OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI Jerzy T. Skrzypek
1 2 3 4 5 6 7 8 Analiza płynności Analiza rentowności Analiza zadłużenia Analiza sprawności działania Analiza majątku i źródeł finansowania Ocena efektywności projektów Wycena wartości organizacji Analiza ryzyka/wrażliwości Zestaw analiz
Zagadnienia związane z modelowaniem procesu oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych (EFI) są przedmiotem rozważań, nie tylko w licznych pracach z zakresu rachunkowości zarządczej, ale i publikacjach z zakresu teorii wspomagania procesów decyzyjnych. Rzadko przy tym osiągana jest pełna zgodność poglądów. Różnice dotyczą nie tylko sposobu rozumienia, a w konsekwencji definiowania podstawowych pojęć, ale także samego sposobu przygotowania procedur służących do oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych. Modelowanie procesów oceny efektywności
Nie oznacza to jednak, że nie istnieje tu żaden ogólny schemat, wzorzec postępowania, aprobowany z różnymi modyfikacjami, przez większość autorów. Wnioski?
istnieje wiele algorytmów oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych każdy z nich ma inne wady i zalety każdy też wymaga spełnienia innych założeń oraz innych danych wejściowych Weźmy więc pod uwagę że:
Definicja zawarta w Ustawie o Rachunkowości Definicja 1 Definicja stosowana na gruncie oceny efektywności Definicja 2 Różne definicje pojęcia inwestycji
Ekspansja (nowe obszary działania) Dostosowanie (np. do nowych norm prawnych) Pozostałe Odtworzenie (np. mocy produkcyjnych) Badania i rozwój Przedsięwzięcia według pełnionych funkcji:
przedinwestycyjna (przygotowanie inwestycji) Inwestycyjna (realizacja inwestycji) Operacyjna (eksploatacja) Fazy przedsięwzięcia
Okres referencyjny = Okres realizacji projektu + okres eksploatacji projektu Okres referencyjny
Metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych Metody statyczne Metody dynamiczne
Metody dynamiczne Okres zwrotu Wartość zaktualizowana netto NPV Współczynnik rentowności PI Wewnętrzna stopa zwrotu IRR PWCP Zdyskontowany okres zwrotu NPV formuła klasyczna PI formuła klasyczna IRR formuła klasyczna Wzór Gordona ZNPV formuła zmodyfikowana ZPI formuła zmodyfikowana ZIRR formuła zmodyfikowana RNPV formuła rozszerzona
Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Przygotowanie rachunku przepływów pieniężnych Obliczenie wskaźników oceny efektywności projektu Analiza wrażliwości Interpretacja wyników Algorytm oceny
1 2 3 prezentacja salda środków pieniężnych na koniec każdego okresu w postaci netto (nienarastająco) pomijanie przepływów finansowych związanych z wykorzystywanym źródłem finansowana projektu wliczanie do wpływów w ostatnim okresie analizy również wartości rezydualnej (likwidacyjnej) inwestycji Rachunek przepływów pieniężnych
Stopa zwrotu inwestycji (ROI) Zaktualizowana wartość bieżąca netto (NPV) Mierniki Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Korzyści/koszty (K/K) Wybrane mierniki
Stopa zwrotu inwestycji (ROI)
Stopa zwrotu inwestycji (ROI) ROI = KI NI NI 100% gdzie: KI sumę korzyści, którą projekt wygeneruje w okresie referencyjnym, NI sumę niezbędnych nakładów inwestycyjnych.
Jeśli inwestor zdecyduje się na zastosowanie ROI jako miernika efektywności swych projektów, to powinien odrzucić wszystkie, dla których przyjmuje on wartości ujemne. ROI jest skutecznym narzędziem, które może być wykorzystywane do wstępnego porównania alternatywnych projektów, pod warunkiem stosowania tych samych definicji korzyści, które generuje rozpatrywane przedsięwzięcia. Pożądane wartości
Ustalanie poziomu stopy dyskontowej
Poziom stopy dyskontowej powinien odpowiadać przynajmniej stopie zwrotu, jaką przyniósłby kapitał zainwestowany w bezpieczne aktywa finanso może być narzucony przez inwestora zewnętrznego można też oszacować na podstawie średniego ważonego kosztu kapitału Trzy zasady
r ukw* kkw uko* kko ukw udział kapitału własnego w zainwestowanym kapitale, kkw koszt kapitału własnego, uko udział kapitału obcego w zainwestowanym kapitale, kko koszt kapitału obcego. Średni ważony koszt kapitału (model WACC)
Zaktualizowana wartość bieżąca netto (NPV)
NPV n r t SALDO 1 1 t t SALDO saldo środków pieniężnych netto w okresie t, r poziom stopy dyskontowej, n okres realizacji przedsięwzięcia. Formuła NPV
NPV>0 Należy realizować projekt Rentowność wyższa od stopy dyskontowej NPV=0 Projekt neutralny Rentowność równa stopie dyskontowej NPV<0 Nie należy realizować projektu Rentowność niższa od stopy dyskontowej Kryteria oceny przedsięwzięć
1. zapewnia maksymalizację wartości firmy, 2. posiada cechę addytywności co oznacza, że suma NPV kilku zadań inwestycyjnych jest równa NPV całego przedsięwzięcia, 3. nadaje się do oceny wszystkich typów przedsięwzięć, 4. uwzględnia zmienną wartość pieniądza w czasie, Zalety NPV
1. wrażliwość rankingu przedsięwzięć inwestycyjnych na poziom stopy dyskontowej, co oznacza, że nawet niewielka zmiana stopy dyskontowej może zmienić kolejność przedsięwzięć, 2. nadwyżki środków pieniężnych są reinwestowane ze stopą zwrotu równą stopie dyskontowej przedsięwzięcia, 3. stała stopa dyskontowa w okresie funkcjonowania projektu. 4. ma zastosowanie do przedsięwzięć inwestycyjnych charakteryzujących się podobnym poziomem nakładów oraz ich rozłożeniem w czasie. Wady NPV
NPVI NPV KAPI NPV wartość zaktualizowana netto, KAPI wymagany kapitał. Istotny miernik wskaźnik NPV
1 Zmiana poziomu stopy dyskontowej 2 Zmiana poziomu głównych zmiennych Analiza wrażliwości NPV
W tej sytuacji jedynym rozwiązaniem jest przeprowadzenie analizy wrażliwości rezultatów przedsięwzięcia na zmiany wartości kluczowych czynników. Zwykle zalicza się do nich zmianę poziomu: przychodów, kosztów, nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych, założeń planu finansowego (np. stopy dyskontowej). Zmiana poziomu głównych zmiennych
NPV - p. typowe 20 000,00 zł 15 000,00 zł 10 000,00 zł 5 000,00 zł NPV - p. typowe 0,00 zł -5 000,00 zł 0% 20% 40% 60% 80% 100% Profil NPV
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) określa stopę procentową, przy której zaktualizowana wartość netto(npv) ocenianego projektu jest równa zero. Pojedynczy projekt inwestycyjny jest opłacalny wówczas, gdy jego wewnętrzna stopa zwrotu jest wyższa (w skrajnym przypadku równa) od pożądanej przez inwestora stopy rentowności. Pożądana stopa rentowności jest przy tym określona na podstawie stopy dyskontowej wybranej przez inwestora. IRR (Internal Rate of Return)
n t 1 SALDO 1 IRR t t 0 IRR wewnętrzna stopa zwrotu, SALDO saldo środków pieniężnych netto, n liczba lat, w których jest eksploatowany projekt. Formuła IRR
IRR > r Należy realizować projekt Rentowność wyższa od stopy dyskontowej IRR = r Projekt neutralny Rentowność równa stopie dyskontowej IRR < r Nie należy realizować projektu Rentowność niższa od stopy dyskontowej Reguła decyzyjna (r stopa dyskontowa)
Podstawową zaletą metody IRR jest to, iż pokazuje ona bezpośrednio stopę zwrotu badanych projektów. Zalety IRR
1) nie znajduje zastosowania w przypadku projektów mieszanych, ponieważ może wtedy występować więcej niż jedna jej wartość, 2) nie posiada własności addytywności, 3) preferuje projekty o krótkim okresie spłaty lub charakteryzujące się dużymi przepływami dodatnimi w początkowej fazie, 4) zakłada stałość stopy dyskontowej w całym okresie trwania projektu, 5) zakłada, że stopa reinwestycji jest równa stopie dyskontowej. Wady IRR
Współczynnik koszty / korzyści (K/K)
KK n t 1 n t 1 CF (1 CF (1 ( ) t t r) ( ) t t r) CF t (+) - dodatnie przepływy w poszczególnych okresach, CF t - ujemne przepływy w poszczególnych okresach, r stopa dyskontowa, n liczba okresów przez jakie eksploatowany jest projekt. Formuła obliczeniowa
K/K > 1 Należy realizować projekt Rentowność wyższa od stopy dyskontowej K/K = 1 Projekt neutralny Rentowność równa stopie dyskontowej K/K < 1 Nie należy realizować projektu Rentowność niższa od stopy dyskontowej Reguła decyzyjna
Ocena efektywności inwestycji (Zeszyt z ćwiczeniami)
Dane wynikowe START 1/IV kw. 2/II p. 3 4 5 Wpływy 0,00 1 310 000,00 1 574 000,00 2 015 000,00 2 210 000,00 2 210 000,00 Przychody ze sprzedaży 0,00 1 310 000,00 1 574 000,00 2 015 000,00 2 210 000,00 2 210 000,00 Wartość rezydualna 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Wydatki 798 000,00 1 223 360,54 1 029 338,73 1 170 781,76 1 227 667,09 1 223 576,00 Nakłady inwestycyjne 798 000,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Koszty działalności operacyjnej 0,00 939 576,00 1 023 776,00 1 161 326,00 1 223 576,00 1 223 576,00 Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy 0,00 283 784,54 5 562,73 9 455,76 4 091,09 0,00 Przyrost należności 0,00 350 620,92 10 849,31 18 123,29 8 013,70 0,00 Przyrost zapasów 0,00 10 389,04 1 633,97 2 637,95 1 193,83 0,00 Spadek zobowiązań 0,00-77 225,42-6 920,55-11 305,48-5 116,44 0,00 Saldo -798 000,00 86 639,46 544 661,27 844 218,24 982 332,91 986 424,00 Stopa dyskontowa 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 Czynnik dyskontowy 1,05 1,10 1,16 1,22 1,28 1,34 Saldo zdyskontowane -760 000,00 78 584,55 470 498,88 694 540,44 769 683,54 736 084,78 NPV 1 989 392,18 IRR 54,48% K/K 1,36 Ocena efektywności inwestycji STOLARNIA AWER
KONIEC PREZENTACJI