,,Otyłość a ryzyko złamania. Maria Rell - Bakalarska



Podobne dokumenty
OSTEOPOROZA. bez tajemnic. Ulotka informacyjna.

Spodziewany efekt kliniczny wpływu wit. K na kość

"Postępowanie lecznicze w osteoporozie" Cz. II. Maria Rell-Bakalarska Interdyscyplinarna Akademia Medycyny Praktycznej

Zasady postępowania w osteoporozie. skrócona wersja

15. KWALIFIKACJA DO LECZENIA FARMAKOLOGICZNEGO OSTEOPOROZY NA PODSTAWIE METODY FRAX I METODY JAKOŚCIOWEJ. BADANIE POMOST

Kinga Janik-Koncewicz

WSPÓŁCZESNE MOŻLIWOŚCI LECZENIA ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH

Łódź, 2016 Wojciech Pluskiewicz

Zasady wdroŝenia absolutnego ryzyka złamaz. amań w algorytmach diagnostyczno-leczniczych

DENSYTOMETRIA - BADANIE GĘSTOŚCI KOŚCI

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

Metoda FRAX jako metoda diagnostyczna w osteoporozie

Epidemiologia złamań osteoporotycznych i ocena 10-letniego ryzyka złamania w populacji kobiet regionu Białystok (BOS-2) algorytmem FRAX WHO

OCENA RYZYKA ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH W POPULACJI KOBIET W WIEKU POWYŻEJ 50 LAT ANALIZA WSKAŹNIKÓW FRAX BMI I FRAX BMD

Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU

Cezary Strugała. Dr n.med. Cezary Strugała. Po prostu potknęłam się i złamałam nadgarstek Opis przypadku klinicznego

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?

Leczenie osteoporozy w Polsce stan Piotr Głuszko

Zaburzenie równowagi energetycznej

Poniżej prezentuję treść własnego wystąpienia w ramach spotkania okrągłego stołu. Główne punkty wystąpienia:

Ciśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

Regionalny Program Aktywności Fizycznej Seniorów

Wyniki. Dane pacjenta. Analiza składu ciała BMI. Masa tłuszczowa. example_8. example cancer, cachexia. 62 mężczyzna

Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Odżywianie osób starszych (konspekt)

Kaskada złamań Czy mamy szansę w walce z osteoporozą?

Epidemiologia chorób serca i naczyń

ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.

R.S.LORENC. DIAGNOSTYKA I LECZENIE OSTEOPOROZY W ŚWIETLE ROZSZERZONYCH ZALECEŃ(KANIS vs SIRIS)

Witamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego

Cukrzyca a ryzyko złamań

Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego

Osteoporoza. (skrypt z najważniejszymi informacjami dla studentów nieobecnych na wykładzie)

PALENIE PAPIEROSÓW JAKO CZYNNIK RYZYKA ZŁAMAŃ OSTEOPOROTYCZNYCH SMOKING CIGARETTES AS A RISK FACTOR FOR OSTEOPOROTIC FRACTURES

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB

Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości

Osteoporoza w granicznej niewydolności nerek - problem niedoboru witaminy D

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):

Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta

Jawon Medical XC-356 interpretacja wyników. Wydruk dla osób dorosłych

Centrum Badań Naukowych, Chirurgia Refrakcyjna "LUMED"

Spis treści. Część I Definicja, epidemiologia i koszty otyłości. Część II Etiologia i patogeneza otyłości

Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.


OSTEOPOROZA choroba milionów złamań FAKTY

Problem: Problem: U kogo i kiedy prowadzić badania przesiewowe w kierunku osteoporozy?

Czy mogą być niebezpieczne?

Telefon 1: Ulica: Kod pocztowy: Województwo: Miejsce: Kraj: Poland. 90,55 kg 184,0 cm 26,7 kg/m²

Sprawozdanie nr 7. Temat: Wpływ treningu na skład ciała i układ ruchu. Wydolność beztlenowa. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: termogeneza

Epidemiologia cukrzycy

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

Wytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące otyłości, 2011 World Gastroenterology Organization Global Guidelines: Obesity 2011

ECHA ASBMR Krytyczne spojrzenie na aktualizację zaleceń American College of Physician dotyczących leczenia osteoporozy

ENDOKRYNOLOGIA POLSKA

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005

Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta

Aneks II. Wnioski naukowe i podstawy do zmiany charakterystyk produktu leczniczego i ulotek dla pacjenta przedstawione przez EMA

30. DWULETNIA OBSERWACJI WYNIKÓW PROFILAKTYKI I LECZENIA OSTEOPOROZY. PROGRAM POMOST

STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ

POLSKI PORTAL OSTEOPOROZY

ZESZYTY NAUKOWE WSSP TOM Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Pułapki osteoporozy. Beata Kwaśny-Krochin Zakład Reumatologii UJ CM. INTERNA DLA REZYDENTÓW Listopad 2017, Kraków

Chora lat 78. Piotr Głuszko NIGRR

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE

Cukrzyca a osteoporoza

Choroby związane z wygasaniem czynności jajników.

PROGNOSTYCZNE ZASTOSOWANIE SKALI EOSS W GRUPIE CHORYCH LECZONYCH CHIRURGICZNIE I ZACHOWAWCZO Z POWODU OTYŁOŚCI

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 640 SECTIO D 2005

Promieniowanie. Chest x-ray Equivalent Chest x-ray hr NA

PORADNICTWO DIETETYCZNE Wykład 2

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Współczesne standardy diagnostyczno-terapeutyczne osteoporozy rola lekarza stomatologa w diagnozowaniu schorzenia

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Narodowy Test Zdrowia Polaków

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder

Przedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

Tab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe >60 r.

Kliniczne rozpoznanie osteoporozy

Dietetyk stacjonarny. biogo.pl

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW

SPRAWDŹ, CZY JESTEŚ ZAGROŻONA OSTEOPOROZĄ

Otyłość u dzieci w Polsce znaczenie problemu

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY

Konsultacje dietetyczne. biogo.pl

Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska

Prof. dr hab. n. med. Anna Walecka Szczecin Zakład Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej PUM R E C E N Z J A

Ostsopor za PZWL PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY. Edward Czerwiński. Redakcja naukowa. Prof. dr hab. med.

Rola witaminy D w praktyce lekarza rehabilitacji medycznej. dr n. med. Anna Pacholec prof. dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska

PROFILAKTYKA W OSTEOPOROZIE

Talerz zdrowia skuteczne

Warszawa, III Kongres Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego, 12 października 2013

Transkrypt:

,,Otyłość a ryzyko złamania. Maria Rell - Bakalarska

21 Otyłość a ryzyko złamania Niezależne czynniki ryzyka złamań : wiek, uprzednio przebyte złamanie po 50 r.ż., złamanie biodra (b.k.k.u.) u rodziców, długotrwałe leczenie glikokortykosteroidami, niski wskaźnik masy ciała (BMI poniżej 18,) niska masa kostna, reumatoidalne zapalenie stawów, palenie tytoniu, alkoholizm. Apollo 13 Początek prezentacji Pawła Szulca na ASBMR SEATTLE 2015: Obesity is associated with higher bone fragility

20 Problem z Otyłość BMI>30 Prawie 50% polskiego społeczeństwa choruje na otyłość, 1,5 miliona dorosłych Polaków ma otyłość olbrzymią wstępnie kwalifikującą ich do leczenia operacyjnego (wskaźnik BMI 40 i więcej, czyli od ok.120 kg)

18 Lokalizacja odkładania tkanki tłuszczowej Androidalna Gynoidalna U kobiet przed menopauzą tkanka tłuszczowa - podskórnie głównie w okolicy udowo- pośladkowej. Rozkład tkanki tłuszczowej zależy od estrogenów Mężczyźni niezależnie od wieku, tkanka tłuszczowa odkłada się przeważnie w okolicy jamy brzusznej. M. częściej zapadają na choroby układu sercowo-naczyniowego Różnice płciowe zaczynają zacierać się po menopauzie

17 Zależności między otyłością a tkanką kostną Komórka tłuszczowa oraz osteoblast wywodzą się z tej samej komórki macierzystej Uwarunkowania środowiskowe i genetyczne istotnie wpływają na rozwój schorzeń obydwu tych tkanek (Otyłość i Osteoporoza) Proces starzenia wpływa na zmiany w metabolizmie tkanki kostnej, na stłuszczenie szpiku kostnego i na częstsze występowanie otyłości ; Zarówno komórki kości, jak i komórki tłuszczowe podlegają sygnałom regulacyjnym płynącym z podwzgórza i współczulnego układu nerwowego

Osteoporoza a zawartość tłuszczu brzusznego U kobiet z najwyższymi wartościami tłuszczu brzusznego znacząco mniejsza aktywność kościotwórcza zmniejszona objętość kości beleczkowej, zwiększona porowatość kości porowej Obniżona jakość i wytrzymałość kości Podobne wnioski na podstawie oceny BMI, BMD, lokalizacji tkanki tłuszczowej, insuliny i adiponektyny dowodzą destrukcyjnego wpływu otyłości brzusznej na kość 16 JE Badurski NA Nowak: W Osteoporoza Problem Interdyscyplinarny pod redakcją E. Czerwińskiego 2015

Złamania i BMI - wątpliwości JE Badurski NA Nowak: W Osteoporoza Problem Interdyscyplinarny pod redakcją E. Czerwińskiego 2015 ** Bachmann KN 1, Bruno AG 2,3, Bredella MA 4, Vertebral Strength and Estimated Fracture Risk Across the BMI Spectrum in Women. J Bone Miner Res. 2015 Aug 31. doi: 10.1002/jbmr.2697 15 Epidemiologia złamań na których bazuje FRAX: ryzyka złamań w miarę BMI poniżej 25kg/m2 ale W miarę BMI powyżej 30kg/m2 tkanka tłuszczowa nie chroni przed złamaniami częstotliwości złamań u otyłych kobiet po menopauzie i starszych mężczyzn Inna jest lokalizacja złamań u osób otyłych i tych z niedowagą U osób otyłych częstsze są złamania kręgów** U osób z niedowagą złamania biodra i kości ramiennej Wpływ poprzez BMD? Niezależny od BMD wpływ BMI na złamania? Wpływ różnych lokalizacji tkanki tłuszczowej zależny lub niezależny od BMI wpływ na ryzyko złamań

14 SA0276 High subcutaneous fat measured by DXA is associated with higher fracture risk in older men - the STRAMBO study. Pawel Szulc*1,, University of Lyon, France 1 Obesity is associated with higher bone fragility Nie jest jasne czy każdy typ otyłości ma podobny wpływ na ryzyko złamań Cel: ocena wpływu masy tkanki tłuszczowej na ryzyko złamań u mężczyzn 802 mężczyzn w wieku 60-88, BMD - Total hip, skład masy ciała, typ otyłości pośladkowo-udową (gynoidalną) otyłość brzuszną (androidalną), rozkład podskórnej tkanki tłuszczowej (otyłość androidalna) Wiek, wcześniejsze złamania niskoenergetyczne, poziom 25OH D3, choroba wieńcowa Prospektywna ocena złamań kręgowych i pozakręgowych. Średni czas obserwacji 7 lat

SA0276 High subcutaneous fat measured by DXA is associated with higher fracture risk in older men - the STRAMBO study. Pawel Szulc*1,, University of Lyon, France 1 Wyższa masa ciała i zawartość tkanki tłuszczowej skojarzona była z wyższym ryzykiem złamań (HR= 1.33, 95%CI: 1.06-1.66, p,0.05 and HR=1.46, 95%CI: 1.16-1.84, p,0.005). Otyłość gynoidalna i androidalna skojarzona z wyższym ryzykiem złamań Po zastosowaniu modelu stopniowego tendencja została zachowana tylko dla tkanki tłuszczowej podskórnej Najwyższa zawartość tkanki tłuszczowej podskórnej skojarzona była z najwyższym ryzykiem złamań Podsumowując, u starszych mężczyzn, wyższa zawartość podskórnej tkanki tłuszczowej związana jest z wyższym ryzykiem złamania (po uwzględnieniu potencjalnych czynników zakłócających.) 13

12 SA0393 Body compositions differently affect bone mineral density in men and women throughout the lifespan : the Korean National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES) 2008-2011. Yoo Mee Kim*, Se HwaKim, Jung Sun Yooat al.. South korea Wpływ składu masy ciała na gęstość mineralną M i K Korelacje między składem masy ciała i BMD wiek 10-97 lat Badanie populacyjne - Korea National Health and Nutrition Examination Surveys (KNHANES) 2008-2011.. 20,704 osoby u których wykonane było badanie składu ciała i badanie DXA, Średni wiek 45.3ˇ(M, n=9,077, 10-93 l) i 46.7 (K, n=11,627, 10-97 l). Do analizy badanych podzielono na 2 grupy przed i po 50 rż W analizie uwzględniono: dane antropometryczne, beztłuszczową masę (lean mass - LM), masę mięśni szkieletowych kończyn (appendicular skeletal muscle mass - ASM), masę tkanki tłuszczowej (fat mass - FM), zawartość procentową tkanki tłuszczowej (fat percentage - FP ) BMD odcinka lędźwiowego (LS) i total hip (TH); nawyki żywieniowe, ciśnienie krwi, status picia i palenia oraz wysiłek fizyczny. Wszystkie składniki były analizowane w korelacji z gęstością kości. 2

SA0393 Body compositions differently affect bone mineral density in men and women throughout the lifespan : the Korean National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES) 2008-2011. Yoo Mee Kim*, at al.. South korea 11 2 masa mięśni szkieletowych kończyn (ASM) jest ważnym niezależnym pozytywnym predyktorem BMD (LS I TH) zarówno u kobiet jak i mężczyzn w ciągu całego życia. Masa tkanki tłuszczowej fat mass (FM), procent tłuszczu fat percentage (FP) mają negatywny wpływ na BMD u młodych mężczyzn ale pozytywnie wpływają na BMD starych mężczyzn a także kobiet w całym okresie długości życia.

MO0401 Increased Body Weight and Sarcopenic Obesity: Causes of Intertrochanteric Fracture in Non-Osteoporotic Female Patients.Hyung Min JI,South korea,/china Ciężar ciała i otyłość sarkopeniczna jako przyczyny złamania międzykrętarzowego 10 117 Kobiet z międzykrętarzowymi złamaniami kości udowej, u których przed operacją wykonano CT miednicy i DXA Chore podzielono na 2 grupy z wysokim BMD (n= 49) i niskim BMD (n=68) Cel badania: Ocena różnic masy ciała i otyłości sarkopenicznej u kobiet z niską gęstość mineralną kości i z wysoką gęstością kości. Korelacje między T-score a zawartością międzymięśniowej tkanki tłuszczowej w mięśniach: gluteus maximus, abductor, quadriceps, and hamstring muscles w badaniu CT biodra i przekroju uda. Wnioski: pacjentki nie osteoporotyczne u których stwierdzono złamanie były znacząco młodsze i cięższe. Miały znacząco większą zawartość tłuszczu międzymięśniowego w porównaniu z pacjentkami z OP U kobiet z wyższym BMD. większy ciężar ciała i otyłość sarkopeniczna odgrywają znaczącą role w generowaniu złamań kości udowej 3

9 4

1073 Change in Fracture Risk After Bariatric Surgery from a Pattern Associated with Obesity to a Pattern Typical of Osteoporosis: A Study Using Healthcare Administrative Databases. Catherine Rousseau, Canada Retrospektywna ocena czy ryzyko złamania ulegnie zmianie po operacji bariatrycznej Porównanie ryzyka złamań u chorych otyłych którzy przebyli operację bariatryczną z otyłymi chorymi bez zabiegu i z grupą kontrolną chorych bez otyłości a także przed zabiegiem i po zabiegu. 4 10 662 chorych poddanych zabiegowi (72.6% kobiet średni wiek 42lata 31 986 chorych otyłych i 31 986 grupa kontrolna bez otyłości Czas obserwacji 4.2 l (min-max:,1-12). 8

7 4 2 1 Złamania górnych kończyn Złamania centralne Złamania dolnych kończyn złamania centralne (kręgosłup, kość udowa, miednica)

6 1073 Change in Fracture Risk After Bariatric Surgery from a Pattern Associated with Obesity to a Pattern Typical of Osteoporosis: A Study Using Healthcare Administrative Databases. Catherine Rousseau, Canada 4 Wnioski Ryzyko złamań zmienia się po operacji bariatrycznej z wzorca skojarzonego z otyłością do typowego dla osteoporozy Ocena ryzyka złamań i właściwe prowadzenie chorych (terapia?) powinna być częścią klinicznej opieki pooperacyjnej

Fracture Risk After Bariatric Surgery: A 12-Year Nationwide Cohort Study. Taiwan 2015 Lu CW, Chang YK, Chang HH at al.: Fracture Risk After Bariatric Surgery: A 12-Year Nationwide Cohort Study. Medicine (Baltimore). 2015 Dec;94(48) 5 National Health Insurance Research Database of Taiwan 2064 patientów u których wykonano operację bariatryczną 5027 otyłych pacjentów bez operacji wiek, płeć, Charlson Comorbidity Index, cukrzyca, nadciśnienie, hyperlipidemia i wiek, w którym rozpoznano otyłość Badanie prospektywne 12 lat 183 złamania w grupie operowanej 374 złamania w grupie kontrolnej Chorzy po zabiegu bariatrycznym statystycznie znamienny wzrost ryzyka złamań związany głównie z zespolem złego wchłaniania z trendem do wzrostu ryzyka po 1-2 lat od zabiegu. Dalsze badania

Associations of Body Mass Index with Incident Fractures and Hip Structural Parameters in a Large Canadian Cohort 2015 Wiek 50 l. Badanie DXA, 41,919 kobiet and 4085 meżczyzzn, Czas obserwacji 6,2 roku dla kobiet i 4,7 dla mężczyzn Rejestry służby zdrowia informacje o dużych osteoporotycznych złamaniach (major osteoporotic fractures (MOF) MOF stwierdzono u 3721 kobiet i 276 mężczyzn hip fractures 1027 kobiet i 75 mężczyzn. U kobiet wyższe BMI było skojarzone z niższym ryzykiem dużych złamań wytłumaczeniem wydaje się być wyższe BMD Ochronne skojarzenie wyższego BMI dla złamań biodra było silniejsze i tylko częściowo tłumaczone BMD dla otyłości stopnia I i II U mężczyzn wyższe BMI nie było znamiennie skojarzone z ryzykiem MOF lub biodra Wniosek: Pomimo strukturalnych i biomechanicznych niekorzyści otyłe Shen J, Leslie WD, Nielson CM at al.: Associations of Body Mass Index with Incident Fractures and Hip Structural Parameters in a Large Canadian Cohort. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Dec 15:jc20153123 kobiety mają mniejsze ryzyko złamań4

Cawsey S, Padwal R, Sharma AM, at al.: Women with severe obesity and relatively low bone mineral 3 density have increased fracture risk. Osteoporos Int. 2015 Jan;26(1):103-11. Women with severe obesity and relatively low bone mineral density have increased fracture risk Osteoporos Int. 2015 Ocena korelacji między przebytymi złamaniami (hip, vertebra, proximal humerus, distal forearm, and ankle/lower leg) a gęstością mineralną kości (BMD) 400 otyłych kobiet, średnie BMI of 46.0 kg/m2 Wysoka częstość złamań osteoporotycznych u otyłych kobiet z niskim BMD (femoral neck BMD ) 8.0% vs. 1.2%, (p < 0.0001) w porównaniu do pozostałej populacji. Kobiety z otyłością z niższym BMD mają zwiększone ryzyko złamań w porównaniu z tymi z wyższym BMD Otyłość nie jest czynnikiem działającym ochronnie u kobiet z niskim BMD

3 Otyłość i osteoporoza Złamania osteoporotyczne- ekonomiczny problemem Świata, w którym żyjemy dłużej i jemy więcej Otyłość i złamania - Pozostaje jeszcze wiele znaków zapytania Badania składu ciała nie jest standardem diagnostycznym Lokalizacja złamań u osób otyłych różni się od osób z należną masą ciał Chociaż OTYŁOŚĆ tradycyjnie traktowana była jako czynnik ochronny w osteoporozie i złamaniach obecny stan wiedzy z pewnością nie zwalnia nas z myślenia o osteoporozie i ryzyku złamań u osób otyłych, również tych poddanych operacjom bariatrycznym

OTYŁOŚĆ I OSTEOPOROZA nie wszystkie wątpliwości wyjaśniono w czasie ASBMR 2015 2

1 OTYŁOŚĆ I OSTEOPOROZA Być może wątpliwości wyjaśnione zostaną w czasie ASBMR 2016 2016