PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE BILOGIA GLEBY KIERUNEK: Odnawialne Źródła Energii STOPIEŃ/SEMESTR: I, inżynierski / I semestr TRYB: stacjonarny I. KARTA PRZEDMIOTU KOD ECTS: 6.19-BGL NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ PRZEDMIOT: Samodzielna Katedra Inżynierii Procesowej CEL PRZEDMIOTU C1- Poznanie procesów inicjujących powstawanie gleby oraz wpływu czynników glebotwórczych C2- Poznanie i zrozumienie zachodzących w glebach procesów chemicznych, fizykochemicznych i C3- Przekazanie wiedzy na temat organizmów żywych w ekosystemach glebowych i tworzących formacje ekologiczne C4- Zapoznanie z metodami oceny jakości ekosystemów glebowych C5- Odczytywanie i interpretowanie wyników analiz laboratoryjnych stanu gleby WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Potwierdzona wiedza i umiejętności z podstawowych zagadnień z biologii, ekologii, chemii, biochemii, biofizyki EFEKTY KSZTAŁCENIA Wiedza W 1- wyjaśnia przebieg procesów W 2 - wykazuje związek procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w W 3- rozumie i potrafi nazwać interakcje pomiędzy organizmami bytującymi w W 4 - potrafi zinterpretować procesy biochemiczne prowadzące do przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych Umiejętności U 1- przywołuje informacje dotyczące znaczenia bioróżnorodności w glebie U 2 - samodzielnie opracowuje i planuje zadania badawcze w oparciu o materiały źródłowe U 3- wybiera właściwe metody do oceny jakości ekosystemów glebowych U 4- interpretuje wyniki badań analiz laboratoryjnych gleby Kompetencje społeczne K 1- wykazuje odpowiedzialność za powierzony zakres prac, pracę własną i innych K 2- wykazuje świadomość zagrożeń wynikających z antropogenizacji środowiska 1
K 3- stosuje zasady bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium i terenie 2
Suma godzin Forma zajęć wykłady (W) (Tematy wykładów) Liczba godzin Forma zajęć laboratorium (L), konwersatorium (K), seminarium (S), zajęcia projektowe (P) W1- Zakres zagadnień wykładów i przegląd literatury, zasady 1 L1 - Omówienie zasad prowadzenia zajęć i zaliczenia. Zakres 2 przeprowadzenia egzaminu. zagadnień wykładów i przegląd literatury. W2,3,4- Pojęcie gleby, czynniki i procesy glebotwórcze. 3 L2, 3 - Badania pokrywy glebowo-roślinnej oraz rodzaje badań 4 Powstawanie gleb i ich właściwości. Udział skał i wód oraz terenowych gleb. Metody pobierania próbek glebowych. organizmów w powstawaniu gleb. Minerały i ich znaczenie Zestawienie i interpretacja badań terenowych. glebotwórcze, rozmieszczenie gleb. W5,6,7,8- Gleba jako środowisko biologiczne. Charakterystyka i 4 L4- Przygotowanie materiału glebowego do analiz 2 podział organizmów glebowych. Znaczenie edafonu w laboratoryjnych. Próbki mineralne i organiczne. Zestawienie i kształtowaniu aktywności biologicznej gleby. Rola bakterii, interpretacja badań laboratoryjnych. grzybów i pierwotniaków w ekosystemach glebowych. Mikoryza. Bioremediacja. Znaczenie przedstawicieli pierścienic w. Wpływ makrofauny na stan gleby. Humifikacjia materii organicznej przez organizmy glebowe. W9- Powstawanie i rola próchnicy w glebie. Zagrożenia dla 1 L5- Metody badań organizmów glebowych. Badanie 2 środowiska glebowego wynikające z ubytku próchnicy. Porównanie występowania bakterii w glebie. Oddychanie gleby. rodzaju i ilości próchnicy w różnych rodzajach gleb. W10- Pojęcie zasobności, żyzności i urodzajności gleby. Rodzaje 1 L6 - Określanie składu granulometrycznego gleby. Woda 2 użytkowe gleb. higroskopowa i jej zawartość w glebie. W11- Zdegradowane i zdewastowane środowisko glebowe. 1 L7- Kolokwium 2 Zjawiska degradujące grunty i glebę. W12- Metale ciężkie w i ich wpływ na 1 L8 - Odczyn gleb. Zawartości węglanu wapnia w glebie 2 organizmy. Sposoby usuwania metali z gleby. W13- Zanieczyszczenie gleb substancjami ropopochodnymi i ich 1 L9 - Materia organiczna gleb - oznaczanie węgla organicznego. 2 wpływ na edafon. Rewitalizacja tych gleb. Rozkład materii organicznej przez organizmy glebowe. W14- Zasolenie gleb, wpływ na organizmy glebowe oraz sposoby 1 L10 - Kwasowość wymienna i hydrolityczna. 2 usuwania zasolenia. W15- Repetytorium 1 L11 - Oznaczanie składu frakcyjnego próchnicy. 2 Liczba godzin L12 - Aktywność biologiczna materiału glebowego. 2 L13- Właściwości gleb ustalane na podstawie roślinnych 2 wskaźników L14- Kolokwium 2 15 L15-Zaliczenie zajęć 2 30 3
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE 1. metody oparte na słowie (nauczania teoretycznego): wykład (informacyjny, konwersatoryjny, problemowy), opis, dyskusja, opowiadanie, wyjaśnienie 2. metody nauczania praktycznego: pokaz, instruktaż, ćwiczenia przedmiotowe i terenowe 3. rzutnik multimedialny SPOSOBY OCENY (F-FORMUJĄCA, P-PODSUMOWUJĄCA) F1. sprawdzian ustny wiedzy (zadania podczas zajęć laboratoryjnych, dyskusje podczas wykładów i zajęć laboratoryjnych oraz zajęć terenowych) F2. sprawdzian pisemny wiedzy, P1. dyskusja podczas wykładów, P2. dyskusja podczas zajęć laboratoryjnych i terenowych, P3. Zaliczenie pisemne z laboratoriów, ocena pracy pisemnej P4. Egzamin pisemny z wykładów OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem udział w wykładach: 15 godz. udział w zajęciach laboratoryjnych: 30 godz. Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych z 60 godzin wykorzystaniem literatury specjalistycznej Przygotowanie się do egzaminu z wykorzystaniem 40 godzin literatury specjalistycznej oraz udział w egzaminie Udział w konsultacjach 5 godzin SUMA 150 godzin SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA 5 PRZEDMIOTU LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Literatura podstawowa: - Zawadzki S. : Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa 1999 - Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z.: Badania ekologiczno- gleboznawcze. PWN, Warszawa, 2005 - Bieszczad St.: Zagrożenia, ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczo-rolniczego. Wydaw. AR - Wrocław 1999 - Drozd J., Licznar M., Pisarek I.: Gleboznawstwo skrypt. WSP Opole 1992 - Paul E.A., Clark F.E.: Mikrobiologia i biochemia gleb. Wyd. UMCS, Lublin, 2000 Literatura uzupełniajaca: - Siuta J. : Gleba - diagnozowanie stanu i zagrożenia. 1995 - Maciak F. : - Ochrona i rekultywacja środowiska SGGW, W-wa 1996 - Czasopisma naukowe PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 1. dr inż. Małgorzata Ostrowska, gostrowska@uni.opole.pl II. FORMY OCENY SZCZEGÓŁY 4
W 1 W 2 W 3 W 4 U 1 Efekty kształcenia na ocenę 2 na ocenę 3 na ocenę 4 na ocenę 5 umiejętności i wyjaśnianiu przebiegu procesów umiejętności i związku procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w umiejętności i rozumieniu i nazywaniu interakcji pomiędzy organizmami bytującymi w umiejętności i zinterpretowaniu procesów biochemicznych przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych umiejętności i przywoływaniu informacji dotyczących znaczenia Wiedza wyjaśnianiu przebiegu procesów związku procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w rozumieniu i nazywaniu interakcji pomiędzy organizmami bytującymi w zinterpretowaniu procesów biochemicznych przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych Umiejętności przywoływaniu informacji dobra wyjaśnianiu przebiegu procesów dobra związku procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w dobra rozumieniu i nazywaniu interakcji pomiędzy organizmami bytującymi w dobra zinterpretowaniu procesów biochemicznych przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych dobra przywoływaniu informacji dotyczących znaczenia znakomita wyjaśnianiu przebiegu procesów znakomita związku procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w znakomita rozumieniu i nazywaniu interakcji pomiędzy organizmami bytującymi w znakomita zinterpretowaniu procesów biochemicznych przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych znakomita przywoływaniu informacji dotyczących znaczenia 5
bioróżnorodności w glebie dotyczących znaczenia bioróżnorodności w glebie bioróżnorodności w glebie bioróżnorodności w glebie U 2 U 3 U 4 K 1 K 2 K 3 umiejętności i samodzielnym opracowywaniu i planowaniu zadań badawczych w oparciu o materiały źródłowe umiejętności i wybieraniu właściwych metod do oceny jakości ekosystemów glebowych umiejętności i interpretowaniu wyników badań analiz laboratoryjnych gleby umiejętności i odpowiedzialności za powierzony zakres prac, pracę własną i innych umiejętności i świadomości zagrożeń wynikających z antropogenizacji środowiska umiejętności samodzielnym opracowywaniu i planowaniu zadań badawczych w oparciu o materiały źródłowe wybieraniu właściwych metod do oceny jakości ekosystemów glebowych interpretowaniu wyników badań analiz laboratoryjnych gleby Kompetencje społeczne odpowiedzialności za powierzony zakres prac, pracę własną i innych świadomości zagrożeń wynikających z antropogenizacji środowiska dobra samodzielnym opracowywaniu i planowaniu zadań badawczych w oparciu o materiały źródłowe dobra wybieraniu właściwych metod do oceny jakości ekosystemów glebowych dobra interpretowaniu wyników badań analiz laboratoryjnych gleby dobra odpowiedzialności za powierzony zakres prac, pracę własną i innych dobra świadomości zagrożeń wynikających z antropogenizacji środowiska dobra znakomita samodzielnym opracowywaniu i planowaniu zadań badawczych w oparciu o materiały źródłowe znakomita wybieraniu właściwych metod do oceny jakości ekosystemów glebowych znakomita interpretowaniu wyników badań analiz laboratoryjnych gleby znakomita odpowiedzialności za powierzony zakres prac, pracę własną i innych znakomita świadomości zagrożeń wynikających z antropogenizacji środowiska znakomita 6
i stosowaniu zasad bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium i terenie stosowaniu zasad bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium i terenie stosowaniu zasad bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium i terenie stosowaniu zasad bezpieczeństwa podczas pracy w laboratorium i terenie III. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE 1. Informacja gdzie można zapoznać się z prezentacjami do zajęć, instrukcjami do laboratorium itp strona Samodzielnej Katedry Inżynierii Procesowej 2. Informacje na temat miejsca odbywania się zajęć Samodzielna Katedra Inżynierii Procesowej, Opole, ul. Dmowskiego 7-9 3. Informacje na temat terminu zajęć (dzień tygodnia/godzina) 4. Informacja na temat konsultacji (godziny + miejsce) Efekty kształcenia Cele przedmiotu Treści programowe Narzędzia Sposób oceny dydaktyczne W 1 C1, C2, C3 W2, W3, W4, W15, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 L7, L14, L15 W 2 C1, C2, C3 W2, W3, W4, W5, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 W6, W7, W8, W9, W10, W12, W15, L7, L14, L15 W 3 C1, C2, C4 W5, W6, W7, W8, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 W15, L7, L14, L15 W 4 C1, C2, C3, C5 W8,W9, W15, L7, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 L14, L15 U 1 C3, C4, C5 W5, W6, W7, W8, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 W9, W10, W15, L7, L14, L15 U 2 C2, C4, C5 L2 - L6, L8 - L13, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 L14, L15 U 3 C4, C5 W9, W11, W12, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 W13, W14, L7, L14, L15 U 4 C4, C5 W10-W14, L7, L9, 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 L10 - L15 K 1 C3, C4, C5 W15, L7, L14, L15 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 K 2 C2, C4, C5, C6 W11, W12, W13, W14, L7, L14, L15 K 3 C5 W5, W8, W9, L3, L4, L5, L6, L8-L13 1,2,3 F1, F2, P1, P2, P3 1,2,3 F1, P2 Efekty kształcenia Wiedza W 1- wyjaśnia przebieg procesów W 2- wykazuje związek procesów fizycznych, chemicznych i zachodzących w Odniesienie do efektów kierunkowych K_W01, K_W02 K_W01, K_W02 Odniesienie do efektów obszarowych P1A_W01, P1A_W03 T1A_W01 P1A_W01, P1A_W03 T1A_W01 7
W 3- rozumie i potrafi nazwać interakcje pomiędzy organizmami bytującymi w W 4- potrafi zinterpretować procesy biochemiczne prowadzące do przemiany organicznej w glebie i powstania humusowych Umiejętności U 1- przywołuje informacje dotyczące znaczenia bioróżnorodności w glebie U 2- samodzielnie opracowuje i planuje zadania badawcze w oparciu o materiały źródłowe U 3- wybiera właściwe metody do oceny jakości ekosystemów glebowych U 4- interpretuje wyniki badań analiz laboratoryjnych gleby K_W01, K_W02 K_W02 K_U01, K_U12 K_U01, K_U08, K_U12 K_U01, K_U08, K_U12 K_U01, K_U08, K_U12 Kompetencje społeczne K 1- wykazuje odpowiedzialność za powierzony zakres prac, pracę własną i innych K_K01, K_K02, K_K04 K 2- wykazuje świadomość zagrożeń wynikających z K_K01, K_K02, antropogenizacji środowiska K_K04 K 3- stosuje zasady bezpieczeństwa podczas pracy w K_K01, K_K02, laboratorium i terenie K_K04 P1A_W01, P1A_W03 T1A_W01 P1A_W03 T1A_W01 P1A_U01, P1A_U11 P1A_U01, P1A_U06 InzA_U06,InzA_U07, P1A_U11 P1A_U01, P1A_U06 InzA_U06,InzA_U07, P1A_U11 P1A_U01, P1A_U06 InzA_U06,InzA_U07, P1A_U11 P1A_K01, P1A_K02, P1A_K06 P1A_K01, P1A_K02 P1A_K01, P1A_K02, P1A_K06 8