INFORMATOR - DUS Dolnośląski Urząd Skarbowy we Wrocławiu

WROCŁAW 2015 INFORMATOR - DUS Dolnośląski Urząd Skarbowy we Wrocławiu CZERWIEC 2015 Nr 2/2015

KOMUNIKAT 2 Szanowni Państwo! Zmierzając do optymalizacji standardów obsługi, uproszczenia procedur i minimalizacji kosztów związanych z realizacją obowiązków podatkowych, pragniemy zachęcić Państwa do przekazywania informacji, zawierających aktualne dane kontaktowe (w tym adresy poczty elektronicznej), które będziemy mogli wykorzystywać do bieżącej korespondencji. Wierzymy, że przekazane informacje przyczynią się do usprawnienia obsługi naszych Podatników, Państwu zaś zagwarantują sprawny odbiór naszych komunikatów, zaproszeń na szkolenia oraz innych dodatkowych informacji. Zgłoszenia prosimy zamieszczać w zakładce Strefa podatnika na naszej stronie internetowej http://www.dus.wroclaw.pl Nasz e-mail: Izabela.Mruczek@ds.mofnet.gov.pl Liczymy na Państwa zainteresowanie i współpracę Z poważaniem Marianna Wojtowicz Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu

SPIS TREŚCI 3 1. Certyfikat rezydencji a jego ważność...4 2. Krajowe informacje podsumowujące od 1 lipca 2015 r....8 3. Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką...10 4. Rozliczenie VAT w ramach odwrotnego obciążenia a ulga za złe długi...15 5. Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia od 1 lipca 2015...17

Certyfikat rezydencji a jego ważność 4 Od 1 stycznia 2007 r. funkcjonuje w przepisach ustaw podatkowych legalna definicja certyfikatu rezydencji. Za taki dokument uznaje się zaświadczenie o miejscu zamieszkania, siedzibie podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania bądź siedziby podatnika W myśl art. 4a pkt 12 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.) certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu siedziby podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby podatnika. We wskazanej powyżej definicji certyfikatu rezydencji jest mowa o miejscu zamieszkania bądź siedzibie podatnika dla celów podatkowych. Jak wyjaśnia Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w postanowieniu z dnia 22 czerwca 2005 r., DP/P1/423-0060/05/AP, w sprawie wydania pisemnej interpretacji prawa podatkowego Miejsce siedziby dla celów podatkowych danego państwa należy pojmować, jako państwo, w którym dana osoba (prawna bądź fizyczna) jest traktowana jako podatnik podlegający w tym państwie nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (jest opodatkowany z każdego źródła dochodu wskazanego przez to państwo, niezależnie od miejsca położenia źródła tego dochodu). Jak można również przeczytać w piśmie Naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z dnia 8 czerwca 2004 r., ZD/423157/04, "(...). Certyfikat ma dla celów podatkowych potwierdzić miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika jest, zatem formą dokumentowania stanu faktycznego, tj. miejsca zamieszkania podatnika.(...)". Jak więc widać, certyfikat rezydencji ma potwierdzać, w którym państwie podatnik nieposiadający miejsca zamieszkania bądź siedziby na terytorium RP a uzyskujących dochody ze źródeł położonych na terytorium RP, posiada rezydencję podatkową, tj. w którym państwie podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Jak można również przeczytać w przywołanym powyżej piśmie Naczelnika Pomorskiego Urzędu Skarbowego Certyfikat rezydencji jest dokumentem wydawanym w formie zaświadczenia (poświadczenia) przez administrację podatkową, właściwą dla rezydentury podatnika będącego odbiorcą należności [ ] Certyfikatów nie mogą wydawać władze administracyjne, gminne lub też doradcy podatkowi. Certyfikat rezydencji musi, zatem pochodzić wyłącznie od właściwego organu administracji podatkowej. Za granicą,w większości państw, certyfikat nie jest wydawany na określonym formularzu, nie zawsze jest też wprost nazywany "certyfikatem rezydencji", a zatem każde zaświadczenie wydane przez właściwą władzę podatkową, które potwierdza posiadanie przez dany podmiot rezydencji podatkowej tego państwa jest wystarczające.

Certyfikat rezydencji a jego ważność 5 Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b i 2d, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Certyfikat rezydencji służy przede wszystkim płatnikowi do ustalenia, czy powinien pobrać podatek według stawki wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, czy też według stawki krajowej (ewentualnie nie pobierać podatku gdy są spełnione warunki do zwolnienia z opodatkowania). Dla płatnika jest to jedyny dowód, że miał prawo zastosować korzystniejsze dla podatnika regulacje wynikające z umowy w porównaniu do polskich przepisów. Brak takiego dowodu oznacza, że będzie odpowiadał za nieprawidłowo potrącony podatek. Przeważnie certyfikaty rezydencji wydawane są na określony z góry okres czasu, istnieją też certyfikaty, w których nie wskazuje się terminu ich ważności. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie rozstrzygały wprost kwestii, jak długo certyfikat rezydencji, wydany przez właściwy organ administracji podatkowej, zachowuje swoją aktualność. Zagadnienie to było przedmiotem zarówno licznych interpretacji indywidualnych, jak i orzeczeń sądowych, gdzie prezentowane były rozbieżne stanowiska w tej kwestii. Zgodnie z jednym z nich, certyfikat rezydencji miał pozostawać ważny tak długo, aż nie zmieni się podstawa faktyczna jego wydania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 lutego 2014 roku sygn. akt II FSK 204/12). Rozwiązane to nie precyzowało jednak, w jaki sposób podstawa wydania certyfikatu rezydencji miałaby zostać zweryfikowana. Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 2 lipca 2014 r. (sygn. ITPB1/415-1123b/10/14-S/AD), stwierdzając, że (...) certyfikaty rezydencji przedkładane przez podmioty zagraniczne potwierdzające ich rezydencję podatkową (siedzibę lub miejsce zamieszkania), wystawione przez właściwe władze podatkowe, jeżeli nie wskazują daty, do której obowiązują, to potwierdzają określony stan faktyczny i zachowują swoją aktualność, dopóki nie ulegnie zmianie stan faktyczny w nich przedstawiony. Inne stanowisko zakładało przedstawianie certyfikatu rezydencji przez zagranicznego podatnika przy każdorazowej wypłacie dokonywanej na jego rzecz.

Certyfikat rezydencji a jego ważność 6 Dostrzegając powyższy problem, ustawodawca zdecydował się na doprecyzowanie przepisów w tym zakresie. Ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1328) uregulowano kwestię stosowania certyfikatów rezydencji niezawierających okresu ważności, wprowadzając nowy przepis art. 26 ust. 1i- 1 l. W myśl z art. 26 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu jego ważności, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania. Zgodnie z art. 26 ust 1j ustawy jeżeli w okresie 12 miesięcy od dnia wydania certyfikatu miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie, podatnik jest obowiązany do niezwłocznego udokumentowania miejsca siedziby dla celów podatkowych nowym certyfikatem rezydencji. Przepis ust. 1i stosuje się odpowiednio. W myśl art. 26 ust 1k ustawy jeżeli podatnik nie dopełnił powyższego obowiązku, odpowiedzialność za niepobranie podatku przez płatnika lub pobranie podatku w wysokości niższej od należnej ponosi podatnik. Warto zwrócić uwagę, że przepis ten przenosi ciężar uaktualnienia certyfikatu na podatnika. Jak wskazał ustawodawca w uzasadnieniu do zmiany ustawy: (...) przyznanie płatnikowi prawa do korzystania z takiego certyfikatu przez wskazany okres nie zwalnia podatnika z obowiązku jego aktualizacji w sytuacji zmiany miejsca siedziby lub zamieszkania podatnika. Wobec tego, doregulowania wymaga również kwestia podziału odpowiedzialności płatnika i podatnika, w przypadku gdy aktualizacja taka nie zostanie dokonana. To niezwykle korzystna zmiana dla polskich podmiotów będących płatnikami, gdyż w wielu przypadkach nie posiadają oni informacji o zmianach miejsc zamieszkania lub siedzib swoich zagranicznych kontrahentów. Należy jednakże zauważyć, że odpowiedzialność płatnika nie została w ww. sytuacji wyłączona zupełnie, bowiem zgodnie z art. 26 ust. 1l ustawy, gdy z dokumentu posiadanego przez płatnika, w szczególności faktury lub umowy, wynika, że miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych uległo zmianie w okresie 12 miesięcy od dnia wydania certyfikatu, a podatnik nie dopełnił obowiązku, o którym mowa powyżej, przepisy dotyczące ważności certyfikatu oraz odpowiedzialności podatnika nie mają zastosowania od dnia, w którym płatnik uzyskał ten dokument.

Certyfikat rezydencji a jego ważność 7 Ponadto trzeba zwrócić uwagę na brzmienie art. 11 ustawy z 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono również przepis przejściowy, w myśl którego jeżeli miejsce zamieszkania lub siedziby podatnika zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu jego ważności, wydanym przed 4 stycznia 2015 r., od tego dnia płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres kolejnych 12 miesięcy od dnia jego wydania.

Krajowe informacje podsumowujące od 1 lipca 2015 r. 8 Na mocy ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 605), od 1 lipca 2015 r. obowiązek składania krajowych informacji podsumowujących dotyczyć będzie podatników dokonujących dostaw towarów lub świadczenia usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia. Zgodnie z dodanym art. 101a ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy dokonujący dostaw towarów lub świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w przypadkach o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o podatku od towarów i usług, będą mieli obowiązek składania w urzędzie skarbowym zbiorczych informacji o dokonanych dostawach towarów oraz świadczonych usługach. Informacje te będą służyły do weryfikacji, czy nabywcy wywiązali się z obowiązku rozliczenia podatku z tytułu tych transakcji. Informacje podsumowujące w obrocie krajowym (VAT-27) składane będą za okresy rozliczeniowe, w których powstał obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji podatkowych, o których mowa w art. 99 ust. 1 3 ustawy o VAT, czyli zasadniczo w terminie do 25. dnia miesiąca następującym po każdym miesiącu, jeżeli podatnik wybrał rozliczanie miesięczne. Podatnicy będą mieli możliwość ich składania również za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Informacja podsumowująca w obrocie krajowym w myśl dodanego art. 101a ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług będzie musiała zawierać następujące dane: 1) nazwę lub imię i nazwisko podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym oraz jego numer identyfikacji podatkowej; 2) nazwę lub imię i nazwisko oraz numer identyfikacji podatkowej podatnika nabywającego towary lub usługi; 3) łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca w odniesieniu do poszczególnych nabywców. Wzór informacji podsumowującej w obrocie krajowym będzie określony w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów. W rozporządzeniu tym będą także zawarte objaśnienia co do sposobu jej wypełnienia, terminu i miejsca składania. Rozporządzeniem tym Minister Finansów określi także wzór korekty informacji podsumowującej w obrocie krajowym.

Krajowe informacje podsumowujące od 1 lipca 2015 r. 9 Korekta taka będzie składana przez podatnika niezwłocznie w przypadku stwierdzenia błędów w danych zawartych w złożonej informacji podsumowującej. Natomiast w sytuacji gdy będziemy mieć do czynienia ze zmianą wartości dostaw towarów lub świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca, podatnik będzie miał obowiązek skorygowania tej wartości w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, za który dokonywał będzie korekty podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej. Warto także nadmienić, że informacje podsumowujące będą składane za okresy rozliczeniowe, które przypadać będą od dnia wejścia w życie zmian do ustawy, czyli od 1 lipca 2015 r.

Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką 10 Z uwagi na niezależność dwóch stosunków prawnych, tj. stosunku korporacyjnego (organizacyjnego) oraz stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę do pełnienia funkcji w zarządzie, skuteczne odwołanie członka zarządu nie prowadzi automatycznie do rozwiązania z nim stosunku pracy (innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę pełnienia funkcji w zarządzie). Osoba fizyczna, pełniąca funkcję członka zarządu w spółce prawa handlowego może być powiązana ze spółką w dwojaki sposób: wyłącznie stosunkiem organizacyjno-prawnym, który jest następstwem ustanowienia, np. wybór, wskazanie (jest to stosunek korporacyjny), bądź jej funkcje w zarządzie mogą być wykonywane w złożonym układzie członkostwa w zarządzie i umowy o pracę lub stosunków cywilnoprawnych (stosunek zobowiązaniowy). Pierwszy z tych stosunków, wynikający z powołania do organu spółki (zarządu), jest stosunkiem korporacyjnym regulowanym przepisami Kodeksu spółek handlowych, a jego ustanie związane jest z zakończeniem wykonywania mandatu członka zarządu. Drugi wynika z zawarcia umowy o pracę, której przedmiotem jest wykonywanie obowiązków członka zarządu, tj. pełnienie czynności składających się na tę funkcję. Specyficzny układ dwóch stosunków prawnych występujących między spółką a członkiem zarządu wykonującym swoje obowiązki w reżimie pracowniczym, pociąga za sobą określone skutki w sferze roszczeń powstałych w wyniku ustania członkostwa w zarządzie oraz kognicji sądu właściwego do rozstrzygania sporów pomiędzy byłym członkiem zarządu a spółką. Stosunek pracy jest odrębnym stosunkiem prawnym od członkostwa w zarządzie spółki, w jego zakresie członek zarządu jest osobą trzecią względem spółki i o treści jego praw pracowniczych decyduje treść stosunku pracy. Między wymienionymi relacjami prawnymi nie zachodzi stosunek wynikania, tzn. że samo powołanie do pełnienia funkcji przez właściwy organ spółki nie powoduje automatycznie powstania stosunku pracy, czy stosunku zlecenia na pełnienie tych funkcji. Analogicznie - ustanie stosunku korporacyjnego nie prowadzi do automatycznego ustania stosunku pracy, chyba że chodzi o umowę o pracę zawartą na czas pełnienia funkcji w zarządzie. Do rozwiązania stosunku pracy konieczne jest podjęcie dodatkowych czynności. W orzecznictwie przyjmuje się, że odwołanie ze stanowiska członka zarządu spółki, które nie zostało skutecznie podważone w trybie przepisów prawa handlowego, z reguły stanowi przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę zatrudnionemu w charakterze pracownika członkowi tego zarządu.

Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką 11 Jeśli natomiast odwołanej ze stanowiska członka zarządu osobie nie wypowiedziano umowy o pracę (zlecenia), pozostaje ona w dalszym ciągu ze spółką w stosunku pracy lub zlecenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.03.2011 r. sygn. II PK 201/10). O odrębności stosunku korporacyjnego i stosunku zobowiązaniowego świadczy dodatkowo fakt, że prawo do nawiązania i rozwiązania stosunku organizacyjnego przysługuje z reguły innemu organowi spółki (wspólnicy, rada nadzorcza, indywidualnie oznaczony wspólnik) niż prawo do nawiązania i rozwiązania stosunku zobowiązaniowego (uprawnionym organem jest zarząd). Inne są ponadto konsekwencje ustania obydwu ww. stosunków oraz przysługujące z tego tytułu roszczenia. Roszczenia przysługujące członkowi zarządu z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku korporacyjnego Biorąc pod uwagę odwoływalność członka zarządu w każdym czasie, bez podawania przyczyn, czynność ta co do zasady będzie czynnością niewadliwą. O wadliwym odwołaniu można mówić, gdy członek zarządu: został odwołany uchwałą organu, który nie został przewidziany w umowie spółki jako uprawniony do dokonania tej czynności (np. podjętą przez radę nadzorczą mimo że organ ten nie był przewidziany w umowie spółki jako właściwy do odwoływania członków zarządu) odwołanie nastąpiło bez podania przyczyn, w przypadku gdy umowa spółki wymagała podania tych przyczyn w uchwale o odwołaniu umowa spółki określa wprost ważne przyczyny, z których może dojść do odwołania członka zarządu, zaś odwołanie nastąpiło z innych przyczyn. W pierwszym z ww. przypadków wadliwość odwołania skutkuje nieważnością dokonanej czynności (możliwe jest zatem powództwo o ustalenie nieważności bądź nieistnienia uchwały niewłaściwego organu o odwołaniu członka zarządu). W pozostałych wypadkach, tj. tam gdzie odwołanie nastąpiło w drodze uchwały właściwego organu (zgromadzenia wspólników) tyle że podjętej niezgodnie z określonymi postanowieniami umowy spółki, istnieją podstawy prawne wniesienia powództwa o uchylenie uchwały, jednak członek zarządu odwołany niezgodnie z postanowieniami umowy spółki nie będzie posiadał czynnej legitymacji procesowej do wniesienia tego powództwa, bowiem z chwilą odwołania utracił on swój status członka zarządu, a tym samym podstawę do przyznania mu czynnej legitymacji procesowej z art. 250 pkt 1 ustawy z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1030 ze zm.).

Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką 12 Jednakże, gdy członek zarządu będzie jednocześnie wspólnikiem spółki, może on być podmiotem legitymowanym czynnie do zaskarżenia wadliwej uchwały (w oparciu o art. 250 pkt 2-5 k.s.h.). Podobnie, wadliwą uchwałę o odwołaniu członka zarządu przez zgromadzenie wspólników będzie mógł zaskarżyć inny wspólnik. Innemu trybowi podlega natomiast zaskarżanie uchwał rady nadzorczej, jako organu przewidzianego w umowie spółki do powoływania i odwoływania zarządu. Osoba odwołana ze składu zarządu wadliwą uchwałą organu nadzorczego spółki będzie bowiem miała legitymację procesową do zaskarżenia tej uchwały, gdyż w świetle art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.), osobie tej będzie przysługiwał interes prawny. Odmienne uregulowanie kwestii zaskarżalności uchwał zgromadzenia wspólników i rady nadzorczej wynika stąd, że regulację prawną służącą kontroli uchwał zgromadzenia wspólników spółek kapitałowych zamieszczono w przepisach Kodeksu spółek handlowych, natomiast pominięto w tym akcie prawnym uwzględnienie instrumentów służących sądowej kontroli uchwał rad nadzorczych. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że nie stanowi to jednak luki w prawie, ponieważ w myśl art. 2 k.s.h., w sprawach określonych w art. 1 1 tej ustawy (a więc m.in. w sprawach funkcjonowania spółek kapitałowych), a nieuregulowanych w przepisach k.s.h., stosuje się wprost przepisy Kodeksu cywilnego, a jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksy cywilnego stosuje się odpowiednio. A zatem w aktualnym stanie prawnym w celu stwierdzenia przez Sąd nieważności uchwały rady nadzorczej lub ustalenia jej istnienia albo nieistnienia, konieczne jest posłużenie się przepisami art. 58 Kodeksu cywilnego, co wymaga z kolei skorzystania z powództwa przewidzianego w art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego. Roszczenia przysługujące członkowi zarządu z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę pełnienia funkcji w zarządzie. Niezależność stosunku korporacyjnego łączącego członka zarządu ze spółką od innego stosunku prawnego, który może stanowić podstawę pełnienia funkcji zarządzie (np. umowa o pracę) skutkuje tym, że rozwiązanie stosunku korporacyjnego nie pozbawia członka zarządu roszczeń wynikających z tego innego stosunku pracy, co wynika wprost z treści art. 203 1 zdanie drugie k.s.h.

Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką 13 W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że po odwołaniu pracownika ze stanowiska członka zarządu jego stosunek organizacyjnoprawny ustaje ze skutkiem natychmiastowym (jeżeli nic innego nie wynika z oświadczenia organu odwołującego), pozostaje zaś tylko stosunek pracy, który trwa tak długo, dopóki nie zostanie rozwiązany przez spółkę lub przez pracownika bądź na mocy porozumienia stron (wyrok dnia 02.03.2011 r. sygn. II PK 201/10, wyrok z dnia 06.04.2011 r. sygn. II PK 255/10 oraz wyrok z dnia 19.06.2012 r. sygn. II UK 282/11). Z chwilą odwołania z zarządu pracownik staje się byłym członkiem zarządu, z którym rozwiązanie umowy o pracę należy już do uprawnień zarządu, a nie zgromadzenia wspólników. Roszczenia członka zarządu po odwołaniu go z tej funkcji mogą wynikać z umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, a także tzw. kontraktu menedżerskiego (stosunek zobowiązaniowy). W szczególności, jeżeli odwołanie nie jest związane z rozwiązaniem stosunku pracy w trybie natychmiastowym, pozostają zobowiązania pracownicze w stosunku do byłego członka zarządu (np. wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, ekwiwalent za urlop, odprawa itp.) W orzecznictwie kwestia zakresu roszczeń przysługujących członkowi zarządu ze stosunku pracy w razie wadliwego rozwiązania tego stosunku nie była jednolicie postrzegana, a mianowicie wątpliwości budziło, czy osobie takiej przysługuje roszczenie o odszkodowanie czy też roszczenie o przywrócenie do pracy. Z treści art. 203 1 zdanie pierwsze k.s.h. wywodzono, że brzmienie tego przepisu sprzeciwia się możliwości przywrócenia do pracy odwołanego członka zarządu, skoro członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Takie stanowisko pomija jednakże treść art. 203 1 zdanie drugie, zgodnie z którym odwołanie członka zarządu nie pozbawia go roszczenie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Ostatecznie wątpliwości w tym zakresie rozwiała uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012 r., sygn. III PZP 3/12, w której wyrażono pogląd, że w przypadku rozwiązania z naruszeniem prawa umowy o pracę z członkiem zarządu spółki kapitałowej odwołanym na podstawie art. 203 lub art. 370 1 k.s.h., roszczenie o przywrócenie do pracy nie jest wyłączone. Sąd ten podkreślił, że swoboda odwołania członka zarządu nie narusza, a więc nie modyfikuje roszczeń, przysługujących odwołanemu członkowi zarządu ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu, a jednym z tych roszczeń jest roszczenie o przywrócenie do pracy (art. 45 1 Kodeksu pracy). Przywrócenie do pracy nie stanowi ingerencji w stosunki korporacyjne spółki.

Odwołanie członka zarządu a stosunek pracy łączący go ze spółką 14 W świetle powołanej uchwały 7 sędziów przywrócenie do pracy oznacza kreowanie stosunku prawnego jedynie w aspekcie formalnej więzi łączącej pracodawcę z pracownikiem, bez faktycznej możliwości realizacji obowiązków ze strony pracownika, jednakże samo istnienie stosunku pracy nie jest determinowane wykonywaniem przez pracownika treści umowy o pracę (chyba, że chodzi o nawiązanie stosunku pracy w sposób dorozumiany). Umowa o pracę wiąże strony dopóty, dopóki nie zostanie w sposób prawem przewidziany rozwiązana, mimo jej faktycznego niewykonywania. Stosunek pracy zostaje reaktywowany z mocy orzeczenia o przywróceniu do pracy, ale jego materialna skuteczność świetle art. 48 1 Kodeksu pracy powstaje dopiero od daty zgłoszenia przez pracownika gotowości niezwłocznego podjęcia pracy. Z racjonalnego punktu widzenia niepożądane jest kreowanie stosunku pracy, w którym obowiązki pracownicze nie mogą i nie będą mogły być wykonywane, dlatego sąd pracy ma możliwość wyboru za pracownika roszczenia o odszkodowanie zamiast zgłoszonego przywrócenia do pracy wtedy, gdy uwzględnienie tego ostatniego żądania jest niemożliwe lub niecelowe (art. 45 2 i art. 56 1 Kodeksu pracy). Brak możliwości wykonywania obowiązków pracowniczych po restytucji stosunku pracy w pełni uzasadnia zastosowanie tych przepisów i wybranie za pracownika roszczenia o odszkodowanie, bowiem przywrócenie do pracy jest wtedy co do zasady niecelowe.

Rozliczenie VAT w ramach odwrotnego obciążenia a ulga za złe długi 15 Powszechnie podatek należny od sprzedaży towarów i usług rozliczany jest przez sprzedawcę poprzez wystawienie faktury VAT z odpowiednią stawką VAT, którą ujmuje się w odpowiednich rejestrach oraz w deklaracji dla podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowią towary wykazane w załączniku Nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług, dla których po spełnieniu warunków art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 roku, Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) sprzedawca nie wykazuje podatku należnego. Obowiązek ten przerzucony zostaje na nabywcę, który wykazuje zarówno podatek należny, jak i naliczony. Z kolei postanowienia art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług dają prawo wierzycielowi do skorygowania podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w związku z faktem, iż dłużnik nie uregulował wierzytelności w terminie 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze po spełnieniu warunków o których mowa w cytowanym artykule. Dłużnik natomiast zgodnie z art. 89b ww. ustawy, który w ww. terminie nie ureguluje zobowiązania musi skorygować odliczony VAT. W omawianej sprawie, w przypadku sprzedaży towarów, od których VAT rozlicza nabywca w ramach odwrotnego obciążenia, sprzedawca nie wykazuje kwoty podatku, nie ma zatem kwoty podatku którą wierzyciel mógłby ewentualnie skorygować w myśl art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług. Inaczej jest w przypadku nabywcy, który rozliczył podatek VAT od danej transakcji w ramach odwrotnego obciążenia i nie uregulował należności. Bowiem literalne brzmienie przepisu 89b ustawy o podatku od towarów i usług nakazuje skorygować odliczony podatek VAT wynikający z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług. W tej sprawie wypowiedział się Minister Finansów w interpretacji indywidualnej z dnia 25.09.2014 roku nr PT8/033/29/249/WCH/14/RD-87172, który nie zgodził się z koniecznością korygowania odliczonego VAT przez dłużników od zakupów krajowych, od których rozliczany był podatek na zasadach odwrotnego obciążenia wskazując, że w tym przypadku art. 89b ustawy o podatku od towarów i usług nie ma zastosowania. Minister Finansów wyjaśnił, że ( ) w odniesieniu do nabycia usług i towarów z załącznika nr 11 nabywca nie dokonuje odliczenia kwoty podatku wynikającej z faktury dokumentującej nabycie. Cała operacja rozliczenia podatku naliczonego z należnym odbywa się według dokumentów "wewnętrznych" kupującego.

Rozliczenie VAT w ramach odwrotnego obciążenia a ulga za złe długi 16 W tym miejscu należy dodatkowo zaznaczyć, że również sprzedający wystawiając fakturę bez kwoty podatku nie skorzysta z ulgi określonej w art. 89a ustawy o VAT. Reasumując, w tego typu transakcjach brak faktury od dostawcy, w której wykazana byłaby kwota podatku "do odliczenia" i występowanie wewnętrznego rozliczenia podatku naliczonego z należnym przez nabywcę, wyklucza zastosowanie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT ( )

Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia od 1 lipca 2015 r. 17 Od 1 lipca 2015 r. czekają nas kolejne zmiany w zakresie podatku od towarów i usług. Tym razem ustawodawca postanowił m. in rozszerzyć, ale i doprecyzować przepisy w zakresie tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia dla niektórych towarów. Zmiany wprowadzone zostały ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 605) i mają na celu zapewnienie większej skuteczności i uszczelnienie sytemu podatku VAT za pomocą omawianego instrumentu, a tym samym zapobieganie wyłudzeniom zwrotu podatku. Z uwagi na rosnącą skalę nadużyć w rozliczeniach podatku od towarów i usług niezbędne stało się objęcie tym mechanizmem kolejnych towarów. Tym samym lista towarów objętych odwrotnym obciążeniem zawarta w załączniku nr 11 wydłużona została o: Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej PKWiU 24.33.20.0 (przedmiotowe towary z kategorii stali wprowadzone zostały do załącznika nr 11, z uwagi na to, iż są bardzo zbliżone do towarów objętych już tym mechanizmem, zasadne zatem było ujednolicenie rozliczenia dla tych towarów), złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku wyłącznie złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, złoto inwestycyjne, w sytuacji gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania przewidzianej w art. 123 ustawy o podatku od towarów i usług, metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu, części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie 325 tysięcznych lub większej, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym, aluminium, ołów, cynk, cyna, nikiel nieobronione plastycznie, telefony komórkowe, w tym smartfony, komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy i podobne, konsole do gier wideo.

Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia od 1 lipca 2015 r. 18 Z drugiej strony, mechanizm odwrotnego obciążenia stosowany będzie tylko w sytuacji, gdy nabywcą towarów wymienionych w załączniku nr 11 będzie podatnik, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Dotychczas zwolniony podatnik VAT również był zobowiązany do rozliczenia podatku VAT, w przypadku nabycia towarów wymienionych w załączniku nr 11, co sprowadzało się do obowiązku złożenia przez niego deklaracji VAT-9M oraz wpłaty wyliczonego podatku na konto urzędu skarbowego. Ustawodawca uznał natomiast, że bez szkody dla tej instytucji możliwe jest wyłączenie z tego mechanizmu podatników zwolnionych z podatku VAT, co zmniejszy ich obowiązki administracyjne. Po zmianach, gdy nabywcą będzie podatnik VAT zwolniony, transakcja będzie opodatkowana przez dostawcę na zasadach ogólnych. Nowością jest również wprowadzenie ograniczenia stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do dostaw, ale tylko niektórych towarów powyżej określonego limitu kwotowego. Przepis stanowi, iż w przypadku dostaw towarów takich jak: przenośne komputery (tablety, notebooki, laptopy), telefony komórkowe oraz konsole do gier wideo, odwrócone obciążenie stosuje się, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej ww. towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20.000 zł. Przez jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się transakcję obejmującą umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw wskazanych wyżej towarów, nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy. Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się również transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę, jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami. Co ważne, obniżenie wartości dostaw dokonanych w ramach jednolitej gospodarczo transakcji, w szczególności przez udzielenie po ich dokonaniu nabywcy opustu lub obniżki ceny, nie wpływa na określenie podatnika obowiązanego do rozliczenia kwoty podatku z tytułu dostawy towarów dokonywanej w ramach tej transakcji. Obowiązki administracyjne zwiększą się natomiast w stosunku do sprzedawcy. Otóż podatnicy dokonujący dostaw towarów lub świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca (dotyczy to usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, dla których ten mechanizm ma również zastosowanie), od 1 lipca 2015 r. będą mieli obowiązek składania zbiorczych informacji o dokonanych dostawach towarów oraz świadczonych usługach, zwane informacjami podsumowującymi w obrocie krajowym.

Zmiany w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia od 1 lipca 2015 r. 19 Informacje te składa się za okresy rozliczeniowe (które przypadają od dnia 1 lipca 2015 r.), w których powstał obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji podatkowych, tj. co do zasady w terminie do 25 dnia miesiąca. Informacja taka powinna zawierać następujące dane: nazwę lub imię i nazwisko oraz NIP podatnika składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym, nazwę lub imię i nazwisko oraz NIP podatnika nabywającego towary lub usługi, łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca, w odniesieniu do poszczególnych nabywców. Należy zatem zauważyć, iż już nie tylko podmioty prowadzące transakcje wewnątrzwspólnotowe będą zobowiązane kumulować na jednym druku wartości i ilości dokonanych transakcji. Jak wskazano wyżej podobny obowiązek dotyczyć będzie części podmiotów dokonujących transakcji krajowych. Obowiązek ten będzie realizowany poprzez złożenie druku VAT-27. Obowiązek ten wprowadzony został celem uszczelnienia systemu odwróconego obciążania, co pozwoli w większym stopniu objąć kontrolą tego rodzaju transakcję. Na podstawie danych z tych informacji możliwe będzie bowiem sprawdzenie, czy nabywcy wywiązali się z obowiązku rozliczenia podatku. W ustawie z dnia 9 kwietnia 2015 r. przewidziane zostały przepisy przejściowe, według których: w przypadku uiszczenia przed dniem 1 lipca 2015 r. całości lub części zapłaty na poczet dostawy towarów, która od tego dnia nie będzie objęta już mechanizmem odwrotnego obciążania dostawa towarów dokonana od tego dnia podobnie jak wniesiona zaliczka objęta będzie mechanizmem odwrotnego obciążenia (stosuje się przepisy dotychczasowe), w przypadku zaliczek uiszczonych przed dniem 1 lipca 2015 r. na poczet dostawy towarów, która od tego dnia będzie objęta mechanizmem odwrotnego obciążenia, należy dokonać korekty rozliczenia tej zapłaty w rozliczeniu za okres, w którym dokonano dostawy tych towarów, dla dostaw towarów, dla których określony został limit kwotowy, zmienione przepisy stosuje się, jeżeli łączna wartość dostaw, bez kwot podatku, przekracza od dnia 1 lipca 2015 r. kwotę 20.000 zł. Należy zauważyć, że omówione wyżej zmiany mają na celu pełniejsze dostosowanie obowiązujących przepisów do prawa unijnego wynikającego zarówno z przepisów, jak i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

20 - Redakcja - Informator DUS ul. Żmigrodzka 141 51-130 Wrocław tel. +48 (71) 32 36 800 e-mail: Jolanta.Kucharczyk@ds.mofnet.gov.pl Redaktor Naczelny - Jolanta Kucharczyk - Wydawca - Izba Skarbowa we Wrocławiu ul. Powstańców Śląskich 24,26 53-333 Wrocław tel. 71 365 24 00, fax 71 365 27 80 Informator DUS ma charakter informacyjny i nie stanowi wykladni prawa.