Planowanie zajęć terenowych na lekcjach biologii w klasie piątej

Transkrypt

1 Planowanie zajęć terenowych na lekcjach biologii w klasie piątej Anna Kimak-Cysewska 2019

2 Co mówi podstawa programowa? W ramach przedmiotu biologia powinny odbywać się zajęcia terenowe (umożliwiające realizację treści z zakresu ekologii i różnorodności organizmów), wycieczki do ogrodu botanicznego, ogrodu zoologicznego, do lasu, na łąkę lub pole. Podczas tych zajęć uczniowie powinni obserwować i rozpoznawać rośliny, zwierzęta, grzyby typowe dla danego regionu oraz zjawiska zachodzące w określonym ekosystemie.

3 Co mówi podstawa programowa? Praca uczniów w terenie powinna być ukierunkowana przez nauczyciela poprzez wcześniejsze określenie zadania, które będzie realizowane podczas zajęć terenowych, przygotowanie materiałów potrzebnych do jego realizacji, np. przyrządów, kart pracy, ustalenie zakresu, sposobu zbierania i zapisu informacji. Zajęcia mogą być wzbogacone wykorzystywaniem dedykowanych aplikacji oraz zasobów cyfrowych dostępnych w internecie.

4 BIOLOGIA Klasa 5 szkoły podstawowej

5 W klasie 5 SP podstawa podstawowa przewiduje następujące zagadnienia do realizacji: I. Organizacja i chemizm życia. II. Różnorodność życia 1. Klasyfikacja organizmów 2. Wirusy bezkomórkowe formy materii. 3. Bakterie organizmy jednokomórkowe. 4. Protisty organizmy o różnorodnej budowie komórkowej. 5. Różnorodność i jedność roślin: 6. Grzyby organizmy cudzożywne.

6 Dział I Organizacja i chemizm życia. Uczeń: 8) przedstawia czynności życiowe organizmów Przykładowe zadania: * jakie czynności życiowe organizmów możemy zaobserwować podczas wycieczki do parku/lasu/ na pole/na łąkę/do ogrodu? * dlaczego zimą intensywność fotosyntezy maleje Lub całkiem ustaje?

7 1. Klasyfikacja organizmów. Uczeń: 2) przedstawia charakterystyczne cechy organizmów pozwalające przyporządkować je do jednego z odpowiednich królestw Przykładowe zadania: * Zaobserwuj podczas wycieczki organizmy należące do różnych królestw. Wynik zapisz w tabeli. Przedstawicieli którego z królestw nie można zobaczyć w terenie? Wyjaśnij dlaczego? * Spośród napotkanych w parku organizmów wybierz po jednym przedstawicielu każdego z królestw. Wypisz w tabeli cechy, które pozwoliły Ci prawidłowo je przyporządkować.

8 1. Klasyfikacja organizmów. Uczeń: 3) rozpoznaje organizmy z najbliższego otoczenia, posługując się prostym kluczem do ich oznaczania. Przykładowe zadania: * wybierz po 3 drzewa, krzewy i rośliny zielne w najbliższym otoczeniu oraz rozpoznaj je korzystając z prostego klucza * przyłóż czystą kartkę do pnia wybranych drzew i odrysuj ołówkiem ukształtowanie kory wybranych drzew, porównaj je ze sobą

9 4. Protisty organizmy o różnorodnej budowie komórkowej. Uczeń: 1) wykazuje różnorodność budowy protistów ( ) Przykładowe zadania: * Pobierz niewielką ilość zielonego nalotu na korze drzewa. Jakie organizmy go tworzą? * Napisz, o czym świadczy obecność zielonego nalotu glonów na korze drzew?

10 Uczniowie pobierają z kory drzewa nalot pierwotka do wykonania preparatu mikroskopowego

11 5.Różnorodność i jedność roślin. 2) mchy uczeń: a) dokonuje obserwacji przedstawicieli mchów i przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej, b) na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela Mchów Przykładowe zadanie: * Poszukaj w otoczeniu mchów. Zbierz po jednej roślinie z każdego napotkanego gatunku i zasusz w domu, a następnie wklej do zeszytu. Zapisz obok nazwy ich części (łodyżka, listki, chwytniki)

12 5.Różnorodność i jedność roślin. 3)Paprociowe, widłakowe, skrzypowe. a) Uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli paprociowych ( ) oraz przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej Przykładowe zadanie: * Poszukaj paproci z kupkami zarodni na dolnej stronie liści, obejrzyj je przy pomocy lupy. Wykonaj rysunek w karcie pracy i zapisz, jaką rolę pełnią one w życiu rośliny.

13 a) Na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela paprociowych, widłakowych lub skrzypowych. Przykładowe zadanie: * Zaobserwuj budowę zewnętrzną paproci lub skrzypu, narysuj w zeszycie pokrój rośliny i podpisz jej części (łodyga,liść,korzeń).

14 5.Różnorodność i jedność roślin. 4) rośliny nagonasienne uczeń: a) przedstawia cechy budowy zewnętrznej rośliny nagonasiennej na przykładzie sosny, b) rozpoznaje przedstawicieli rodzimych drzew nagonasiennych

15 Przykładowe zadania: * Posługując się atlasem rozpoznaj napotkane w parku rośliny iglaste. Zapisz w tabeli, jakie cechy budowy pozwoliły Ci je przypisać do konkretnych gatunków. Gatunek rośliny Kształt i ostrość igieł Osadzenie igieł na gałązce Kształt i wielkość szyszek Inne cechy *Zbierz kilka różnych szyszek. W sali lekcyjnej przy pomocy lupy zaobserwuj, gdzie znajdują się nasiona i w jakiej ilości. * Przy pomocy pęsety wyjmij kilka nasion z dowolnej szyszki. Obejrzyj je przy pomocy lupy, a następnie wykonaj rysunek z opisem części nasienia.

16 5.Różnorodność i jedność roślin. 5)Rośliny okrytonasienne. a) Uczeń rozróżnia formy morfologiczne roślin okrytonasiennych (rośliny zielne, krzewinki, krzewy, drzewa) Przykładowe zadanie: * Rozpoznaj i podpisz w karcie pracy rysunki pokroju (kształtu) drzewa krzewu i krzewinki. Napisz, jaka jest główna różnica w budowie zewnętrznej pomiędzy drzewem a krzewem, krzewem a krzewinką. Pod rysunkami podaj po dwa przykłady gatunków, które możesz zaobserwować podczas wycieczki.

17 5.Różnorodność i jedność roślin. 5)Rośliny okrytonasienne b) Uczeń dokonuje obserwacji rośliny okrytonasiennej ( ), rozpoznaje jej organy i określa ich funkcje (korzeń, łodyga, liść, kwiat) Przykładowe zadanie: * Wybierz dowolną roślinę zielna na trawniku. Narysuj jej widoczną część i oznacz na rysunku organy. Jak sądzisz, jaki system korzeniowy ma ta roślina? Uzasadnij odpowiedź.

18 5.Różnorodność i jedność roślin. 5)Rośliny okrytonasienne c) Uczeń opisuje modyfikacje korzeni, łodyg i liści jako adaptacje roślin okrytonasiennych do życia w określonych środowiskach Przykładowe zadanie: * Podczas spaceru po parku/lesie poszukaj roślin o zmodyfikowanych łodygach lub liściach. Jeśli takie napotkasz, rozpoznaj je z pomocą atlasu roślin lub zapytaj nauczyciela. Narysuj zmodyfikowany organ i nazwij rodzaj modyfikacji.

19 5.Różnorodność i jedność roślin. 5)Rośliny okrytonasienne d) Uczeń przedstawia sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin oraz dokonuje obserwacji wybranych sposobów rozmnażania wegetatywnego Przykładowe zadanie: * odszukaj w najbliższej okolicy i wypisz nazwy roślin posiadających kłącza, bulwy, cebule

20 6.Grzyby organizmy cudzożywne. Uczeń: 1) Przedstawia środowisko życia grzybów (w tym grzybów porostowych) Przykładowe zadanie: * Zaobserwuj w okolicy plechy porostów i określ stopień zanieczyszczenia powietrza, wykorzystując w tym celu tabelę porostową

21 6.Grzyby organizmy cudzożywne 5)Rośliny okrytonasienne. Uczeń: 2) wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do grzybów Przykładowe zadanie: * Zaobserwuj grzyby w najbliższym otoczeniu. Narysuj jednego z nich i napisz, jakie cechy pozwoliły Ci zakwalifikować ten organizm do grzybów

22 Źródła: - Podręczniki oraz inne materiały metodyczne dostępne dla nauczycieli biologii w szkole podstawowej - Podstawa programowa kształcenia ogólnego - Ilustracje i zdjęcia zasoby własne, pl.wikipedia.org