Act Agrophysic, 2007, 10(2), 425-435 OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE Mrin Pnsiewicz, Agnieszk Misiur Ktedr InŜynierii i Mszyn Przemysłu SpoŜywczego, Akdemi Rolnicz ul. Doświdczln 44, 20-236 Lublin e-mil: mrin.pnsiewicz@r.lublin.pl Streszczenie. Celem prcy było określenie wytrzymłości kinetycznej płtków owsinych błyskwicznych. W prcy przedstwiono zkres zmin ksztłtu i struktury bdnych płtków pod kątem oceny ich podtności n kruszenie podczs testowni w testerze pneumtycznym i mechnicznym. Uzyskne wyniki bdń obejmują zminy cech geometrycznych płtków, jkie powstły n skutek oddziływni sił zewnętrznych dynmicznych w trkcie testowni n dwu róŝnych typch urządzeń testujących. Ocenę przeprowdzono w oprciu o porównnie i nlizę skłdu grnulometrycznego płtków przed i po procesch testowni. Anliz wyników wskzuje n to, iŝ płtki owsine błyskwiczne chrkteryzują się stosunkowo wysoką wytrzymłością kinetyczną. S ł o w k l u c z o w e : płtki owsine błyskwiczne, podtność n kruszenie, tester mechniczny i pneumtyczny w wilgotność płtków (%), φ średnic otworów sit (mm), τ n czs testowni (min), n obroty komory tester (obr. min-1), m n ms testownych płtków (g). WYKAZ OZNACZEŃ WSTĘP Wyroby zboŝowe, określne minem glnterii śnidniowej, nleŝą do njbrdziej populrnych i dietetycznych produktów n współczesnym rynku konsumenckim (Ceglińsk 2002, Gąsiorowski 1995, Górsk-Wrsewicz 2002, Zwiślk i in. 2005). Odznczją się wysokimi wlormi odŝywczymi, pozytywnymi cechmi orgnoleptycznymi, tj. specyficznym dl kŝdego rodzju produktu
426 M. PANASIEWICZ, A. MISIURA ksztłtem, wielkością, smkiem, kolorem orz łtwością i szybkością przygotowni. Płtki, szczególnie owsine, postrzegne są jko produkt dietetyczny i pro-zdrowotny (Mościcki 2003, Obuchowski 1998, Zieliński i in. 2001). NleŜy dodć, iŝ nowej genercji produkty zboŝowe, wzbogcne są róŝnymi substncjmi smkowymi, zpchowymi i witminizującymi (Ndoln i in. 1997). W celu zwiększeni trkcyjności konsumenckiej wyroby te mją corz ciekwsze ksztłty i są pkowne w róŝne kolorystyczne i estetyczne opkowni. Szczególnie wŝną rolę w technologii produkcji płtków owsinych odgrywją zstosowne zbiegi obróbki hydrotermicznej, które często stnowią tjemnicę kŝdego zkłdu produkcyjnego (Pnsiewicz 2002). Odpowiednio dobrne prmetry procesu technologicznego, odpowiedni metod i rodzj opkowni, trnsport, rozłdunek, sposób i miejsce ekspozycji w obiekcie hndlowym itp. to czynniki mjące duŝy wpływ n zminę wyglądu, struktury jk teŝ jkości płtków (Kowlewski 1998, Pnsiewicz 2006). ZłoŜony chrkter sił dziłjących n wytworzone płtki podczs opercji przemieszczni, pkowni, skłdowni czy trnsportu orz ich wpływ n zminę struktury i podtność n kruszenie były główną przesłnką do podjęci bdń w tym kierunku. Celem prcy był ocen trwłości i podtności płtków owsinych błyskwicznych produkownych w wrunkch przemysłowych n kruszenie pod wpływem oddziływni sił dynmicznych przekzywnych przez elementy robocze urządzeń testujących. Bdni ukierunkowno pod kątem zmin cech geometrycznych płtków, powstłych n wskutek oddziływni sił zewnętrznych - dynmicznych w trkcie testowni w dwu róŝnych typch urządzeń testujących. Ocenę przeprowdzono w oprciu o porównnie i nlizę skłdu grnulometrycznego płtków przed i po procesch testowni. Szczegółowy zkres bdń obejmowł nstępujące etpy: określenie podstwowych włściwości fizycznych bdnych płtków, wpływu czsu testowni (tester pneumtyczny) n kruszenie i niszczenie pierwotnej struktury płtków owsinych błyskwicznych, określenie wpływu wielkości wsdu płtków umieszcznych w komorze tester mechnicznego n kruszenie, tj. zminę cech geometrycznych, ocen bdnego wyrobu zboŝowego pod kątem ich trwłości, wŝnej w procesch technologicznych tj. pkowni, trnsportu i przechowywni tej grupy produktów zboŝowych. MATERIAŁ I METODY Do bdń wykorzystno płtki owsine błyskwiczne oferowne w sieci hndlowej, produkowne technologią przemysłową z zstosowniem procesów obróbki hydrotermicznej. Określenie podstwowych włściwości fizycznych dokonywno zgodnie z obowiązującymi odpowiednimi Normmi Polskimi:
OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE 427 pomir wilgotności, PN-91/A-74010, ozncznie kąt zsypu, PN-65/Z-040004, ozncznie kąt usypu, PN-65/Z-040005, pomir gęstości nsypowej luźnej, PN-73/R-74007, pomir gęstości nsypowej utrzęsionej, PN-65/Z-04003. Pomiry włściwości fizycznych relizowno przy wykorzystniu odpowiedniego zestwu urządzeń lbortoryjnych. Wilgotność oznczono metodą suszrkową, ntomist do oznczeni kąt zsypu uŝyto urządzenie pomirowe z płytą z blchy ocynkownej. Kąt usypu przeprowdzono przy urzyciu specjlnego urządzeni, gdzie surowiec wsypywny był do lejk stoŝkowego, skąd wysypywny był powoli n okrągłą podstwkę o średnicy 120 mm. Ostteczny wynik tego prmetru określny był jko wrtość tngens kąt wyliczonego ze stosunku wysokości stoŝk usypnego z bdnego mteriłu do promieni podstwki. Pomir gęstości nsypowej luźnej wykonno przy pomocy wgi holenderskiej, ntomist gęstość nsypową utrzęsioną oznczono n urządzeniu typu Becker-Rossenmüller. Wyniki pomirów wszystkich prmetrów stnowiły średnią wrtość obliczną w oprciu o 3 powtórzeni. Anlizę sitową zgodnie z PN-ISO 133321:2000 (ms próbki 100 g), przeprowdzono n odsiewczu lbortoryjnym typu SZ 1, wykorzystując sit z otwormi okrągłymi o wymirch φ = 5,0; 4,0; 3,15; 2,0 i 1,0 mm. Ilość płtkownego surowc z poszczególnych frkcji wŝono n lbortoryjnej wdze elektronicznej typu WPS 2100/C/1 z dokłdnością do 0,001 g. Przebieg testu płtków w testerze pneumtycznym: test dotyczący określni stopni i intensywności uszkodzeń i kruszeni się płtków przemieszcznych strumieniem powietrz przeprowdzono z pomocą pneumtycznego tester Holmen. Próbki o stłej msie m = 100 g umieszczno w komorze zsypowej urządzeni i testowno w czsie τ 1 = 30 s, τ 2 = 60 s, τ 3 = 90 s. Po zkończeniu testu opróŝnino zbiornik z płtków i poddwno je nlizie sitowej. Przebieg testu płtków w testerze mechnicznym: trwłość płtków n kruszenie i łmnie, określno przy uŝyciu specjlnego mechnicznego tester lbortoryjnego typu TG-01, zgodnie z normą PN-R-64838. W komorze tester umieszczno poszczególne próbki płtków o msie m 1 = 100 g, m 2 = 200 g, m 3 = 300 g, m 4 = 400 g, m 5 = 500 g, m 6 = 600 g, nstępnie uruchmino tester n czs τ = 5 min. Obroty komory z umieszczonymi wewnątrz płtkmi wynosiły n = 50 obrotów min -1. Po ztrzymniu i opróŝnieniu komory płtki poddwno nlizie sitowej. WYNIKI I DYSKUSJA W ogólnej ocenie wyrobów zboŝowych, szczególnie płtków, jedną z wŝniejszych cech, któr wpływ n populrność i trkcyjność konsumencką, jest ich wrtość odŝywcz orz odporność n łmnie i kruszenie. Dodtkową cechą brną pod
428 M. PANASIEWICZ, A. MISIURA uwgę przy zkupie jest teŝ łtwość i szybkość przygotowni do spoŝyci. W odniesieniu do podtności n kruszenie istotną rolę odgryw rodzj surowc, z którego wytwrzne są płtki zboŝowe orz zstosown technologi ich produkcji. Zgodnie z celem i zkresem bdń przeprowdzono szereg eksperymentów, ukierunkownych n określenie zkresu zmin cech geometrycznych (wymirów), tym smym pierwotnego ksztłtu i struktury płtków owsinych pod wpływem sił zewnętrznych przekzywnych przez element roboczy tester. Wyniki bdń przedstwiono w formie tbel i wykresów obrzujących dynmikę łmni i kruszeni się płtków podczs ich testowni w dwu roŝnych typch testerów tj. pneumtycznym i mechnicznym. Pierwszy etp bdń dotyczył określeni podstwowych cech fizycznych bdnych płtków. Określony wyjściowy skłd grnulometryczny płtków i wyznczone pozostłe prmetry (tb. 1) wykorzystne zostły jko bz dnych, względem której porównywno wyniki uzyskne w trkcie przeprowdzonych testów. Tbel 1. Podstwowe prmetry fizyczne bdnych płtków Tble 1. Bsic physicl properties of tested flkes Bdny surowiec Rw mteril tested Płtki owsine błyskwiczne Instnt ot flkes Wilgotność Moisture content (%) Kąt zsypu Angle of slide ( ) Kąt usypu Angle of repose ( ) Gęstość nsypow luźn Loose bulk density (kg m -3 ) Gęstość nsypow utrzęsion Tpped bulk density (kg m -3 ) Średni wymir cząstki Averge prticle dimension (mm) 9,99 22,83 36,17 457,32 484,74 2,361 Odchylenie stndrdowe Stndrd devition 0,101 0,351 0,502 0,361 0,321 0,009 Uzyskne wyniki bdń, dotyczące szczególnie wilgotności surowc, chrkterystyk msowych czy średniego wymiru cząstek, potwierdzją jego jednorodność i stbilność powyŝszych cech, co moŝe świdczyć o zstosowniu i przestrzegniu włściwych prmetrów technologicznych, dekwtnych dl produkcji tego typu wyrobów zboŝowych. Płtki owsine błyskwiczne, w odróŝnieniu do innych rodzjów płtków zboŝowych, otrzymywne są z obłuszczonych i pokrojonych n mniejsze cząstki zirników ows. Przy ich wytwrzniu wykorzystywn jest równieŝ inn tech-
OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE 429 nologi produkcji orz brdziej rygorystyczne prmetry procesów przygotowwczych i przetwórczych. Jk wskzują wyniki bdń podstwowych cech fizycznych i rozkłd grnulometryczny (rys. 1), zróŝnicownie w odniesieniu do wyjściowych chrkterystyk msowych i geometrycznych płtków moŝe w znczący sposób wpływć n ich zchownie się w procesie testowni, w szczególności zś podtność n kruszenie i łmnie. Przykłdowo płtki o większych wymirch geometrycznych są brdziej podtne n oddziływnie sił zewnętrznych przekzywnych przez elementy robocze tester. Pozostłość n sitch Residue on sieves (g) 70 60 50 40 30 20 10 0 Płtki owsine błyskwiczne - przed testowniem Instnt ot flkes before testing 5 4 3,15 2 1 dno Średnic oczek sit, Sieve mesh dimeter (mm) Rys. 1. Rozkłd grnulometryczny płtków owsinych błyskwicznych oferownych do sprzedŝy konsumentom Fig. 1. Grnulometric composition of commercilly vilble instnt ot flkes Wstępn nliz uzysknych wyników bdń wskzuje n stosunkowo niewielkie wymiry geometryczne płtków. W płtkch oferownych w sieci hndlowej njbrdziej liczną frkcję wymirową stnowią płtki, które jko zlot pozostły n sitch o wymirch φ = 3,15 mm i φ = 2 mm. Zdecydownie mniejsze ilości msy płtków odnotowno n pozostłych sitch o wymirch otworów φ = 5 mm i φ = 1 mm i dnie przesiewcz. Uzyskne wyniki bdń, dotyczące szczególnie wilgotności surowc, chrkterystyk msowych czy średniego wymiru cząstek, potwierdzją jego jednorodność i stbilność powyŝszych cech, co moŝe świdczyć o zstosowniu i przestrzegniu włściwych prmetrów technologicznych, dekwtnych dl produkcji tego typu wyrobów zboŝowych. Płtki owsine błyskwiczne, w odróŝnieniu do innych rodzjów płtków zbo- Ŝowych, otrzymywne są z obłuszczonych i pokrojonych n mniejsze cząstki zirni-
430 M. PANASIEWICZ, A. MISIURA ków ows. Przy ich wytwrzniu wykorzystywn jest równieŝ inn technologi produkcji orz brdziej rygorystyczne prmetry procesów przygotowwczych i przetwórczych. Jk wskzują wyniki bdń podstwowych cech fizycznych i rozkłd grnulometryczny (rys. 1), róŝnice te mogą w znczący sposób wpływć n ich zchownie się w procesie testowni orz podtność n kruszenie i łmnie. Wstępn nliz uzysknych wyników bdń wskzuje n stosunkowo niewielkie wymiry geometryczne płtków. W płtkch oferownych w sieci hndlowej njbrdziej liczną frkcję wymirową stnowią płtki, które jko zlot pozostły n sitch o wymirch φ = 3,15 mm i φ = 2 mm. Zdecydownie mniejsze ilości msy płtków odnotowno n pozostłych sitch o wymirch otworów φ = 5 mm i φ = 1 mm i dnie przesiewcz. Przedstwiony n rysunku 1 rozkłd grnulometryczny płtków oferownych do sprzedŝy zmieni się w zleŝności od czsu prowdzeni procesu testowni. Digrmy przedstwione n rysunku 2 przedstwiją zleŝności pomiędzy zmiennymi czsmi testowni płtków, zminmi ich cech geometrycznych i ksztłtu, co odzwierciedl ms płtków jko pozostłość n poszczególnych sitch o określonych wymirch otworów. buttom Płtki owsine błyskwiczne Instnt ot flkes Pozostłość n sitch Residue on sieves (g) 70 60 50 40 30 20 10 0 ø5mm ø4mm ø3,15mm ø2mm ø1mm dno buttom b bc c przed testowniem 0,5 1 1,5 Czs testowni, Testing time (min), b, c grupy jednorodne. Tki sm wskźnik literowy ozncz brk istotnej róŝnicy pomiędzy średnimi w rmch dnej grupy przy poziomie istotności α = 0,05., b, c homogeneous groups. The sme letter index denotes no significnt difference between men vlues within group t significnce level of α = 0.05. b Rys. 2. Rozkłd grnulometryczny płtków owsinych błyskwicznych poddnych procesowi testowni w testerze pneumtycznym Fig. 2. Grnulometric composition of instnt ot flkes put to the testing process in pneumtic tester b d bc b d c
OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE 431 W wyniku procesu testowni przebiegjącego w zróŝnicownych przedziłch czsowych nstępowło brdzo widoczne (potwierdzone dnymi eksperymentlnymi) kruszenie się bdnych płtków, połączone ze zminą ksztłtu i wymirów geometrycznych. NiezleŜnie od czsu testowni (rys. 2) obserwowno brdzo dynmicznie przebiegjące zjwisko zmniejszni się wymirów bdnych płtków, tym smym znczące zminy (w stosunku do płtków przed testowniem) struktury i ksztłtu, potwierdzone równieŝ wzrostem ilości frkcji mączystej. Tkie zchownie się płtków pod wpływem oddziływni sił dynmicznych prowdzi do rozdrbnini i kruszeni się płtów, co pośrednio obniŝ ich jkość i ogólne wlory konsumenckie. Ocenijąc dynmikę procesu kruszeni w odniesieniu do złoŝonych czsów testowni, nleŝy stwierdzić, iŝ njbrdziej intensywne kruszenie płtków, połączone w skrjnym przypdku z pojwieniem się duŝej ilości frkcji mączystej, m miejsce w pierwszym etpie testowni tj. w ciągu pierwszych 30 sekund eksperymentu. Kolejne wydłuŝnie czsu testowni (τ 2 = 60 s, τ 3 = 90 s) prowdzi do dlszej destrukcji i rozdrbnini płtków, jednk proces ten przebieg mniej intensywnie, co potwierdzją młe róŝnice w ilości msy płtków pozostjących n poszczególnych sitch i dnie przesiewcz. Uzyskne rozkłdy grnulometryczne dl trzech czsów testowni wskzują n umirkowną odporność n kruszenie płtków błyskwicznych. Dodtkow twrdość i spręŝystość tej grupy płtków, jk potwierdz wiedz literturow i spostrzeŝeni z bdń Gąsiorowskiego 1995 i Górskiej-Wrsewicz 2002, wynik ze zmin struktury wewnętrznej obrbinego surowc zboŝowego poddnego zbiegom hydrotermicznym. Zstosowne prmetry pry wodnej (wysok tempertur i ciśnienie) w procesch przygotowni i przerobu zirników powodują zminę podstwowych skłdników w zirnie, tj. skrobi, biłk, cukrów i włókn. Wydje się, iŝ modyfikcj wybrnych cech fizycznych obrbinego surowc zboŝowego pod wpływem zbiegów hydrotermicznych m kluczowy wpływ n trwłość ich struktury i podtność n oddziływnie zewnętrznych sił dynmicznych. Kolejny etp bdń dotyczył zchowni się płtków poddnych procesowi testowni w testerze mechnicznym. Digrmy (rys. 3) obrzują zkres zmin wymirów geometrycznych bdnego surowc w odniesieniu do zróŝnicownych wielkości msowych umieszcznych w zbiorniku tester mechnicznego. Z nlizy wyników bdń, obejmujących róŝny stopień wypełnieni komory tester, wynik, Ŝe młe porcje msy w komorze tester (m = 100, 200 i 300 g) nie wpływją zncząco n zminę skłdu grnulometrycznego tj. ok. 90% płtków pozostje n sicie φ = 2 mm. Ntomist wielkość msy płtków n sicie o wymirch φ = 1 mm i dnie sit mlł wrz ze wzrostem stopni wypełnieni. Wrz ze wzrostem stopni wypełnieni (próbki o msie m = 400 g i wyŝej), ilość surowc n sicie φ = 2 mm stopniowo mleje, w przypdku próbek m = 600 g,
432 M. PANASIEWICZ, A. MISIURA pozostł n tym sicie ms płtków wynosił zledwie 45 g. Podobne ubytki odnotowno równieŝ n sicie φ = 1 mm i dnie sit. Większy stopień wypełnieni powoduje mniej intensywne kruszenie się płtków, co potwierdz wzrost msy płtków n sitch φ = 3,15 mm i φ = 4 mm. Testown ms Tested mss (g) 600 500 400 300 bc bc c Płtki owsine błyskwiczne Instnt ot flkes bc bc b dno buttom ø1mm ø2mm ø3,15mm 200 ø4mm 100 ø5mm 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Pozostłość n sitch Residue on sieves (g),b,c grupy jednorodne. Tki sm wskźnik literowy ozncz brk istotnej róŝnicy pomiędzy średnimi w rmch dnej grupy przy poziomie istotności α = 0,05.,b,c homogeneous groups. The sme letter index denotes no significnt difference between men vlues within group t significnce level of α = 0.05. Rys. 3. Zestwienie zmin pozostłości n sitch płtków owsinych błyskwicznych w zleŝności od stopni wypełnieni komory tester mechnicznego Fig. 3. Residue of instnt ot flkes on sieves depending on filling degree of mechnicl tester chmber W oprciu o te dne moŝn więc stwierdzić, iŝ pełniejsze wypełnienie komory tester prowdzi do spdku niszczeni struktury i ksztłtu płtków. Tendencje te wynikją z mniej intensywnego przebiegu procesu przesypywni i mieszni się msy płtków w testerze, tym smym słbszego oddziływni sił zewnętrznych powstjących w momencie uderzeni testownego surowc o wewnętrzne ścinki i łoptki komory roboczej tester mechnicznego. Uzyskne wyniki bdń i ich nliz wskzują, iŝ w procesie trdycyjnego pkowni płtków zboŝowych, wskznym jest pełne npełninie opkowń, co utrudni i ogrnicz intensywne przesypywnie się produktu w trkcie kolejnych etpów skłdowni i dystrybucji.
OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE 433 ANALIZA STATYSTYCZNA WYNIKÓW BADAŃ W tbeli 2 zmieszczono podstwowe chrkterystyki procedury sttystycznej. Obejmuje on nlizę uzysknych wyników zkresu zmin wrtości współczynnik wytrzymłości mechnicznej, w odniesieniu do róŝnych testownych ms zsypowych i zróŝnicownych czsów rozkruszni płtków owsinych błyskwicznych. Niewielkie wrtości odchyleń stndrdowych wskzują n mły rozrzut wyników, tym smym n ich jednorodność. MoŜn tkŝe stwierdzić, iŝ mł powtrzlność wyników i duŝy ich rozrzut mją miejsce w przypdku brdziej intensywnego oddziływni złoŝonych prmetrów eksperymentlnych prowdzonych w njdłuŝszym przedzile czsowym. Tbel 2. Sttystyczn nliz wyników bdń Tble 2. Results of sttisticl nlysis Czs testowni Testing time (min) Ms surowc Stuff mss (g) Wrtość Vlue (g) Średni rytmetyczn Arithmetic men Mksimum Mximum 0,5 min 1 min 1,5 min 100 g 200 g 300 g 400 g 500 g 600 g 1,75 1,64 1,33 1,68 1,65 1,93 2,13 2,06 2,29 1,97 1,57 1,55 1,82 1,83 1,97 2,13 2,16 2,44 1,89 1,67 1,85 1,85 1,92 1,84 1,94 2,04 2,06 1,87 1,63 1,57 1,78 1,80 1,92 2,06 2,08 2,27 1,97 1,67 1,85 1,85 1,92 1,97 2,13 2,16 2,44 Minimum 1,75 1,57 1,33 1,68 1,65 1,84 1,94 2,04 2,06 Rozstęp Intervl Wrincj Vrince Odchylenie stndrdowe Stndrd devition Medin Medin 0,22 0,11 0,52 0,16 0,26 0,13 0,19 0,12 0,38 0,012 0,002 0,067 0,007 0,018 0,004 0,012 0,004 0,036 0,109 0,054 0,259 0,088 0,134 0,069 0,108 0,063 0,191 1,89 1,64 1,55 1,82 1,83 1,93 2,13 2,06 2,29 Z nlizy uzysknych wyników bdń, ukzujących złoŝony ukłd powiązń i wzjemnych zleŝności, jkie występują pomiędzy wrunkmi i prmetrmi przebiegu testowni płtków wynik, iŝ njwiększe róŝnice i wpływ n zkres zmin ich cech geometrycznych m czs trwni testu (okres oddziływni sił zewnętrznych) orz wielkość msy płtków umieszcznych w komorze tester.
434 M. PANASIEWICZ, A. MISIURA Potwierdzją to wyniki nlizy sttystycznej wykzującej mły rozrzut pomiędzy kolejnymi powtórzenimi (tb. 2) orz obrz istotności róŝnic pomiędzy poszczególnymi eksperymentmi w postci grup jednorodnych (rys. 2 i 3). WNIOSKI 1. Uzyskne wyniki bdń, dotyczące trwłości struktury płtków, określnej n dwu typch testerów (pneumtycznym i mechnicznym), wykzły wzjemną zleŝność i powtrzlne korelcje pomiędzy czsem prowdzeni testu, podtnością bdnych płtków n kruszenie i łmnie. 2. Wykzno, iŝ niezleŝnie od wykorzystnego typu tester wrz z wydłuŝniem czsu testowni tj. czsu oddziływni n płtki sił zewnętrznych wzrst stopień i dynmik kruszeni orz niszczeni struktury płtków. 3. W oprciu o wyniki bdń moŝn stwierdzić, Ŝe im większe wymiry płtków i podwyŝszon kruchość, tym większ podtność n kruszenie i większ destrukcj ich ksztłtu potwierdzon zminą cech geometrycznych. 4. Anliz wyników bdń wskzuje n konieczność pkowni płtków w opkowni foliowe z pełnym wypełnieniem, co ogrnicz do minimum przesypywnie i miesznie się ich w trkcie pkowni w krtony, trnsportu czy wykłdni n półki sklepowe. Uzyskne wyniki bdń stnowią cenną bzę dnych, wŝną zrówno z poznwczego jk i utylitrnego punktu widzeni, moŝliwą do wykorzystni zrówno przez technologów produkcji jk i konsumentów płtków zboŝowych. PIŚMIENNICTWO Ceglińsk A., 2002. ZboŜopochodne produkty u progu XXI wieku. Przegląd Piekrniczo-Cukierniczy. 50(5), 19-22. Gąsiorowski H., 1995. Owies: chemi i technologi. PWRiL, Poznń. Górsk-Wrsewicz H., 2002. Konsumenckie rynki produktów zboŝowych. Przegląd ZboŜowo Młynrski, 9, 9-12. Kowlewski W., 1998. Technologi przerobu ows n płtki dl zkłdów o młej i średniej zdolności przerobowej. Przegląd ZboŜowo-Młynrski, 42(6), 13-17. Mościcki L., 2003. ZboŜow glnteri śnidniow. Przegląd ZboŜowo-Młynrski, 47(9), 24-26. Ndoln I., Kunchowicz H., Iwnow K., 1997. Wrtość odŝywcz wybrnych sortymentów śnidniowych płtków zboŝowych. śywność, śywienie Zdrowie. 6(2), 171-175. Obuchowski W., 1998. Preprowne produkty zboŝowe. Przegląd ZboŜowo-Młynrski, 4, 11-3. Pnsiewicz M., 2002. Ocen prmetrów obróbki hydrotermicznej w produkcji płtków wielozirnowych. InŜynieri Rolnicz, 4(37), 271-276. Pnsiewicz M., 2006. Zmin wybrnych cech fizycznych zirn pszenicy nwilŝnego w roztworch spoŝywczych. InŜynieri Rolnicz, 7/82/, 367-375.
OCENA PODATNOŚCI PŁATKÓW OWSIANYCH NA KRUSZENIE 435 Zwiślk K., Pnsiewicz M., Grochowicz J., Sobczk P., 2005. ZłoŜeni technologiczne do produkcji nowej genercji glnterii spoŝywczej. InŜynieri Rolnicz, 9/69/, 413-419. Zieliński H., Kozłowsk H., Lewczuk B., 2001. Bioctive compounds in the cerel grins before nd fter hydrotherml processing. Innovtive Food Science & Emerging Technologies, 2(2001), 159-169. ESTIMATION OF OAT FLAKES CRUMBLING SUSCEPTIBILITY Mrin Pnsiewicz, Agnieszk Misiur Deprtment of Food Engineering nd Mchinery, Agriculturl University ul. Doświdczln 44, 20-236 Lublin e-mil: mrin.pnsiewicz@r.lublin.pl Ab s t r c t. The im of the work ws determintion of kinetic durbility of instnt ot flkes. The reserch refers to shpe chnges, structure chnges nd crumbling susceptibility of instnt ot flkes during testing in mechnicl nd pneumtic testers. The results of the reserch describe chnges of geometric fetures of instnt ot flkes under influence of externl-dynmic forces during the testing process in two different types of testing devices. The estimtion ws bsed on nlysis of grnulometric composition before nd fter the testing processes. Anlysis of results shows high kinetic durbility of instnt ot flkes. K e y wo r d s : instnt ot flkes, susceptibility to crumbling, mechnicl tester nd pneumtic tester