Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Gleboznawstwo i rekultywacja gleb Rok akademicki: 2030/2031 Kod: BIS s Punkty ECTS: 3 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr inż. Skwarczek Marian (Marian.Skwarczek@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 zjawisk i procesów zachodzących w środowisku glebowym M_W002 ekologicznych funkcji gleby M_W003 podstawowych zagrożeń środowiska glebowego spowodowanych działalnością człowieka w glebie M_W004 podstawowych metod rekultywacji gleb IS1A_W15, IS1A_W17, IS1A_W19, IS1A_W21 Umiejętności M_U001 Student potrafi wykonać podstawowe badania chemiczne gleby na podstawie instrukcji do ćwiczeń IS1A_W03, IS1A_U12, IS1A_U17 M_U002 Student umie posłużyć się zdobytą wiedzą w formułowaniu aktualnych problemów związanych z jakością gleby IS1A_U15 Aktywność na zajęciach,, 1 / 5

2 M_U003 Student stosuje w praktyce podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy IS1A_U13 M_U004 Student ma umiejętność samokształcenia, m.in. w celu podnoszenia kompetencji zawodowych IS1A_U05, Kompetencje społeczne M_K001 Student jest wrażliwy na potrzebę ochrony jakości gleb i rekultywacji gleb zdegradowanych IS1A_K02, M_K002 Student ma świadomość zakresu swojej aktualnej wiedzy i rozumie potrzebę stałego samokształcenia IS1A_K01 Aktywność na zajęciach,, M_K003 Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość dostosowania do pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadanie IS1A_K03, Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 M_W004 Umiejętności M_U001 zjawisk i procesów zachodzących w środowisku glebowym ekologicznych funkcji gleby podstawowych zagrożeń środowiska glebowego spowodowanych działalnością człowieka w glebie podstawowych metod rekultywacji gleb Student potrafi wykonać podstawowe badania chemiczne gleby na podstawie instrukcji do ćwiczeń 2 / 5

3 M_U002 M_U003 M_U004 Student umie posłużyć się zdobytą wiedzą w formułowaniu aktualnych problemów związanych z jakością gleby Student stosuje w praktyce podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy Student ma umiejętność samokształcenia, m.in. w celu podnoszenia kompetencji zawodowych Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 M_K003 Student jest wrażliwy na potrzebę ochrony jakości gleb i rekultywacji gleb zdegradowanych Student ma świadomość zakresu swojej aktualnej wiedzy i rozumie potrzebę stałego samokształcenia Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość dostosowania do pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadanie Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład 1. Podstawowe definicje. Powstawanie gleb: czynniki glebotwórcze, warunki powstawania gleb, procesy glebotwórcze i ich kierunek. Rola gleby w środowisku przyrodniczym. 2. Morfologia gleb: budowa profilu glebowego, miąższość gleb, barwa gleb, struktura gleb, układ gleb, nowotwory glebowe. 3. Fizyczne właściwości gleb: minerały glebowe; skład mechaniczny (granulometryczny); gęstość: właściwa, objętościowa; porowatość; plastyczność; zwięzłość; lepkość; pęcznienie i kurczenie się gleb. 4. Faza ciekła gleby: postacie wody w glebie, wilgotność gleb, chemizm roztworu glebowego, gospodarka wodna gleb. 5. Faza gazowa gleby: aktywność respiracyjna gleby, skład powietrza glebowego; właściwości cieplne gleby; chemiczne właściwości gleb: skład chemiczny, formy i związki występujących w niej pierwiastków, przemiany pierwiastków i związków. 6. Fizykochemiczne właściwości gleb: kompleks sorpcyjny gleb, jego budowa i właściwości; rodzaje sorpcji glebowej i ich znaczenie dla funkcjonowania gleby i odżywiania się roślin. Odczyn gleb; kwasowość czynna i potencjalna; wpływ odczynu gleby na jej właściwości. Właściwości buforowe gleb. 7. Materia organiczna gleb; jej skład, podział, zawartość i znaczenie dla funkcjonowania gleb i odżywiania organizmów. Mineralizacja i humifikacja związków 3 / 5

4 organicznych. Charakterystyka swoistych i nieswoistych związków próchnicznych. 8. Organizmy glebowe edafon; mikroorganizmy glebowe: wirusy, bakterie, promieniowce, grzyby, śluzowce, pierwotniaki, glony. Mezo- i makrofauna i jej wpływ na glebę. 9. Degradacja gleb- definicje, główne formy; wyłączenie z użytkowania, przeznaczanie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne; Erozja i inne formy naturalnej degradacji intensyfikowanej przez działalność człowieka. Erozja wodna: Czynniki zagrożenia, skutki erozji wodnej, rejony występowania, zapobieganie erozji wodnej. 10. Powierzchniowe ruchy masowe. Erozja wietrzna gleb: erozyjność wiatrów, mechanizm i stopień degradacji, rejony zagrożenia erozją wietrzną, metody przeciwdziałania erozji. Pustynnienie i stepowienie: przebieg procesu, przyczyny i skutki. Degradacja geomechaniczna gleb. 11. Degradacja hydrologiczna gleb: przesuszenie, zawodnienie gleb. Degradacja chemiczna gleb: wyjałowienie, zakwaszenie, alkalizacja, zanieczyszczenie metalami ciężkimi, zasolenie, zanieczyszczenie substancjami organicznymi (ropopochodne, WWA, chloro organiczne, dioksyny, PCB, pestycydy). 12. Degradacja biologiczna gleb: zmęczenie gleb, metaboliczna intoksykacja, biologiczne skażenie gleb. Odporność na degradację. Ochrona gleb: prawne aspekty ochrony gleb, ochrona zasobów gleb i ochrona jakościowa, zasady praktycznej ochrony gleb. 13. Rekultywacja i zagospodarowanie: podstawowe pojęcia. Podstawy prawne rekultywacji gleb. Cele i ogólne założenia rekultywacji gleb. Fazy rekultywacji. Ogólne zasady wyboru kierunku zagospodarowania. 14. Podział terenów poprzemysłowych. Klasyfikacje utworów na potrzeby rekultywacji. Rola roślinności w rekultywacji. Kryteria wyboru metody oczyszczania gleb. Efektywność dekontaminacji gleb i gruntów. 15. Klasyfikacja metod rekultywacji gleb: metody inżynierskie i procesowe. Metody fizyczne, chemiczne i biologiczne rekultywacji gleb oraz nowe metody i technologie. laboratoryjne Regulamin i przepisy BHP laboratorium Badania laboratoryjne gleby: 1. Oznaczanie zawartości substancji organicznej metoda strat prażenia 2. Oznaczenie zawartości węgla organicznego metoda Tiurina, 3. Oznaczanie odczynu czynnego i potencjalnego, 4. Oznaczanie zawartości węglanów metoda objętościowa 5. Oznaczenie potencjalnej pojemności kationowej, 6. Określenie własności buforowych metoda Arrheniusa Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa = 0,6 ocena z egzaminu + 0,4 ocena z zajęć (sprawozdania i odpowiedzi ustne) Wymagania wstępne i dodatkowe Znajomość biologii w zakresie szkoły średniej; znajomość podstaw chemii i geochemii Znajomość podstaw geologii; podstawowa znajomość petrografii i mineralogii Zalecana literatura i pomoce naukowe Zawadzki S. (red.). Gleboznawstwo. Wyd. IV, PWRiL, Warszawa, Karczewska A., Ochrona i rekultywacja terenów zdegradowanych. Wyd. UP we Wrocławiu, Wrocław, / 5

5 Gworek B. (red), Technologie rekultywacji gleb. Monografia, WNGB, Warszawa, 2004 Gołda T., Rekultywacja. Skrypty Uczelniane UWND AGH, Kraków, Kowalik S., Zagadnienia z gleboznawstwa: dla studentów inżynierii środowiska. Skrypty Uczelniane UWND AGH, Kraków, 2007 Mocek A., Drzymała S., Maszner P., Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wyd. AR w Poznaniu, Poznań, 1997 Bednarek, Dziadowiec, Pokojska, Prusinkiewicz. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2005 PTG. Systematyka gleb polski. Wyd. IV, Roczniki gleboznawcze, Tom XL, Nr ¾, PWN Warszawa, Mayer. Podręcznikbadania gleby. Phywe Systeme GMBH, 3707 Gottingen, Germany, FAO. World reference base for soil resources World Soil Resources Reports, No. 103, Rome, PN-ISO 14235, Jakość gleby. Oznaczanie zawartości węgla organicznego przez utlenianie dwuchromianem (VI) w środowisku kwasu siarkowego (VI). PKN, 2003 PN-ISO 10390, Jakość gleby. Oznaczanie ph. PKN 1997 BN-75/ , Analiza chemiczno-rolniczą gleby. Oznaczanie wartości ph. PKN, 1975 PN-ISO 10693, Jakość gleby. Oznaczanie zawartości węglanów Metoda objętościowa. PKN 2002 PN-ISO 13536, Jakość gleby. Oznaczanie potencjalnej pojemności wymiennej kationowej i kationów wymiennych z zastosowaniem zbuforowanego roztworu chlorku baru o ph=8,1. PKN, 2002 Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe laboratoryjne realizowane są na zajęciach i korygowane na bieżąco w trakcie ich wykonywania, nie ma zatem możliwości poprawiania poszczególnych ćwiczeń po oddaniu sprawozdań prowadzącemu. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczeń z ćwiczeń. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Udział w ćwiczeniach Udział w wykładach Przygotowanie do zajęć Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 2 godz 23 godz 15 godz 30 godz 10 godz 10 godz 90 godz 3 ECTS 5 / 5