Moduł I Techniczno-zapoznawczy Interaktywny kurs e-learningowy Wychowywanie chłopców (WCh R i N) dla Rodziców i Nauczycieli (każdy moduł trwa 1 tydzień) Przygotowanie techniczne do pracy na platformie, zapoznanie się z materiałami kursu, m.in. z wywiadami oraz z książką I. Koźmińskiej i E. Olszewskiej Wychowanie przez czytanie, stworzenie własnego profilu i wzajemne poznanie się, przeszkolenie w zakresie praw autorskich. Moduł II Ewolucyjne zaprogramowanie mózgu i płci Wpływ ewolucji (role i zadania) na budowę i funkcjonowanie mózgu chłopców Różnice między płciami w sposobie odbierania i przeżywania świata Hormon męski testosteron: fakty i mity Mocne i słabe strony chłopców jako pochodna ewolucji Część praktyczna: trochę konkretnych porad czaty z Moderatorkami, doświadczonymi matkami synów - różne reakcje chłopców i dziewczynek na stres - mój syn nie mówi - mój syn nie słucha - mój syn jest impulsywny/bije inne dzieci - mój syn jest wulkanem energii i już nie daję rady! - mój syn jest nieśmiały Dyskusja na Forum: 1. Podzielenie się codziennymi obserwacjami nt zachowań dziewczynek i chłopców w podobnej sytuacji np. - zabawa w piaskownicy/na placu zabaw/na podwórku, - ulubione zajęcia, ulubione książki chłopca - spotkania w grupie rówieśniczej/z przyjaciółmi 2. Czy cały czas kontroluję i organizuję zabawy dziecka? Moduł III Wychowywanie chłopca w rodzinie Mechanizm więzi, skutki zaburzeń więzi Etapy rozwoju emocjonalnego dziecka Trzy główne fazy rozwoju chłopca Specyfika rozwoju chłopca (potrzeba ruchu, empatii, struktury, powtórzeń, wzorców, wyzwań itd.) Rola matki, relacje chłopca z matką w rodzinach niepełnych, skutki braku matki Rola ojca; wpływ braku ojca na możliwości rozwoju emocjonalnego, zachowania i edukacji chłopca Konsekwencje przemocy wobec dziecka Najczęstsze błędy wychowawcze popełniane przez rodziców wobec chłopców Dyskusja na Forum: Jakie modele relacji matka - syn, ojciec - syn obserwujemy w znanych nam rodzinach? Jakie zachowania i postawy życiowe prezentują chłopcy z tych rodzin? Moduł IV Szkoła i grupa rówieśnicza Obowiązek szkolny i programy szkolne a potrzeby i możliwości emocjonalne oraz poznawcze chłopców Wpływ sfeminizowanej szkoły na rozwój chłopców Okrutna kultura nastolatków przejawy, przyczyny, sposoby wsparcia ofiar i wyeliminowania zjawiska Edukacja zróżnicowana ze względu na płeć propozycją lepszego zaspokojenia potrzeb wielu chłopców 1
Część praktyczna + czaty z psychologiem, Justyną Święcicką Jak najlepiej przygotować syna do pójścia do szkoły? Jak rozmawiać z synem, który ma problemy w szkole z rówieśnikami, z nauką, inne Dyskusja na Forum 1. Jakie doświadczenia rodzice wynieśli z ławek szkolnych: czego zabrakło, aby chłopcy dobrze radzili sobie w szkole, a co pomagało im w latach nauki (jeśli w kursie biorą udział panie, warto, by zapytały mężów, braci, znajomych mężczyzn o ich doświadczenia szkolne i poprosiły o wskazanie rozwiązań, które pomogłyby im jak najlepiej przeżyć szkołę) 2. Próba wypracowania zestawu dobrych praktyk rodzica oraz nauczyciela, które pomogłyby chłopcu/chłopcom dobrze funkcjonować w szkole. Można wprowadzić podział na dwie grupy ze względu na wiek dziecka (młodsi chłopcy do końca szkoły podstawowej, starsi od gimnazjum. Moduł V Wpływ kultury i stereotypów na sposób wychowania oraz zachowania chłopców i mężczyzn Rytuały inicjacji w społeczeństwach plemiennych ich sens i sposób realizacji Kryzys męskości we współczesnym świecie Współczesna rodzina w społeczeństwie (brak wioski, izolacja, nuklearne i niepełne rodziny, deprecjonowanie rodziny, brak czasu dla dzieci, brak nauczania wartości) Ofensywa przemysłu i mediów wobec dzieci dzieci celem reklam i marketingu Wpływ fałszywie pojętej męskości na rozwój psychiczny i poznawczy oraz seksualność chłopców: - kultura przemocy, wzorce macho, męskiej dominacji, przemocy i pogardy wobec słabszych i kobiet (polityka, sport, reklama, gry komputerowe, filmy, przemysł rozrywkowy i muzyczny, Internet; lansowanie amoralnych zachowań gwiazd ekranu, sportu, rocka - seksualizacja kultury, seksizm, dostępność coraz bardziej wulgarnej i brutalnej pornografii Część praktyczna + czaty z Ireną Koźmińską, prezes Fundacji i Elżbietą Olszewską, Dyrektorką Programową Fundacji, współautorkami książek nt wychowywania dzieci 1. Jak ochronić syna przed negatywnym wpływem kultury i środowiska? Istota ochrony zawiera się w więzi i zaspokajaniu jego potrzeb emocjonalnych, w byciu dostępnym i nieoceniającym, w nauczaniu wartości (także własnym przykładem), w budowaniu poczucia własnej wartości, rozwijaniu zainteresowań, wspieraniu wartościowych przyjaźni dziecka itp.. 2. Jak pomóc synowi w trudnej sytuacji rozwodu rodziców i po rozwodzie? Moduł VI Jak wychować samodzielnych, odpowiedzialnych, kulturalnych, mądrych i odważnych chłopców Dom i rodzina czas i miejsce dla rozwoju umiejętności i postaw życiowych oraz zdrowia fizycznego Wychowanie przez czytanie Nauczanie wartości szacunku, odpowiedzialności, odwagi, przyjaźni itd. Rola mądrych i odpowiedzialnych mężczyzn - pozytywne wzorce męskości, wyzwania, ideały; Przygotowanie do życia w bliskich związkach funkcjonowanie w roli partnera, męża i ojca Część praktyczna + czaty z psychologiem, Justyną Święcicką - Jak rozmawiać z chłopcem? Być bardzo cierpliwym, bo może nie mieć ochoty na rozmowę, Uważnie słuchać, wyłuskiwać nawet z krótkich wypowiedzi tematy interesujące chłopca. Jak koparka to zaczynamy od koparki, jak film to rozwijamy ten wątek itd. - Mój syn jest niegrzeczny co mam zrobić? - Mój syn ma ADHD jak mu pomóc? 2
Dyskusja na Forum: 1. Co robię, gdy mój syn spędza dużo czasu przed komputerem/telewizorem? 2. Co zrobić, gdy obawiamy się, że syn wpadł w złe towarzystwo, używa narkotyków etc.? Lektury obowiązkowe: Książki: Steve Biddulph Wychowywanie chłopców Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska Wychowanie przez czytanie (zwłaszcza: wstęp, rozdział 9) Jean Liedloff W głębi kontinuum Inne materiały: Materiały nt praw autorskich Wykład Christine Hoff Sommers Edukacja chłopców i młodych mężczyzn w XXI wieku; Wykład Jaume Camps I Bansell - Inteligencja płci w organizacji szkoły Oba wykłady na: www.umw.pl - Dla Edukatorów/ Edukacja zróżnicowana Wywiad z Davidem Blankenhornem - www.iumw.pl - Dla Rodziców/Dzieciństwo bez ojców Wywiad z Michaelem Medvedem www.iumw.pl Dla Rodziców/ Świat przeciwko dzieciom Wykład Alice Miller - Społeczno-polityczne konsekwencja przemocy wobec dziecka; www.iumw.pl Psychologia/ Konsekwencje przemocy wobec dziecka Rozmowa z Jean Liedloff ( www.dziecisawazne.pl/rozmowa-z-jean-liedloff) wywiad Materiały Fundacji Etapy rozwoju emocjonalnego dziecka Powinności rodziców (IUMW/kierunek dla rodziców Czego potrzebuje mózg dziecka? Więź kontra żłobki (IUMW/Kierunki/ zakładka dla Małżeństw i par) Raport z badań czytających szkół (skrót) www.cpcd.pl/badania Lektury uzupełniające bardzo polecane Joel Bakan Dzieciństwo w oblężeniu. Łatwy cel dla wielkiego biznesu Steve Biddulph Męskość Jean Carper Nasz wspaniały mózg John Eldredge - Dzikie serce. Tęsknoty męskiej duszy Daniel Goleman Inteligencja emocjonalna Allan Guggenbuhl - Kryzys małego macho Jackson Katz Paradoks macho Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska Z dzieckiem w świat wartości Josh McDowell, Norm Wakefield Zadziwiający wpływ Tatusia (rozdz. 9) Bruce Perry, Maya Szalavitz O chłopcu wychowywanym jak pies (rozdz. 5 i 6) Antony Rao Tacy są chłopcy Terrence Real Nie chcę o tym mówić. Jak przerwać dziedziczenie męskiej depresji Natasha Walter Żywe lalki. Powrót seksizmu Lektury anglojęzyczne: David Blankenhorn Fatherless America Dan Kindlon, Michael Thompson Raising Cain (Sposób na Kaina Wyd. UJ trudno dostępne) Col. Dave Grossman, Gloria DeGaetano Stop Teaching Our Kids to Kill Cele kursu: 1. Uświadomienie rodzicom i nauczycielom, że rutynowe podejście do wychowania chłopców, oparte na stereotypach i powszechnej praktyce, może im szkodzić i ograniczać rozwój ich potencjału. 3
2. Przekazanie rodzicom i nauczycielom wiedzy na temat: a - specyfiki rozwoju chłopców - ewolucyjnych i kulturowych uwarunkowań ich rozwoju b - potrzeb emocjonalnych chłopców na poszczególnych etapach rozwoju (bezpieczeństwa emocjonalnego, ruchu, rywalizacji, wyzwań, wrażeń, ideałów, osiągnięć itd.) c - sposobów zaspokajania potrzeb d - zagrożeń rozwojowych związanych: - ze sposobem traktowania dziecka przez rodziców i resztę otoczenia - stylem życia i strukturą rodziny - z tendencjami cywilizacyjnymi - z funkcjonowaniem szkoły - z wpływem kultury rówieśniczej - z wpływem masowej kultury i mediów e - rozwiązań edukacyjnych i wychowawczych, które sprawdzają się w odniesieniu do chłopców (edukacja zróżnicowana). 3. Danie rodzicom i wychowawcom narzędzi do wychowania chłopców tak, by mogli oni w pełni zrealizować swój ludzki potencjał (budowanie więzi, tworzenie struktury, dużo ruchu, właściwa dieta, sen i odpoczynek, czytanie, rozmowy, ograniczanie szkodliwych wpływów, nauczanie języka i myślenia, nauczanie wartości, kontroli impulsów i rozwiązywania problemów, zapewnieni dobrych męskich wzorców, ograniczenie lub wyeliminowanie złych wpływów itp.). 4. Zakwestionowanie szkodliwych dla chłopców stereotypów i praktyk. 5. Zmiana podejścia do wychowania i nauczania chłopców w domu i w szkole. Po ukończeniu tego kursu rodzic i nauczyciel będzie wiedział: 1. Co powoduje, że chłopcy od urodzenia rozwijają się i zachowują się inaczej niż dziewczynki? 2. Jakie są typowe cechy chłopców? 3. Jakie można wyróżnić etapy w rozwoju chłopców? 4. Jakie są potrzeby chłopców na poszczególnych etapach rozwoju? 5. Jakie są zagrożenia dla zdrowego rozwoju emocjonalnego, umysłowego i moralnego chłopców? 6. Jak na chłopca wpływa rozwód rodziców i brak ojca? 7. Jaki wpływ na rozwój chłopców i ich zachowanie mają stereotypy kulturowe związane z płcią? 8. Z czego wynika i jak się przejawia presja rówieśnicza? 9. Z czego wynika okrutna kultura nastolatków? Jak przeciwdziałać temu zjawisku? 10. Jak media elektroniczne i masowa kultura wpływają na rozwój dzieci i młodzieży? 11. Jakie są zagrożenia cywilizacyjne dla rozwoju chłopców? (zaburzenia więzi, brak ruchu, nadużywanie leków przez lekarzy i rodziców ruchliwych chłopców, nadmiar stymulacji, w tym seksualnej) Po ukończeniu tego kursu rodzic i nauczyciel będzie potrafił: 1. Wspomagać rozwój chłopców (zaspokajać potrzeby emocjonalne, potrzebę ruchu i eksploracji, emocjonalnych, stymulować rozwój języka i myślenia, nauczać manier i wartości) 2. Rozpoznać podstawowe deficyty emocjonalne u chłopców i podjąć przeciwdziałania uwzględniające współpracę w rodzinie, relację dom - przedszkole lub dom szkoła, jak również ewentualną pomoc specjalisty (np. psychologa, dietetyka) 3. Stworzyć strukturę i klimat sprzyjające rozwojowi emocjonalnemu i umysłowemu chłopców 4. Zastosować skuteczne metody kontroli i wspierać budowanie samokontroli impulsów u chłopców 5. Ocenić, czy w bliskim środowisku chłopca można znaleźć właściwe wzorce zachowań męskich 6. Zapewnić stałe zajęcia pozwalające chłopcom na wydatkowanie energii w akceptowany sposób (np. zajęcia fizyczne, sport, wycieczki, treningi, prace wymagające wysiłku fizycznego) 7. Dobrać do czytania chłopcom lektury odpowiadające ich poziomowi rozwoju i zainteresowaniom 8. Stwarzać sytuacje uczące wartości, zwracać uwagę na sytuacje, w których łamane są wartości 9. Rozwijać umiejętność przewidywania i refleksji moralnej 4
10. Stworzyć program optymalnego stymulowania rozwoju intelektualnego 11. Rozmawiać z chłopcem/chłopcami o ich problemach i dać im przestrzeń do ich rozwiązania 12. Wprowadzić reguły postępowania w domu/szkole uwzględniające szacunek i odpowiedzialność, stymulować rozwój odwagi cywilnej 13. Stawiać przed chłopcem/chłopcami wielkie, ale realistyczne wyzwania 14. Zapewnić zdrowe odżywianie i warunki dla zdrowia fizycznego. 5