RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Zasadnicza Szkoła Zawodowa Bobowa Kuratorium Oświaty w Krakowie

Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 2/38

Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 15-10-2013-28-10-2013 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Danuta Jasielczuk, Anna Pawlikowska-Wójcicka. Badaniem objęto 53 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 42 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 16 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego i partnerów szkoły,grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje następujące wymagania: 1. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 2. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 3. Respektowane są normy społeczne. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 3/38

Obraz szkoły Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Zespole Szkół Zawodowych w Bobowej jest szkołą publiczną prowadzoną przez Starostwo Powiatowe w Gorlicach. Obecnie w szkole uczy się 57 uczniów w zawodach: sprzedawca oraz monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie. W procesie kształcenia szkoła kładzie duży nacisk na zdobycie przez uczniów kwalifikacji zawodowych oraz przygotowanie ich do samodzielnego życia w społeczeństwie. W ramach współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami, pomaga rodzicom w znalezieniu miejsc, gdzie uczniowie odbywają praktyki zawodowe. W szkole monitoruje się osiągnięcia edukacyjne uczniów, planuje i organizuje procesy edukacyjne z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej. Analizuje się wyniki egzaminów zawodowych. Na podstawie przeprowadzanych analiz nauczyciele dokonują modyfikacji planów nauczania, wprowadzają właściwe metody i formy pracy z uczniem. Działania te mają na celu poprawę opanowania przez uczniów tych umiejętności, które najsłabiej wypadły na egzaminach. Realizowane w szkole procesy edukacyjne dostosowuje się do potrzeb uczniów. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętności kluczowe i umiejętności przydatne na rynku pracy: komunikatywność, przedsiębiorczość, odpowiedzialność, planowanie pracy własnej, pracy w grupie, obsługi klienta. Uczniowie mają możliwość rozwijania w szkole zainteresowań poprzez udział w konkursach, zajęciach dodatkowych, wycieczkach. Włączają się w uroczystości organizowane na terenie miasta, prezentując właściwe postawy społeczne, działają w Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy oraz w ramach wolontariatu współpracują z Fundację Osób Niepełnosprawnych im. Ojca Pio w Stróżach. W ramach realizowanych przez szkołę projektów: "Modernizacja Kształcenia Zawodowego w Małopolsce" i "Nowe perspektywy Człowiek najlepsza inwestycja", młodzież bierze udział w dodatkowych zajęciach rozwijających, wyjazdach zawodoznawczych i praktykach zawodowych, ma możliwość zdobycia dodatkowych kwalifikacji zawodowych, certyfikatów i uprawnień. Szkoła postrzegana jest przez uczniów, rodziców i partnerów, jako miejsce bezpieczne i przyjazne uczniom. Rodzice i uczniowie współdecydują w sprawie zachowań i zasad, które obowiązują w szkole, relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. W szkole realizuje się pomysły, inicjatywy zgłaszane przez rodziców i uczniów, które dotyczą spraw organizacyjnych, a w mniejszym stopniu oddziaływań wychowawczych. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 4/38

Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 10 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zasadnicza szkoła zawodowa Bobowa Grunwaldzka Kod pocztowy 38-350 Urząd pocztowy Bobowa Telefon 0183514031 Fax 0183514031 Www zsz.bobowa.pl Regon 49282139400000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 57 Oddziały 2 Nauczyciele pełnozatrudnieni 3.46 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 0.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0.00 Średnia liczba uczących się w oddziale 28.5 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki 19 MAŁOPOLSKIE gorlicki Bobowa gmina miejsko-wiejska Zasadnicza Szkoła Zawodowa 5/38

Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) C Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Respektowane są normy społeczne C Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) Zasadnicza Szkoła Zawodowa 6/38

Wnioski Informacja zwrotna oraz ocenianie wspierają uczenie się młodzieży. Zawierają odniesie do tego, co uczeń wykonał dobrze, jakie błędy popełnił i wskazówki do dalszej pracy. Nauczyciele, w zdecydowanej większości, nie planują wspólnie, a także nie realizują systematycznie i konsekwentnie działań umożliwiającym uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Stosowane w szkole nowatorskie rozwiązania wynikające z uwarunkowań regionalnych są adekwatne do potrzeb rozwojowych uczniów: aktywności poznawczej, rozwijania zainteresowań, kontaktów społecznych, przynależności grupowej, aprobaty, sukcesu, szacunku i tolerancji. Nauczyciele prowadzą działania, by umożliwić uczniom uczenie się od siebie nawzajem, jednak nie ma to charakteru powszechnego. W szkole prowadzona jest analiza osiągnięć uczniów, a formułowane wnioski i podejmowane działania przyczyniają się do wzrostu wyników kształcenie i osiągania sukcesów edukacyjnych przez uczniów. Realizowane projekty "Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce" i "Nowe perspektywy Człowiek najlepsza inwestycja", możliwości zdobywania dodatkowych certyfikatów językowych, informatycznych, uprawnień i dodatkowych kwalifikacji są ważnym elementem zaspokajania potrzeb edukacyjnych uczniów. W szkole analizuje się głównie zachowanie uczniów, a nie prowadzi się systemowych analiz podejmowanych działań wychowawczych. Szkoła dostrzega i uwzględnia pomysły oraz inicjatywy zgłaszane przez rodziców i uczniów dotyczące spraw organizacyjnych i oddziaływań wychowawczych. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 7/38

Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: C Procesy edukacyjne realizowane w szkole są dostosowane do potrzeb uczniów. Nauczyciele kształtując u uczniów umiejętność uczenia się, w głównej mierze zapewniają im możliwość podejmowania decyzji, wyrażania opinii i podsumowywania lekcji, natomiast sporadycznie tworzą sytuacje sprzyjające poszukiwaniu przez młodzież różnych rozwiązań. Uczniowie podczas zajęć w szkole w niewielkim zakresie mogą odwołać się do innych doświadczeń i nauczanych przedmiotów. Nauczyciele pomagają uczniom potrzebującym wsparcia, wierzą w ich możliwości, częściej chwalą niż krytykują, udzielają wskazówek, które kierunkują ich naukę. Informacja zwrotna o postępach w nauce, o przyczynach trudności w uczeniu się, o tym co wpływa na ich sukcesy oraz ocenianie motywują młodzież do dalszej pracy. Uczeniu się sprzyja również atmosfera w szkole. Nauczyciele dbają o dobre relacje między uczniami. Młodzież odnosi się do siebie przyjaźnie. Zdarza się jednak, że niektórzy uczniowie w szkole są lekceważeni przez innych. Nauczyciele podejmują działania mające na celu kształtowanie odpowiedzialności młodzieży za własny rozwój. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Większość z nich uzależnia wyniki w nauce głównie od swojego zaangażowania. Nauczyciele prowadzą działania, by umożliwić uczniom uczenie się od siebie nawzajem, jednak nie ma to charakteru powszechnego. Nowatorskie rozwiązania stosowane w szkole są adekwatne do potrzeb rozwojowych uczniów. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 8/38

Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Procesy edukacyjne realizowane w szkole są dostosowane do potrzeb uczniów. Mają one charakter powszechny. Uczniowie na prawie wszystkich zajęciach współpracują ze sobą (zob.rys.1j). Połowa i więcej nauczycieli potrafi zainteresować uczniów tematem lekcji (zob.rys.2j), a sposób w jaki uczą powoduje, że młodzież chce się uczyć (zob.rys.3j). Większość nauczycieli zrozumiale tłumaczy zagadnienia (zob.rys.4j). Stara się skupić uwagę uczniów, aktywizuje ich stosując głównie burzę mózgów i rozmowę nauczającą. Uczniom podoba się, że: uczą się czegoś nowego, pracują w parach, ćwiczenia dostosowane są do ich możliwości, nauczyciele dyktują im notatki, a ważne informacje zapisywane są na tablicy. Nie podoba im się zachowanie niektórych kolegów szczególnie na jednej lekcji. Rys. 1j Rys. 2j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 9/38

Rys. 3j Rys. 4j Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Nauczyciele powszechnie tworzą sytuacje, w których uczniowie mogą podejmować decyzje, wyrażać własne zdanie, podsumowywać zajęcia, a sporadycznie dają im możliwość poszukiwania różnych rozwiązań. Nauczyciele na połowie i więcej zajęć wyjaśniają młodzieży jak się uczyć (zob.rys.1j). Tworzą sytuacje, w których uczniowie mogą: wyrażać własne zdanie na tematy poruszane podczas lekcji, podejmować indywidualne decyzje dotyczące uczenia się, podsumowywać zajęcia i zastanowić się, czego się nauczyli (zob.rys.2j). Nauczyciele organizują pracę w parach i zespole, odwołują się do wiadomości przedmiotowych oraz doskonalą umiejętność czytania ze zrozumieniem, wyciągania wniosków i stosowania wiedzy w praktyce. Sporadycznie natomiast tworzą sytuacje sprzyjające poszukiwaniu przez uczniów różnych rozwiązań. Zdecydowana większość uczniów deklaruje, że potrafi się uczyć, a w opinii nauczycieli połowa uczniów posiada tę umiejętność. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 10/38

Rys. 1j Rys. 2j Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Nauczyciele dbają o dobre relacje rówieśnicze. Zdarza się jednak, że niektórzy uczniowie w szkole są lekceważeni przez innych. Prawie wszyscy nauczyciele podczas zajęć odnoszą się do młodzieży z szacunkiem, traktują równie dobrze wszystkich uczniów, zwracają się do nich po imieniu, wyrażają akceptację względem prezentowanych przez nich opinii. Połowa i więcej nauczycieli daje wskazówki, które pomagają uczniom uczyć się (zob.rys.1j). Na jednej lekcji atmosfera nie sprzyjała uczeniu się - kilku uczniów przeszkadzało, zachowywało się głośno, nie reagowało na upomnienia. Nauczyciele dbają o dobre relacje między uczniami, słuchają ich, gdy tylko mają potrzebę rozmowy. Młodzież odnosi się do siebie przyjaźnie, pomaga sobie wzajemnie w uczeniu się. Jednak jest grupa uczniów, która uważa, że w szkole niektórzy uczniowie są lekceważeni przez innych (zob.rys.2j). Zasadnicza Szkoła Zawodowa 11/38

Rys. 1j Rys. 2j Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Zdecydowana większość uczniów zna stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Zdaniem uczniów na prawie wszystkich lekcjach poznali cele zajęć, natomiast na połowie obserwowanych lekcji nie znalazło to potwierdzenia. Uczniowie wiedzą czego się uczą, a nauczyciele wyjaśniają im, jakich działań od nich oczekują. Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Większość nauczycieli pomaga uczniom potrzebującym wsparcia, wierzy w ich możliwości i motywuje do dalszej pracy. Nauczyciele na zajęciach motywują większość uczniów do aktywnego uczenia się. Informacja zwrotna, którą przekazują młodzieży zachęca do nauki. Połowa i więcej nauczycieli pomaga uczniom jeśli potrzebują wsparcia, wierzy w ich możliwości, częściej chwali niż krytykuje (zob.rys.1j). Uczniowie deklarują, że lubią się uczyć na ponad połowie lekcji, jednak duża grupa uczniów jest odmiennego zdania (zob.rys.2j). W uczeniu pomaga im to, że nauczyciele dobierają odpowiednie pomoce dydaktyczne, organizują pracę w parach, udzielają wskazówek i podpowiedzi. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 12/38

Rys. 1j Rys. 2j Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Nauczyciele udzielają uczniom informacji zwrotnej zawierającej odniesie do tego, co uczeń wykonał dobrze, jakie błędy popełnił i wskazówki do dalszej pracy. Podczas oceniania uczniom towarzyszą mieszane emocje. Deklarują, że są zadowoleni, ale również wskazują, że jest im to obojętne (zob.rys.1w). Nauczyciele realizują różne zadania, by informacja zwrotna o postępach w nauce oraz ocenianie pomagały uczniom uczyć się. Przestrzegają na lekcjach ustalonych zasad oceniania, uzasadniają wystawiony stopień (zob.rys.1j). Zwracają uwagę zarówno na prawidłowe jak i nieprawidłowe elementy odpowiedzi, informują ich o efektach pracy. Połowa i więcej nauczycieli rozmawia z uczniami o postępach w nauce (zob.rys.2j), o przyczynach trudności w uczeniu się (zob.rys.3j), o tym co wpłynęło na ich sukcesy (zob.rys.4j). W szkole jest grupa nauczycieli, która nie podejmuje z młodzieżą tych tematów. Informacja zwrotna udzielana przez nauczycieli angażuje uczniów do udziału w lekcji, zachęca do uczenia się. Pochwały motywują młodzież do pracy, uczniowie mają możliwość poprawienia popełnionych błędów - "teraz to już wiem jak to zrobić", widzą użyteczność wiedzy teoretycznej w praktyce. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 13/38

Rys. 1j Rys. 2j Rys. 3j Rys. 4j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 14/38

Rys.1w Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Nauczyciele podczas zajęć w szkole w niewielkim zakresie dają uczniom możliwość powiązania różnych dziedzin wiedzy i nauczanych przedmiotów. Nie są to działania powszechne lecz akcyjne. Zdecydowana większość nauczycieli planując lekcje nie uwzględnia zagadnień poruszanych na innych przedmiotach. Podczas obserwowanych lekcji uczniowie w zasadzie nie mieli możliwości odwołania się do innych doświadczeń. Nauczyciele incydentalnie odnosili się do treści międzyprzedmiotowych. Natomiast w opinii uczniów możliwość korzystania z tego, czego nauczyli się na innych przedmiotach lub poza szkołą występuje na połowie i więcej zajęć (zob.rys.1j). Nauczyciele w niewielkim też zakresie pokazują uczniom związki między tym, co dzieje się na lekcji, a wydarzeniami w najbliższej okolicy i w Polsce. Służą temu wycieczki po regionie, udział w projekcie o tematyce regionalnej oraz tzw. "prasówki" przygotowywane przez uczniów na lekcji geografii i przedsiębiorczości. Nie są to działania powszechne lecz akcyjne. W szkole był realizowany projekt międzyprzedmiotowy "Apetyt na zdrowie". Zasadnicza Szkoła Zawodowa 15/38

Rys. 1j Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Nauczyciele podejmują działania mające na celu kształtowanie odpowiedzialności młodzieży za własny rozwój. Większość uczniów uzależnia wyniki w nauce głównie od swojego zaangażowania. Podczas lekcji uczniowie mają wpływ głównie na atmosferę w klasie (zob.rys.1w). Połowa i więcej nauczycieli zachęca ich do wymyślania i realizowania własnych pomysłów. W szkole są jednak nauczyciele, którzy nie stwarzają uczniom takiej możliwości (w badanej szkole 15% wskazań, a w szkołach uwzględnionych w porównaniu 4%) - zob.rys.1j. Większość nauczycieli podczas obserwowanych lekcji rozmawiała z uczniami w jaki sposób będą przebiegać zajęcia i dała im możliwość zastanowienia się, czego nauczyli się. Uczniowie mogą dokonywać wyboru dotyczącego terminów testów i sprawdzianów oraz zajęć pozalekcyjnych, rzadziej w zakresie tematyki lekcji, sposobu oceniania i metod pracy. Wyniki w nauce młodzież uzależnia w zdecydowanej mierze od swojego zaangażowania i czasu jaki poświęcają na naukę. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 16/38

Rys. 1j Rys.1w Zasadnicza Szkoła Zawodowa 17/38

Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Nauczyciele prowadzą działania, by umożliwić uczniom uczenie się od siebie nawzajem, jednak nie ma to charakteru powszechnego. Z perspektywy pracy szkoły wynika, że uczniowie pracują w grupach lub parach na mniej niż połowie lekcji lub na żadnej (zob.rys.1j). W badanej szkole takich wskazań było 60%, a w szkołach uwzględnionych w porównaniu 22%. Natomiast z perspektywy danego dnia wnioskować można, że sytuacja ta odnosi się do połowy i więcej zajęć (zob.rys.2j). Warto zaznaczyć, że wszyscy nauczyciele zadeklarowali, że na zajęciach stosują pracę w grupach jako jeden ze sposobów wykorzystujących wzajemne uczenie się uczniów (zob.rys.1w). Duża grupa uczniów na żadnej lekcji nie wykonuje zadań wymyślonych przez siebie - zob.rys.3j (w badanej szkole 41% wskazań, a w szkołach uwzględnionych w porównaniu 16%). Podczas obserwowanych lekcji, nauczyciele w niewielkim zakresie tworzyli uczniom możliwość uczenia się od siebie nawzajem. Odbywało się to przede wszystkim poprzez: słuchanie wypowiedzi kolegów, wspólne szukanie informacji w tekście i podsumowywanie fragmentów ćwiczeń. Rys. 1j Rys. 2j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 18/38

Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów Nowatorskie rozwiązania stosowane w szkole są adekwatne do potrzeb rozwojowych uczniów. Nowatorskim rozwiązaniem wynikającym z uwarunkowań regionalnych jest realizacja projektu "Spotkanie trzech kultur - łemkowskiej, pogórzańskiej i żydowskiej". W ramach tego przedsięwzięcia odbywają się: warsztaty edukacyjne, nagrywany jest program telewizyjny "Wspomnienia dziadków o Żydach mieszkających na terenie gminy Bobowa", przeprowadzane są konkursy oraz obrzędy zaślubin w każdej z tych kultur. W działania zaangażowanych jest większość nauczycieli. Biorąc udział w projekcie młodzież realizuje potrzebę aktywności poznawczej, rozwijania zainteresowań, kontaktów społecznych, przynależności grupowej, uznania społecznego, aprobaty, sukcesu, szacunku i tolerancji. Ponadto prawie wszyscy nauczyciele deklarują, że ostatnio wprowadzili nowatorskie rozwiązania w swojej pracy. Dotyczą one przede wszystkim stosowania środków dydaktycznych. Uznano je za nowatorskie głównie ze względu na zwiększenie atrakcyjności zajęć i angażowanie uczniów w wyższym stopniu niż w tradycyjnych rozwiązaniach (zob.rys.1o). Rys.1o Zasadnicza Szkoła Zawodowa 20/38

Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Nauczyciele realizują podstawę programową uwzględniając rozpoznane osiągnięcia uczniów po gimnazjum. Kształtują u uczniów kompetencje kluczowe, uwzględniają w procesie lekcyjnym zalecane warunki i sposoby realizacji ustalone dla danego przedmiotu nauczania. Powszechnie monitorują osiągnięcia uczniów, formułują wnioski i podejmują odpowiednie działania, które przygotowują uczniów do kolejnych etapów kształcenia i funkcjonowania na rynku pracy. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli szkołę, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W szkole procesy edukacyjne realizowane są adekwatnie do rozpoznanych osiągnięć uczniów Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Nauczyciele rozwijają u uczniów kompetencje kluczowe określone w podstawie programowej. W procesie lekcyjnym u względniają zalecane warunki i sposoby realizacji ustalone dla danego przedmiotu nauczania. Na wszystkich zajęciach nauczyciele rozwijają uczniów umiejętności uczenia się i komunikowania się w języku ojczystym, a na większości zajęć pozostałe kompetencje kluczowe (czytanie, myślenie naukowe i matematyczne, umiejętność pracy zespołowej, odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji oraz posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi). Potwierdza to również obserwacja lekcji. Nauczyciele stosują zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej (zob.rys.1o). Zajęcia są prowadzone w odpowiednio wyposażonych salach, a w pracowniach komputerowych, każdy uczeń ma do dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu. Zauważyć należy, że na języku angielskim uczniowie nie byli podzieleni na grupy o zbliżonym poziomie zaawansowania językowego. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 21/38

Rys.1o Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz W szkole monitoruje się osiągnięcia uczniów i wdraża wnioski z analiz.nauczyciele monitorując osiągnięcia uczniów przede wszystkim stosują ocenienie podsumowujące i bieżące (zob.rys.1w). Na obserwowanych zajęciach nauczyciele najczęściej zadawali pytania i stwarzali uczniom możliwość zadawania pytań, obserwowali ich pracę, sprawdzali w jaki sposób wykonują zadania oraz umożliwiali uczniom prezentowanie efektów pracy zespołowej. Zdaniem uczniów na prawie wszystkich zajęciach nauczyciele upewniają się, czy właściwie zrozumieli to, o czym była mowa na lekcji (zob.rys.1j). Nauczyciele najczęściej wykorzystują wnioski z analizy osiągnięć uczniów do modyfikowania planów pracy, przygotowania sprawdzianów, testów i doskonalenia metod i form pracy (zob.rys.1o). Zasadnicza Szkoła Zawodowa 22/38

Rys. 1j Rys.1o Zasadnicza Szkoła Zawodowa 23/38

Rys.1w Zasadnicza Szkoła Zawodowa 24/38

Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Nauczyciele podejmują skuteczne działania wynikające z wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów. Na podstawie wniosków monitorowania i analizowania realizowane są głównie działania w ramach projektów "Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce" i "Nowe perspektywy Człowiek najlepsza inwestycja". Organizowane są zajęcia z matematyki, języka obcego zawodowego, technologii informatycznych i wyjazdy zawodoznawcze. Ponadto nauczyciele w ramach dodatkowych zajęć przygotowują uczniów do egzaminów zawodowych, rozwijają ich zainteresowania i pomagają w nauce. Na zajęciach nauczyciele skupiają się głównie na doskonaleniu umiejętności przedmiotowych, zawodowych i łączeniu wiedzy z praktyką. Przeprowadzają również egzaminy próbne. Działania podejmowane przez nauczycieli wpłynęły na wzrost wyników kształcenia, jednak sami uczniowie nie wskazują znaczących sukcesów edukacyjnych, z których byliby zadowoleni (zob.rys.1o). Na podstawie wyniku egzaminu zawodowego w ostatnich trzech latach można stwierdzić, że w badanej szkole wzrosła zdawalność w zawodzie sprzedawca (2011 64%, 2012-71%, 2013 78%), a w zawodzie posadzkarz utrzymuje się na tym samym poziomie (2012-88%, 2013 88%). Porównując wyniki egzaminów zawodowych w 2013r. w badanej szkole do wskaźników w kraju i województwie stwierdza się, że w zawodzie sprzedawca wyniki są niższe (szkoła - 78%, woj. 90%, kraj 88%), a w zawodzie posadzkarz są nieznacznie wyższe (szkoła - 88%, woj. 83%, kraj 78%). Średnia zdawalność egzaminu zawodowego w szkole na tendencję wzrostową (2011 64%, 2012 77%, 2013 82%). Zasadnicza Szkoła Zawodowa 25/38

Rys.1o Zasadnicza Szkoła Zawodowa 26/38

Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Nauczyciele podejmują w szkole adekwatne działania, które przygotowują uczniów do kolejnych etapów kształcenia i funkcjonowania na rynku pracy. W szkole realizowane są różne działania rozwijające u uczniów umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia i na rynku pracy. Nauczyciele rozwijają u uczniów umiejętności pracy w zespole, planowania pracy własnej, wnioskowania i przetwarzania informacji, obsługi klienta, skutecznego komunikowania się, w tym w języku ojczystym i w językach obcych, przedsiębiorczości, aktywności na rynku pracy i w życiu społecznym, odpowiedzialności oraz samodzielności. Realizowane w szkole projekty unijne umożliwiają młodzieży udział w zajęciach rozwijających, wyjazdach zawodoznawczych i praktykach zawodowych oraz uzyskanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych i certyfikatów. Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: C Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Szkoła zapewnienia uczniom bezpieczeństwo miedzy innymi poprzez założenie monitoringu wizyjnego, pełnienie przez nauczycieli dyżurów na przerwach i w szatni oraz prowadzenie kontroli osób wchodzących do szkoły. Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji działań samorządu uczniowskiego i podejmują samodzielnie lub z nauczycielami różne działania na rzecz szkoły, uczniów i środowiska. Rodzice i uczniowie współdecydują w sprawie zachowań i zasad, które obowiązują w szkole. Relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. W szkole analizuje się głównie zachowanie uczniów, a nie prowadzi się systemowych analiz podejmowanych działań wychowawczych. Dostrzega się pomysły, inicjatywy zgłaszane przez rodziców i uczniów i są one realizowane. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 27/38

Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne W szkole uczniowie czują się bezpiecznie zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Zdecydowana większość uczniów deklaruje, że na lekcjach, przerwach i na terenie szkoły po zajęciach czuje się bezpiecznie. Zaznaczają jednak, że w szkole sporadycznie zdarzają się przypadki obrażania i używania przezwisk (zob.rys.1w), umyślnego zniszczenia komuś rzeczy (zob.rys.2w), wymuszenia kupienia lub oddania rzeczy (zob. Rys.3w), kradzieży (zob.rys.4w), robienia dowcipów, które są odbierane jako nieprzyjemne (zob.rys.5w), wykluczania z grupy (zob.rys.6w), obrażania za pomocą Internetu lub telefonu komórkowego (zob. Rys.7w), pobicia uczniów w szkole (zob.rys.8w), udziału w bójce, w której użyto niebezpiecznego narzędzia (zob.rys.9w). Szkoła zapewnienia uczniom bezpieczeństwo miedzy innymi poprzez założenie monitoringu wizyjnego, pełnienie przez nauczycieli dyżurów na przerwach i w szatni oraz prowadzenie kontroli osób wchodzących do szkoły. Nauczyciele skutecznie współpracują w zapewnieniu uczniom bezpieczeństwa z organem prowadzącym, policją, pracodawcami i poradnią psychologiczno-pedagogiczną. Rys. 1j Rys. 2j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 28/38

Rys.2w Rys.3w Zasadnicza Szkoła Zawodowa 30/38

Obszar badania: Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego i podejmują samodzielnie lub z nauczycielami różne działania na rzecz szkoły, uczniów i środowiska. Większość uczniów bierze udział w różnych działania organizowanych w szkole (zob.rys.1w). Zgłaszają propozycje dotyczące zasad postępowania, swoich praw i obowiązków, aktywności szczególnie w zakresie organizowania imprez klasowych (wycieczki, ogniska, dyskoteki), imprez szkolnych (Dzień Sportu, Dni Otwartych Szkoły), dodatkowych zajęć, udziału w akcjach na rzecz osób niepełnosprawnych i potrzebujących pomocy. Nauczyciele wspierają uczniów w organizacji, zapewnieniu bezpieczeństwa na imprezach, współorganizowaniu akcji charytatywnych, poszukiwaniu różnych sposobów realizacji pomysłów i propozycji uczniowskich np. w sprawie zorganizowania sklepiku w szkole (nie było miejsca na sklepik, wprowadzono automaty z napojami, bułkami), co świadczy o budowaniu pozytywnego klimatu współpracy między uczniami i nauczycielami. Rys.1w Zasadnicza Szkoła Zawodowa 34/38

Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu Rodzice i uczniowie współdecydują w sprawie zachowań i zasad obowiązujących w szkole. Relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Zdecydowana większość rodziców ma wpływ na to, jakich zachowań oczekuje się od dziecka w szkole. Zarówno rodzice (zob.rys.1j) jaki i uczniowie (zob.rys.2j) deklarują, że mają wpływ na zasady zachowania obowiązujące w szkole. Dotyczą one stroju szkolnego, nagradzania i karania uczniów, aktywizowania uczniów do udziału w akcjach charytatywnych i wolontariacie. Nauczyciele poprzez osobisty przykład, kształtuje pożądane społecznie postawy, wspólnie z uczniami dbają o przestrzeganie przyjętych norm i zasad oraz odnoszą się do siebie z życzliwością. Większość rodziców ma poczucie, że nauczyciele szanują ich dziecko (zob.rys.3j) i traktują wszystkich uczniów równie dobrze (zob.rys.4j). Rys. 1j Rys. 2j Zasadnicza Szkoła Zawodowa 35/38

Rys. 3j Rys. 4j Obszar badania: W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb W szkole analizuje się głównie zachowanie uczniów, a nie prowadzi się systemowych analiz podejmowanych działań wychowawczych. Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej koncentrują się głównie na codziennej obserwacji zachowań uczniów, analizie frekwencję, przeglądaniu nagrań z monitoringu oraz wymianie informacji na zespole wychowawczym. W ramach ewaluacji wewnętrznej przeprowadzono badania ankietowe na temat bezpieczeństwa uczniów. Zorganizowano również pogadankę dla rodziców na temat motywowania uczniów do nauki. Zdaniem dyrektora analizy zachowań prowadzone są według potrzeb i pojawiających się problemów. Na ich podstawie zwiększono liczbę zajęć z wychowawcą na temat nikotynizmu, wprowadzono dzienniczek zwolnień oraz dokonano zmian w statucie szkoły i obowiązujących procedurach. Zaznaczyć należy, że nie są to planowe działania obejmujące całą szkołę i nie można ich uznać za systemowe działania wychowawcze. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 36/38

Obszar badania: W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice W szkole dostrzega się pomysły, inicjatywy zgłaszane przez rodziców i uczniów. W szkole rodzice i uczniowie mają możliwość zgłaszania pomysłów i inicjatyw. W dużej mierze dotyczą one spraw organizacyjnych. Za sprawą rodziców ustalono dodatkowe godziny konsultacji z nauczycielami, dostosowano plan zajęć do rozkładu jazdy autobusów, by dzieci nie musiał długo czekać na przystanku i nie były narażone na "zaczepki innych". Proponowano również zorganizowanie sklepiku. Nie mogło mieć to miejsca ze względów lokalowych, ale w zamian wprowadzono w szkole automaty z napojami i kanapkami. Z uwagi na dużą absencję uczniów na zajęciach, nauczyciele we współpracy z rodzicami podjęli różne działania. Skutecznym rozwiązaniem okazało się wprowadzenie dzienniczka frekwencji. Zarówno rodzicom jak i uczniom zależało na zwiększeniu integracji zespołów klasowych. Zaplanowano więc większą liczbę wycieczek i imprez szkolnych. W celu uwrażliwienia młodzieży na drugiego człowieka uczniowie angażowani są do akcji charytatywnych i udziału w wolontariacie. Zasadnicza Szkoła Zawodowa 37/38

Raport sporządzili Danuta Jasielczuk Anna Pawlikowska-Wójcicka Kurator Oświaty:... Zasadnicza Szkoła Zawodowa 38/38