"Pierwsze kroki w szkole" Program adaptacyjny dla dzieci rozpoczynających naukę w Szkole Podstawowej w Lusówku Zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia 27.08.2015r.
Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Założenia programu 2.1. Cele ogólne... 4 2.2. Cele szczegółowe... 4 3. Treści programu... 5 4. Przewidywane efekty... 7 5. Procedury osiągania celów. Metody i techniki... 7 6. Ewaluacja... 8 7. Zakończenie... 8 8. Bibliografia... 9 2
1. Wstęp "Adaptacja" - (łac.adaptatio - przystosowanie) - dostosowanie zachowania do wymogów sytuacji i środowiska. Dziecko, które przekracza po raz pierwszy próg szkolny rozpoczyna zupełnie nowy etap w swoim życiu. Rola ucznia wymaga nauczenia się i zdobycia wielu ważnych umiejętności społecznych, poznawczych i emocjonalnych. Młody człowiek wkraczając w tę nową sytuację pełny jest spontanicznej dziecięcej radości, ale również niepewności i strachu przed nieznanym. Często obawy towarzyszą także rodzicom. Jest to zupełnie zrozumiałe. Wydaje się, że wsparcie i pomoc są tu niezbędne i konieczne. Dlatego właśnie, wychodząc naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom dzieci i rodziców powstał w Szkole Podstawowej w Lusówku program adaptacyjny. Głównym jego zadaniem jest ułatwienie dzieciom szkolnego startu poprzez system wzajemnych oddziaływań pedagogicznych oraz odpowiednią organizację pracy szkoły. Ważne jest ukazanie szkoły jako bezpiecznego i przyjaznego miejsca, w którym w sposób przyjemny i twórczy można spędzić czas. Miejsca, w którym spotyka się życzliwych nauczycieli dbających o harmonijny rozwój, wspierających uzdolnienia i pomagających w razie potrzeby. Aby uzyskać lepsze rezultaty i zamierzone skutki należy połączyć działania wielu środowisk: rodzinnego, szkolnego i lokalnego. Nadrzędnym celem jest zawsze dobro dziecka, tak w aspekcie wychowawczym jak i edukacyjnym. Dobro dziecka musi być rozumiane podwójnie: aktualnie, czyli "tu i teraz" jako jego dobre samopoczucie i w dalszej perspektywie - jako jego pomyślny rozwój. Niniejszy program adaptacyjny ma służyć przede wszystkim dzieciom, został przemyślany i zaplanowany właśnie z perspektywy dziecka, po to, by jak najbardziej łagodnie wprowadzić najmłodszych uczniów w ciekawy i bezpieczny świat naszej szkoły. 3
2. Założenia programu. 2.1. Cele ogólne: wspieranie dziecka oraz jego rodziny w nowej sytuacji; płynne włączenie dzieci w życie, tradycje i zwyczaje Szkoły Podstawowej w Lusówku; stworzenie możliwości bliższego poznania szkoły oraz jej oferty edukacyjno- wychowawczej; tworzenie atmosfery poczucia bezpieczeństwa oraz pozytywnego nastawienia do szkoły; współpraca z Przedszkolem "Na Zielonym Wzgórzu" w Lusówku dążąca do zminimalizowania progu szkolnego; współpraca z rodzicami, nawiązanie kontaktu w celu lepszego poznania przyszłych uczniów; samokształcenie i doskonalenie nauczycieli w zakresie specyfiki pracy z dziećmi w klasie I; uwzględnienie w planowaniu procesu edukacyjnego założeń podstawy programowej wychowania przedszkolnego; dostosowanie do potrzeb dzieci warunków lokalowych oraz ulepszenie i poszerzenie bazy dydaktycznej szkoły; 2.2.Cele szczegółowe: dostosowanie szkoły na przyjęcie dzieci; stworzenie dzieciom poczucia bezpieczeństwa; ułatwienie przekroczenia progu szkolnego; skrócenie czasu adaptacji w nowym środowisku i w nowej roli; wzajemne poznanie uczniów, rodziców i nauczycieli; zapoznanie rodziców z ofertą szkoły, procedurą zapisu dzieci do szkoły, terminarzem i programem adaptacyjnym, nawiązanie współpracy; ścisła współpraca z nauczycielkami najstarszej grupy przedszkolnej; udział dzieci w zabawach, przedstawieniach, konkursach, spotkaniach literackich organizowanych przez uczniów klas I - III; obserwacja zajęć lekcyjnych, tzw. "lekcje otwarte", zapoznanie ze szkolnym rozkładem dnia; zapoznanie z budynkiem szkoły, salami lekcyjnymi, biblioteką, sala gimnastyczną, świetlicą, szatnią, toaletą; wzbudzanie poczucia akceptacji, spokoju i przynależności do nowej grupy rówieśniczej; integracja nowego zespołu klasowego; wypracowanie wspólnych norm i zasad - kodeksu klasowego w oparciu o Statut Szkoły i inne dokumenty obowiązujące w szkole; 4
3. Treści programu. L.p. Działania sprzyjające realizacji treści programu 1. Opracowanie i realizacja planu współpracy z Przedszkolem "Na Zielonym Wzgórzu" w Lusówku: - wizyty przedszkolaków w szkole; - spotkania literackie w przedszkolu; - zaproszenie przedszkolaków na przedstawienie teatralne; - lekcje otwarte; - zachęcenie do udziału w konkursach (konkurs plastyczny: "Szkoła moich marzeń"), wydarzeniach organizowanych przez szkołę; - ankieta dla dzieci / rodziców; 2. Zapoznanie rodziców z organizacją pracy szkoły (działania informacyjno - promocyjne): - utworzenie na stronie internetowej szkoły zakładki "Sześciolatek w naszej szkole", umieszczenie istotnych informacji, terminów spotkań itp; - zamieszczenie informacji o "Drzwiach otwartych" w przedszkolu; - zorganizowanie "Drzwi otwartych" w celu zapoznania rodziców z ofertą edukacyjno- wychowawczą szkoły, organizacją pracy, podręcznikami, wyprawką I-klasisty, zwiedzanie szkoły, poznanie sytuacji lokalowej; 3. Przygotowanie szkoły do przyjęcia dzieci: - analiza sytuacji organizacyjno - lokalowej; - ewentualne doposażenie sal, szatni, świetlicy, toalet, placu zabaw itp. - zakup pomocy dydaktycznych; Termin Cały poprzedzający rok szkolny Luty Luty Marzec Luty- sierpień Osoby odpowiedzialne Wychowawcy klas III Dyrektor, nauczyciele, pedagog, psycholog Dyrektor, wicedyrektor kierownik d/s gospodarczych, Przewodnicząca zespołu nauczycieli klas I - III 5
4. Działania w celu zapewnienia dzieciom bezpieczeństwa: - wydzielenie części szkoły na sale lekcyjne dla klas I; - osobne szatnie i toalety; - wydzielenie osobnej świetlicy dla klas najmłodszych; - zagospodarowanie terenu na placu zabaw, organizacja bezpiecznego pobytu dzieci na nim; - stałe monitorowanie szatni, korytarzy, toalet; - omówienie zasad czuwania nad bezpieczeństwem dzieci z pracownikami szkoły (woźna, sprzątaczki); Luty- sierpień Dyrektor, wicedyrektor, kierownik d/s gospodarczych 5. Działania nauczycieli wspierające realizacje treści programu: - współpraca z przedszkolem; - szkolenia merytoryczne, spotkania w zespole samokształceniowym, organizacja Rady Szkoleniowej nt "Specyfika pracy z uczniem w klasie I", wymiana doświadczeń nauczycieli; - spotkania warsztatowe z przedstawicielami wydawnictw pedagogicznych w celu wybrania optymalnego pakietu materiałów ćwiczeniowych i pomocy dydaktycznych; - diagnoza dojrzałości szkolnej dziecka u progu I klasy; - prowadzenie zajęć pozalekcyjnych wyrównujących szanse i rozwijających zainteresowania; - organizacja spotkań z rodzicami; - zapoznanie dzieci i rodziców z dokumentacją szkoły; -integracja zespołu klasowego; - stała współpraca z dyrektorem, psychologiem, pedagogiem, logopedą, PPP; Cały poprzedzający i bieżący rok szkolny Nauczyciele 6
5. Przewidywane efekty. W efekcie realizacji zadań zaplanowanych w programie adaptacyjnym: a) dzieci: czują się bezpiecznie w szkole; orientują się w rozkładzie szkolnego dnia; są akceptowane i mają poczucie przynależności do grupy; chętnie współpracują; mają mniej obaw związanych z rozpoczęciem nauki; b) rodzice: mają większe poczucie bezpieczeństwa; chętniej współpracują z nauczycielami; czynnie uczestniczą w ważnym wydarzeniu w życiu swojego dziecka; c) nauczyciele: doskonalą umiejętności, poszerzają wiedzę związaną z pracą z dzieckiem 6 letnim; poznają wcześniej swoich przyszłych uczniów i ich rodziców; mogą odpowiednio zaplanować pracę dydaktyczno wychowawczą i ewentualną pomoc w pierwszych dniach roku szkolnego; 6. Procedury osiągania celów. Metody i techniki. Cykliczne spotkania literackie w przedszkolu; Przedstawienia teatralne w szkole; Konkursy; Rozmowy, pogadanki; Gry integracyjne/ zespołowe; Warsztaty; Lekcje otwarte; Drzwi otwarte ; Spotkania z rodzicami; Pokaz multimedialny, prezentacje; Ankieta/ wywiad Obserwacja Techniki plastyczne; 7
7. Ewaluacja. W roku szkolnym 2015/2016 w Szkole Podstawowej w Lusówku zaplanowano wdrożenie programu adaptacyjnego dla dzieci rozpoczynających naukę w szkole. Ewaluacja programu zostanie przeprowadzona w czerwcu, a jej wyniki, w formie raportu, omówione na spotkaniu zespołu przedmiotowego I III. Ewaluacja będzie dokonana poprzez: - analizę realizacji zadań; - obserwacje bieżące dzieci; - rozmowy z rodzicami/ opinie rodziców; 8. Zakończenie. Wspólnym celem działań zaplanowanych w niniejszym programie jest ułatwienie dzieciom rozpoczęcia nowego, ważnego etapu w ich życiu. Wprowadzając działania adaptacyjne do naszej szkolnej praktyki, mamy nadzieję na efektywną pomoc, zminimalizowanie stresu i obaw związanych z początkiem edukacji zarówno u dzieci jak i ich rodziców. Chcemy, by nasi najmłodsi uczniowie czuli się bezpiecznie, by towarzyszyła im pewność, że Szkoła Podstawowa w Lusówku to miejsce, w którym warto być. 9. Bibliografia. 1. Dziecko sześcioletnie w szkole praca zbiorowa pod red. J.Karczewskiej. Kielce 2009. 2. Materiały ORE 6 latek w szkole 3. Problemy i schematy pierwszy rok nauki w szkole K.Konarzewski. Warszawa 1996. 4. Diagnoza gotowości dziecka do podjęcia nauki szkolnej E.Marek. Warszawa 2010. 5. Obraz szkoły w oczach przedszkolaka (praca magisterska) Aneta Jezierska UAM w Poznaniu 2002r. 8