Prezentacja wyników badania kondycji dużych przedsiębiorstw
Jeszcze przed kryzysem opinie liderów światowego biznesu wskazywały rosnący potencjał tego obszaru zarządzania. Odpowiedzialne zarządzanie (CR) jako priorytet w firmie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9,0 18,8 32,8 22,8 39,5 34,1 11,3 16,7 3,4 8,1 4,8 2,5 31,3 +105% 21,7 43,2 25,7 3 lata temu obecnie za 3 lata bardzo wysoki priorytet wysoki priorytet średni priorytet niski priorytet b. niski priorytet nie wiem 69,9 Źródło: Just good business, The Economist, 19.01.2008 ( n = 1 192)
CSR, to narzędzie do zarządzania firmą Jeszcze nim globalną gospodarkę dotknął kryzys, zarządzający firmami dostrzegali konieczność przypisania większej roli w procesie zarządzania do kwestii społecznych i środowiskowych. Blisko 70% przebadanych liderów uważało, że czynniki odpowiedzialnego zarządzania w najbliższej przyszłości stanowić powinny wysoki lub bardzo wysoki priorytet dla firm. Analizując źródła tworzące korzyść finansową, jaką czynniki ESG mogą przynosić firmie, kadra zarządzająca odpowiedzialna za finanse (CFOs) zwracała uwagę na czynniki, które pośrednio lub bezpośrednio wiążą się z zarządzaniem ryzykiem: aż co czwarty (24%) CFOs wprost dostrzegał w CSR narzędzie zarządzania ryzykiem, od 40% do blisko 80% wskazań na czynniki, których zaniedbanie może rodzić wprost ryzyka społeczne lub środowiskowe. Opinie CFOs potwierdzają również eksperci zajmujący się inwestowaniem. Doświadczenia światowej recesji, której podłożem i przyczyną był brak odpowiedzialności w zarządzaniu i kryzys zaufania w relacjach, mogły jedynie wzmocnić te oczekiwania.
CSR a liderzy polskich dużych firm (wyniki badania na tle badań wcześniejszych)
% wskazao na pierwszym miejscu Definicja CSR: Jak rozumie Pan(i) określenie przedsiębiorstwo społecznie odpowiedzialne? 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 12 13 6 5 3 9 4 10 8 11 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 7 % wskazao ogółem 2 1 Legenda 1. działa zgodnie z prawem 2. działa w sposób przejrzysty 3. stosuje zasady ładu korporacyjnego, posiada Kodeks Dobrych Praktyk 4. przeznacza część dochodów na działania i inicjatywy społecznie użyteczne 5. przeznacza część dochodów na działalność dobroczynną 6. działa na rzecz interesariuszy 7. dba o stabilne zatrudnienie 8. dba o równe traktowanie pracowników 9. nie poddaje się korupcji 10. chroni środowisko naturalne 11. wprowadza innowacje do praktyki 12. stosuje PR 13. działa na rzecz niwelowania nierówności społecznych n=388
Gdzie podział się dialog z interesariuszami? Korzyści z angażowania interesariuszy poddanie się weryfikacji na etapie przygotowań do zdefiniowania strategicznego podejścia do CSR szansa na uwzględnienie rzeczywistych oczekiwań interesariuszy i podnoszonych przez nich kwestii priorytetowych, jak również istotnych ryzyk kształtowanie zaufania po stronie interesariuszy do sposobu działania firmy i podejmowanych przez nią działań pobudzenie procesu zmian w organizacji, tak aby mogła ona trafnie i skutecznie odpowiedzieć na oczekiwania interesariuszy 6 Czynniki kluczowe w ramach organizacji zaangażowanie liderów zmiany w kulturze i strukturach organizacji zmiany w zachowaniach pracowniczych odpowiednie zasoby odpowiednia wiedza Formy dialogu wywiady indywidualne warsztaty / grupy fokusowe spotkania publiczne badania opinii panele interesariuszy 2009 Deloitte Touche Tohmatsu
Definicja CSR (2010): Jak rozumie Pan(i) określenie przedsiębiorstwo społecznie odpowiedzialne? działa zgodnie z prawem działa w sposób przejrzysty dba o stabilne zatrudnienie przeznacza część dochodów na działania i inicjatywy społecznie użyteczne dba o równe traktowanie pracowników chroni środowisko naturalne nie poddaje się korupcji stosuje zasady ładu korporacyjnego, posiada Kodeks Dobrych Praktyk przeznacza część dochodów na działalność dobroczynną działa na rzecz interesariuszy działa na rzecz niwelowania nierówności społecznych wprowadza innowacje do praktyki inne trudno powiedzieć 22,0% 21,0% 18,0% 15,7% 11,7% 4,9% 4,4% 3,9% 0,7% 5,6% 22,3% 38,7% 52,4% 66,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Definicja CSR (2003): Co rozumie Pan(i) przez działalność odpowiedzialną społecznie? przestrzeganie norm etycznych adekwatne i terminowe wypłacanie wynagrodzeń przejrzystość w prowadzeniu działalności gospodarczej ochrona środowiska naturalnego przestrzeganie istniejących przepisów prawa współpraca ze wszystkimi zainteresowanymi stronami udzielanie pomocy potrzebującym budowanie pozytywnego wizerunku 56% 55% 46% 37% 33% 32% 16% 14% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Źródło: Menedżerowie 500 i odpowiedzialny biznes : wiedza postawy praktyka, FOB, Warszawa 2003, s. 9
% wskazao na pierwszym miejscu Jakie korzyści odnosi Pana(i) przedsiębiorstwo ze stosowania zasad społecznej odpowiedzialności? 45% 40%? 4 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 7 1 3 9 6 5 8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 2 10 Legenda 1. wpływa na zrównoważony rozwój kraju 2. lojalność klientów 3. ochrona środowiska 4. wizerunek firmy, reputacja 5. solidarność ze społecznością lokalną 6. wzrost udziału w rynku 7. wpływ polityczny 8. lojalność pracowników 9. dobre relacje z administracją publiczną 10. wiarygodność firmy % wskazao ogółem n=372
Korzyści (2010): Jakie korzyści odnosi Pana(i) przedsiębiorstwo ze stosowania zasad społecznej odpowiedzialności?? wizerunek firmy, reputacja 71,7% wiarygodność firmy 43,2% lojalność klientów lojalność pracowników solidarność ze społecznością lokalną wzrost udziału w rynku ochrona środowiska wpływa na zrównoważony rozwój kraju dobre relacje z administracją publiczną nie odnosi żadnych korzyści wpływ polityczny inne brak odpowiedzi 20,0% 15,9% 14,7% 13,6% 13,2% 4,1% 1,2% 0,5% 1,2% 43,0% 37,2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Korzyści (2003): Jakie korzyści mogą odnosić Pana(i) zdaniem firmy odpowiedzialne społecznie?? poprawa wizerunku i reputacji 78,2% podniesienie poziomu kultury korporacyjnej pozyskanie i utrzymanie najlepszych pracowników zwiększenie lojalności klientów 40,0% 37,1% 57,1% zwiększenie sprzedaży wpływ na kształtowanie polityki państwa zrównoważony rozwój kraju i regionu promowanie zasad rozwiązywania konfliktów społecznych 28,8% 21,1% 19,2% 11,5% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło: Menedżerowie 500 i odpowiedzialny biznes : wiedza postawy praktyka, FOB, Warszawa 2003, s. 9
Jakie działania z zakresu społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw zostały podjęte lub są planowane w Państwa firmie? opracowany i wdrożony kodeks etyki ustalone zasady dla wydatków z funduszu darowizn (polityka społeczna) utworzony dokument - strategia (polityka) społecznej odpowiedzialności firmy osoba lub zespół odpowiedzialne za CSR w firmie wewnętrzna struktura raportowania kwestii CSR z różnych obszarów w organizacji przyjęty system mierników dla działań z zakresu społecznej odpowiedzialności firmy cyklicznie wydawany raport Zrównoważonego Rozwoju obejmujący kwestie ekonomiczne, społeczne i środowiskowe format raportu jest zgodny z międzynarodowymi wytycznymi GRI raport CSR jest audytowany przez wyspecjalizowaną firmę zewnętrzną +50-100% n=388
Wysoka samoocena: Czy Pana(i) przedsiębiorstwo jest społecznie odpowiedzialne? Wyższa samoocena w: firmach powyżej 1000 pracowników (93%) w 100% z kapitałem zagranicznym (96%) posiadających inwestora branżowego(94%) Względnie niska samoocena w: firmach rodzinnych (74%) spółkach z niewielkim udziałem Skarbu Państwa (72%) firmach z woj. podlaskiego i wielkopolskiego n=388
Rozwiązania, których firmy uznające się za odpowiedzialne nie stosują i nie planują stosować n=388 Działania nie podjęte i nie planowane: opracowany i wdrożony kodeks etyki utworzony dokument - strategia (polityka) społecznej odpowiedzialności firmy ustalone zasady dla wydatków z funduszu darowizn (polityka społeczna) osoba lub zespół odpowiedzialne za CSR w firmie wewnętrzna struktura raportowania kwestii CSR z różnych obszarów w organizacji przyjęty system mierników dla działań z zakresu społecznej odpowiedzialności firmy cyklicznie wydawany raport Zrównoważonego Rozwoju obejmujący kwestie ekonomiczne, format raportu jest zgodny z międzynarodowymi wytycznymi GRI (Global Reporting Initiative) raport CSR jest audytowany przez wyspecjalizowaną firmę zewnętrzną 43,7% 50,7% 49,6% 53,4% 64,6% 65,2% 67,2% 75,9% 79,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Wysoka samoocena: Czy stosowanie zasad społecznej odpowiedzialności przynosi korzyści dla Pana(i) przedsiębiorstwa? Zwłaszcza: firmy rodzinne prowadzone przez mężczyzn produkcyjne z województwa łódzkiego i wielkopolskiego n=388
Dobre samopoczucie, wysoka samoocena i ograniczone plany działań na przyszłość Rodzime duże firmy mają bardzo wysoką samoocenę jeżeli chodzi o swoją społeczną odpowiedzialność. 96% jest przekonana, że odnosi wymierne korzyści ze swojej odpowiedzialnej postawy. Wysoka samoocena i samozadowolenie z obecnej sytuacji nie motywuje do zmiany postaw. W efekcie, plany firm są dość mocno ograniczone w zakresie: elementów związanych z wdrażaniem procedur zarządczych, elementów związanych z upublicznianiem informacji na temat wyników niefinansowych firmy. CSR nadal - mimo odmiennych deklaracji co do sposobu jego rozumienia - traktowany jest dość płytko, bardziej wizerunkowo, niż jako element zarządzania ryzykami społecznymi i środowiskowymi, mającymi realny wpływ na funkcjonowania przedsiębiorstwa (jego trwałość i efektywność). W Polsce firmy nie wyciągnęły na większą skalę wniosków z przyczyn globalnego kryzysu w tym zakresie.
CSR w Polsce to nadal idea a nie narzędzie do osiągania korzyści biznesowych Bezsprzecznie w ostatnich latach odnotować można znaczny rozwój obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce, a idea CSR zyskuje powszechną rozpoznawalność. Wiele czynników istotnych dla bycia odpowiedzialnym społecznie wciąż wskazywana jest tylko przez relatywnie niewielu menedżerów (np. kwestie związane z dialogiem z otoczeniem). Nadal występuje pewna logiczna sprzeczność: z jednej strony menedżerowie odcinają się od opinii, że CSR to element PR, z drugiej zaś strony korzyści wizerunkowe postrzegają oni jako najważniejsze. O potencjale CSR może świadczyć świadomość wpływu CSR na lojalność klientów oraz na ogólną wiarygodność, także lojalność pracowników. Brak percepcji CSR jako elementu zarządzania ryzykiem. Poruszamy się nadal w sferze ogólnej percepcji menedżerów, nie w sferze precyzyjnego definiowania relacji pomiędzy określonymi działaniami z zakresu odpowiedzialności społecznej a faktycznymi korzyściami zarówno po stronie firmy, jak i jej interesariuszy.
Dyskusja, pytania Halina Frańczak Dyrektor Marketingu E-mail: hfranczak@deloittece.com Tel.: (22) 511 00 33
Nazwa Deloitte odnosi się do Deloitte Touche Tohmatsu, podmiotu prawa szwajcarskiego i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas Member of Deloitte Touche Tohmatsu 2010 Deloitte Polska