ZMIANY W ZAKRESIE PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG 1 KWIETNIA 2015 R.

Transkrypt

1 ZMIANY W ZAKRESIE PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG 1 KWIETNIA 2015 R. Opracowali: Małgorzata Lehmann-Ziaja oraz Piotr Śmigielski W dniu 13 listopada na stronie Rządowego Centrum Legislacji 1 ukazał się projekt z dnia 7 listopada 2014 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo zamówień publicznych, zwany dalej Projektem. Podstawę sporządzenia Projektu stanowił projekt założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy prawo zamówień publicznych (ZD99) przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 19 sierpnia 2014 r. Zgodnie z art. 12 Projektu wejdzie on w życie z dniem 1 kwietnia 2015 r. Projekt przewiduje liczne zmiany w zakresie treści ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług 2 oraz ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 3. Zakres proponowanych zmian obejmuje w szczególności następujące zagadnienia: 1) zmiany w zakresie mechanizmu odwrotnego obciążenia tj.: a) rozszerzenie zakresu towarów objętych mechanizmem odwróconego obciążenia, b) ograniczenie stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do podatników czynnych, c) ograniczenie stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do dostaw niektórych towarów powyżej określonego limitu kwotowego, d) przepisy przejściowe; 2) zmiany w zakresie informacji podsumowujących; 3) zmiany zakresu stosowania instytucji odpowiedzialności solidarnej 1 katalog/ Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, ze zm., zwana dalej ustawą z dnia 11 marca 2004 r. 3 Dz.U. z 2013 r., poz. 907, ze zm. i obowiązku miesięcznego rozliczania podatku; 4) zmiany w zakresie odliczania podatku naliczonego w odniesieniu do zakupionych towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych (podlegających i niepodlegających podatkowi od towarów i usług) tj.: a) możliwość uzgodnienia (ustalenia) z naczelnikiem urzędu skarbowego wybranego przez podatnika sposobu określenia ww. proporcji, b) określenie przez Ministra Finansów przykładowych sposobów obliczenia proporcji, c) przepisy przejściowe, d) określenie zasad postępowania w przypadku zmiany zakresu wykorzystania zakupionych towarów i usług; 5) zmiany w zakresie tzw. ulgi na złe długi, 6) zmiany dotyczące kaucji gwarancyjnej, 7) zmiany w zakresie ustawy Prawo zamówień publicznych. AD. 1 ZMIANY W ZAKRESIE MECHANIZMU ODWROTNEGO OBCIĄŻENIA. Rozszerzenie zakresu towarów objętych mechanizmem odwróconego obciążenia. Projekt przewiduje rozszerzenie zakresu towarów objętych mechanizmem odwróconego obciążenia. Przewiduje się dodanie w załączniku nr 11 do ustawy pozycji. 21a, 22a-22c oraz 28a-28d w brzmieniu: 2 la Arkusze żeberkowane ze stali niestopowej 22a ex Złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku - wyłącznie złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, z wyłączeniem złota inwestycyjnego w rozumieniu art. 121 ustawy, z zastrzeżeniem poz. 22b 22b Bez Złoto inwestycyjne w rozumieniu art. 121 ustawy względu na symbol PKWiU 22c ex a ex b ex c ex d ex Metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu - wyłącznie złoto o próbie 325 tysięcznych lub większej, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu Przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych, o masie <= 10 kg, takie jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne - wyłącznie komputery przenośne takie jak: tablety, notebooki, laptopy Telefony dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych - wyłącznie telefony komórkowe, w tym smartfony Konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałe urządzenia do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem - z wyłączeniem części i akcesoriów Biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym - wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie 325 tysięcznych lub większej tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym Zgodnie z uzasadnieniem Projektu do poszczególnych zmian objęcia nowych towarów mechanizmem odwrotnego obciążenia: Pkt 21a - towary te nie są obecnie objęte odwrotnym obciążeniem, podczas gdy są bardzo zbliżone do towarów objętych tym mechanizmem, klasyfikowanych według nomenklatury PKWiU do grupowania Wyroby płaskie walcowane, o szerokości >= 600 mm, ze stali niestopowej, platerowane, powlekane lub pokrywane. 1

2 Pkt 22a-22c i 28d - obecnie mechanizm odwrotnego obciążenia obowiązuje wyłącznie dla określonych kategorii złomu i surowców wtórnych z metali szlachetnych, w tym złota (poz. 34 i 37 załącznika nr 11 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Jednocześnie obrót złotem w postaci surowca lub półproduktu jest objęty odpowiedzialnością solidarną i obowiązkiem stosowania jednomiesięcznych okresów rozliczeniowych (poz. 12 załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Zgodnie z projektem planowane jest utrzymanie odpowiedzialności solidarnej w zakresie złota nieobrobionego plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku - wyłącznie złoto o próbie mniejszej niż 325. W przypadku złota o próbie 325 lub większej planowane jest objęcie go mechanizmem odwrotnego obciążenia, podobnie jak dostaw złota inwestycyjnego, w sytuacji gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania oraz złota platerowanego platyną, nieobrobionego inaczej niż do stanu półproduktu, oraz części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym. Pkt 28a-28c - projekt zakłada rozszerzenie stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia również na niektóre towary z kategorii elektroniki - dotychczas nieobjęte tym mechanizmem. Celem regulacji jest objęcie mechanizmem odwróconego obciążenia wyłącznie komputerów przenośnych, takich jak: tablety, notebooki, laptopy (obejmujących również urządzenia występujące pod nazwami: palmtop, notebook, netbook, minibook, chromebook, desktop, ultrabook, itp.). Regulacja ta nie obejmie natomiast towarów takich jak np. przenośne terminale umożliwiające odczytywanie kodów kreskowych, czy przenośne urządzenia do identyfikacji biometrycznej (zdolne do zbierania np. odcisków palców, obrazów tęczówki oka, czy zdjęć twarzy). W konsekwencji tego zaproponowana pozycje zostały zawężona wyłącznie do komputerów przenośnych takich jak: tablety, notebooki i laptopy (dodano przedrostek ex). Projekt zakłada również objęcie mechanizmem odwróconego obciążenia telefonów komórkowych, w tym smartfonów. Proponuje się także objęcie systemem reverse charge konsol do gier wideo, takich z których obraz odtwarzany jest na odbiorniku telewizyjnym, monitorze lub innym zewnętrznym ekranie lub powierzchni, jak i urządzeń do gier wideo mających niezależny monitor obrazowy, nawet przenośnych. Z pozycji ten wprost wyłączono części i akcesoria do tych towarów, takie jak kasety z grami, sterowniki do gier czy kierownice. Ograniczenie stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do podatników czynnych. projekcie przewiduje się ograniczenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia, gdy nabywcą tych towarów jest podatnik objęty zwolnieniem od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 jak również wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. W chwili obecnej podatnicy ci są bowiem zobligowani zarówno do wpłacenia na konto urzędu skarbowego podatku VAT od takich transakcji, jak też do złożenia w tym organie podatkowym deklaracji VAT-9M za miesiąc, w którym powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy (złożenie deklaracji podatkowej oraz zapłata podatku powinno nastąpić do 25. dnia miesiąca następującego po tym, w którym powstał obowiązek podatkowy). W związku czym proponuje się zawężenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia tylko do sytuacji, gdy nabywcą tych towarów jest podatnik czynny. Weryfikację statusu nabywcy podatnikom ma ułatwić wprowadzana baza online, za pomocą której będzie można potwierdzić status podatników zarejestrowanych jako podatników czynnych. Ograniczenie stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia do dostaw niektórych towarów powyżej określonego limitu kwotowego. W projekcie proponuje się ustanowienie progu kwotowego, po przekroczeniu którego znajdowałby zastosowanie mechanizm odwróconego obciążenia. Zgodnie z praktyką innych państw członkowskich, za optymalne wydaje się przyjęcie limitu na poziomie zł (wartość - bez kwoty podatku - dostaw dokonanych na rzecz jednego nabywcy), czyli przybliżonej równowartości przyjmowanych w tych krajach kwoty euro. Limit ten dotyczyłby jednolitej gospodarczo transakcji (propozycja dodania art. 17 ust. 1c ustawy z dnia 11 marca 2004 r.) przez którą rozumie się dostawy wiążące się z realizacją jednej umowy, również wówczas gdy w ramach tej umowy występuje kilka lub więcej zleceń lub wystawianych jest kilka lub więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy. Do oceny, czy jednolita gospodarczo transakcja przekracza kwotę zł. istotne są warunki umowy, w szczególności dane dotyczące wielkości składanego zamówienia czy zawieranego kontraktu. To rozwiązanie zastępuje proponowany w projekcie z 10 września 2014 roku limit dzienny kształtujący się również na poziomie zł. Dla pełniejszego zrozumienia zamiaru projektodawcy, warto w tym miejscu przytoczyć znajdujący się w uzasadnieniu do projektu przykład zastosowania limitu przy jednolitej gospodarczo transakcji. Mianowice, jeżeli podatnik czynny składa zamówienie na dostawę tabletów w dziesięciu odrębnie fakturowanych transzach, która każda obejmuje pięć tabletów o wartości netto 500 zł każdy, to całość dostaw stanowi jednolitą gospodarczo transakcję w rozumieniu projektowanego art. 17 ust. lc objętych odwróconym obciążeniem w podatku od towarów i usług (łączna wartość umowy wynosi bowiem zł). 2

3 Ponieważ w trakcie konsultacji założeń do projektu wiele podmiotów zgłosiło zastrzeżenia co do zasadności wprowadzenia przedmiotowego limitu w odniesieniu do obrotu wszystkimi towarami objętymi mechanizmem odwróconego obciążenia w projekcie proponuje się zawężenie stosowania przedmiotowego warunku kwotowego wyłącznie do obrotu telefonami komórkowymi, w tym smartfonami, komputerami przenośnymi takimi jak: tablety, notebooki, laptopy, etc. oraz konsolami do gier wideo (jako towarów niewymagających dalszej obróbki ). (propozycja dodania art. 17 ust. 1 pkt 7 lit. d ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Natomiast obniżenie wartości dokonanej transakcji (np. wskutek udzielenia rabatu czy zwrotu towaru) pozostanie bez wpływu na określenie podatnika obowiązanego do rozliczenia podatku od tych dostaw. Tym samym zgodnie z projektem jeżeli po dokonaniu dostawy telefonów komórkowych, komputerów przenośnych czy też konsol do gier wideo, do której opodatkowania w związku z przekroczeniem ustawowych limitów obowiązany będzie nabywca, zostanie obniżona wartość tejże dostawy (np. rabat udzielony ex post) poniżej ustawowego limitu, brak będzie podstaw do zmiany podatnika zobowiązanego do opodatkowania tej dostawy. Proponowana jest również stanowiąca doprecyzowanie norma względem której, w przypadku uiszczenia zapłaty w całości lub części przed dokonaniem dostawy dla podmiotu stającego się lub przestającego być nabywcą zgodnie z proponowanym art. 17 ust.1 pkt 7, korekty wynikającej stąd zmiany dokonuje się za okres w którym dokonano dostawy. Przepisy przejściowe. W art. 4 Projektu wprowadza się przepisy przejściowe regulujące kwestię rozliczeń dokonywanych na przełomie roku 2014/2015 w związku z wprowadzeniem nowego zakresu mechanizmu odwróconego obciążenia. W przypadku uiszczenia przed dniem 1 kwietnia 2015 r. całości lub części zapłaty na poczet dostawy towarów, która od dnia 1 kwietnia 2015 r.: a) nie byłaby objęta już tym mechanizmem (np. sprzedaż na rzecz podatnika zwolnionego z VAT) - dostawa towarów dokonana po dniu 31 grudnia 2014 r. - podobnie jak wniesiona zaliczka - objęta będzie mechanizmem odwróconego obciążenia. b) będzie objęta tym mechanizmem (np. dodatkowe towary ze stali, złoto w postaci surowca lub półproduktu, dostawy powyżej limitów kwotowych telefonów komórkowych, komputerów przenośnych oraz konsol do gier) - zasadne będzie dokonanie na bieżąco korekty opodatkowania tej zaliczki i objęcie jej mechanizmem odwróconego obciążenia. Korekty dokonanego wcześniej rozliczenia dokonuje się na bieżąco, tj. w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła dostawa towarów. AD. 2 ZMIANY W ZAKRESIE INFORMACJI PODSUMOWUJĄCYCH. W Projekcie proponuje się, aby sprzedawcy składali naczelnikowi urzędu skarbowego w obrocie krajowym informacje podsumowujące, zawierające zbiorcze informacje o dokonanych przez nich transakcjach objętych odwrotnym obciążeniem, z tytułu których podatek powinien rozliczyć nabywca (proponowany art. 100a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Na podstawie danych z tych informacji będzie możliwe sprawdzenie, czy nabywcy wywiązali się z obowiązku rozliczenia podatku. W projektowanych przepisach (ust. 2-3 art. 100a ustawy o VAT) uregulowane zostaną zasady i termin składania informacji podsumowujących. Proponuje się, aby informacje te były składane za okresy rozliczeniowe, w których powstaje obowiązek podatkowy, w terminach przewidzianych dla złożenia przez podatnika deklaracji podatkowych, o których mowa w art. 99 ust. 1-3 ustawy o VAT. Przedmiotowa informacja powinna zawierać m.in. łączną wartość dostaw towarów oraz świadczonych usług, dla których podatnikiem jest nabywca - w odniesieniu do poszczególnych kontrahentów. W przypadku stwierdzenia błędów w danych zawartych w złożonej informacji podsumowującej w obrocie krajowym, podatnik byłby obowiązany złożyć niezwłocznie korektę tej informacji (ust. 4 art. 100a ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). W sytuacji natomiast zmiany wartości dostaw towarów lub świadczonych usług, objętych odwróconym obciążeniem, podatnik jest obowiązany skorygować tę wartość w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, za który dokonuje się korekty podstawy opodatkowania w deklaracji podatkowej. Jednocześnie minister właściwy do spraw finansów publicznych otrzyma upoważnienie do ustalenia wzoru informacji podsumowującej w obrocie krajowym wraz z objaśnieniami co do sposobu jej wypełnienia, terminu i miejsca składania oraz wzoru korekty tej informacji wraz z objaśnieniami co do sposobu jej wypełnienia, przy uwzględnieniu specyfiki transakcji objętych odwróconym obciążeniem. Ponadto proponuje się wprowadzenie przepisu przejściowego (art. 7 projektu), zgodnie z którym informacje podsumowujące będą składane za okresy rozliczeniowe, które przypadają od dnia wejścia w życie ustawy. AD. 3 ZMIANY ZAKRESU STOSOWANIA INSTYTUCJI ODPOWIEDZIALNOŚCI SOLIDARNEJ I OBOWIĄZKU MIESIĘCZNEGO ROZLICZANIA PODATKU Zgodnie z Projektem zasadniczy mechanizm instytucji pozostał niezmieniony. Przewiduje się zmiany w załączniku nr 13 poprzez zmianę brzmienia poz. 12 oraz dodanie pozycji 13-17: 12 ex Złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku - wyłącznie złoto o próbie mniejszej niż Srebro nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku 3

4 Platyna nieobrobiona plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku 15 ex Metale nieszlachetne lub srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu - wyłącznie srebro, platerowane złotem, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu 16 ex Metale nieszlachetne platerowane srebrem oraz metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu - wyłącznie złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych i srebro, platerowane platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu 17 ex Biżuteria i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym - wyłącznie części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, ze srebra i z platyny tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym Projekt zakłada wyłączenie z załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. złota w postaci surowca lub półproduktu o próbie 325 tysięcznych lub większej w związku z objęciem tej kategorii towaru odwrotnym obciążeniem oraz dodanie do tego załącznika srebra i platyny w postaci surowca lub półproduktu. Mechanizm odwrotnego obciążenia będzie miał zastosowanie do złota w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej) oraz dostaw złota inwestycyjnego (w sytuacji gdy podatnik skorzystał z opcji opodatkowania). Zgodnie zatem z nowym brzmieniem poz. 12 tego załącznika odpowiedzialnością solidarną będą objęte transakcje, przedmiotem których będzie złoto nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych. Zakres tej regulacji dla złota obejmuje również złoto o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych platerowane platyną nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu oraz części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze złota o próbie mniejszej niż 325 tysięcznych, tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane łub platerowane metalem szlachetnym, sklasyfikowane w odpowiednich grupowaniach PKWiU. Dla kompleksowego zabezpieczenia branży metali szlachetnych w zakres solidarne odpowiedzialności włączono srebro oraz platynę w postaci surowca lub półproduktów. Zakres regulacji dla srebra i platyny w postaci surowca lub półproduktu obejmuje również srebro, platerowane złotem i platyną, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu oraz części biżuterii i części pozostałych wyrobów jubilerskich ze srebra i platyny tj. niewykończone lub niekompletne wyroby jubilerskie i wyraźne części biżuterii, w tym pokrywane lub platerowane metalem szlachetnym Należy pamiętać, iż wraz z solidarną odpowiedzialnością nakładany jest obowiązek stosowania jednomiesięcznych okresów rozliczeniowych. Działania rozszerzające załącznik nr 13 podjęto ze względu na podobieństwo tych towarów do branż już stanowiących przedmiot zainteresowania przestępczości podatkowej. W efekcie, występuje duże prawdopodobieństwo przeniesieni się podmiotów zawodowo zajmujących się nieuczciwą konkurencją i wyłudzeniami podatkowymi na towary dodane do katalogu solidarnej odpowiedzialności Warto w tym miejscu nadmienić, iż w niektórych państwach członkowskich omawiana metoda walki z wyłudzeniami podatku od wartości dodanej (instytucja odpowiedzialności solidarnej) stanowi zasadę generalną. AD. 4 ZMIANY W ZAKRESIE ODLICZANIA PODATKU NALICZONEGO W ODNIESIENIU DO ZAKUPIONYCH TOWARÓW I USŁUG WYKORZYSTYWANYCH DO CELÓW MIESZANYCH (PODLEGAJĄCYCH I NIEPODLEGAJĄCYCH PODATKOWI OD TOWARÓW I USŁUG) Proponuje się w sytuacji, gdy podatnik oprócz wykonywania działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wykonuje również działalność pozostającą poza zakresem tego podatku: a) wprowadzenie możliwości uzgodnienia (ustalenia) z organami podatkowymi najbardziej reprezentatywnego dla specyfiki prowadzonej przez podatnika działalności i dokonywanych nabyć sposobu określenia proporcji odliczania podatku naliczonego, b) określenie przykładowych sposobów określania tej proporcji przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia, c) doprecyzowanie zasad postępowania w przypadku zmiany zakresu wykorzystywania zakupionych towarów i usług do działalności podlegającej opodatkowaniu VAT (zasady dokonywania w tym przypadku korekty). Zgodnie z Projektem w przypadku, gdy podatnik wykonuje równocześnie działalność podlegającą opodatkowaniu, tzn. opodatkowaną lub zwolnioną z podatku, i działalność niepodlegającą takiemu opodatkowaniu, tzn. nienależącą do zakresu stosowania dyrektywy 2006/112/WE, odliczenie podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez podatnika będzie dopuszczalne tylko w takim zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności podlegającej podatkowi. Kwotę podatku naliczonego ustala się z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji, który powinien odpowiadać specyfice prowadzonej działalności. Przy ustalaniu sposobu określenia proporcji, należy, zgodnie z Projektem brać pod uwagę następujące dane: a) średnioroczną liczbę osób wykonującą wyłącznie prace związane z działalnością w ogólnej średniorocznej liczbie osób; b) średnioroczną liczbę roboczogodzin przeznaczonych na prace związane z działalnością w ogólnej średniorocznej liczbie roboczogodzin; c) roczny obrót z działalności gospodarczej w obrocie powiększonym o przychody z innej działalności; 4

5 d) średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną wyłącznie do prac związanych z działalnością w ogólnej średniorocznej powierzchni. Podatnik z wyprzedzeniem będzie mógł również uzgodnić z organem podatkowym sposób określenia proporcji. Formą uzgodnienia będzie spisanie protokołu w zakresie wyboru sposobu określenia proporcji najbardziej odpowiadającego specyfice prowadzonej działalności. Jednocześnie także podatnik, który nie skorzysta z takiej ewentualności, będzie miał możliwość oparcia się na przykładowych sposobach określenia proporcji, wskazanych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Ustalony - przy pomocy uzgadnianego z naczelnikiem urzędu skarbowego sposobu określenia proporcji - zakres wstępnego odliczenia podatku naliczonego w niektórych przypadkach będzie podlegał dalszej modyfikacji. Określenie przez Ministra Finansów przykładowych sposobów obliczenia proporcji. W Projekcie upoważniono ministra właściwego do spraw finansów publicznych do obligatoryjnego obowiązku wskazania w drodze rozporządzenia przykładowych sposobów określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez podatników, uwarunkowania obrotu gospodarczego oraz mając na uwadze umożliwienie wyboru sposobu określenia proporcji przez podatników. AD. 5 ZMIANY W ZAKRESIE TZW. ULGI NA ZŁE DŁUGI Projekt w art. 1 pkt 3 przewiduje uchylenie art. 89a ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., stanowiącego o wyłączeniu uprawnienia do korekty podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, których nieściągalność została uprawdopodobniona wobec podmiotów powiązanych. Dotychczas, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istniał związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 tej ustawy (tj. powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy) wierzyciel pozbawiony był prawa do korekty podatku należnego w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Istnienie zatem wskazanych powiązań nie będzie już przeszkodą w możliwości zastosowania tej instytucji. W myśl art. 1 pkt 4 Projektu wprowadzono również wyłączenie obowiązku korekty podatku naliczonego, jeżeli dłużnik na koniec miesiąca, w którym upływa 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Proponowane zmiany w zakresie korekt podatku, związanym z uprawdopodobnieniem nieściągalności wierzytelności dotyczą również obowiązku związanego ze składaniem deklaracji podatkowych. Na skutek nowelizacji art. 99 ust. 7 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. obowiązkiem tym objęci zostali również dłużnicy, mimo prowadzonej przez nich sprzedaży zwolnionej z opodatkowania, którzy co do zasady nie muszą składać deklaracji podatkowych. Przepisy art. 89a i 89b z dnia 11 marca 2004 r. zgodnie z Projektem stosować należy również do wierzytelności powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Oznacza to, że dłużnik, który dokonał stosownej korekty podatku naliczonego w odniesieniu do wierzytelności powstałej przed dniem 1 kwietnia 2015 r. z tym dniem jest uprawniony do dokonania ponownej jego korekty (zgodnie z modyfikowanymi przesłankami) w rozliczeniu za okres rozliczeniowy obejmujący ten dzień. Zgodnie z uzasadnieniem projektu przewidywane zmiany wprowadza się ponieważ niezbędne jest wprowadzenie zmian pośrednio realizujących zasady prawa unijnego, w szczególności zasadę proporcjonalności i neutralności. Zmiany te obejmują m.in. doprecyzowanie przepisów w zakresie tzw. ulgi na złe długi. Ulga na złe długi umożliwia bowiem wierzycielowi obniżenie podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w sytuacji, gdy dłużnik w określonym terminie nie zapłaci za zakupione towary i usługi. Dłużnik jest wówczas zobowiązany do odpowiedniego zmniejszenia odliczonego podatku naliczonego. Nie jest możliwe skorzystanie przez wierzyciela z ww. ulgi w przypadku, gdy dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji podczas gdy dłużnik (do tej pory) w takiej sytuacji stosowną korektę musiał przeprowadzić. Istnieje zatem uzasadniona konieczność zmniejszenia w takim przypadku asymetrii w stosowaniu tej instytucji. AD. 6 ZMIANY DOTYCZĄCE KAUCJI GWARANCYJNEJ W zakresie odpowiedzialności solidarnej uregulowanej w art. 105a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. zmianie ulegnie ust. 3 pkt 3 lit. b tego przepisu uzależniający wystąpienie odpowiedzialności solidarnej nabywcy na rzecz którego dokonano dostawy towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy. Wysokość kaucji gwarancyjnej wyłączającej odpowiedzialność została ustalona na poziomie co najmniej: a) zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 1-9 i załącznika nr 13 do b) zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 10 i ll załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (paliwa). Zgodnie z pkt 11 projektu został ograniczony warunek nieposiadania zaległości podatkowych przez podmiot dokonujący dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 który zamierza złożyć kaucję gwarancyjną stanowiącą zabezpieczenie zapłaty podatku w związku z dokonywaniem 5

6 dostaw tych towarów. Podmiot ten musi spełnić warunek nieposiadania zaległości podatkowych jednakże dotyczy to wyłącznie podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Równocześnie, rozszerzono zakres zabezpieczenia wynikającego z wniesionej kaucji gwarancyjnej na powstałe po jej wniesieniu zaległości podatkowe stanowiące dochód budżetu państwa. Projekt zakłada ponadto wprowadzenie obowiązku złożenia wniosku w sprawie przyjęcia kaucji gwarancyjnej. Zgodnie z nową treścią przepisu art. 105b ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.wysokość kaucji gwarancyjnej powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do tej ustawy, z tym że nie może być niższa niż: a) zł - w przypadku dostawy 1-9 i załącznika nr 13 do b) zł - w przypadku dostawy 10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Ponadto przyznano podatnikom możliwość zmiany formy złożonej kaucji gwarancyjnej na jedną lub kilka z wymienionych w przepisie, pod warunkiem, że nie spowoduje to zmniejszenia jej wysokości. Kaucja gwarancyjna może być złożona w jednej z przedstawionych form: a) depozytu pieniężnego złożonego na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego; b) gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej; c) pisemnego nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania, do wysokości składanej kaucji gwarancyjnej, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku prowadzonym w tym banku lub w tej kasie. Kaucja gwarancyjna złożona w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej powinna zgodnie z Projektem obejmować zobowiązanie się gwaranta do zapłacenia do wysokości udzielonej gwarancji, bezwarunkowo i nieodwołanie, na każde wezwanie reprezentującego Skarb Państwa właściwego naczelnika urzędu skarbowego, zwanego dalej beneficjentem gwarancji, złożone w okresie trwania odpowiedzialności gwaranta: a) zabezpieczonej kwoty podatku, jeżeli jej zapłata stanie się wymagalna, oraz b) powstałych po wniesieniu kaucji gwarancyjnej zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa. Wśród zmian dotyczących Kaucji gwarancyjnej, pojawi się przepis względem którego kaucja powinna przewidywać przedłużenie odpowiedzialności gwaranta po okresie ważności gwarancji. Dotyczy to przypadku gdy przed upływem tego okresu gwarant zostanie powiadomiony przez beneficjenta gwarancji o wszczęciu postępowaniu podatkowego lub kontroli podatkowej, zgodnie z właściwymi przepisami. Kaucja gwarancyjna, powinna również zawierać zobowiązanie gwaranta do dokonania zapłaty zabezpieczonej kwoty podatku oraz kwoty zaległości podatkowych, na pierwsze pisemne wezwanie beneficjenta, złożone w okresie trwania odpowiedzialności, niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni od dnia doręczenia mu wezwania. Wezwanie opisane powyżej powinno być podpisane przez beneficjenta gwarancji lub osoby przez niego upoważnione oraz zawierać oświadczenie beneficjenta gwarancji, że zapłacenie żądanych kwot stało się wymagalne. Zgodnie z założeniami projektu 12-miesięczny termin ważności złożonej kaucji gwarancyjnej liczony będzie od dnia jej przyjęcia. W przypadku odmowy przyjęcia kaucji gwarancyjnej, kaucja gwarancyjna polega zwrotowi nie później niż w terminie 10 dni od dnia odmowy przyjęcia kaucji gwarancyjnej, z zastrzeżeniem wystąpienia zaległości podatkowej lub wszczęcia określonych postępowań. Ponadto kaucja gwarancyjna, co do zasady będzie podlegać zwrotowi w całości albo w części przewyższającej kwotę: a) zł - w przypadku dostawy 1-9 i załącznika nr 13 do b) zł - w przypadku dostawy 10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Projekt stanowi, że zwrotu kaucji gwarancyjnej nie będzie dokonywać się jeżeli złożono wniosek o jej zwrot w przypadku usunięcia podmiotu z wykazu na podstawie art. 105c ust. 5 lub 9 pkt 2-4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., jeśli został on złożony po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym podmiot składający kaucję został usunięty z wykazu. W przypadku powstania po wniesieniu kaucji gwarancyjnej u podmiotu zaległości podatkowej w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, zgodnie z projektem kaucję gwarancyjną przeznaczać się będzie na pokrycie tej zaległości, z wyłączeniem zaległości, których zapłatę odroczono lub rozłożono na raty. Od kwoty zwracanej kaucji gwarancyjnej złożonej w formie depozytu pieniężnego złożonego na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego, będą natomiast przysługiwały od dnia jej przyjęcia do dnia jej zwrotu - odsetki. Stawka odsetek ustalona została na poziomie 30% stopy depozytowej ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim. Odsetki będą podlegały zwrotowi wraz z kwotą kaucji gwarancyjnej na zasadach właściwych dla zwrotu kaucji gwarancyjnej. W sprawie przyjęcia, przedłużenia terminu ważności, zmiany wysokości, zmiany formy oraz zwrotu kaucji gwarancyjnej, w tym z odsetkami, wydawane będzie zgodnie z założeniami Projektu - postanowienie, 6

7 na które służy zażalenie. Wydanie postanowienia nastąpi niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni odpowiednio, od dnia: a) złożenia wniosku w sprawie przyjęcia, przedłużenia terminu ważności, b) zmiany wysokości lub zmiany formy kaucji gwarancyjnej, c) dokonania zwrotu kaucji gwarancyjnej, w tym z odsetkami. Wzór wniosku w sprawie przyjęcia, przedłużenia terminu ważności, zmiany wysokości, zmiany formy oraz zwrotu kaucji gwarancyjnej zostanie określony przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia. W zakresie usunięcia podmiotu z wykazu w celach porządkujących dodano regulację, że w przypadku stwierdzenia, iż złożona kaucja gwarancyjna jest niższa niż: a) zł - w przypadku dostawy 1-9 i załącznika nr 13 do b) zł - w przypadku dostawy 10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. - naczelnik urzędu skarbowego z urzędu usunie ten podmiot z wykazu. Naczelnik urzędu skarbowego z urzędu usunie podmiot z wykazu bez konieczności zawiadamiania go o tym również w przypadku upływu terminu ważności całości kaucji gwarancyjnej lub jej części, jeżeli wskutek tego wysokość kaucji gwarancyjnej będzie niższa niż: a) zł - w przypadku dostawy 1-9 i załącznika nr 13 do b) zł - w przypadku dostawy 10ill załącznika nr 13 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r., - ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym upłynie ten termin. Należy podkreślić, iż w dotychczas obowiązującym stanie prawnym kwestia oprocentowania depozytów pieniężnych, składanych jako kaucje nie była uregulowana, w związku z czym podmioty składające kaucję w takiej formie mogły być traktowane niejednolicie w zakresie oprocentowania takich kaucji. Kwestia oprocentowania rachunków prowadzonych na rzecz poszczególnych urzędów skarbowych zależy od wynegocjowanych umów. Wprowadzenie przedmiotowych regulacji, zgodnie z uzasadnieniem projektu ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w której istniejące regulacje mogą prowadzić do nierówności wobec prawa podmiotów wpłacających kaucję gwarancyjną. Projekt wprowadza przepis przejściowy, zgodnie z którym, podmioty dokonujące dostaw paliwa, które wniosły przed dniem przed dniem wejścia w życie omawianej ustawy. kaucję gwarancyjną i kaucja ta została przyjęta przed tym dniem, mogą do dnia 30 czerwca 2015 r. podwyższyć minimalną kaucję gwarancyjną do wysokości 1 mln zł. Do czasu podwyższenia kaucji minimalnej do wymaganej wielkości, podmiot będzie pozostawać w wykazie na zasadach dotychczasowych. W przypadku niedokonania podwyższenia kaucji do dnia 30 czerwca 2015 r., podmiot zostanie następnego dnia usunięty z wykazu przez naczelnika urzędu skarbowego. Należy wskazać, że kaucja podlegałaby zwrotowi (o ile nie zaistniałyby przesłanki do jej zatrzymania) na wniosek podmiotu na ogólnych zasadach przewidzianych dla zwrotu kaucji. Kaucja nie byłaby zwracana w przypadku złożenia wniosku o zwrot kaucji po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym podmiot składający kaucję został usunięty z wykazu. W przypadku zmiany właściwości naczelnika urzędu skarbowego, wskutek czego właściwy dla rozliczeń podatku stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy - organem właściwym w sprawach kaucji gwarancyjnej jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawie rozliczania podatku, po tej zmianie. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy przed zmianą przekaże niezwłocznie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu po tej zmianie, kaucję gwarancyjną wraz z odsetkami, jeśli są należne. AD. 7 ZMIANY W ZAKRESIE USTAWY - PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH W ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych Projekt zakłada zmianę w zakresie art. 91 ust. 3a, który stanowi, że jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, zamawiający w celu oceny takiej oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny podatek od towarów i usług, który miałby obowiązek rozliczyć zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zgodnie z uzasadnieniem Projektu wprowadzenie zmian w zakresie mechanizmu odwróconego obciążenia wymaga odpowiedniego dostosowania przepisów ustawy - Prawo zamówień publicznych. Z treści obecnie obowiązującego przepisu wynika, że zamawiający, w celu oceny oferty, jest zobowiązany do doliczania do przedstawionej w niej ceny podatku, który miałby obowiązek wpłacić zgodnie z obowiązującymi przepisami, w związku z powstaniem po jego stronie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług w zakresie dotyczącym wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Celem tego przepisu jest zagwarantowanie równego traktowania wykonawców, zapewnienie uczciwej konkurencji oraz ochrony zamawiającego przed zaciąganiem zobowiązań pieniężnych ponad planowane potrzeby. Proponowana zmiana polega na wykreśleniu z art. 91 ust. 3a ustawy o zamówieniach publicznych wskazania o stosowaniu tej regulacji w zakresie dotyczącym wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dzięki czemu norma ta będzie miała charakter generalny. 7

8 Propozycja ta ma na celu zapewnienie, że przedmiotowa regulacja stosowana będzie do sytuacji, kiedy w odniesieniu do dostaw określonych towarów znajduje zastosowanie mechanizm odwróconego obciążenia. Projekt zawiera również propozycje dodania do treści art. 91 ust 3a ustawy - prawo zamówień publicznych, zdania drugiego nakładającego na wykonawcę obowiązek informacyjny proponowany przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. W myśl tego obowiązku wykonawca informuje zamawiającego o tym, że wybór oferty będzie prowadzić do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego wskazując nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, których dostawa lub świadczenie będzie prowadzić do jego powstania, oraz ich wartość bez kwoty podatku. W projekcie zawarto również przepisy przejściowe regulujące stosowanie nowych przepisów do prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku postępowań oraz do umów zawartych przed wejściem w życie ustawy lub zawieranych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, w których wybór najkorzystniejszej oferty nastąpił przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. 8