Obecnie punkt ciężkości w rozwoju CSR przeniósł się ze Stanów Zjednoczonych do Europy, szczególnie Wielkiej Brytanii.

Transkrypt

1 Początki społecznej odpowiedzialności biznesu związane są z filantropią i ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie miały miejsce narodziny nowoczesnej firmy. Pod koniec XIX wieku pojawiła się tam idea, zyskująca na popularności w okresie Wielkiego Kryzysu, która mówiła, że biznesmeni powinni być odpowiedzialni wobec społeczeństwa. Nowoczesne spojrzenie na CSR pojawiło się w latach 50-tych gdzie zwrócono uwagę, że aktywność biznesowa dotyka zwykłych ludzi, społeczeństwa i dlatego biznes powinien prowadzić takie działania, które będą spójne z celami i wartościami społecznymi. W następnych latach wskazywano, że zasady społecznej odpowiedzialności biznesu zwraca uwagę przedsiębiorców na szczególne relacje pomiędzy biznesem i społeczeństwem, których powinni być świadomi. W latach 60-tych i 70-tych miała miejsce w USA dyskusja dotycząca etyki w biznesie, która zbudowała podwaliny współczesnych narzędzi takich jak np. audyt społeczny. Audyt społeczny jest pewnego rodzaju sprawozdaniem z działalności danej organizacji czy firmy, obejmującym aspekty inne niż finansowe. Audyty społeczne są zazwyczaj przygotowywane przez jednostki niezależne od organizacji czy firmy podlegającej audytowi. Dla wielu firm ujawnienie takich informacji było niewygodne i szokiem zewnętrznym, który skłonił je do krytycznego spojrzenia na skutki swojej działalności. Obecnie punkt ciężkości w rozwoju CSR przeniósł się ze Stanów Zjednoczonych do Europy, szczególnie Wielkiej Brytanii. Zdaniem Komisji Europejskiej, strategia społecznej odpowiedzialności biznesu prowadzi do trwałego sukcesu przedsiębiorstwa. Dlatego też CSR może przyczynić się do realizacji celów zdefiniowanych w Strategii Lizbońskiej, które są obligujące także dla nowych członków UE, w tym Polski. W 2000 roku, podczas Szczytu Europejskiego w Lizbonie, Rada Europejska przedstawiła 10 letni program społeczno-gospodarczy Unii nazwany Strategią Lizbońską. Celem Strategii oraz działań z nią związanych, nazwanych procesem lizbońskim, jest uczynienie z Unii Europejskiej najbardziej konkurencyjnej, dynamicznej gospodarki świata, która będzie zdolna do trwałego, zrównoważonego rozwoju, z większą liczbą miejsc pracy i spójnością społeczną. Żyjemy w czasach, w których opinia publiczna odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu i 1 / 5

2 rozwoju firm. Firmy stanęły przed zadaniem zdobycia pełnego zaufania ze strony społeczeństwa i pozyskania jego zaufania. Jednym z głównych narzędzi w tej walce okazała się być koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu czyli CSR. Społeczna odpowiedzialność biznesu to koncepcja, według której przedsiębiorstwa na etapie budowania strategii dobrowolnie uwz1ędniają interesy społeczne, ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy. Według tego podejścia, bycie odpowiedzialnym nie oznacza tylko spełniania przez przedsiębiorstwa wszystkich wymogów formalnych i prawnych. Społeczna odpowiedzialność biznesu to podejście strategiczne, długofalowe, oparte na zasadach dialogu społecznego i poszukiwania rozwiązań korzystnych tak dla przedsiębiorstwa, jak i jego wszystkich interesariuszy. Społeczna odpowiedzialność biznesu oznacza zwiększone inwestycje w zasoby ludzkie, ochronę środowiska i relacje z otoczeniem firmy m.in. pracownikami, klientami, akcjonariuszami, dostawcami, społecznością lokalną, jednym słowem interesariuszami. Mogą mieć oni faktyczny wpływ na efektywność działalności przedsiębiorstwa. Zatem wydatki tego rodzaju należy traktować jako inwestycję, a nie jako koszt, podobnie jak w przypadku zarządzania jakością. W raportach społecznych wydawanych w formie publikacji lub w internecie może każdy sprawdzić czy firma realizuje politykę społeczną w zakresie CSR wobec zainteresowanych grup. Przestrzeganie praw człowieka i praw pracowniczych stanowi jeden z fundamentów społecznej odpowiedzialności biznesu. U progu XXI wieku idea społecznej odpowiedzialności biznesu jest powszechnie znana na całym świecie, a odpowiedzialny biznes stał się zjawiskiem globalnym. Idea społecznej odpowiedzialności biznesu od wielu lat jest obecna w Europie, ostatnio zyskuje na popularności także w Polsce. Sektor biznesu, którego z definicji celem jest osiąganie zysków, podejmuje działania na rzecz swoich interesariuszy i społeczności, w tym lokalnych. 2 / 5

3 Istnieje wiele potencjalnych obszarów działań, które stwarzają pole do włączenia się administracji publicznej w wysiłki na rzecz wdrażania w Polsce zasad społecznej odpowiedzialności biznesu. Niestety, niski poziom wiedzy na temat CSR wśród przedsiębiorców w Polsce powoduje, iż niewiele firm uwzględnia tę ideę w strategiach i planach rozwojowych firm. Konieczne jest np. opracowanie norm akceptowanych przez firmy i przez opinię publiczną. Należy zdecydować, co w polskich warunkach powinno stanowić o tym, ze firma wdraża w życie ideę CSR. W opracowanie takich standardów, a także odpowiednich regulacji prawnych sprzyjających wdrażaniu zasad CSR, powinni włączyć się przedstawiciele odpowiednich urzędów. W polskich warunkach innym ważnym obszarem działań jest edukacja i promocja idei społecznej odpowiedzialności biznesu. Pomimo działań podejmowanych przez organizacje społeczne takie jak Forum Odpowiedzialnego Biznesu, poziom wiedzy na temat CSR w Polsce nie jest satysfakcjonujący. Najbardziej rozpowszechnione zasady CSR są wśród dużych, często międzynarodowych korporacji, do których najszybciej docierają i na bieżąco wdrażane są światowe trendy w zarządzaniu. Niestety, w działania społeczne nie angażują się małe przedsiębiorstwa i tylko niewielki odsetek średnich. Koncepcja odpowiedzialnego biznesu nie jest tylko nową modą w zarządzaniu lecz tendencją światową, której także w Polsce zlekceważyć nie można. Wraz z pojawieniem się na rynku polskim zachodnich firm, zwiększeniem dostępu do fachowej literatury, upowszechnieniem programów szkoleniowych, różne elementy społecznej odpowiedzialności biznesu zaczęły przenikać do praktyki zarządzania. Oczywiście nie należy bezkrytycznie przenosić zachodnich standardów bez uwzględniania poziomu rozwoju rynku w Polsce czy kultury gospodarczej, politycznej, a także zaawansowania procesów budowy społeczeństwa obywatelskiego. Pojawia się więc potrzeba przeprowadzenia kampanii społecznej na temat społecznej odpowiedzialności biznesu adresowanej głównie do średnich i małych przedsiębiorstw, społeczności lokalnych i organizacji społecznych działających na poziomie lokalnym. Oczywiście każda firma, która wprowadza u siebie zasady CSR ma z tego korzyści. Kredytodawcy są bardziej zainteresowani współpracą z odpowiedzialnymi firmami, które oprócz 3 / 5

4 dobrych wyników finansowych są zarządzane w sposób przejrzysty, odpowiedzialnie budują swój wizerunek i dobre relacje z otoczeniem. Dla wielu inwestorów wiarygodność finansowa firmy jest uzależniona od jej wiarygodności społecznej. Wprowadzanie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu w firmie to jeden z atutów, dzięki którym firmy zdobywają przewagę konkurencyjną. Dla wszystkich interesariuszy jest przejrzyście i odpowiedzialnie kierowana. Dla polskich firm przejrzysta polityka CSR może być jednym ze sposobów budowania swojej pozycji na rynkach światowych. Tam oczekiwania dotyczące spełniania standardów odpowiedzialnego biznesu są bardziej oczywiste. Gdy poprawie ulega wizerunek firmy i rośnie do niej zaufanie wśród pracowników, to zwiększa się również atrakcyjność firmy na rynku pracy, co pozwala przyciągnąć nowych i zatrzymać najlepszych pracowników. Firma rządzona przejrzyście, wprowadzająca zasady CSR zdobywa zaufanie wśród interesariuszy. Jej produkty są poszukiwane, a reputacja firmy wzrasta. Idea CSR wprowadzona w firmie stanowi jeden z elementów - poza finansowym - motywowania pracowników do efektywnej pracy. Pracownicy z większym uznaniem odnoszą się do funkcjonowania firmy widząc, iż część jej aktywności skierowana jest na rozwiązywanie istotnych (również dla nich) problemów społecznych. Idea społecznej odpowiedzialności biznesu umożliwia firmie trwałe zakorzenienie i pozyskanie przychylności mieszkańców, a także zdobycie zaufania władz samorządowych. Udział firmy w życiu społeczności lokalnej, podejmowanie długofalowych i wymiernych inwestycji społecznych, ułatwia jej sprawne i bezkonfliktowe funkcjonowanie w danym otoczeniu (społeczność plus władze lokalne). Poprzez realizowanie zasad CSR firma podnosi swoje standardy postępowania wobec pracowników, kontrahentów i klientów. Unika kosztów tak zwanego złego partnerstwa. Narzędzia stosowane w zarządzaniu społeczną odpowiedzialnością są różne i ściśle związane z kulturą organizacyjną firmy i profilem działalności - m.in. kampanie społeczne poprzez media ukierunkowane na zmianę postaw i zachowań wybranej grupy, marketing, programy etyczne dla pracowników. Mile odbierane jest przez interesariuszy, umieszczanie na opakowaniach lub etykietach produktów danej firmy dodatkowych informacji np. z zakresu ekologii. Dla firmy ważna jest również ocena analityków giełdowych, którzy zwracają uwagę na to, czy realizowane są idee CSR. Realizowanie zasad społecznej odpowiedzialności biznesu opiera się na zasadzie pełnej dobrowolności, nie wynika ze zobowiązań prawno-ustawowych. Są dwa dokumenty, które można znaleźć w dziale CSR w UE, a dotyczą zasad społecznej odpowiedzialności biznesu a mianowicie Green Paper on Corporate Social Responsibility. Po długich debatach i konsultacjach przedstawicieli instytucji UE, sektora przedsiębiorców, związków zawodowych, mediów, ekspertów, organizacji pozarządowych i naukowców powstał drugi dokument White Paper: Communication on CSR. Dotyczy on strategii realizacji i upowszechniania społecznej odpowiedzialności biznesu. W październiku 2010 r. CSR Europe wprowadziło inicjatywę Enterprise 2010, która wzywa firmy i organizacje w Europie oraz poza nią do podejmowania wspólnych działań i stworzenia przedsiębiorstwa przyszłości (inteligentnego, zrównoważonego i integracyjnego). 4 / 5

5 5 / 5