ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA ENVIRONMENTAL ACOUSTIC DIVISION (szczegóły zakresu na stronie www.ios.edu.pl) SPRAWOZDANIE Z XXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU 07 08 kwietnia 2009 1. ZAKRES BADAŃ Międzylaboratoryjne badania porównawcze składały się z 2 etapów: badania porównawcze, badania biegłości. Ocenie w ramach badań podlegał równieŝ poziom tła akustycznego w przerch między włączeniem źródeł. Monitorone były przez organizatora parametry charakteryzujące runki meteorologiczne. 2. WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIAZANE Z MIĘDZYLABORATO- RYJNYMI BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI HAŁASU Przewodnik ISO/IEC 43-1:Gene 1997, Badanie biegłości przez porównania międzylaboratoryjne Cz. 1 Projektonie i realizacja programów badania biegłości. Przewodnik ISO/IEC 43-2:Gene 1997, Badanie biegłości przez porównania międzylaboratoryjne Cz. 2 Wybór i wykorzystynie programów badania biegłości przez jednostki akredytujące laboratoria. Polska Norma PN-61/B-02153 Akustyka budowlana. Nazwy i określenia. Polska Norma PN-81/N-01306 Hałas. Metody pomiaru. Wymagania ogólne. Polska Norma PN-N-01341Hałas. Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego, Polska Norma PN EN-ISO 3746 Akustyka. Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego. Metoda orientacyjna z zastosoniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk Ośrodek Główny Konto bankowe N I P Strona interneto / e-mail ul.krucza 5/11 D 00-548 PBK SA III O/ 525-000-73-07 http://www.ios.edu.pl tel.(48 22) 625 10 05 fax (48 22) 629 52 63 Nr 11101024-401020002096 sekretariat@ios.edu.pl
Polska Norma PN EN-ISO 3744 Akustyka. Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego. Metoda techniczna stosona w runkach zbliŝonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk. Polska Norma PN-ISO 1996 1 Akustyka. Opis i pomiary hałasu w środowisku. Podstawowe wielkości i procedury. Polska Norma PN-ISO 1996 2 Akustyka. Opis i pomiary hałasu w środowisku. Zbieranie danych w odniesieniu do sposobu zagospodaronia terenu. Polska Norma PN-ISO 1996 3 Akustyka. Opis i pomiary hałasu w środowisku. Wytyczne dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu. oraz rozporządzenia: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prodzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramjową, lotniskiem, portem. (Dz. U. Nr 192 poz. 1392). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prodzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 206 poz. 1291). 3. ORGANIZACJA ĆWICZENIA Badania prodzone były zgodnie z Przewodnikiem ISO/IEC 43:1997 Badania biegłości poprzez porównania międzylaboratoryjne. Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługili się dla zachonia poufności. W badaniach uczestniczyło 2 obsertorów. Badania zorganizone były w formie 2 dniowych rsztatów, łącznie ok. 12-16 godzinach zegarowych w zaleŝności od laboratorium, rozpoczęły się w dniu 07.04.2009r. - dnia pierwszego (9.00) i kończyły dnia 08.04.2009r. w godzinach popołudniowych godz. 16.00-18.00. Międzylaboratoryjne badania hałasu, składały się z: cyklu badań porównawczych (międzylaboratoryjnych), badania biegłości (kontrola jakości poszczególnych zespołów). Łącznie d niezaleŝne cykle pomiarowe. Uczestnicy badań przywieźli własny sprzęt pomiarowy wyposaŝony w aktualne świadect wzorconia przyrządów. - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 2
Po zakończeniu międzylaboratoryjnych badań porównawczych hałasu kaŝdy jego uczestnik otrzymał swoją ocenę wynikającą z podsumonia ćwiczeń. Została ona opublikona na stronie internetowej organizatora ćwiczenia Instytutu Ochrony Środowiska. 4. OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA BADAŃ Dla sprawdzenia poprawności trybu postęponia koordynator przygotoł d cykle badawcze w obiektach: eksperymentalnie przygotony poligon pomiarowy ze znaną charakterystyką źródeł, badania hałasu komunikacyjnego, 4.1 CZĘŚĆ A BADANIA PORÓWNAWCZE POLIGON POMIAROWY. W przypadku tegorocznych badań porównawczych, ich koordynator przygotowył poligon badawczy z: określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie, wyznaczonymi 2 lokalizacjami punktów pomiarowych, określonymi runkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była moŝliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła. 4.2 CZĘŚĆ B BADANIA BIEGŁOŚCI BADANIE HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO Do badań w runkach rzeczywistych został wytypony poligon pomiarowy. NaleŜało przeprodzić badania w wyznaczonych punktach pomiarowych zgodnie z postanowieniami PN ISO 1996-1:2006, PN ISO 1996-2:1996 5. OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ POSZCZEGÓLNYCH LABORATORIÓW Przyjęto trzy poziomy klasyfikacji prac sprawdzanych laboratoriów dla badań biegłości: Ocena laboratorium; Dobra Dostateczna Niezadalająca Procent uzyskanych punktów: p 65 % 65 % > p 50 p < 50 % % Przyjęto trzy poziomy oceny dla badań porównawczych: Ocena laboratorium Zadalająca Wątpli Niezadalająca Kryterium oceny Z 2 2 < Z 3 Z 3 Przyjęte w tablicach skale interpretuje się następująco: Zadolająca/Dobra - oznacza to, iŝ dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo, - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 3
Wątpliwy/Dostateczny - oznacza, iŝ do pomiarów wykonynych przez dane laboratorium moŝna mieć zastrzeŝenia; laboratorium takie musi podjąć działania związane z poprawą jakości swych prac, Niezadalająca - wyniki uzyskine przez to laboratorium są niewiarygodne. 6. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ POSZCZEGÓLNE LABORATORIA ZGROMADZONO W NASTEPUJĄCYCH TABELACH LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW XXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU 7 8 KWIETNIA 2009R. Wartość parametru Z obliczona na podstawie pomiarów rtości poziomu równoŝnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonynych w dwóch punktach pomiarowych. Kod laboratorium RównoŜny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq [db], w punkcie Parametr Z 1 2 1 2 Wartość bezwzględn a średniego parametru Z Ocena A/01/09/K 74,3 63,3 0,7 2,2 1,4 Zadolająca A/02/09/K 74,4 63,2 1,0 2,0 1,5 Zadolająca A/03/09/K 74,2 62,1 0,4-0,2 0,1 Zadolająca A/04/09/K 74,3 61,9 0,7-0,7 0,0 Zadolająca A/05/09/K 74,3 62 0,7-0,4 0,1 Zadolająca A/06/09/K 74,2 61,5 0,4-1,5-0,5 Zadolająca A/07/09/K 73,6 61,7-1,4-1,1-1,2 Zadolająca A/08/09/K 73,8 62,1-0,8-0,2-0,5 Zadolająca A/09/09/K 74 62,1-0,2-0,2-0,2 Zadolająca B/01/09/K 74,3 61,9 0,7-0,7 0,0 Zadolająca B/02/09/K 74,4 61,8 1,0-0,9 0,1 Zadolająca B/03/09/K 73,5 61,9-1,7-0,7-1,2 Zadolająca B/04/09/K 74 61,5-0,2-1,5-0,8 Zadolająca - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 4
B/05/09/K 74,1 62,4 0,1 0,4 0,2 Zadolająca B/06/09/K 74,1 62,5 0,1 0,6 0,3 Zadolająca B/07/09/K 74,4 61,9 1,0-0,7 0,2 Zadolająca B/08/09/K 74,4 62,4 1,0 0,4 0,7 Zadolająca B/09/09/K 73,9 62,1-0,5-0,2-0,4 Zadolająca C/01/09/K 73,4 61,9-2,0-0,7-1,3 Zadolająca C/02/09/K 73,5 61,8-1,7-0,9-1,3 Zadolająca C/03/09/K 73,5 61,7-1,7-1,1-1,4 Zadolająca C/04/09/K 74,3 62 0,7-0,4 0,1 Zadolająca C/05/09/K 74,7 62,7 1,9 1,0 1,4 Zadolająca C/06/09/K 74,3 62,8 0,7 1,2 0,9 Zadolająca C/07/09/K 73,8 62,8-0,8 1,2 0,2 Zadolająca C/08/09/K 74 62,8-0,2 1,2 0,5 Zadolająca C/09/09/K 74,1 62,7 0,1 1,0 0,5 Zadolająca C/10/09/K 73,9 62,7-0,5 1,0 0,2 Zadolająca Klasyfikacja laboratoriów z ugi na ocenę wystawioną przez zespół obsertorów. Obsertor Obsertor Kod laboratorium suma średnia procent ocena 1 2 A/01/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra A/02/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra A/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra A/04/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra A/05/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra A/06/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra A/07/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra A/08/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra A/09/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra B/01/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 5
B/02/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra B/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra B/04/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra B/05/09/K 28 28 56 28 93,3 dobra B/06/09/K 28 28 56 28 93,3 dobra B/07/09/K 57 27 84 42 140,0 dobra B/08/09/K 57 27 84 42 140,0 dobra B/09/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra C/01/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/02/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/04/09/K 29 29 58 29 96,7 dobra C/05/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/06/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/07/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/08/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra C/09/09/K 56 26 82 41 136,7 dobra C/10/09/K 56 26 82 41 136,7 dobra 6.1 ANALIZY STATYSTYCZNE WYNIKÓW BADAŃ INTERKALIBRACYJNYCH Badania biegłości. Lp. Zakres oceny Ilość (osób) laboratoriów pomiarowych 1 Udział w ćwiczeniach wzięło razem laboratoriów 28 3 Nie sklasyfikono z ugi na błędy merytoryczne 0 4 Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe 28 6 Wynik nie zadalający uzyskały 0 7 Wynik dostateczny 0 8 Wynik dobry 28 9 Dodatkowe sprawozdanie przekazały 4 - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 6
Odchylenie standardowe powtarzalności Odchylenie standardowe dla spotkania interkalibracyjne go Odchylenie standardowe odtrzalności Symbol Statystyki porównawcze 20-21.03 2007 (XVII) 6-7.11. 2007 (XIX) 22-23.04 2008 (XX) 22-26.09. 2008 Świnouj ście (XXI) 07-08.10. 2008 (XXII) 07-08.04 2009 (XXIII) S r 0,2 0,1 0,4 - - - S L 0,5 0,4 0,8 0,5 0,4 0,6 S R 0,4 0,4 0,8 0,5 0,4 0,6 Granice powtarzalności (2 pomiary) P=95% r 95 0,1 0,1 0,1 - - - P=99% r 99 0,1 0,1 0,2 - - - Granice odtrzalności P=95% R 95 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1 0,2 P=99% R 99 0,2 0,4 0,2 0,2 0,1 0,1 Liczba wykorzystynyc h wyników Liczba wyników odrzuconych n 23 7 41 45 26 28 n 0 0 0 0 0 0 (Na tym sprawozdanie zakończono) - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STR. 7