania roślin, pokazuje różne klucze. Następnie uczniowie przystępują do pracy w grupach. Analizują informacje zawarte w podręczniku i odpowiadają na pytania w karcie pracy (załącznik 1). c) Faza podsumowująca Uczniowie prezentują wyniki prac grup. Dokonują oceny swojej pracy w zespole (załącznik 2). 5. Bibliografia 1. Biologia XXI cz. 1, pod red. A. Jerzmanowskiego, WSiP, Warszawa 1999. 2. Szweykowska A., i SzweykowskiJ., Botanika, PWN, Warszawa 1976. 6. Załączniki Karta pracy ucznia Załącznik 1. Praca z kluczem Polecenie 1. Przyjrzyjcie się ilustracji. Przedstawia drzewa i krzewy dziko rosnące w Polsce. Wskażcie, jakie cechy odróżniają te gatunki między sobą.
Źródło ilustracji: S. Gereltowa, L. Ogrzebacz, Sprawdzanie i utrwalanie wiadomości z botaniki w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1986, s. 44. Zapiszcie w zeszytach: Gatunki drzew i krzewów iglastych różnią się między sobą następującymi cechami:.... Polecenie 2. Zapoznajcie się z fragmentem klucza do oznaczania roślin. Przykład klucza, dzięki któremu można oznaczyć ważniejsze gatunki drzew i krzewów iglastych (nagonasiennych). 1. Nasiona otoczone mięsistą czerwoną osnówką...cis pospolity 1* Nasiona suche...patrz punkt 2 2. Igły ułożone na łodydze skrętolegle, nasiona ze skrzydełkami...patrz punkt 3 2* Igły ułożone na łodydze okółkowo, szyszeczki niby-jagody...patrz punkt 8 3. Igły wydłużone, zimotrwałe...patrz punkt 4 3* Igły krótkie, miękkie, zebrane w pęczki, opadające na zimę...modrzew europejski 4. Igły długie, zebrane po 2 lub 5 na krótkim pędzie...patrz punkt 5 4* Igły krótkie, ułożone bezpośrednio na łodydze...patrz punkt 7 5. Igły na krótkim pędzie, zebrane po 5...sosna limba 5* Igły na krótkim pędzie, zebrane po 2...patrz punkt 6 6. Igły stępione, nie kłujące, krzew rosnący ponad granicą lasów...sosna kosodrzewina 6* Igły kłujące, forma drzewiasta...sosna zwyczajna
7. Igły płaskie, na szczycie wcięte, na spodzie 2 białe paski, szyszki sterczą do góry......jodła pospolita 7* Igły na szczycie ostre, brak białych kresek, szyszki zwisają w dół...świerk pospolity 8. Igły w okółkach po 3, silnie kłujące...jałowiec pospolity Polecenie 3. Mając do dyspozycji klucz, oznaczcie przygotowane, 3 różne okazy zielnikowe roślin nagonasiennych. Podajcie ich nazwy gatunkowe. 1...., 2., 3... Odpowiedzcie: Jakie kryteria wykorzystano przy budowie klucza do oznaczania ważniejszych gatunków drzew i krzewów iglastych? Przy układaniu klucza do oznaczania roślin nagonasiennych wykorzystano następujące kryteria: Wskażcie dwie zasady budowy klucza: Załącznik 2. Karta diagnozowanych umiejętności podczas pracy w grupie (wypełnia przewodniczący grupy we współpracy z uczniami) DIAGNOZOWANE UMIEJĘTNOŚCI (KOMPETENCJE) 1. Znajomość podstawowych jednostek systematycznych 2. Przyporządkowywanie określeń właściwym jednostkom systematycznym 3. Znajomość zasad posługiwania się kluczem na przykładzie prostego klucza do oznaczania roślin nagonasiennych 4. Umiejętność posługiwania się prostym kluczem 5. Poprawność dokonanych oznaczeń OCENA UMIEJĘTNOŚCI PO ZAJĘCIACH zadawalający niezadowalający UWAGI 6. Tempo pracy w grupie 7. Umiejętność współpracy w grupie 8. Dyscyplina pracy w grupie
7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak