Oznaczanie wybranych gatunków drzew i krzewów obcego pochodzenia

Transkrypt

1 Metadane scenariusza Oznaczanie wybranych gatunków drzew i krzewów obcego pochodzenia 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: zasady budowy klucza do oznaczania roślin, nazwy wybranych gatunków krzewów nago- i okrytonasiennych. b) Umiejętności Uczeń potrafi: posługiwać się kluczem do oznaczania roślin, oznaczyć wybrane gatunki drzew i krzewów, dokonać krótkiej charakterystyki wybranych gatunków. c) Postawy Uczeń: rozbudza zainteresowania różnorodnością gatunków drzew i krzewów, wykazuje gotowość do współpracy w realizacji zadania. 2. Metoda i forma pracy pogadanka, praca z kluczem, praca w grupach 3. Środki dydaktyczne przygotowane klucze, karty pracy, podręczniki z dziedziny dendrologii

2 4. Przebieg lekcji Przed planowanymi zajęciami, nauczyciel w ogrodzie przyszkolnym wybrał 12 stanowisk krzewów nago- i okrytonasiennych i oznaczył je cyframi od 1 do 12. Uczniowie otrzymują przygotowane przez nauczyciela klucze do oznaczania roślin nago- i okrytonasiennych (załącznik 1). Wykorzystując je, oznaczają 6 gatunków roślin nagonasiennych i 6 gatunków okrytonasiennych. Następnie nanoszą swoje odpowiedzi na przygotowane karty pracy oraz dokonują krótkiego opisu gatunków, korzystając z prowadzonych obserwacji a także z informacji zawartych w przygotowanych podręcznikach (załącznik 2). Podsumowanie zajęć Uczniowie przedstawiają efekty swojej pracy. Wykonują zdjęcia oznaczanych gatunków, by później wykorzystać je w przygotowaniu gazetki szkolnej. Dokonują ewaluacji zajęć i formułują uwagi o ich przebiegu (załącznik 3). 5. Bibliografia Seneta W., Dendrologia, PWN, Warszawa Źródło ilustracji: Gertlerowa S., Ogrzebacz L., Sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z botaniki w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1986, s Załączniki Karta pracy ucznia Załącznik 1. Klucz do oznaczania wybranych gatunków roślin nagonasiennych 1. Liście sezonowe, opadające na zimę, przypominające wachlarz, zwykle wcięte w środku... Miłorząb dwuklapowy 1* Drzewa lub krzewy o liściach szpilkowatych...2 1** drzewa lub krzewy o liściach łuskowatych rzadziej w postaci igieł Zimozielone drzewa lub krzewy bez żywicy (brak charakterystycznego zapachu), igły spłaszczone, górna ich strona jest ciemniejsza i błyszcząca, dolna jaśniejsza... Cis pospolity 2* Igły najczęściej zimozielone rzadziej sezonowe. Zawierają żywice, stąd charakterystyczny zapach Igły ułożone bezpośrednio na gałązkach, niekiedy na końcach kłujące...4 3*. Igły zebrane po 2 na skróconych gałązkach. Igły niekłujące, gęsto ułożone. Krzew o giętkich pokładających się gałęziach...sosna kosodrzewina

3 4. Igły matowe, niebieskawozielone, sztywne, niekłujące. Igły roztarte w dłoniach wydają zapach czarnej porzeczki...świerk biały 4* Igły grube, sztywne i kłujące, o barwie szarozielonej od nalotu woskowego, który łatwo zetrzeć...świerk kłujący 5. Liście tylko łuskowate...6 5*. Liście w postaci łusek lub igieł Liście dojrzałe łuskowate, zielone, spodem żółtawozielone. Środkowe łuski roztarte pachną żywicą. Brak nalotu woskowego... Żywotnik zachodni 6* Liście łuskowate drobne, z białymi plamkami lub liniami od spodu. Łuski boczne dłuższe, zaostrzone z odstającymi końcami... Cyprysik Lawsona 7. Liście w postaci igieł, ułożone po 3 dookoła łodygi, mocno kłujące od spodu, z białym nalotem tworzącym pasek... Jałowiec pospolity 7*. Niewielkie igły lub drobne łuski o zabarwieniu niebieskawym lub szarozielonym. Krzew z leżącymi na ziemi gałązkami. Szyszkojagód zwykle brak... Jałowiec płożący Klucz do oznaczania wybranych gatunków roślin okrytonasiennych Twoim zadaniem jest oznaczyć gatunki krzewów należące do 2 rodzin: różowate (Rosaceae) oraz dereniowate (Cornaceae) Rys. 1 i 2 przedstawiają ułożenie liści na łodydze. 1. Liście ułożone na łodydze na krzyż. Rodzina : Dereniowate 2 1* Liście ułożone na łodydze skrętolegle..rodzina: Różowate Liście jajowato eliptyczne. Łodygi czerwonawe w okresie bezlistnym. Kwiaty drobne, kremowo białe...dereń biały 3. Krzew bez cierni i kolców. 4 3* Krzewy cierniste 7 4. Liście pojedyncze, ułożone skrętolegle. Kwiaty białe, różowe, czasem czerwone...5 4*Liście złożone (ułożenie listków przypomina pióro ptaka), kwiaty białe lub żółte Krzew o liściach wydłużonych, na brzegach ostro piłkowanych...tawuła Thunberga 5* Krzew o liściach małych okrągławych ciemnozielonych błyszczących...irga pozioma

4 6. Liście złożone z 9 15 listków o brzegach ostro piłkowanych. Kwiaty białe, niewielkie...jarząb pospolity 6* Liście drobne, złożone z 5 (3 7) wąskich, siedzących listków. Kwiaty żółte... Pięciornik krzewiasty 7. Krzew ciernisty. Liście niewielkie (2 4 cm dł.), wydłużone, o brzegach piłkowanych, drobne, na końcach zaostrzone... Ognik szkarłatny Rys. 1. Ułożenie liści skrętolegle Rys.2. Ułożenie liści na krzyż Źródło ilustracji: S. Gertlerowa, L. Ogrzebacz, Sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z botaniki w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1986, s. 86. Załącznik 2. Nazwy stanowisk krzewów Nr Nazwy oznaczonych gatunków krzewów Nagonasienne /+/ Okazy Okrytonasienne /+/ Okaz kwitnący /+/, brak kwitnienia /-/ barwa kwiatów

5 Załącznik 3. Ewaluacja zajęć 1. Czy tematyka zajęć była interesująca? 2. Czy przygotowany klucz był prosty i pozwolił Ci bez większego trudu oznaczyć wybrane gatunki roślin? 3. Czy takie zajęcia prowadzone w terenie przyszkolnym, rozbudzają zainteresowania biologią? 4. Czy organizacja zajęć była właściwa? 5. Sformułuj swoje uwagi na temat dzisiejszych zajęć. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza Scenariusz można wykorzystać do przeprowadzenia warsztatów na zajęciach kółka biologicznego lub innych zajęciach pozalekcyjnych. Mogą się one odbyć w ogrodzie przyszkolnym lub w parku.