Nagłe zatrzymanie krążenia sytuacje szczególne lek. Maciej Chróściel
Sytuacje szczególne: 1. Zaburzenia elektrolitowe. 2. Zatrucia. 3. Tonięcie. 4. Hipotermia, hipertermia. 5. Astma. 6. Anafilaksja. 7. Zatrzymanie krążenia w przebiegu ciąży. 8. Porażenie prądem.
Częste przyczyny NZK w grupie ludzi młodych. Często możliwe zapobieżenie zatrzymaniu krążenia. Może być wskazane przedłużenie zabiegów resuscytacyjnych. Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii.
W pewnych sytuacjach jest jeszcze możliwe działanie prerwncyjne zanim dojdzie do NZK wywiad
Najważniejsze jest wczesne rozpoznanie stanu zagrożenia życia Wywiad Objawy kliniczne Badanie ABCDE Badania dodatkowe: EKG poziom karetki pogotowia obrazowe np. USG, laboratoryjne poziom SOR
1. Zaburzenia elektrolitowe
Zaburzenia elektrolitowe = gospodarki wodno-elektrolitowej są jedną z głównych przyczyn występowania zagrażających życiu zaburzeń rytmu pracy mięśnia serca z NZK włącznie.
Hiperkaliemia K > 5,5 mmol/l Najczęstsze zaburzenie równowagi wodno- elektrolitowej prowadzące do NZK. Najczęściej wywołane: uwolnieniem jonów K z komórek (np. uszkodzenie tkanek); zaburzeniem wydalania jonów K przez nerki (niewydolność nerek); nadmierna podaż (p.o.; i.v.;); ryzyko przy masywnych transfuzjach krwi.
podział: Norma: 3,5 5,0 mmol/l (zewnątrzkomórkowe stężenie jonów potasu) hiperkaliemia: K > 5,5 5,9 mmol/l łagodna K > 6,0 6,4 mmol/l umiarkowana K > 6,5 mmol/l ciężka
Rozpoznanie hiperkaliemii Wywiad: Pacjent zgłasza osłabienie, męczliwość, skurcze i wiotkie porażenie mięśni; również apatia, splątanie, parestezje, bradykardia
W EKG: 1. Wysoki, szpiczasty załamek T. 2. Spłaszczenie lub brak załamka P. 3. Zmiany odcinka ST obniżenie, uniesienie. 4. Bradykardia. 5. Poszerzenie zespołów QRS 6. Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia)
W EKG: szpiczaste T; szerokie QRS
Jeżeli w zapisie EKG są zmiany i podejrzenie hiperkaliemii jest wysoce prawdopodobne to należy rozpocząć leczenie nawet przed otrzymaniem wyników laboratoryjnych.
Leczenie hiperkaliemii - cele Ochrona mięśnia sercowego Wprowadzenie jonów K do komórek. Usunięcie jonów K z organizmu. Monitorowanie stężenia jonów K w celu zapobieżenia nawrotowi hiperkaliemii. Zapobieganie ponownemu wystąpieniu hiperkaliemii.
Ochrona mięśnia serca podanie 10% chlorku wapnia (amp.10ml) i.v. Jony wapnia zmniejszają toksyczne działanie potasu na błonę komórek mięśnia serca poprzez działanie antagonistyczne. Chronią serce przed wystąpieniem gotania komór (VF) - nie obniżają stężenia potasu. Szybki początek działania ok. 1-3 minuty.
Wprowadzenie jonów potasu do komórek 20-40 g glukozy w roztworze 10% + 1 j. Insuliny krótkodziałającej na każde 3 g glukozy i.v.; ; wlew dożylny 1-2 godzinyglukoza 25g/insulina; początek działania: 15-30 minut, Wodorowęglan sodu 50mmol w bolusie (jeżeli występuje ciężka kwasica lub niewydolność nerek). Salbutamol (Ventolin) 5mg w nebulizacji 10 minut lub o,5 mg Salbutamolu i.v.; ; początek działania 15-30 minut
Eliminacja jonów potasu z organizmu Nawodnienie pacjenta Diuretyki - Furosemid 40-500 mg w dawkach podzielonych i.v. ; działanie w 30-60 minut Żywice jonowymienne (Resonium A, Calcium Resonium) 5-45g doustnie lub 30-60g jako wlewka doodbytnicza (początek działania 1-3 godziny). Hemodializa najefektywniejsza metoda usuwania jonów potasu z organizmu.
Postępowanie w przypadku NZK spowodowanego hiperkaliemią BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Ponadto należy chronić serce oraz zastosować techniki usunięcia K z organizmu lub przesunięcia go do komórek: 10% chlorek wapnia 10ml. 50 mmol wodorowęglanu sodu. 25g glukozy/10 jedn. krótkodziałającej insuliny. Salbutamol
Hipokaliemia Pacjenci z chorobami serca, leczeni digoksyną są szczególnie narażeni na wystąpienie zaburzeń rytmu w przebiegu hipokaliemii. K < 3,5mmol/L (< 2,5mmol/L ciężka hipokaliemia).
Przyczyny hipokaliemii - Utrata potasu przez przewód pokarmowy (biegunka). - Leki: diuretyki, sterydy. - Utrata potasu przez nerki: choroby kanalików nerkowych, cukrzyca, dializa. - Zespół Cushinga, hiperaldosteronizm. - Zasadowica metaboliczna.
Hipokaliemia - zmiany w EKG - Załamek U. - Spłaszczenie załamka T. - Zmiany odcinka ST. - Zatrzymanie krążenia (PEA, VF, asystolia).
Leczenie hipokaliemii BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Substytucja magnezu wielu pacjentów z hipokalimią ma hipomagnezemię magnez jest niezbędny do prawidłowego wchłaniania potasu. Substytucja potasu: maksymalna rekomendowana szybkość substytucji potasu: 20mmol/godz. - ZBYT SZYBIE PDANIE DAJE RYZYKO HIPERKALIEMII I POWIKŁAŃ W sytuacji zagrożenia życia: 2 mmol/min. przez 10 minut, potem 10 mmol w ciągu 5-10 minut.
2. Zatrucia
Zatrucia pozostają wiodącą przyczyną NZK u osób młodych, w wieku poniżej 40 roku życia. Najczęstszą przyczyną przyjęć do szpitala są celowe zatrucia lekami (próby S ) lub substancjami narkotycznymi. Przypadkowe zatrucia najczęściej zdarzają się u dzieci lub osób starszych
Zatrucia a resuscytacja BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Unikanie wentylacji usta-usta w zatruciu cyjankami, siarkowodorem, fosforanami organicznymi i substancjami żrącymi. Wskazane wczesne definitywne zaopatrzenie drożności dróg oddechowych intubacja tchawicy (bardzo częsta aspiracja treści żołądkowej!). Może być wskazane przedłużenie resuscytacji,, szczegónie u osób młodych trucizna może być częściowo metabolizowana lub wydalona z organizmu. Może być wskazana modyfikacja farmakoterapii wyższe dawki leków.
Wskazane jest jak najszybsze zidentyfikowanie trucizny (świadkowie zdarzenia; charakterystyczny zapach z ust, ślady po ukłuciach, szpilkowate źrenice, ślady działania substancji żrącej w jamie ustnej). Należy zabezpieczyć próbkę krwi i moczu na badanie toksykologiczne. Hipo- lub hipertermia mogą wystąpić po przedawkowaniu leków.
Specyficzne działanie terapeutyczne w zatruciach 1. Ograniczenie wchłaniania trucizny. 2. Eliminacja trucizny wchłoniętej. 3. Specyficzne antidota - odtrutki.
Ograniczenie wchłaniania przyjętej trucizny Płukanie żołądka a następnie podanie węgla medycznego jest skuteczne w ciągu pierwszej godziny od przyjęcia trucizny. Płukanie żołądka wykonuje się zwykle po zaintubowaniu pacjenta. * Pacjent przytomny, współpracujący intubacja do rozważenia
Eliminacja trucizny wchłoniętej Leki przyśpieszające eliminację (alkalizacja moczu ph>7,5 przez podanie Na2HCO3 przy zatruciu salicylanami). Hemodializa - trucizny słabo wiążące się z białkami osocza metanol, glikol etylenowy, salicylany i lit. Hemoperfuzja - (przepuszczenie krwi przez kolumnę zawierającą substancję absorbującą) trucizny silnie wiążące się z białkami osocza karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, teofilina.
Specyficzne antidota Specyficzne antidota Paracetamol N-acetylocysteina. Fosforany organiczne atropina (duże, powtarzane dawki 2-4mg). Cyjanki - azotan sodu, tiosiarczan sodu, azotyn amylu, hydroksykobalamina. Digoksyna - przeciwciała przeciw digoksynie. Opioidy Naloxon dawkowanie miareczkowane Benzodiazepiny - Flumazenil. * przy odtrutkach np. podając Nalokson należy uzwględnić czas działania trucizny a odtrutki
Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne przciwciała p/tlp, Na2HCO3 (ph 7,45-7,55), emulsja lipidowa. β-blokery glukagon, insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, sole wapnia, krążenie pozaustrojowe, kontrapulsacja wewnątrzaortalna. Blokery kanału wapniowego chlorek wapnia, glukagon, insulina/glukoza, inhibitory fosfodiesterazy, wazopresyna. Kokaina α-blokery, benzodiazepiny, blokery kanału wapniowego, morfina, NTG. Środki znieczulenia miejscowego 20% emulsja lipidowa. Tlenek węgla komora hiperbaryczna.
3. Tonięcie
Tonięcie - proces, w wyniku którego pierwotnie dochodzi do zatrzymania oddechu spowodowanego podtopieniem lub zanurzeniem w cieczy. ISTOTA PROBLEMU = NIEDOTLENIENIE! *Zanurzenie: poszkodowany jest otoczony przez wodę lub inną ciecz. *Podtopienie: całe ciało jest zanurzone w wodzie lub innej cieczy.
Poszkodowany w wodzie Starać się prowadzić akcję ratunkową nie wchodząc do wody (sięgnąć do poszkodowanego przedmiotem, rzucić linę, dopłynąć łodzią). Jeżeli wejście do wody jest nieuniknione należy zabrać ze sobą przedmiot unoszący się na wodzie. Poszkodowanego należy wydobyć jak najszybciej, a resuscytację rozpocząć tak szybko jak to możliwe. osoba topiąca się będzie wykorzystywała osobę ratującą jako drabinkę - niebezpieczeństwo podtopienia ratownika
Resuscytacja - tonięcie BLS/ALS rozpoczyna się 5 oddechami ratowniczymi Asfiksja = niedotlenienie jest główną przyczyną NZK! następne postępowanie prowadzi się zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Wskazane szybkie definitywne udrożnienie dróg oddechowych - ze względu na zmniejszoną podatność tkanki płucnej i konieczne stosowanie wyższego ciśnienia w trakcie wentylacji. Szczególnie istotna adekwatna wentylacja i oksygenacja. Jeśli współistnieje hipotermia wskazane może być przedłużenie resuscytacji.
Nie ma potrzeby czyszczenia dróg oddechowych z zaaspirowanej wody (wchłonie się do krążenia). Uciskanie nadbrzusza może spowodować regurgitację a w konsekwencji aspirację treści żołądkowej, która i tak jest częstym powikłaniem u tonących (sonad żołądkowa!). * osoba topiąca się próbuje połykać wodę w konsekwencji wymioty Woda słodka i słona - nie ma różnic w postępowaniu przedszpitalnym. W fazie leczenia szpitalnego kontrola gospodarki wodno- elektrolitowej
4. Hipotermia
Hipotermia spadek temperatury głębokiej organizmu ludzkiego poniżej 35 C. Podział: Łagodna 35-32 C Umiarkowana 32-30 C Ciężka < 30 C
Łagodna (35-32 C) - początkowo dreszcze, zwiększenie częstotliwości rytmu serca i oddechów, skurcz naczyń krwionośnych a następnie zmęczenie, apatia, ataksja, zwiększenie diurezy, hipowolemia, niewłaściwa ocena sytuacji. Umiarkowana (32-30 C) - zmniejszenie częstotliwości rytmu serca i oddechów, przedsionkowe zaburzenia pracy serca, hipotensja, zaburzenia świadomości, osłabienie odruchów, poszerzenie źrenic, ustanie dreszczy, zanik aktywności. Ciężka (<30 C) - śpiączka, wolny oddech prowadzący do bezdechu, asystolia lub komorowe zaburzenia rytmu serca, niereagujące źrenice, bezmocz, obrzęk płuc.
Hipotermia pierwotna (przypadkowe wychłodzenie) samoistne obniżenie głebokiej temperatury ciała, zwykle w wyniku działania zimna na organizm niewłaściwie przed nim chroniony Hipotermia wtórna u pacjentów obciążonych ogólnoustrojowym schorzeniem upośledzającym mechanizmy termoregulacyjne
Utrata ciepła promieniowanie: 55-65% przewodzenie: warunki normalne do 3%, podczas zanurzenia w cieczy wzrasta 32 krotnie konwekcja: 10% oddychanie: 2-9%
Hipotermia czynniki wywołujące Wiek osoby starsze, niemowlęta (wysoki stosunek powierzchni do masy ciała, nierozwiniete mechanizmy termoregulacji) Alkohol Odwodnienie Niedożywienie Nadużycie leków np. nasennych Błąd ludzki
Hipotermia a RKO Należy unikać stwierdzania zgonu u pacjenta w hipotermii (niska tempertaura bardzo wolne, słabo napięte, niemiarowe tętno i nieoznaczalne ABP). Hipotermia ochrania mózg (przy T 18 C mózg toleruje NZK trwające do 10 razy dłużej niż przy T 37 C). W warunkach przedszpitalnych trudno ocenić czy hipotermia pierwotna czy wtórna.
Hipotermia a RKO Nie wolno stwierdzić zgonu dopóki nie ogrzeje się pacjenta lub próby ogrzania nie powiodą się. W zewnątrzszpitalnym NZK można nie podejmować resuscytacji, gdy stwierdza się śmiertelne obrażenia lub ciało jest całkowicie zamarznięte.
RKO w hipotermii Sztywność klatki piersiowej utrudniona wentylacja i uciśnięcia. Jeśli T > 30 C ale < 35 C defibrylacja zgodnie z algorytmem ALS Ocena oznak krążenia wydłużona do 1 minuty, wskazane wykorzystanie USG (ECHO, sonda Dopplerowska).
Ogrzewanie podczas RKO w hipotermii 1. Bierne - usunięcie z zimnego otoczenia, wysuszenie, okrycie kocem termicznym. 2. Czynne: podaż ciepłych płynów dożylnych (40-42 C), wentylacja ciepłym, wilgotnym tlenem (46 C), płukanie pęcherzamoczowego, żołądka, jamy otrzewnej ciepłymi płynami (40 C), chemiczne okłady rozgrzewające krążenie pozaustrojowe.
Hipertermia
Wzrost temperatury głębokiej ciała powyżej 41 C W wyniku działania czynników zewnętrznych lub wzrostu produkcji ciepła przez organizm. Hipertemia może objawiać się: przegrzaniem, wyczerpaniem cieplnym, udarem cieplnym i NZK.
Przegrzanie - objawy Temperatura prawidłowa lub nieco podwyższona. Obrzęki z przegrzania (stopy, kostki). Utrata przytomności (rozszerzenie łożyska naczyniowego). Kurcze cieplne (utrata sodu).
Przegrzanie - leczenie Odpoczynek. Uniesienie obrzękniętych kończyn. Ochładzanie. Nawadnianie doustne. Uzupełnienie soli.
Wyczerpanie cieplne - objawy Reakcja systemowa na długotrwałe narażenie na wysoką temperaturę (godziny,dni). T > 37 C ale < 40 C. Bóle, zawroty głowy, nudności, wymioty, nadmierne pocenie, bóle mięśniowe, kurcze, osłabienie. Tachykardia, hipotensja. Zagęszczenie krwi, hipo- lub hipernatriemia.
Udar cieplny Systemowa odpowiedź zapalna (mechanizm i objawy jak we wstrząsie septycznym) spowodowana wzrostem temperatury głębokiej > 40,6 C. Postać klasyczna związana z narażeniem na wysoką temperaturę otoczenia. Postać związana z wysiłkiem fizycznym.
Objawy udaru cieplnego Temperatura głęboka > 40,6 C. Ciepła, sucha skóra (pocenie się występuje w 50% udaru cieplnego związanego z wysiłkiem). Wczesne objawy: silne zmęczenie, ból głowy, omdlenie, przekrwienie twarzy, wymioty i biegunka. Zaburzenia rytmu, hipotensja. Zaburzenia oddechowe, w tym ARDS. Zaburzenia świadomości (aż do śpiączki), drgawki. Niewydolność wątroby i nerek. Koagulopatia. Rabdomioliza.
Udar cieplny - leczenie W szpitalu, w warunkach OIT. Optymalizacja ABCDE. Obniżanie temparatury głębokiej (cel osiągnięcie temperatury ok. 39 C). BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Picie zimnych płynów, wentylatory, spryskiwanie zimna wodą, okłady z lodu na duże naczynia (pachy, pachwiny, szyja), zanurzenie w zimnej wodzie. Płukanie zimnymi płynami żołądka, pęcherza, otrzewnej, opłucnej, zimne płyny i.v., krążenie pozaustrojowe, hemofiltracja. Leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury głebokiej w udarze cieplnym.
5. Astma oskrzelowa - napad
Cieżki skurcz oskrzeli i zamknięcie ich światła wydzieliną śluzową niedotlenienie. Zaburzenia rytmu serca - niedotlenienie
Leczenie napadu astmy oskrzelowej Tlenoterapia bierna poprzez wąsy lub maskę tlenową jeśli Chory oddych przez usta. Β2-agoniści w nebulizacji Salbutamol (Ventolin) inhalacje 5mg, można powtarzać co 15-20 minut. Kortykosteroidy i.v. Leki antycholinergiczne w nebulizacji Ipratropium 0,5mg co 4-6 godz.
Leczenie ciężkiego napadu astmy oskrzelowej Salbutamol i.v. 0,25mg powoli lub wlew 3-20μg/min. Siarczan magnezu w nebulizacji 2,5-5ml izotonicznego roztworu siarczanu magnezu (250mmol/L). Siarczan magnezu i.v. 1,2-2g powoli. Aminofilina 5mg/kg w ciągu 20-30 minut, potem wlew 500-700μg/kg/godz. Adrenalina 300μg s.c.
NZK w napadzie astmy oskrzelowej BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Możliwe trudności w wentylacji maską twarzową zwiększone opory w drogach oddechowych. Wskazane wczesne definitywne udrożnienie dróg oddechowych. Modyfikacja wentylacji tak, aby uniknąć hiperinflacji płuc (wydłużenie fazy wydechu, zmniejszenie częstości oddechów, permisywna hiperkapnia).
6. Anafilaksja
Anafilaksja jest ciężką, zagrażającą życiu, uogólnioną lub układową reakcją nadwrażliwości. Charakteryzuje ją gwałtowny rozwój zagrażających życiu problemów związanych z: drożnością dróg oddechowych, oddychaniem, krążeniem, Zwykle towarzyszą im zmiany w obrębie błon śluzowych - obrzęki
Anafilaksja etiologia Często trudna do ustalenia, wiele czynnikóe predysponujących Leki (antybiotyki, leki zwiotczające, aspiryna, NLPZ, dożylne środki kontrastowe). * 1 epizod reakcji anafilaktycznej po spożyciu wapnia z wit. C Lateks i guma naturalna. Jad owadów błonkoskrzydłych. Pokarmy (orzeszki ziemne, owoce morza, pszenica).
Anafilaksja - objawy Objawy prodromalne: pokrzywka, katar, zapalenie spojówek, wymioty, biegunka. Objawy związane z układem odechowym: - obrzęk górnych dróg oddechowych (gardła, krtani) pojawia się chrypka, słyszalny stridor, świszcząca mowa. - skurcz oskrzeli świsty.
Anafilaksja - objawy Zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie Hipotensja (rozszerzenie łożyska naczyniowego + ucieczka płynu do przestrzeni pozanaczyniowej), Zaburzenia świadomości na skutek niedotlenienia Zatrzymanie krążenia
Leczenie anafilaksji Tlenoterapia. Adrenalina 0,5mg i.m., można powtarzać co 5 minut. (α-agonista: skurcz naczyń i redukcja obrzęków; β-agonista: rozszerzenie oskrzeli, inotropowo dodatnio, hamowanie uwalninia histaminy i leukotrienów). Płynoterapia Steroidy i.v. Hydrokortison, Clemastin, Dexaven
Leki antyhistaminowe H1-blokery, rzadziej H2- blokery. Leki rozszerzające oskrzela w nebulizacji: salbutamol, ipratropium.
Resuscytacja BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Rozważyć wydłużenie RKO (często młodzi, zdrowi). Agresywna płynoterapia (4-8 L). Wczesna intubacja (obrzęk górnych dróg oddechowych).
7. NZK w ciąży
1 NZK na 30000 porodów. Przyczyny: Choroby układu krążenia: kardiomiopatia okołoporodowa, zawał mięśnia serca, tętniak aorty, rzucawka. Zatorowość skrzepliną lub płynem owodniowym. Krwotok: ciąża pozamaciczna, przedwczesne odklejenie łożyska, łożysko przodujące, pęknięcie macicy, atonia macicy.
RKO w ciąży RKO w ciąży Prowadzimy resuscytację dwóch osób z naciskiem na ratowanie życia matki. Szybki transport do Szpitala - udział ginekologa i neonatologa. BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Ręczne przesunięcie macicy na lewo. Przechylenie resuscytowanej na lewy bok (kąt 15-30 ) >20 Hbd powiększona macica uciska żyłę główną dolną zmniejszając powrót żylny i rzut serca.
Wyższe ułożenie rąk na mostku podczas uciskania klatki piersiowej. Nie ma dowodów na niekorzystny wpływ defibrylacji na serce płodu. Wczesne definitywne zaopatrzenie dróg oddechowych kobieta w ciąży jest traktowana jako osoba z tzw. pełnym żołądkiem
Skoordynowanie resuscytacji matki z wykonaniem cięcia cesarskiego i resuscytacją noworodka w ciągu 5 minut. <20 Hbd nie ma konieczności wykonania cięcia cesarskiego. 20-23 Hbd ratunkowa histerektomia, aby skutecznie resuscytować matkę, przeżycie płodu mało prawdopodobne. 24-25 Hbd ratunkowa histerektomia w celu ratowania życia zarówno matki jak i płodu.
8. Porażenie prądem
Porażenie prądem: Przyczyna zgonów 0,54 / 100 000 osób rocznie Prowadzą również do wielonarządowych obrażeń Najczęściej dotyczą dzieci Porażenie piorunem: 1000 zgonów rocznie na całym świecie
Działanie na miejscu zdarzenia Bezpieczeństwo ratownika upewnić się, że wyłączono źródło prądu! BLS/ALS zgodnie z uniwersalnym algorytmem. Wskazane wczesne definitywne udrożnienie dróg oddechowych oparzenie głowy i szyi. Może być konieczne wydłużenie działań resuscytacyjnych.
Prąd zmienny częściej VF. Prąd stały (piorun) częściej asystolia. Możliwe długotrwałe (do kilku godzin) porażenie mięśni oddechowych.
Porażenie prądem zmiennym Może powodować tężcowy skurcz mięśni szkieletowych uniemożliwia reakcję obronną oderwania się od źródła rażącego prądu porażenie mięśni oddechowych/ośrodka oddechowego - zaburzenia oddychania niedotlenienie NZK w mechniźmie asystolii porażenie/skurcz naczyń wieńcowych niedotlenienie mięśnia serca przepływ prądu przez mięśnień serca w fazie ranliwej (od QRS do T predysponującej do zaburzeń pracy serca) może wywołac VF migotanie komór
Na drodze przepływu prądu przez organizm pozostana uszkodzenia tkanek, najniebezpieczniejszą drogą jest przepływ prądu od jednej do drugiej ręki (przepływ poziomy) przez klatkę piersiową mięsień serca Prąd płynie dorgą najmniejszego oporu np. wilgotna powierzchnia skóry *Przepływ pionowy: ręka noga Przepływ krokowy: noga noga
Porażenie piorunem Prąd przemieszcza się po powierzchni ciała efekt naskórkowy. Oparzenia skóry dotyczą miejsc wyższej lokalizacji - głowa, szyja, ramiona. Energia uderzenia może wywołać powstanie tępych urazów. Do porażenia może również dojść w wyniku przeskoczenia ładunku energii z uderzonego piorunem obiektu np. z drzewa.
RKO Postępowanie zgodnie z algorytmem BLS/ALS Zapewnienie drożności dróg oddechowych większe ryzyko urazów szyi, głowy; kręgosłupa Długotrwałe porażenie mięśni poszkodowanego wspomaganie wentylacji Zapobieganie urazom termicznym zdjęcie gorącej odzieży Płynoterapia postępowanie w oparzeniach Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego, tułowia Szerokie, niereagujące źrenice mogą wystąpić u osób porazonych prądem
Bibliografia: Wytyczne resuscytacji 2010, PRC Kraków 2010 Stany nagłe, red. T. Hryniewiecki, wyd. Medical Tribune Polska 2011
Dziękuję za uwagę
4.Hipotermia,hiperter mia. mia. 5.Astma. 5.Astma. 6.Anafilaksja. 6.Anafilaksja. 7.Zatrzymaniekrążenia wprzebieguciąży. 7.Zatrzymaniekrążenia wprzebieguciąży. 8.Porażenieprądem. 4.Hipotermia,hiperter 8.Porażenieprądem.
krążenia. resuscytacyj resuscytacyjnych. krążenia.
4 zanimdojdziedonzk wywiad zanimdojdziedonzk w
1.Zaburzeniaelektrolitowe 1.Zaburzeniaelektrolitowe
Zaburzeniaelektro =go =gospodarki wodno-elektrolitowej sąjednązgłównychprzyczyn Zaburzeniaelektrolitowe sąjednązgłó
N Najczęściejwywołane:uwolnieniemjonówKz komórek( komórek(np.uszkodzenietkanek);zaburzeniem wydalaniajkprzeznerki (ydolność wydalaniajonówkprzeznerki (niewydolność nerek)iernapodaż( nerek);nadmiernapodaż(p.o.;i.v.;);ryzykoprzy masywnychtransfuzjachkrwi. 8 masywnychtransfuzji.
wiotkieporażeniemięśni;równieżapatia, wiotkieporażeniemięśni;równieżapatia, splątanie,parestezje,bradykardia 10 splątanie,parestezj
3.ZmianyodcinkaS obniżenie,uniesienie. 3.ZmianyodcinkaST obniżenie,uniesienie. 4.Bradykardia. 4.Bradykardia. 5.PoszerzeniezespołówQRS 5.PoszerzeniezespołówQRS 1 6.Zatrzymaniekrążenia(PEA,VF,asystolia) 6.Zatrzymaniekrążenia(,VF,asystolia)
WEKG:sz WEKG:szpiczasteT;szerokieQRS
Jeżeli wzapisieegsązmianyi po hiperkaliemi jestwyso hiperkaliemi jestwysoceprawdopodobneto należyro należyrozpocząćleczenienawetprzed o Jeżeli wzapisieekgsązmianyi podejrzenie
Leczeniehiperkaliemi -cele Ochronamięśniasercowego Ochronamięśniasercowego WprowadzeniejKdokomórek. WprowadzeniejonówKdokomórek. UsunięciejonówKzorganizmu. Leczeniehiperkaliemi -cele UsunięciejKzorganizmu.
potasunabłonękomórekmięśniasercapoprzez potasunabłonękomórekmięśniasercapoprzez działanieantagonistyczne. działanieantagonistyczne. C Chroniąserceprzedwystąpieniemgotaniakomór ( (VF)-nieobniżająstężeniapotasu. Szybki początekdziałania ok.1-3minuty. 15 Sinuty.
Eliminacjajonówpotasuzorganizmu N Nawodnieniepacjenta 40-50mgwdawkach podzielonychi.v.;działaniew30-60minut Eliminacjajonówpotasuzorganizmu Diuretyki - Furosemid Diuretyki Furosemid 40-50mgwdawkach podzielonychi.v.;działaniew30-60minut
Postę spowodowane spowodowanegohiperkaliemią BLSLSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. BLS/ALSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. P Ponadtonależychronićserceorazastosować techniki usunięciakzorg techniki usunięciakzorganizmulubprzesunięciago dokomórek: PostępowaniewprzypadkuNZK dokomórek:
Hipokaliemia Pacji serca,leczeni digoksyną są Pacjenci zchorobami serca,leczeni digoksyną są szczególnienarażeni nawystąpieniezaburzeń szczególnienarażeni nawystąpieniezaburzeń rytmuwprzebieguhipokaliemi. Hipokaliemia rytmuwprzebieguhipokaliemi.
Przyczynyhipokaliemi -Utratapotasuprzezprzewódpokarmowy -Utratapotasuprzezprzewódpokarmowy ( (biegunka). -Leki:diuretyki,sterydy. Przyczynyhipokaliemi -Leki:diuretyki,sterydy.
Hipokaliemia-zmianywEKG -ZałamekU. Hipokaliemia-zmianywEKG -ZałamekU.
S maksymalnarekomend owanaszybkośćsubstytucji maksymalnarekomend owanaszybkośćsubstytucji Wsytuacj Wsytuacji zagrożeniaż ycia:2mol/min.przez10 Substytucjapotasu: ycia:2mol/min.przez10
2.Zatrucia 2.Zatrucia
Zatruciaresuscytacja BLS/ALSzgodniezuniweralgorem. BLS/ALSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. wzatri, Unikaniewentylacji usta-usta siar siarkowodorem,fosforanami organicznymi substancjami żri. żrącymi. Wskazanewczesnedefinitywnezaopatrzeniedrożności dróg Zatruciaresuscytacja Unikaniewentylacji usta-usta wzatruciucyjankami, Wskazanewczesnedefinitywnezaopatr
Wskazanej zidentyfikowanie zidentyfikowanie trucizny trucizny (iadkowiezdarzenia;charakterystycznyzapachz (świadkowiezdarzenia;charakterystycznyzapachz ust,śladypoukłuciach,szpilkowateźrenice,ślady Wskazanejestjaknajszybsze ust,śladypoukłuciach,szpilkowateźrenice,ślady
Specyficznedziałanieterapeutyczne wzatruciach wzatruciach 1.Ograniczeniewchłanianiatrucizny. Specyficznedziałanieterapeutyczne
godzinyodprzyj godzinyodprzyjęciatrucizny. Płukanieżołądkawykonujyklepo Płukanieżołądkawykonujesięzwyklepo zaintubowaniupacj zaintubowaniupacjenta. *Pacjny,współpracuj *Pacjentprzytomny,współpracujący intubacja dorozważenia 28 dorozważenia
Eliminacjatruciznywchłoniętej (oczu Leki przyśpieszająceliminację ph>7,5przezpodanien ph>7,5przezpodaniena2hco3przyzatruciu salicylanami) salicylanami). Hemodializa Eliminacjatruciznywchłoniętej Leki przyśpieszajinacj (alkalizacjamoczu Hemodializa -truciznysłabowiążącesięzbiałkami -truciznysłabowiążącesięzbiałkami
C-azotansodu,tiosiarczansodu,azotynamylu, hydroksykobalamina. Digoksyna-przeciwciałaprzeciwdigoksynie. Opioidy N Benzodiazepiny-Flumazenil. *przyodtrutkachnp.podaj uzwględnićczasdziałaniatruciznyaodtrutki 30
pr Na2HCO3(pH7,45-7,5),emulsjalipidowa. Na2HCO3(pH7,45-7,5),emulsjalipidowa. glukagon,insulina/glukoza,inhibitor β-blokery fosfodiester fosfodiesterazy,solewapnia,krążeniepozaustrojowe, kontr kontrapulsacjawewnątrzaortalna. Blokerykanałuwapniowego Tr Trójcykliczneleki przeciwdepresyjne przciwciałap/tlp, β-bloker glukagon,insulina/glukoza,inhibitory Bloker chlor chlorekwapnia,glukagon,
32
Tonięcie -proces,wynikuktóregopierwotnie -proces,wynikuktóregopierwotnie dochodzi dozatrzymaniaodechu dochodzi dozatrzymaniaodechu spowodowanegopodtopieniemlubzanurzeniemw spowodowanegopodtopieniemlubzanurzeniemw cieczy. cieczy. ISTOTAPROBLEMU=NIEDOTLENIENIE! Tonięcie ISOTAPROBLEMU=NIEDOTLEN
Resuscytacja-tonięcie BLSLSrozpoczynasię5odechami ratowniczymi BLS/ALSrozpoczynasię5odechami ratowniczymi Asfiksja=niedotlenieniejestgłównąprzyczynąN Asfiksja=niedotlenieniejestgłównąprzyczynąNZK! następnepostępowanieprowadzi sięzgodniez następnepostępowanieprowadzi sięzgodniez uniwersalnymalgorytmem. uniwersalnymalgorytmem. Wskazaneszybkiedefinitywneudrożnieniedróg Resuscytacja-tonięcie Wskazaneszybkiedefinitywneudrożnieniedróg
N Niemapotrzebyczyszczeniadrógodechowychz zaspirowanejody(chłoniesiędokrążenia) zaspirowanejwody(wchłoniesiędokrążenia). Uciskanienadbrzuszamożespowodować Uciskanienadbrzuszamożespowodować regurgitacjkonsekwencj regurgitacjęawkonsekwencji aspiracjętreści żołądkowej,którai takjestczęstympowikłaniemu żołądkowejtórai takjpowikłaniemu
4.Hipotermia 4.Hipotermia
Hipo o organizmuludzkiegoponiżej35 C. Podział: Hipotermia spadektemperaturygłębokiej Po
Umiar Umiarkowana(32-30 C)
samoistneobniżeniegłebokiejperaturyciała, samoistneobniżeniegłebokiejtemperaturyciała, zwyklewynikudziałaniazimnanaorganizm zwyklewynikudziałaniazimnanaorganizm niewłaściwieprzednimchroniony Hipotermiapierwotna(ewychłodzenie) Hipotermiapierwotna(przypadkowewychłodzenie) niewłaściwieprzednimchroniony
Utrataciepła promieniowanie:5-65% promieniowanie:5-65% przewodzenie:warunki normalnedo3%,podczas Utrataciepła przewodzenie:warunki normalnedo3%,podczas
Hipotermia czyniki wywołujące Wiek osobystarsze,niemowlęta(ysoki stosunek Wiek osobystarsze,niemowlęta(wysoki stosunek powierzchni domasyciała,nierozwiniete powierzchni domasyciała,nierozwiniete mechanizmytermoregulacj mechanizmytermoregulacji) Alkohol Hipotermia czyniki wywołujące Alkohol
Hipotermia arko N Należyunikaćstwierdzaniazgonupacjentaw hipotermi (pertaura bardzowolne, hipotermi (niskatempertaura bardzowolne, słabonapięte,niemiarowetętnoi nieoznaczalne słabonapięte,niemiarowetętnoi nieoznaczalne ABP). Hipotermia arko ABP).
Utrataprzytomności ( zszerzeniełożyska Kurczecieplne( topy,kostki). Obrzęki zprzegrzania( odu).
Przegrzanie-leczenie Odpoczynek. Uniesienieobrzękniętychkończyn. Przegrzanie-leczenie
Wyczerpaniecieplne-objawy Reakcjowanadługotrwałenarażeniena wysokątemperaturę( T>37 C Wyczerpaniecieplne-objawy
Udarcieplny Sowaodpowiedźzapalna(echanizmi objy jewstrząsieseptycznym)odowana Udarcieplny
Objawyudarucieplnego Temper Temperaturagłęboka>40,6 C. Ciepła,suchaskór Ciepła,suchaskóra(poceniesięwystępujew50%udaru cieplnegozwiązanegozwysiłkiem). cieplnegozwiązanegozwysiłkiem). Wczesneobjawy: silnezmęczenie,ból głowy,omdlenie, Wczesneobjawy: silnezmęczenie,ból głowy,omdlenie, przekrwienietwarzy,wymiotyi biegunka. Objawyudarucieplnego pr
Udarcieplny-leczenie Wszpitalu,war Wszpitalu,warunkachOIT. OptymalizacjaABCDE. OptymalizacjaABCDE. Obniżanietempar Obniżanietemparaturygłębokiej(cel osiągnięcie temper temperaturyok.39 C). BLS/ALSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. Udarcieplny-leczenie BLS/ALSzgodniezuniweralgorem.
5.Astmaosklowa-napad 5.Astmaoskrzelowa-napad
Zaburzeniarytmuserca -niedotlenienie
Sagnezui.v. Aminofilina Aminofilina Adrenalina30μgs.c. Siarczanmagnezui.v. Adrenalina30μgs.c.
Wskazanewczesnedefi nitywneudrożnieniedróg nitywneudrożnieniedróg Modyfikacjawentylacji tak,abyuniknąćhiperinflacji Wskazanewczesnedefi Modyfikacjentylacj tak,abyuniknąćhiperinflacji
Zwykletowarzysząimz Zwykletowarzysząimz mianywobrębiebłon mianywobrębiebłon
*1epidreakcjianafilaktycznejp ospożyciuwapniazwit.c *1epizodreakcji anafilaktycznejp ospożyciuwapniazwit.c
Objyzwiązanezukła demodechowym: demodechowym: -obrzękgórnychdrógo dechowych(gardła,krtani) -obrzękgórnychdrógo dechowych(gardła,krtani) -skurczoskrzeli świst y. Objawyzwiązanezukła -skurczoskrzeli świst y.
Hipotensj ełożyskanaczyniowego+ ełożyskanaczyniowego+ Zaburzeniaświadomoś ci naskutekniedotlenienia Zaburzeniaświadomoś ci naskutekniedotlenienia Zatrzymaniekrążenia Hipotensja(rozszerzeni Zatrzymaniekrążenia
Leczenieanafilaksji Tlenoterapia. Tlenoterapia. 0,5mgi.m.,możnapowtarzaćco5minut. Adrenalina (α-agonista:skurcznaczyńi redukcja Leczenieanafilaksji Adrenalina 0,5mgi.m.,możnapowtarzaćco5minut. (-agonista:skurcznaczyńi redukcj
Leki antyhistaminowe H1-blokery,rzadziej2- blokery.
Resuscytacja BLSLSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. BLS/ALSzgodniezuniwersalnymalgorytmem. RozważyćwydłużenieRKO(częstomłodzi,zdrowi). Resuscytacja RozważyćwydłużenieRKO(łodzi,zdrowi)
7.NZKwciąży 7.NZKwciąży
1N. Przyczyny: C okołoporodowa,zawałmięśniaserca,tętniakaorty,
RKOw Prowadzimyresuscytacjóchosóbznaciskiemna ratowanieżyciamatki. S neonatologa. RKOwciąży
Wyższeułożenierąknamostkupodczasuciskania klatki piersiowej klatki piersiowej. N Niemadowodównaniekorzystnywpływdefibrylacji nasercepłodu. Wyższeułożenierąknamostkupodczasuciskania nasercepłodu.
20-23Hbd ratunkowa histerektomia, abyskutecznie 24-25Hbd ratunkowa histerektomiawcelu 20-23Hbd ratunkowa histerektomia, abyskutecznie 24-25Hbd ratunkowa histerektomiawcelu
N ci ci Porażeniepiorunem: Porażeniepiorunem: 10zgonówroczniena całymświecie Najczęściejdotycządzie 10zgonówroczniena całymświecie
Wskazanewczesnedefi nitywneudrożnieniedróg Możebyćkoniecznewy ersalnymalgorytmem. BLSLSzgodniezuniw dłużeniedziałań
Prądstały( ściejasystolia. ściejasystolia. Możliwedługotrwałe( Możliwedługotrwałe(d okilkugodzin)porażenie Prądstały(piorun) czę okilkugodzin)porażenie
Długotrwałeporażeniemię śni poszkodowanego śni poszkodowanego Zapobieganieurter icznym zdjęciegorącejodzieży Zapobieganieurazomterm icznym zdjęciegorącejodzieży Płynoter iewoparzeniach Płynoterapia postępowan iewoparzeniach Unierieniekr paszyjnego,tułowia Unieruchomieniekręgosłu paszyjnego,tułowia Szer Szerokie,niereagująceźren icemogąwystąpićuosób Długotrwałeporażeniemię icemogąwystąpićuosób