8 W przemysłowym mieście

Transkrypt

1 8 W przemysłowym mieście Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Wymagania szczegółowe Po zakończonych zajęciach uczeń: zna postacie: Ludwika Pasteura, Josepha Listera; żądania robotników organizujących strajki w XIX-wiecznych fabrykach, rozumie pojęcia: strajk, antyseptyka; związek między warunkami higienicznymi panującymi w XIX-wiecznych miastach przemysłowych a sytuacją zdrowotną ich mieszkańców, potrafi: wskazać na mapie najbardziej uprzemysłowione ośrodki na ziemiach polskich; omówić zmiany, jakie nastąpiły w Łodzi pod wpływem rewolucji przemysłowej; opisać warunki życia mieszkańców XIX-wiecznej Łodzi; rozróżnić rzemieślnicze i fabryczne (maszynowe) formy produkcji; opisać warunki pracy w XIX-wiecznych fabrykach; scharakteryzować zmiany społeczne, do jakich doszło pod wpływem rewolucji przemysłowej; wyjaśnić, w czym przejawiał się postęp, jaki dokonał się w medycynie w XIX w. Środki dydaktyczne podręcznik (s ), zeszyt ćwiczeń (s ), płyta CD Historia i społeczeństwo 6. Opowiadania z podręcznika, karta pracy nr 8, schematy map mentalnych, tabela Medycyna XIX w. Metody i techniki nauczania opowiadanie, opis, praca z mapą, praca z ilustracją, mapa mentalna, praca pod kierunkiem, praca z tekstem źródłowym. 78

2 Formy zajęć praca zbiorowa, praca w grupach, praca indywidualna. Czas zajęć 1 godzina lekcyjna. Struktura i opis lekcji I. Wprowadzenie Podajemy temat i cele lekcji. Odczytujemy (podręcznik, s ) lub odtwarzamy z płyty CD opowiadanie Wypadek i prosimy uczniów o odpowiedź na pytanie oraz o wykonanie polecenia zamieszczonych pod opowiadaniem. Następnie prosimy, aby przypomnieli, czym była rewolucja przemysłowa i jakie wydarzenie ją zapoczątkowało. II. Rozwinięcie W krótkim opisie charakteryzujemy zmiany w gospodarce, jakie dokonały się na ziemiach polskich pod wpływem rewolucji przemysłowej w pierwszej połowie XIX w. Przedstawiamy okoliczności powstania miasta Łodzi i rolę, jaką w niedługim czasie ten ośrodek zaczął odgrywać w gospodarce Królestwa Polskiego. Polecamy uczniom przeanalizować mapę w podręczniku (s. 59) i scharakteryzować rozwój przemysłu na ziemiach polskich w XIX w. Prosimy o zapisanie wniosków na mapie w ćwiczeniu 1 (zeszyt ćwiczeń, s. 30). Kolejną część lekcji rozpoczynamy od przypomnienia, że rewolucja przemysłowa wpłynęła nie tylko na zmianę dotychczasowych metod produkcji towarów, ale także w znacznym stopniu na życie różnych warstw społeczeństwa. Jako przykład wskazujemy sytuację rzemieślników, których rozwój przemysłu doprowadził do ruiny. Polecamy uczniom zapoznać się z pytaniem 3 (podręcznik, s. 61). Aby ułatwić im zrozumienie przyczyn tego stanu rzeczy, wspólnie analizujemy ilustracje w podręczniku (s. 60) i poszukujemy odpowiedzi na to pytanie. Informujemy uczniów, że ich zadaniem będzie prześledzenie zmian w społeczeństwie na przykładzie mieszkańców przemysłowej Łodzi przemysłowców i właścicieli fabryk oraz pracujących dla nich robotników. Wieszamy na tablicy arkusze papieru ze schematami map mentalnych (materiał nr 1), a następnie dzielimy klasę na dwie grupy (w taki sposób, aby grupa I liczyła około 1/3 klasy, a w grupie II znaleźli się pozostali uczniowie) i każdej rozdajemy instrukcje. Grupa I Grupa II Waszym zadaniem jest uzupełnienie schematu mapy mentalnej dotyczącej właścicieli fabryk i przemysłowców. Podzielcie się na dwie podgrupy, z których każda opracuje dwa z podanych na schemacie zagadnień. Potrzebnych informacji poszukajcie w podrozdziałach Włókiennicza Łódź oraz Życie w cieniu fabryki (podręcznik, s ). Waszym zadaniem jest uzupełnienie schematu mapy mentalnej dotyczącej robotników. Podzielcie się na pięć podgrup, z których każda opracuje jedno 79

3 z podanych na schemacie zagadnień. Potrzebnych informacji poszukajcie w podrozdziałach Włókiennicza Łódź oraz Życie w cieniu fabryki (podręcznik, s ). Po upływie wyznaczonego czasu poszczególne zespoły prezentują efekty swojej pracy. W ramach podsumowania tej części lekcji, na podstawie podrozdziału Przełom w medycynie (podręcznik, s. 61, pierwszy akapit) oraz ciekawostki z zeszytu ćwiczeń (s. 30), przedstawiamy skutki rewolucji przemysłowej dla środowiska oraz warunki higieniczne panujące w wielkich miastach przemysłowych. W celu zapoznania uczniów ze stanem medycyny w XIX w. rysujemy na tablicy tabelę Medycyna XIX w. (materiał nr 2) i polecamy przeczytać podrozdział Przełom w medycynie (podręcznik, s ). Następnie zachęcamy uczniów do podawania informacji, które pozwolą ją uzupełnić. Po opracowaniu tego zagadnienia wspólnie wykonujemy ćwiczenie 3 (zeszyt ćwiczeń, s. 31). III. Podsumowanie Polecamy uczniom zapoznać się z tekstem źródłowym w ćwiczeniu 2 (zeszyt ćwiczeń, s ) i ustosunkować do zawartego w nim obrazu XIX-wiecznej Łodzi. Następnie prosimy ich o zastanowienie się, czym było spowodowane postępowanie większości przemysłowców w stosunku do robotników oraz skąd się wzięły widoczne ogromne różnice w poziomie życia tych dwóch warstw społecznych. Metody kontroli Rozdajemy uczniom karty pracy i polecamy wykonać znajdujące się tam zadania. Następnie prosimy wybrane osoby o podanie odpowiedzi. Praca domowa Ćwiczenie (podręcznik, s. 62). W ramach przygotowania do następnej lekcji zbierz najważniejsze informacje dotyczące przebiegu starożytnych igrzysk olimpijskich oraz zasad rządzących tą imprezą. Materiały dla nauczyciela Materiał nr 1 Mapy mentalne. Schematy do uzupełnienia. 80

4 Propozycja uzupełnienia map mentalnych. 81

5 82

6 Materiał nr 2 Tabela Medycyna XIX w. MEDYCYNA XIX w. Stan na początku XIX w. Stan u schyłku XIX w.